VRU BELGIË onder leidinq van FRAN8 VAN CAUWELAERT en JULIUS HOSTE JR. PRIJS PER NUMMER: NEDERLAND 10 cent. ENGELAND 2 pence. FRANKRIjK en BELùiË G.2J à. | A VERSCHIJNT ELKEN VRIJDAG. FRA ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL: r NEDERLAND / 1 — ENGELAND 2 sh. FRANKRIJK en BELGIË 2.50 fr. ALLE STUKKEN BETREFFENDE REDACTIE EN ADMINISTRATIF TE ZENDEN: GEVERS DEYNOOTWEG 81, SCHEVENINGEN. Godfried Kurth. IN MEMORIAM. IN MEMORIAM. Godfried Kurth, bestuurder vaa het Bel-gisch Instiluut voor Gescliiedenis te Rome, is zijcn kollega eu vriend Dr. Gisbert i'rom. bestuurder van het Nederlandsch Instituut, in de Seuwigheid gaan vervoegen. Dat is de droeve mare, die ons uit het lijdende en verdrukte België bereikt. Een sterk gebouwde, kloeke figuur, met arendîsneus, fijngeteekenden breeden mond, schittereïid'e zwarte oogen onder grijze borstelige wenkbrauwen, patriarkalen baard. ,,Vous avez une tête de Saint Jérôme", placht zijn vriend, prof. Cauchie, van Leuven, hem schertsend te zeggen en Kurth moest het bekennen, dat hij er wèl op geleek. Een groot liart, brandend voor al w-at schoon. goed en waar was; een edel hart. overloopend van sympathie voor iedere goede zaak; het hart van een mid-deleeuwscli paladijn, altijd er op uit de zaak der gerechtigheid zijn krachtigen -Jif-nn te sreven. Een geniaal verstand, gediend door hel-derzienden blik en door een tooverschat, van eruditie. Voeg daarbij een greintje Ardenneesche koppigheid, en gij hebt Kurth voor u uit-gebeeld.Het ligt niet in mijn bedoeling hier een biografie van professor Kurth te schrijven. Daarvoor ontbreken mij hier in balling-schap de noodige gegevens. Die levensbe-schrijving zullen wij later lezen, in de tijd-schriften der geleerde genootschappen, waarvan Kurth deel uitjmaakte en waar zijn krachtige personaliteit zich gelden liet. Laat mij even trachten hier den invloed, die van Kurth is uitgegaan, te schetsen. Kurth was, op gebied der geschiedkun-dige wetenschap, een baanbreker. Hij was — te zamen met professor Jan Moeller, van Leuven — de eerste om in de Belgische universiteiten het stelsel der Seminaries, der praktJisc-he leergangen, in te voeren. Wat al goeds die Seminaries in de ge-schiedkundige wereld hebben voortgebracht, weten best te scliatten degenen, die ge-schiedenis als speciaal vak hebben geko-zen. In die praktische leergangen, waar ,ej op gemoedelijke wijze, tusschen professor J en studenten over methoden wordt gespro-me' ken, ontstaat de kiem voor latere roeping: 't persoonlijk initiatief wordt er aangewak-kerd, de beginneling wordt er veilig bege-^ leid op de moeilijke baan der wetenschap, een onderwerp voor doctorsthesis wordt er gekozen en onder toezicht van den pro-[essor uitgewerkt. '.n ' Hoe Kurth zijn geschiedkundig Semina-ilen 1^e aan c'e Hoogescliool te Luik bestuurde, hoe hij zijn siudenten wist te bezielen voor de soms droge opzoekingen, is op meester-1 ' lijke wijze geschetst geworden door een erj van 's meesters schitterendste leerlingen, ^ 1 professor Pirenne, in het vroeger versche-001 nen boek Hommage à G o d e f r 0 i d een Kurt h, ter gelegenheid van de verjaring ^ van dit Seminarie uitgegeven. !'t Is immers onder Kui'th's leiding. dat rjû Pirenne zijn wetenschappelijke loopbaan is "en begonnen en er was voorzeker geçn mensc-h 1er wereld. die meer trotscli was op den wereldberoemden auteur van de Histoire de Belgique dan Kurth zelf. Aan de lioogeschool te Luik doceerde Kurth de geschiedenis der Middeleeuwen. Dat was zijn lievelingsonderwerp. Hij be-minde de Middeleeuwen, omdat hij ze door-grond en begrepen had en omdat hij in het kinderlijke en eenvoudige hunner be-schaving de idealen terugvond. die bij hem 00k op het voorplar st/ynden: stevige godsdienstzin, ridderliijlkheid, zedelijke ge-zondheid. Zijn liefde voor de Middeleeuwen drukte hij uit in een zeer bekend werkje : Qu'est-ce que le Moyen A go?, waarin hij al de vooroordeelen sedert eeuwen tegen dit tijdperk en die bescha-ving opgestapeld critiseert en weerlegt en de ware beteekenis ervan doet uitschijnen. Meest al zijn werken *) zijn aan de Middeleeuwen gewijd: Les origines de la Civilisation moderne; C 1 o-vis; La cité de Liège au moyen âge; No-tger de Liège et la civilisation au Xe siècle. Het groot publiek kende meest Kurth door zijn O r i-gines de la civilisation m 0-d e rn e. een prachttafereei van den oor-sprong der middeleeeuwsche beschaving, waar de schrijver zich openbaart in z<jn vlammend Katholiek-zijn. Daar hebben wij Kurth als geschiedschrij'ver,- ja, ■ maar nog meer als letterkundige en als gevoels-menscli. Dienzelfden* Kurth vinden wij: 00k terug, alhoewel in veel mindere mate, in C 1 o v i s. Hier betooveren ons, zooals ten andere in ailes wat Kurth schreef, de pra'chtige stijl, de wonderbare beschrijvin-gen. het buitengewone inbeeldingsvermo- en. . ! De historici, de mannen van het vak, ouden meer van den ,.anderen" Kurth, en Kurth van N 0 t g e r van La Cité e Liège en van de C li a r t e s de Abbaye de Sain t-LI u b e r t en l r d e n n e s. In deze werken vinden zij en stoeren werker, den meester der me-îode, den streng wetenschappelijken na- *) De volledige lijst der werken en artitcels door Prof, urtti geschreven is te vinden in de Mélanges Godefroid urth, ter zijijer eere in 1910 uitgegeven. vorseher, „qui a pâli sur les chartes" — naar 's meesters eigen uitdrukking —, die de moeilijkste problema's der geschiedenis als 't ware met een vergrootglas bestu-deert, ze ontleelt, al de onderdeelen zorg-vuldig behandelt, om eindelijk tôt onom-stootbare eindBesluiten te komen. In dat opzicht is de uitgave der charters van Sint-Hubert's abdiji in Ardennen Kurth's meesterwerk: als techniek van uitgave en sc-hat van geleerdheid in de nota's meege-deeld, zal môn moeilijk iets beters in dit vak ontdekken. - vak ontdekken. , Dat is nu wel het eigenaardige bij Kurth r als wetenschappelijk man: bij hem was de zuivere kritikus, de savant à lunet-1 t e s als gij wilt, dikwijls in strijd met den , letterkundige en den gevoelsmensch. Negen- - en-negentig keeren op honderd beiiield de 1 kritikus de bovenhand, en dan was l 't prachtig werk wat wij te lezen kregen. Soms overwon de gevoefemensch, en dan t gaf hij ons L'E glise aux tou rnants s de l'h i s t (>i r e of Sainte Clothilde, i Verre "van mij te beweren, dat er in deze 3 laatstgenoemde werken geen \vetens.chap e steekt. of geen kritiek; maar het moet i nochtans gezegd, dat deze werken Kurth's naam niet zoozeer zullen doen in eere a houden als zij®. N o t g e r of zijn Cité de L i è e: e. de Liège. Benevems de geschiedenis der Middeleeuwen trok ook onze vaderlandsche geschiedenis groot voordeel uit Kurth's on-vermoeibare bedrijvigheid. Wie kent niet zijn werk over La frontière linguistique en Belgique et dans 1 e N o r d de la France? In die twee boekdeelen tracht professor Kurth 't moeilijk vraagstuk op te lossen: van waar de oorsprong der taalgrens in België? Het eerste deel van dit werk schijnt in philolo-gisch opzicht uitstekend: het tweede ge-deelte, waarin schrijver de geschiedenis van het gebruik der beide landstalen in België gedurende de middeneeuwen bestu-deert, heeft mij minder bevredigd. De be-sluiten schijnen voorbarig: wij hebben nog te weinig dokumentatie op dit gebied om reeds algemeene en vèr-strekkende bespie-gelingen aan te durven. Op dit gebied is nog veel te doen en diegenen, die het zou-den durven aanpakken, moeten eerst en vooral hunne vooroordeelen afleggen. Hier geldt noch flamingantism. noch anti-fla-mingiantism. maar onpartijdigheid en kalm onderzoek der feiten. De huêdige oorlog heeft ons getoond, dat onderzoek der teiten. "* De huêdige oorlog heeft ons getoond, dat ^ er een gemeenschappelijk vaderlandsch ge- t voell bij al de Belgen bestaat. ,,L'âme belge", waarmee sommigen den draalt gesto- r ken hebben, leeft op dit oogenblik en zoo- i wel in ballingschap, als op de boorden n van den IJzer. Professor Kurth heeft weï- 1 nigen tijd vôôr den oorlog een boek ge- f schreven La nationalité belge, t waar het best aan der Belgische" volks- c ziel bestudeerd wordt in haar ontstaan en ontwikkeling. Ik ken geen boeken, waar er s beter over dit onderwerp geschreven is. c 't Is als eene voorzegging van wat wij a nu beleven. < i Eindelijk, hoef ik hier te spreken over 1 dat wondere boekje Histoire de Bel- s gique p iO u x les e n f ai n t s des i écoles, waarin de geleerde professor op 1 zoo'n klare. eenvoudige en aantrekkelîjke \ wijze den onfwikkelingsgang van onze geschiedenis beschrijft. Alleen zij, die be-proefd hebben onderwerpen van denzelfden aard te bemeesteren, kunnen gissen wat jarenlange studie en ondervinding er in dit kleine boekje opgesloten ligt. • België is het land der geschieden d.w.z. dat 't beoefenen van dit vak sed< eeuwen in België altijd als een lieveling werk van velen heeft gegolden. Sedert 1 inrichten der Historische Seminaries a; de vier Belgische Hoogescholen is wetenschappelijke waarde der voortbren . selen op dit gebied grootelijks vermeerdei ■ Maar er zijn nog altijd menschen, die zi inbeelden, dat zij aan geschiedenis mog doen — zooals een mijner kollega's 1 sehilderachtig uitdrukte — ,,tout comme : cuisent un beefsteack". Tegen die a m t e u r s was Godfried Kurth ten strij getrokken. En als Kurth te veilde to^ tegen iets of iemand, dan was liet met t i Ardenneesche koppigheid en die fur: f r a n c e s e, die hem altijd kenschets ; Hij stichtte het tijdschrift Lee A r c h ves belges, waarin de hem toegezi , vieil uoekeii'en ariikels over Béigàsche § i schiedenis werden ontleed en besprokr i Aile amateurswerk werd er ongenadig ; afgebroken. De slachtoffers liet en het da altijd niet bij en meer dan eens regei. . het ,,droits de réponse" en ook wel ao zegging van recliterlijke gedingen op t bureel van het tijdschrift. De afgetakel amateurs hadiden zich schoon te wrek met Kurth te noemen ,,le gendarme i l'histoire en Belgique" en voor te stell i hem een ,,sabre d'honneur" aan te b den: meer en meer drong het gedacht do< 1 dat geschiedenis een wetenschap is en n zonder wetenschappelijke methode kan 1 iei auiiuer weienscntippeiijiKe meinocie Kan ue- do- handeld worden. ge- Toen Kurth, na eervol ontslag genomen nis te hebben van zijn professorsambt te Luik, in bestuurder genoemd werd van 't Ilistorisch tu- Instituut te Rome, was er een nieuw en be- onafzdenbaar veld voor zijn werkzaamheid îog geopend. Zijn onverwachte dood verijdelt om de uitwerking der plannen, die liij voor de >ie- loekomst had voorbereid. • x~\ • j ii t r , i • • i t loekomst nad voorbereid. Dit moge volstaan over Kurth's invloed als historicus. Maar de afgiestorvene was geen van die droge wetenschappeilijke wezens, die zich in een ivôren toren opsluiten en niet mee-leven met het volk, dat lien omringt. Daar was hij te enthousiastisch voor. Hij streed voor al wat hem goed en schoon en waar toesclieen. En zoo deed hij aan politiek. Over Kurth als politicus zal ik het hier niet hebben; ik ben onbevoegd om hem uit dat oogpunt te beschouwen. Het moge volstaan eraan te lierinneren, dat Kurth een krachtigen stoot gaf aan de demokratische gedachte en dat overal, waar die gedachte te verdedigen viel, men beroep kon doen op zijn giloeiend woord. Het zal dan ook niemand verwonderen als wij zeggen, dat professor Kurth, als demokraat. de Vlaamsche Beweging verre van ongenegen was. Dat is- ten andere ge-noeg bekend. Hij, ten minste, had onze beweging bestudeerd, en, ideaal-bezield man als hij was, had hij er dan ook al den idealen kant aanstonds van begrepen en hooggeschat. Het zal tôt eeuwigen roem van dieu rechtgeaarden Waal strekken. dat VRIJDAG 28 JANUARI 1916. EERSTE 1AARGANG. No. 23.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.