Derde Jaargang, Nr 37. — 14 September 1918. MH? Prijs : 10 cen * i un. ■«m >m mmmam ima mmi un» «nn-n"8itjnfcg Derde Jaargang, Nr 37. — 14 September x ,i3. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden . » i.3o Postchekrekening Nr 86. Weekblad voor h et Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel ; Lange Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN. Met Y ereenigde Krachten Niemand is het ontgaan dat het activisme in de laatste weken een krisis-tijdperk heeft doorgemaakt. Krisissen komen overaî voor : in het merischelijk organisme, waar zij den vorm van ziekten aannemen ; in de samenleving, waar zij zich zoowel op politiek als op sociaal en op ekonomisch gcbied voordoen. Eene stoommaçhine. voorzien van een goedwerkend regulator, heeft immer een gelijkmatige gang. De samenleving en eene politieke beweging, evenals het menschelijk organisme, gaan met horten en schokken, daar bestaat een wankel-baar evenwicht, waardoor meestal de zwaartecentra naar de eene of andere zijde ovenhellen en den regelmatigen gang van het mecanisme beletten. Waar-uit zelfs een geheel vastloopen der-machine en ontwrichting harer rader-wérken, zooals in den tegenwoordigen wereldoorlog, kan volgen. Krisissen zullen in een georganiseerd — individueel of kollektief — wezen wel noùit vermeden worden. Maar krisissen zijn niet altijd nadeelig, vermits zij meestal de vastgeloopen of ontspoorde machine vveer terug op haar regelmatigen gang brengen en in hun geheel dus eenen gezondmakenden invloed uit-oefenen.Zulke gezondmakende krisis is in het activisme verwekt en ontwikkelt zich nu op geruststellende wijze. * « ± Het activisme is niets anders dan de voortzetting van de vôôroorlogsche Vlaamsche beweging toCgepast aan de veranderde toestanden van den oorlog. Het is een algemeen verschijnsel, dat verdrukte nationaliteiten hunne vrijmâ-king en zelfstandigheid niet kunnen verkrijgen,in de normale omstandigheden van den vrede. Een oorlog zooals deze kan wel de geschiktè voorwaarden schep-pen om de politieke banden los te rukken die een onderjukt volk in een oneigen staatsverband omkneld houden. Getuigen: Oekianië, Finland, Polen en de andere randstaten. Vôôr den oorlog waren wij in een wanhoopstoestand teruggedroiigen omdat de Belgische Staat het Vlaamsche volk met een zijden koord wurgde, evenals Engeland dit doet met Zuid Afrika en met Ierland. a De vervlaamsching groeide in rekenkundige, de verfransching in meetkundige progressie» (L. de Raet). Daarom is de theorie van Van Cau-welaert en van de passieven — « het Vlaamsche volk rnoet zich zelf redden » — valsch en verderfelijk. De wanhoopstoestand, waarin het Vlaamsche volk door den centraliseeren-den Belgischen Staat was gebracht ; was het uitgangspunt en de leiddraad van de activistische politiek. Wegens mange! aan vertrouwen in de kracht en in den wil van het Vlaamsche volk om tôt een vrij, kultureel en ekonomisch zelfstandig volk te herworden. ging een deel der aktivisiische leiders zelf zoo ver aile neil te zoeken in de staatsmacht en den staatsdwang. De eenige op dit oogenblik in aanmerking komende staatsmacht was natuurlijk de bezettende macht. Uit Germaansche stamverwantschap en ge-meenschappelijk fro^itmaken tegen het Latijnendom, volgde een parallélisme van Vlaamsche en Duitsche belangen, dat het onhandig warô- geweest niet ten b.ate van on» volk te laten dienen. Samenwerking met de bezettende macht was dus geboden en deze samenwerking had praciitige uitslagen die wij nooit onder het vroegere Belgische bewind hadden bereikt : vervlaamsching der Gentsche hoogeschool, bestuurlijke schei-ding, vervlaamsching van het Jager en middelbaar onderwijs. * * * Doch de tijd vliegt onrustig voorbij. Wat vroeger jaren vergde verandert nu in dagen. Onafgebroken openen zich nieuwe gezichteinders en de leiders der activistische politiek hebben gedurig stelling te nemen in nieuwe vraagstuk-ken betreffende de toekomst van het Vlaamsche volk. De taekamst staat vôôr de deur. Wanneer komt vrede? Ailes is onzeker, maar teekenend is het dat raen beider-zijds het mogelijke doet om een vijfde oorlogswinter te vermijden. Het activisme, dat met zijn aanvan-kelijk zoo zvvakke krachten wonderen verrichtte tijdens den oorlog, moet nu gereed staan voor den vrede. In de plaats van staatsdwang overweegt dan volkswil. De theofie van eenige acti-visten, die staatsdwang 00k na den oorlog zouden laten heerschen door handhaving van de bezetting, is onhoud-baar gebleken. Want staatsdwang kan enkel reaktie bij het volk teweeg brengen wanneer hij niet overeenstemt met den volkswil, zoodat in laatsten aanleg toch de 'Vôtkswiî' de lijn aangeeft "waarlângs de toekomst van Vlaanderen zich zal voltrekken. De komende verhouding van onzen strijd moet krachtdadig worden voor-bereid. De groote Vlaamsche volksmassa, — die sedert den oorlog met een opper-vlakkig laagje Belgischgezindheid getooid is geworden, bij dewelke het Vlaamsch-gezind streven zoo schandig werd be-lasterd, die zoo diep gebogen ligt onder den machtigen hiel van Komiteiten Kardinaal Mercier en Loge, — deze volksmassa moet bewust worden gemaakt van hare ware volksbelangen. Aldus moet het Vlaamsche volk de ruggesteun worden gemaakt, niet enkel voor het behoud van wat reeds verworven is, maar evenzeer voor den volledigen op-bouw van Vlaanderen's politieke, kul-tureele en ekonomische zelfstandigheid. Deze nieuwe richting in de Vlaamsche politiek werd reeds aangewezen in de rede van den Gouverneur-Generaal van 7 Maart 1.1. « Deze zelfstandigheid grondig te be-ïnvloeden zal vooral 00k de taak van het Vlaamsche volk zelf zijn. >i Destijds hebben wij dezen passus hier ter plaatse gereleveerd, maar velen hebben het toen niet begrepen. De jongste verklaringen van den Rijkskanselier en van den Gouverneur-Generaal hebben nu voldoende klaarheid in den toestand gebracht. * * * Als een gelukkige uitslag van de krisis kunnen wij vaststellen dat zij de verschillende stroomingen in het activisme veel dichter bij elkaar heeft gebracht. Wel moeten wij hier nog uit-zondering maken voor eenige onverzoen-lijke Unioniste!], die niet willen inzien dat het franskiljonisme de eenige vijand is en die nog wantrouwen tegen Vlaamsche strijders van de andere richting blijven zaaien. Maar het gros der Jong-Vla-mingen en der Unionisten stellen zich van nu af bereid om met vereende krachten de grootst bereikbare* zelfstandigheid vorrr Vlaanderen na te streven. En nu eendrachtig vooruit, opdat het activisme worde wat het nog niet is : eene wezenlijke macht in Vlaanderen, waarbij het geheele Vlaamsch# volk zich kunne aansluiten, vrij van îlken franskiljonschen dwaug. WlLFRIED. K.atto^liefee VLAMIOEN, ÉHEPT iflEO ! Hard is de strid en pijnlijk voor ons geweten. Moeiieloosheid verlamde reeds menige kracht en dreigt er nog te verlammen ; veitwijfeling rijst soms in ons harte op omdat wij op onzen weg zooveel vijanden ontmoeten, die wij als katholieken diep vereeren, doch die blind zijn voor de zedelijke en ver-standeiijke ellende van ons volk. De eene kunnen niet zien omdat zij tôt ons volk niet beho jren (rasverschil of opvoeding buiten m' boven het volk zijn hinderpalen moeilijk te ovcrschiij-den, de andere v lkn niet zien, de Vlaamsche beweging is hunne vriende-lijke belangstelling^ niet nog^ andere zien doch willen "îTîef ddoi'zien tôt in 't diepste dèr volksèllende en tiachten hun oogei ' te bedriegen door een schijn van weK'aarfr, ontwikkeling en godsdienstzin ; iîindelijk andere die zien en doorzien dtjn moed echter niet hebben naar zicht en doorzicht te han-delen tegen de heerschende gedachten in, en zoo iederen <lag ons volk dieper en dieper laten vtjrzinken. En toch hopen wij immer, lietgeen dfe soldaten in September 1917 ;tan zijne Eminentie Kardinaal Meicier ;phreven, dat zij ons Vlaamsch recht zuJen inzien .en ons -helpfcn om hei t "^Tioreien": Ondertusschen bekampen er ons vele huichelaars', gedoken Wder de edelste gevoelens van vaderlandsliefde, trouw aan Koning en Regeering, ja zelfs onder den dekmantel van godsdienstzin en onderwerping aan de geestelijke overheid. Wij kennen er honderden die dwee-pen met het anti-aktivist zijn onzer hoogere geestelijke overheid, doch die ons vroeger zegden, dat verboden boe-_ken lezen zonder toelating geen zonde was dat om niet te vasten er geen dispensatie noodig was, die hunne zonen weerhielden uit de jongelingspatronaten omdat er daar gemeen volk kwam, die minachtend spraken en nu nog spreken over onzen zoo geliefden Paus. Terwijl wij er onder de aktivisten honderden tellen, wiens harte bloedt om het te moeten derven van het sterkend priester-woord, wiens leven het geloof doordiingt tôt in diepste, die de koenste voorvech-ters zijn door woord en daad der zedelijke en christene heropstanding. Neen, de vijanden der Vlaamsche Beweging waren nooit eerlijke vijanden. De oorlog verbeterde helaas de menschen niet ; integendeel. Hunne liefde voor hun volk is niet gewassen met diens nood. Vroeger lachten zij ons uit omdat wij hen niet schaden konden, nu zij zien dat de Vlamingen den stiijd uit den goede aanvatten, dat zij nu of nooit hun recht willen ontweldigen, daar zij om wille van de bezetting hunne brutale macht tegen ons niet kunnen gebruiken, zettenzijeen lastertocht tegen ons in, en d'eerlijkste menschen worden uitge.kreten voor 't walgelijkste, voor 't laagste dat op aarde leeft. De heiligste 1 landen randen zij aan, twist en twee- i draciit zaaiende in de gezinnen. Invloed en geld worden gebruikt om iederen ] werkdadigen Vlaamschgezinde met haat 1 en misprijzen te omringen. Wie u vroeger vriendelijkgroette bekijkt u nu valsch 1 en schuw.'tls een afbreken met vroegere 1 vriendschap, omdat de toekomst van ons volk bedreigd zijnde door een Re- 1 geeiing die zweeg over ons recht en ( 't \ laamsch bloed verdrukte op het ; plechtigste oogenblik onzer geschiedenis, 1 wij verhuizen de achting der menschen, ja zelfs den schijn van eerlijken naam i te verliezen, om ons arme volk te 1 redden. ] 034 Wat ons echter het meest pijnigt is niet zoozeer dit misprijzen der menschen. Verdrukking is immers 't lot van al die tegen den menschelijkengedachtenstroom in, gedachten durven verdedigen van hooger leven en zelfopoffering. De wereld die maar op genot en voldoening belust is bekampt de liefde die immer naar hooger streeft ; omdat hoe meer wij minnen hoe meer wij willen minnen het Ideaal, God, schoonheid altijd oud en nieuw, bron die dorst lescht zonder te verzaden, dauw voor onze ontlui-kende harten, ons ailes, maai dat juist onze hoogste liefde _ wotdi tegen ons gekeerd door [.er <>ntn cl i e wij meest vereeren. Nf.chta^Ki on; Vkr r ch i;'. il aie* tegen ons heii_iy ^elyoL j^kan.t, wel integei^/c i, vn'jzinnige \ e.ikentfvn dat ' een Vlaamsch Vlàandëïen gôdsdienstig moet zijn. Schreef Raphaël Verhulst dan niet 11 Plant een kruis boven dt-n Leeuw en 00k voor niet geloovigen zal Vlaan-' der&n's zinnebeeld er slechts 't heiliger en 't idealer door worden ». Helaas, wij die zulk een ideaal na-streven worden niet alleen afgekeurd maar verketterd door onze geestelijke overheid. Hoeveel priesters, die 't heil van zieien versmaad en verwaarloosd hebben om een politiçke drift ; en als die .priesters ; o"rer întgd' izij'n dâ'r- de-akti vistei) ijriàaàH- -zijn, waarom gaan zij dan den zondigen zoon niet te gemoet naar 't vooibeeld van den Vader ? Waarom verbittering zaaien in plaats van verzoening? Waarom niet naar hun huis gaan en met hen spreken liever dan de enkele priesters die zulks nog doen uit overtuiging, door de lafste middelen te beletten hun liefde-werk nog voort te zetten ? Misschien had een helderder zon de zaak bestraald en nu is 't duisternis in vele zieien, door uwe schuld. Verre van mij dat ik deze zou goed-keuren die zich om de verkeerde han-delwijze eens geestelijken van Chiistus zouden verwijderen : o neen, hunne dwaling is nog tienmaal erger want buiten Hem, noch leven, noch liefde, noch zekerheid, noch troost. Doch katho-lieke aktivisten, al is die stiijd op politiek terrein, tegen onze bisschoppen en priesters, nog zoo pijnlijk, toch geeft hij geen reden tôt zwaarmoedigheid. Schouwen wij naar onze helden, de heiligen. Telden Dominikus en Fran-ciscus onder hunne tegcnstrevers en vijanden, geen kardinalen, bisschoppen sn piiesters. Onze geestelijke overheid heeft ons niets te verwijten nopens het volbrengen onzer christelijke plichten, wij varen dus îecht door zee met de vaste overtuiging dat ons niets kan îohaden zoo wij Gods liefde niet verliezen. Moeten wij ons verzetten tegen de politieke houding onzer geestelijke averheid, nooit mogen wij tegen haar apstaan of oneerbiedigoverhaar spreken. Diezelfde Dominikus en Franciscus kniel-ien en kasten de hand dier bisschop-Den of priesters die hen verdrukt hadden Dm zoo hunnen eerbied te toonen voor ret heilig karakter der gezalfden des Heeren. Liever hadden wij een episco-jaat gelijk het Iersche dat openlijk het ; îoofd durft verheffen tegen de Engelsche ^erdrukkers, maardragen wij die nieuwe seproeving met geduld, doch den moed t 'eiliezen, dat nooit. Wij willen dat 1 /laanderen leve, spij-ts al die Regee-ingen die sinds i83o Vlaanderen's | >ndergang bewerkten; met de herop-itanding van ons volk te willen, willen > vij goed. 1 Wat voor velen de grootste oorzaak 1 s van tegenstand en de barometer lunner Vlaamschgezindheid is vooizeker , îet welgelukken. Mislukken is altijd in 1 5S5 de oogen der wereld zinsverwant met slecht, al ware uw strijden nog zoo edel. De Regeering zou jkunnen weei-keeren met een Ententeleger en dan wordt ailes bloedig gedempt. Ware er eer en lof mee te oogsten, o dan ja, maar nu zijn er kansen op mislukken, de zaak is veroordeeld. Onze Goddelijke Zaligmaker preekte drie jaar de schoonste leering die ooi't menschenoor gehooid heeft of zal hoo-ren ; hij strooide mild zijne weldaden uit, hij ïninde zijn volk met een onbe-grijpelijke liefde en toen hij .stierf op 't schandig kruishout, stenden Maria en Johannes alleen hem trouw tel zijde. De Apostelen en Martelaren gaven hun leven voor een schijnbaar dwaze zaak « Nos stulte proptu Chtistuhi », het Christendom was verpheht zich te ver-sehuilen, silè zijndê.viT.i'sCàil ♦egon-R-ome^ maar toen een keizèr het kruis op zijn vaandel plaatste zwenkte de massa om en juichte deze ^toe" die gisteien nog aan de beesten ten prooi gegeven wer-den. Neen mislukken is geen hederlaag maar dikwijls de grootste zegepraal. Willen eerlooze leidende standen door leugens en laster de menigte tegen ons opzweepen, toch zal geen enkele druppel Vlaamsch bloed vruchieloos vloeien. Onze jongens die aan den Yzer staan vreezen noch dood, noch verdrukking, noch schandvlekking. Indien uw bloed ''lW Jiffii ,lui'l'HP vloeien,. volgclin- gen van den Gekruiste, zonen der Martelaren, zoudet gij aarzelen ? Neen, meer dan ooit spijts al 'tpijnlijke van den strijd moeten wij werken voor den triomf onzer heilige zaak. Ailes voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Chiistus dat is onze leuze. Blijven wij trouw aan Christus dan mogen wij niet aarzelen voor Vlaanderen ailes ten pande te geven. Daden dus, daden, spruitende uit uwe liefde voor uw Vlaanderen en Christus, die 00k zijn volk beminde en weende om Jerusalem's ondeigang. Karel Van Santé, brankardier bij 't 23ste Unie. De Bslgisohe Neutraliteit A/en schrijft aan het liaderland. De Indépendance 'Belge van 21 Augustus geeft den korten inhouii v.t ; een anoniem gr-schrift, dat in de Belgisclic po i t e kringen van Engeland en Fi ankrijk vael oplief maa1 t Als getypt stuk gaat h et in verschillende exem-plaren van hand tof hand ; auteur er van schijnt, al heeft hij zijn stuk ni t onderteeke il, aan velen toch bekend te zij 1 en de uïjze waarop de Inépçndance, het groote liherale blad, het sluk behandelt, alsook het feit, dat Baron Beyens in zijn studle over Belgié\ toekomst er op heeft gezinspce'd, bewijzen ons, dat wij hier te doen hebben met de ideeën van een invloedrijk en gez ghebber.d B'Jgisch politicus. De neutraliteit — aldus dan het geschrift waar-van kvve tie — heeft Belgiè volstrekt niet ver-çwakt ; t.recht wer,d dit inter'nationaal statuut ree 1s in i83o dbor Le Hon, en der bekvvaam-;te slaatblieden die Belgie ooit gehad hcelï, net vuur verdedigd ; de vraag mag alleen gc-îteid wordef. of wij dit regiem niet iets vrijer îouden mogen opvatten, of wij b. v nog lancer een militaire conventie met Nederland als strijdig met de neutrraliteit zouden moeten anrr.ogelijk achten en of onze diplomatieke ictie niet krachtdadiger 20u mogen zijn. OJve-•jgens heeft dit regiem ons niet verhinderd een :eifbewuste economische expansie-politiek te ,'oeren en in Augustus 1914 heeft het aile re-iultaten opgeleverd, die nven er van verwach-er. kon. Belgiê heeft slechts de keuze tusschen bond-;enootschap of neutraliteit ; bo. dgenootschap-)e_n zouden het land zeer duur te staan komen. i Alleen — en hier halen wij de woorden aan 'an het geschrift zelf - een veidrag n cl de vederzijdsche verplichlingen d e het inhoudt.yjyjjyg^ :an het land afdoende verdedigen tegen allejjjçif-c ndisciete eischen van buiten en tegen de on-glB[|Ç roorzichtigheden der Belg'sche leiueis zelf ; teTHEE^ ;elijkertijd is zulk een verdrag dan 00k eertôEN'' ilat.rbîijlse!ijk teeken van d 11 wil om s'eeds

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.