Vrij België

3365 0
26 november 1915
close

Waarom wilt u dit item rapporteren?

Opmerkingen

Verzenden
s.n. 1915, 26 November. Vrij België. Geraadpleegd op 29 maart 2024, op https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/nl/pid/736m03zk55/
Toon tekst

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

2 VRIJ BELGIE van Vrijdag 26 November 1915. Over Bestuurlijke Scheiding. V. De ÛDlossina. (Slot.) Geen bestuurlijke scheiding. maar een bestuurlijke aanpassing. welke aan liet Ylaamsche en aan het Waalscbe land hun gelijkwaardig recht en aan het Be'gisch staatsgebouw zijn vasten grondslag en zijn blijvend evenwiclit verzekert. Men vergisse zich .evenwel niet. Deze aanpassing bedoelt geene taalpolitiek van halfslachtigheid. nocli balve maatregelen; zij wordt niet bereikt met eenige noodcon-cessies, om voor een tijdje weer het onge-duld (1er Flaminganten te bedarën. Een staatkundige opvatting, welke den taalstrijd lot een ei'Hleiriisehe noodwendigheid maakt. is niet gezond. Zij sluit niet aan bij de natuurlijke gesteldlieid en de behoeften van het land; zij is niet van aard om zijn toekomst te bevorderen. De Belgisclie staat moet zich gewennen aan zijn taalgrens. Bezuiden van deze taalgrens moet het Franscb. maar benoorden moet 't Vlaamsch als regel de taal zijn der bestuurlijke in-rielitingen, niet alleen in hun betrekkingen met het publiek. maar ook voor hun huis-houdelijk leven. en de centrale besturen. van welke een çemeenscliappelijke leiding over beide landstreken uitgaat. en de in-stellingen van algemeen belang. welke leden van beide gedeelten opnemen. moeten in hunnen schaot aan beide talen hun onbe-lennnerde uiting laten. Het spreekt van zelf. dat deze grondstelling voor de beamb-ten van lie; Vlaamsche land niet de nood-zakelijkheid uitsluit om zich met de Frair-sche taal vertrouwd te maken. en de Franschsprekende bewoners o! bezoekers van het Vlaamsche land niet van het per-soonlijk recht wi I berooven om zich in hunne betrekkingen met de openbare admi-nistraties van de Fransche taal te bedienen, maar zij leidt toch zoowat tôt de omkee-ring van de verlioudingen. welke op dit oogenblik nog in het Vlaamsche land be-staan. Tegenwoordig geldt het Vlaamsch nog al te veel als uitzondering en Fransch als regel; het moet andersom. Dan eerst zal de bestuurlijke aanpassing volledig. dan eerst zal' er harmonie zijn in ver-^scheidenheid en wefiijvQr in vrede. Wie dit niet inziet, stelt fietie boven werkelijk-heid of eigen rust en welvaart boven deze vavi het land. Ik had dezen uitleg kunnen aehterw'ege laten. Wie doordenkt op het aanpassings-beginsel. dat ik heb vooropgesteld. komt logisch tôt de gegeven oph'eldering. Maar ik heb tegenover de blinde drijvers. die elkeen willen doodverven als afvallige. wie hun gelegenlieidsformulen niet roeke-loos aanvaardt. willen aantoonen, dat. mijn verzet tegen bestuurlijke scheiding niet ge-paard gaat met eenige verzwakking van Vlaanderens rechtmatige bestuurlijke taal-eischen. maar steunt op de innige overtui-ging. dat Vlaanderen tôt zijn 'voile taal-recht komen kan. zonder de essentieele voorwaarden van onze staatkundige een-lieid prijs te geven. Vlaanderen zal echter tôt zijn recht niet komen zonder strijd; want de Franschge-zindheid zal over het algemeen liaar onde voorrechten niet opgeven zonder verzet bij het publiek. bij de politiek en bij het be stuur zelf. Vlaanderen groeit onder den druk. maar de vraag is hoe, waar en wan-neer die strijd moet worden gevoerd. en of het'oorbaar is den taalstrijd door te zetten. nu het land in den hoogsten nood verkeert. Als er spraak is van strijd. denkt men ailereerst aan het terrein der politiek. aan ontmoetingen met leden van de volksver-tegenwoordiging of van den Kroonraad. Ik mag veronderstellen, dat men mijn oor-deel reeds kent of vermoedt en Avil het slechts vollediglieidshalve herhalen. Ik voel geen neiging om. op dit hachelijk oogenblik. den strijd te openen voor nieuwe wetgevende hervormingen. en ik acht uit den booze elk woord of d'aad. welke van aard zijn om het weerstandsverm"ogen of de geestelijke solidariteit van het land te verzwakken. Dit is echter niet alleen voor Vlamingen gezegd. Maar het treft ook de Franschgezinde schrijivers. welke op on-rechtmatige wijze de Vlamingen in hun taal o' hun eergevoel hebben aangetast en de overheidspersonen. welke de met zooveel inspanning veroverde taalwetten niet na-levçn. Want wij kunnen niet dulden. dat mon van lie' politiek bestand. dat wij eer- lijk zijn bijgetreden. en getrouw zullen blijven. gébruik zou maken om ons een kwaden slag toe te brengen. Zelfverderii-ging is geen vredebreuk. Maar bij het principieel onderzoek. dat ik in deze reeks van artikelen heb inge steld omtrent bestuurlijke scheiding. mag ik mijn betodg niet beperken bij wat in deze abnormale tijden gelegen komt of niet. Wanneer de veiligheid naar buiten zal zijn bevestigd. en de vrijheid binnenlands lier-steld. zal de wedstrijd rondom politiekc en maatschappelijke beginselen en herv.orinin gen opnieyw inzetten. Het is natuurlijk niet onverschi lig in welken staatkundigen samenhang het Vlaamsche land zich bevinde. niet zonder belang. welke liouding door de leiders van ons staatsleven tegenover de Vîïtam-sche taalrechten wordt aangenomen. en ik zal de laatst-e zijn om goed te praten. dat er .sederl 1830 geen enkel Ministerie is ge-weest, in België. dat heeft willen begrij-pen. dat Vlaanderen buiten zijn eigen taal niet lot ontw'kkeiing kan komen en op vrij.ç, ontwikkeling een primair recht heeft. dar er. eilaas. ooit zoo weinig volksver-tegenwoordigers en nog minder senatoren zijn gevonden. welke zich om de geestelijke waarden van ons volk zooveel liebben be-kommerd als om jachtpermies en hondeii-tentoonstellingen.Maar de moge i'kheid om daar bete -scliap in te brengen. staat open. wanneer België uit dezen oorlog weer vrij en zelf-standig te voorschijn komt. en wij nu door slaatsburgerli'ke trouw en toewijding ons recht om te spreken. uit naam van ons volk. bevestigen. Zij blijft niet open. wan-néer ons volk onder de drukking moet komen van 't Dintsche overwicht. Als Vlamingen vormen wij) de meerderheid-in België en zouden dus langs parlementairen weg maar te nemen hebben wat er voor ons welzijn noodig is.' Het "is zelfs niet noodig, dat er in de Kamers een besliste Vlaamsch-gezinde meerderheid kome. vooraleer ons recht zal geschierien. 11 et is voldoe nie dat er een kloeke kern van gezaghebbende, doordrijvende Vlaamschgezinde mannen. hoe ook in zuiver partij-opzieht verdeeld of werkemd — maar gerugsur m ri door een lîraolitige openbare opinie aanwezig zijn. om spoedig de meest belaïigri'ke hervormingen te heroveren. Die kern was in wording, en Ware de oorlog niet Migeva1 len. dan zou vrij spoedig bepaaldelijk bij den strijd rondom de ver vlaamsching van de Gentsche Hooges^hool gebleken zijn. dat de Vlaàirrschgëzî.ndheid een politiekc faktor van invloed aan 't worden was. En daar is niets aan verloren voor de toekomst. integendeel. Bij het grootsche werk van algemeenen wederopbouw, dat na dezen rampzaligen oor'og. in geheel ons vaderland zal moeten worden ondernomen. zal het Vlaamsche volk eenmaal erkennen wie een getrouwe is. die tijdens dezen oorlog ernstig bekom-rnerd is geweest om zijn toekomst en in den stille voor zijn heil heeft gearbeid; wie zich klaar heeft gemaakt om zijn veelzijdige economische belangen. om zijn zoo lang verwaarloosde opvoeding omhoog te brengen. Het zal voor de Vlamingen een t'jd zijn voor uitnemende parlementaire werk-zaamheid. en ik lioop, dat de oorlog — welke zooveel heerlijke d'ngen heef't verwoest — anderzijds ook eenige ruimte zal hebben gebracht in de steegjes-buurten van onze dikwijls zoo engbehuisde politieke samenleving, dat men zich toe- ; gankeli'ker zal toonen voor onze idealen en eischen. wanneer men ze zal kunnen leggen naast het ruime aandeel. dat ons volk heeft gedragen ia- het martelaarschap van België. De Vla.mingen hebben echter — het is niet de esrste rnaal, dat ik het bevestig ---te veel hun heil gezocht in de Kamer-poli'iek. en indien ik uit liefde voor ons Vlaamsche volk een mandaat heb aan-vaard. dan was het vooral. omdat deze ( înstandigheid van aard was om mijn werk en gezag h u i t e n de Kamer ten goede le komen. Het is niet voldoende eenige bestuurlijke taalregelingen uit te schrijven om Vlaanderen uit zijn bevangenheid te bevrrden. Vlaanderen is ziek in zijn beschaving. en moet door onze inwerking op zijn volks-| leven tôt zichzelf worden gebracht; het moet uit onze studentenbeweging nieuwe levenssappen. uit de georganiseerde samen-werking van aile Vlaamschgezinden zijn -duwkracht en zijn levensrichting' ontvan-gen. Vlaanderen moet worden herkneed. en dat gaat langzaam. Het heil van Vlaanderen steekt, eerst en vooral. in rie vrije opbouwende werkzaamheid, welke wij. als Vlaamschgezinden. op het onbeperkt gebied van het, persoonlijk initiatief onbelemmerd weten uit le oe'enen. De Vlaamsche Beweging wordt uitgevochten in het gezin. in het studie-vertrek, in het volkshuis op het kantoor. op den katheder en in de duizenden be-:duidene. maar verdienstelijke functies van onze gemeentelijke en andere openbare be-:ti',ren. Ook in de S.ateukamers eu bij de slembus. gewis. vooral als het gaat om wetten over het bnderwijs. maar wij kunnen en moeten ons vooral redden met als Vlamingen ons te gedragen en te rioen achten in ons huiselijk en beroepsleven. met de aanhankelijkhedd \ an ons volk eu zijn liefde voor onze zaak te winnen. door toewijding aan zijn belangen en voorlieh ling over zijn leven. met onder onze be-roepsgenooten eene plaats in te nemen tegen welke de anderen opzien met ontzagi. Niemand kan betwisten. dat de Vlaam-ehe gedachte in de laatste tien jaar aan-zienliik veld heeft gewonnen. De Vlaamsche Univarsiteit, welke zijn ontwerpers in 1900 slechts zagen als een heel verre lioop. was in 1914 een nabijzijnde werkelijkheid. en de onde kleingeestigheden en vooroor-deelen brokkelden weg met: den dag voor de stralende kracht van Vlaanderens op-gaande zon! En de politiek. welke in een parlementai? land als het onze, de zon van i de openbare opinie volgt gelijk een zonne-b'oem. zij begon zich naar ons te keeren. ■ Maar dat was voorzeker niet de vruclit j van de bemoeiingen van deze. welke zich I op de openbare vergaderingen weten te ! onderseheiden door een ongewassclien moud I en den omvang van hunnen bierdorst. maar tevens. na elk van die openbare prestaties, voor langen tijd hun offervaar-! digheid aan ons Vlaamsche volk meenden te hebben betoond. dat was het werk van die duizenden van Vlaamsche mannen en vrouwen. welke met voorbeeldig pliclitsbe-sef in stille zelfvergetelheid het Vlaamsche apostelschap door hun woord. hun hulp. hun voorbeeld uitoefenden. dat was 't werk van onze Vlaamsche ontwikkelden, welke uit opreclite volksliefde zich aan het lioofd stelden van de - gemeentebesturen. van de maatschappelijke werken. van ons vereeni-gingsleven in het algemeen. dat was het werk van die tallooze jonge onderwijzers. leeraars en geleerden. welke met hoogere inzlchten zichzelf opwerkten tôt ideale opleiders van onze jeugd en in den schoot van hun geestelijke liefde een nieuw Vlaanderen droegen, dat in veelzijdige sclioon-heid overtreifen zou het beste wat onze voorgeslachten hadden ten toon geboden. Ei' wa,s niemand in België. die dat schoon gebeur^>i verliinderen kon en er is \ niemand, die ons kan beletten. na den oor-j ldg deze voortschrijdende zelfvernieuwing te voltrekken. Want de toekomst van Vlaanderen ligt in onze eigen kracht. FRANS VAN CAUWELAERT. Gevaarlijke Lektuur. door DOOR L. M0KVEL0, Nederlandsch Journalist. Een mijner l^elgisehe vrienden gaî me deze week een sierlijk gebonden boekje ter lezing van zekeren M. van der S'taal en getiteld ..Zonen der Kerels'". Op een be-schei menden omslag van den band bevindt zich nog een schoon portrei van den Bel-gischen Koning in generaalsuniform. Ik kan me levendig voorstellen. hoe m'n vriend, een brave(. oprechte Belg. geen oogenblik aarzelde het boek te koopen. waarvan de titel ..Zonen der Kerels" en de schoon weergegeven beeltenis van den Koning hem ongietwijfeld bekoren moesten. De lezing van het boek echter. heeft me de overtuiging geschonken. dat m'n vriend er in geloopen is en ik vrees. dat het boek. o-n der valsche v I a g u i t g e-geven, bij meerderen verwarrâng stich-ten zal. Wie de heer M. van der Staal is. weet ik niet. daar de man vroeger. gelukkig, 'nooit van zich heeft laten hooren. Mis-schien is het een schuilnaam. waarvan de auteur zich bedient, lie1 geen vooral daar-om niet onmogelijk is, omdat er in het boek veel voorkomt. waarvoor menigeen zich schamen zou. Ten eerste is des heer Van der Htaal's werk zeer onbenullig. Dikwijls moest ik lachen, als ik z'n beschrijving van krijigs .gebeurtenissen las. Volgens hem is de Maas bij Lixhe verdedigd door één sektie. pl.m. 50 man dus. Die hebben daar uren lang: gestreden tegen een massa Duitschers. die ze ten slotte verdreven. Van hun eigen ■~>0 mannetjes echter waren er '21 gesneu-veld. zoodat men wel mag aannemep, dat die anderen dan wel gewond zullen zijn. Maar neen, er waren er nog genoeg over om een nieuwen aanval van den vijand af le wach'en! Wat de schrijver verder over ' ' ' ; Lixhe zegt zal ik maar niet oververtellen. want de onzin is eenvoudig verschrikkelijk. Visé, dat 16 Aug. verbrand werd, laat liij den 5en Aua;.. een elf dagen te vroeg dus, van den aardbodem verdwijnen en wel door middel van dvnamietpatronen. 's Mans gedachtengang is me absoluut een raadsel. Als bij het heele boek door spreekt over den moed van het Belgische leger. over den fieren. moedigen soldaten-koning, voai'tdurend met enthousiasme ge-f'•">I !'elg « en Vla^n e en in t bij'onder vrij moeten blijven en nooit vergaan ziillen. als h.ij al'erlei Vlaamsche liederen aânhaalt. dan meent men. dat de schrijver een Belg en vurig patriot is. Maar hoe is daarmee te rijmen al het gif. dat hij vonijr nig tusschen al die schoone woorden door-legt? Telkens en telkens opnieuw slingert hij allerlei v er d achtm akïn g en tegen het oçperçte legerbgs ,uur. dat ..verkoclit" heet eh tegen d§ regeering. die lang vôôr den oorlog reeds wisl. wat er gebeuren ging en de maatregelen niet heeft willen nemen • le nco'iï waren. Hij durft zel:rs rchriiven: ..Indien Koning Leopold nog maar ge-leefri had. hij zou we1 een anderen uit-"" weg gevonden hebben.'" Is dat geen be-leediging van den dapperen Vorst, Koning Albert, wiens lof hij voortdurend in z'n boek verkondigt. En is het in 't bij-zonder ook geen zware beleediging van de nagedachtenis van Koning Leopold zel-ven? Zou h'iji van dezen Koning anders verwacht hebben d'an het één'g uiite, ééniï rechtvàardige, dtoor dbn plicht vooi--gesclireven antwoord : we zullen niet dulden, dat onze rechten verkracht worden? Bij de bespreking va* het beleg van Antwerpen komt duidelijk de ani-Engel-sclie gezindheid van den schrijver uit. maar dit ailes is nog niets. vergeleken bij de domme. valsche beschuldiging. reeds hon-derdmaal woerlegd. die hij op blz. 157— 158 van zijn boek nog eens durft herhalen. Daar schrijft hij: „Een burgèr van Vis; was, enkele minuten ge.e ven, naar deze zijd'e gezwom-meti en had ei- meetge eeld, dat geen llelgische soldaten, maar inwoners van Vi.~A en boeren van îet omli'J^eiu'e land de DuiNt-rier.-, in den rug waien g-eval-len- I''i">nc tireurs waren het geweest, <'ie er niet om dachten. dat in den tu r log tuc-s lien keschaaid'e naties al én d.> sold'aten elkander mochlen bever-hten; franc-tireurs, die — het inochl dwaas zijn ei een daid genoemd wordei t S i. > alleen d'oor een ontzind brein kon worden uitgedacht — het; niet kônden aan zien, dat vreemee'ingen heerschten over h un grorid De triid was kort geweest maar hevi»;. Tegenover de se oefeide so'catcn van t Keizerri; ; moesten de ongedisciplineerde stede ingen en boeren het opgeven. Ze vochten met den moed der wanhoop. bmdat ze wist n, dat de uitslag van len strijd de tevrijding van hun land of de dood zou zin. rl'e-vergeefs. Als schâpen werden ze op •' ?n lioop gedreven en toen 'decten ce gewe-ten en niitrii Furs hun werk. De hui-zen, van waaruit franc-tireurs ('e Duit-stdie soldaten hadden besehoten, werd'eii

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dit item is een uitgave in de reeks Vrij België behorende tot de categorie Oorlogspers. Uitgegeven in Scheveningen van 1915 tot 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Toevoegen aan collectie

Locatie

Periodes