Bureel : 31, RUSSELL SQUARE, IXXNDON. W.C Tolephono : Muséum 267. De Stem VOOR GOD EN VADERLAND. uit Belgie. AAfC«n«racr.t : 2ah. v#or S maanden. Subscription i 2sh. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. of 1.50 fr. 3de Jaargang, Nr. 49. (Bfc,. 1591-1602.) Oplage : 11,100 VRIJDAG, AUGUSTUS 24, 1917. Registered at G.P.O. as a Newspaper, 12 blz. \l/2. Losse heschouwingen over 's Pausen vredesvoorstel (:). Wait te verwachten was, is geschied. Zoo Benedictus XV, lùi'sterend oaar de inspraak van zijn medelijdend hart en nàar de smeek-gebeden van velen. zijner kinderen, zich kwam plaatsen tegenover de oorl'ogvoerende volken met den, vredespalm in de hand, om het menschdom te verlosisen van de nachtmerrie der verschri'kkelijke oo'rlogsbeproevingeni,— dan zouden er ook velen zijn, die voor zijn vadeflijk woordi de schouders zouden opha-len, anderen die het zouden verdraaiein of met bittetfheid besportten. Zijne Heiligheid zelf kon zullk eene bejegening voorzien : men heeft vroeger Wilson bekeven, toen liij met een vredesplan voor dein dag kwam ; waaroim zou Hij minder gespaard worden dan de Président der Amerikaansche S te t en? De Paus wist del, dat hij tusschen de gewapende machiten zou verschijnan als een Hagenbeck in een kooi van leeuwen en tijgers, die tegen elkaar op huilen en brieschen. Het valt niet gemakkelijk dieren te teiùmen, en 't is mog moeilijker verwoede vijanden. tôt bedaren en nadeniken te brengen. voorspelling van een niet-katholiek diplomaat in Den Haag, wiens woorden door " De Tijd " van 7 Augus-tus iqi6 werden meegedeëld, gaat dan in vervulling : " Bij de tegenwoordige gemoedsi-stemming der volken, zal iedere vrede en iedere vredeszenddng teleursteTling brengen, die men op den vredesstichter zal werpen." Deze hooge persoom vraagt derhalve "of de Paus zelf niet moet wenschen gepasseerd te worden." Ongetwijfeld ! Het is niet voor zijn vermaak, niet vdot eenig itijdelijk voor-deed, niet voor den aangroei van zijn gezag, dait de Paus dien vredlessitap waagt ; maar hij is Vader, een minniemj vadier, die begaan is met het l'ot van het rampzalig menschdom, en die gaarne zelf wil kjden, indien hij daar-door het leed van zijne kinderen kan lenigen. Trourwens, de Pausen leven niet voor één dag ; zij reikenen op het oordeel van het nageslacht, eh Benedictus XV. weet zeer goed' dat hij—om nogimaals de uitdrukking van den dl:plo<maat te gebruiken—"'eerst bij den geschiedschrijveir wiaardeering zal vin-den." . / Intusschem hebben die uitingen van nys-noegdbeid 00k hunne goede zijde. Misschiein schuilt onder hunne oppervlakte wel eenige politieke nevengedachte : men maakt zich boos, om den vijand te toonen, dat het vuur der strijddustigheid nog niet-is uitgedlqofd, dait men niet noodgedwongen den vrede aan-neemt, doch enkel om verder bloedvergieten te sparen. En dajardoor laait men 00k de mogelijkheid open om de vredesvoorwaarden mog te verbeteretn. * * * Er zijn dagbladen die d'en H. Vader ondeu-gend verwijten de aanrianders en de aange-randetn, de schuildigen en de onschuldigen, goed en kw,aad op ééne lijn te stellen. Een Anglitoaanische bisschop scheldt den Paus zelts ails God's'verachter ! Nergens heb ik orver dit tihema een driestere taail gelezen dan in "The Times" van 20 Augustusi. Richard Baigoit zet in dit blad al de slùizen zijner verontwaardiging open- Ziet, hoe de golven zijner verguizing op den H. Vader neerator-ten : De Paus, zoo heet het, "qeschou:w,t al de oorlogvoerende partijen als ' even gelijk schu'ldig," ja "schuïdig aan baldadige aan-randing vergezeld vtan afschuwelijke misda-den tegen aile menischelijke en goddielijke wetten ; hij ".h'o'o.nt onze eer en de eer van degenen die aan onze zijde strijden. Hij hoont de nagedachtenis onzer dooden en de opofferingen onzer levenden." Hij "bescbul-'\digt ons stilzwijgend (sic] van leugentiaal \aa^gaande.den oorsproing ên de oorzaken van ■ den oorlog." Hij "g.ebaart alsof Duïtsch-lands zaak even wettig of onwettig was al de onze..." En zoo gaat die elucubratis voort . over gansch eene kolom!... En van dit ailes staat er niets te lezeo in de Pauselijke Nota ! Al die lasteringen zij;n het voortbrengsel, van een door voorooideel [ en kwaad'wil'ligheid ingenomen geest, opge-; zweept door een ziekelijkq^verbeelding. Wat is dan de waairheid? Wel de Paus handhaaft zijne ineutraliteit ; hij wil vredestichter zijn, geen rechter ! Indien hij door de oorlogvoerende machten tôt rechter werd uitgeko» zen, zou hij al de stukken van het débat nazien en een gerechtelijk oordeel velilen ; maar de H. Stoel is nu geen tribunaal Als zedenleeraar heeft de Paus "aile " onrecht-vaardigheden en euveldaden veroordeeld, maar hij zou onrechtvaardig zijn indien hij personen of vo-lkem vonnisde, zonder daairtoe de bevoegdiheid te hebben verkregen. De dagbladen zullen zich wel dat recht aanma-tigen, maaT de H. Vader mag dit niet doem. ' Kent hij dan de aainleggers van den oorlog niet? Is hij niet ingelicht over de gepleegde gruweidaden? Ongetwijfeld, ails privaat per-soon; maaT indien hij als Vredestiohter wil optreden—^en dat alleen is in zijne macht— dan mag hij de mi'sdiaden, zonder ze te ont-kennen, toch niet in het débat brengen. Mis-schien zal eene vergeldj'king, .naar ons oordeel, de handelwijze van den H. Vader eemgszins opluisteren : Er zijn'tijden geweest—-en het gebeurt soms nog tejn huidigen dage—dat reizigers in Sicilië of in 't Noorden van (x) Zie volledige tekst -van het voorstel. Afrika, door baansltroopers werden gevangeii genomen. En om dezen udt hunne handen te redden stelden sommige bemiddelaars zich in betrekking met de roovers en kochten, door het storten van een somme gelds, de ongeliuk-kigen vrij. Nu spree'kt het toch wel van zelf, dat de bemiddelaars, dooir het a'anibieden van dien lospirijs, heelemaal niet badoelden aan de roo'vers een recht op het geld toe te ken-nen, noch hem even omschuldig uit te roepen als hun sllachtoffers. 'Maàr zij oordeeldfen, dat de vrijheid der gevamgenem wel opwoog tegen de betaling vian eenige gouden stuk-ken. Zoo doet 00k een vredestichter : hij beweert geenszin® dat de alamleggers van dten ooirlog en de stichters van zooveel gruwel-daden eenig recht hebben op hunnen buit ; hij beweert niet dat miachit gelijk staat met recht—de H. Vader leert juis-t in zijne Nota, dat reohit staat boven macht, wat eene zdjd'e-lingsche veroordeeling is van Duitschland ! begeerenswaardigs uitroept. Zelf staat zij tusschen beide in. Alhoewel het wapenge-weld soms duldend, is zij toch uiteraard vredesgezind : zij verfoeit den oorlog en is afkeerig van aile bloedvergieten. En dien haat, gesteund op de rede, legt zij aan den dag door hare leering betreffende het aanleg-gen van den _ oorlog en hare voortdurende aansporingen, opdat de volken hunne geschil-len langs vreedzamen weg zouden vereffenen. Sint Augustinus,—zoo verhaalt hij zelf in zijne Belijdenissen,—had het pad der deugd v.erlaten en dwaalde meer en meer af naar de ketterij der Manicheërs. 'Zijne moeder, de H. Monica, berispte hem daarover ; doch Augustinus holde steeds los'bollig voort op het pad des verderfs. Van haren kant liet de H. Monica niet af hem met hare moeder-lijke bezorgdheid te achtervolgen. De zon-daar bleef evenwel het oor sluiten voor hare smeekgebeden en harê-tranen : "Monitus mu- De Vlucht. Naar de schilderii van A. De Laet. (Zie blz. 3.) Maar nooit is zoozeer geblekeni dat de oorlog in vele gevallen een dom en omrechtvaardig ding is. De knacht der wapenen beslisit over de overwinning, doch het zijn niet altijd zij, die de beste wapenen hebben, over het groot-ste getal manschappen beschikken, diç het recht aan hunne zijde hebben. Maar wam-neer nu eenmiaal die buit van lajnden en volken in de vuist is van den sterke, hoe zal men dan die landen en volken redden? Door een sterkere maclht er tegen aan te voeren? 'Goed zoo ; maar indien het nu te betwijfelen dis, dat men die sterkte bezit, of indien men voorziet dat de ontplooiing van die macht nog op zware offers zou te staan komen? Kan men het dai oiet beproeven ota door het ten offer brengen van minder waardige goederen ©n door het treffen van een vergelijk, goede-Ten van hoogere waarde te redden? Ein dat is de bedoeling van den Paus. Hij deelit wellicht niet, zooals velen onder ons, het optimisme der gealldeerden. Hij wil noeh-tams de "vrijheid, de onafhankelijkheid, het b'ioed van volken vrijwaren, al moet men dit ailes oo(k afkoopen door de kwijtschelding van een stoffelijke schadevergoeding. Doch eene volikoman kwijtschelding vraagt ook de Paus niet. Hij vooTziet "sommige gevallen " —en wie denkt hier niet aan België?—"voor "welke bijzondere redenen bestaian" om spha-deverigoeding te vragen. Die moeten dan "met gerechtigheid en billijkheid " in over-weging .gebracht worden, opdat aan de rechit-matige eischen voildaain worde. Deze rege-lingf waardoor het bloed van duizenden gespaard wordt, schenkt niet aan eenieder zijn voile recht—wat in de veronderstelling onrno-'gelijk is ; —zij kan althons evien billijk ge-noemd worden als diegene, waardoor geva.n-genen worden vrijgekocht uit roovershanden. Het reohit, dat iets geesitelijlc is, is niet altijd bekwaam de stoffelijke macht te bedwingen. En toch zal ten slptte het recht zegevierem, .namelijk in het oordeel der geschiedenis, en voor den rechterstoel van God. 20 Aiugustus. O ■ ■ De Kerkelijke Moraal en het Begin van den Oorlog. DE BRIEF VAN WILLEM II AAN WILSON. (10 Auguati 1914.) De deugd ligt in het midden. Tusschen de twee uitersten—het Pacifïcisme en het Militarisme, in de vorige opstellen geschetst^-staat de vredelievendheid der Kerk. Zij ver-oordeelt het Pacifïcisme als een dwaling, welke het aangeboren verdedigingsrecht van enkeling en Staat ontkent; zij kant zich eveneens aan tegen het Militarisme, eene on-deugd, welke den oorlog met zijne oœvermij-delijke rampen al» iets nood'zakelijks en iiebres ! Uat is maar vrouwenpraat ! zoo beschimpte hij de raadgevmgen dier min-nende christin... De H Kerk nui is zulk eene teerhartige moeder tegenover de afdwafende oorlogsvolkereni. Zij ook zij^heeft deze ach-tervolgd met hare leeringen over den oorlog, met het afschilderen der rampen welke de vijandschap medebrengt, met hare raadgevin-gen over de christelijke inrichting der Staten, opdat deze tôt welzijn der burgers zouden strekken, en vooral met hare smeekgebeden om vredesgezindheid. Doch sommige mogendheden hebben steeds de woorden dier moeder in den wind geslagen : zij hebijèn ze eveneens uitgekreten voor onwelkomen vrouwenpraat : monitus muliebres. En het on-heil is op het menschdom neergekomen... doch voorzien, als de donderknal die moet voortschieten uit samenpakkende wolken, door den hoogen Wachter ter eeuwige Stede. "Pius X," zoo verhaalt inderdaad Kardinaal Merry del Val, volgens.eene mededeeling van Z. D. Hl den bisschop van Laval, "Pius X heeft den tegenwoordigen oorlog voorzien. Dikwijls wanneer wij de gebeurtenissen van den dag bespraken, zeide Z.H. : "Wat U mij daar vertelt is droevig, maar het is vrij niets in vergelijking met den grooten oorlog ' il guerrone ' die weldra komen zal." Toen in 1912 de Balkanoorlog uitbrak, zeide ' ik tôt Z. H. : "Heilige Vader, wat U vooruit-zaagt is werkelijkheid geworden. De vreese-lijke oorlog is uitgebroken." * "Neen, neen," antwoordde levendig de H. Vader, "Dezen bedoelde ik niet," "Non è questo." Eenigen tijd later zeide hij mij : "Eminentie, de groote oorlog nadert. Wij komen het jaar '14 niet zonder oorlog door." "Non passeremo il quattordici." "Maar," antwoordde ik, "er is in 't geheel geen reden voor deze vrees. Aile regeeringen willen den vrede." " Eminentie, u is te optimistisch " De maand Juni 1^14 brak aan. Wegens de groote warmte verlieten de verschillende ge-zanten Rome en kwamen voor hun vertrek nog even een bezoek aan het Vaticaan brengen. "Heilige Vader," zeide ik toen, "geen enkele gezant heeft eenigen twijfel omtrent zijn terugkeer in October laten blijken. Bo-vendien is de helft van het jaar reeds voorbij, en er is dus niet veel tijd meer over om een oorlog te beginnen." Pius X schudde ongeloovig het hoofd en zeide nogmaals .nadrukkelijk : " Eminentie, wij komen het jaar '14 niet zonder oorlog door." * * * DE VOORWAARDEN TOT EEN GERECH. TIGEN OORLOG. Ailes duidt dan ook aan, dat deze volkeren-krijg moedwillig is voorbereid en ontketend, en dat men bij de ©orlogsverklaring niets geen aandacht heeft geschonken aan de eischen,, waaraan deze moet voldoen om geep. hemeltergend schelmatuk te worden. Dit moge blijken uit den telegram-brief van keizer Willem aan Président Wilson, deze week in de "Daily Telegmaiph." openbaar gemaalot. (1) De godgeleerden, die te dezer zake het gevoelen van de Kerk uitdrukken, zijn zeer streng in hun oordeel en stellen vele voor-waarden alvorens een oorlog gerechtig te noe-men. Enkel in het geval dat het recht werd geschonden door eene groote fout, die dui-delijk bewezen is en er geen ander middel overblijft om tôt een vergelijk te komen, laat zij toe over te gaan tot gewapenden aanval. Indien men het eene wandaad noemt, wanneer een rechter voor 's lands tribunalen een beklaagde veroordeelt tot opsluiting of dood-straff zonder eerst de zekerheid te hebben, dat deze werkelijk schuldig is : welke misdaad pleegt dan niet een Staat, welke lichtvaardig den oorlog verklaart, waarbij het leven van duizenden op het spel sta^t. De moraal spreekt dan ook haar "non licet" uit tegen een oorlog aangegaan op grond van voorge-wende misdaden, waarvan men enkel door geruchten kennis heeft gekregen. Zij eischt dat men zekerheid hebbe van het gepleegde kwaad. Zelfs P. Génicot, die nochtans het Probabilisme met eene onverbiddelijke logica doorvoert, betoogt, dat men bij het verklaren van den oorlog niet mag steunen op eene reden die " waarschijnlijk " of zelfs "meer dan waarschijnlijk " is (Theol. Mor. I, Nr. 381). En hierin trouwens is hij enkel de tolk van den H. Alphonsus de Liguori : "De oorlog, zegt deze Kerkleeraar, sleept gewoonlijk zulke verwoestingen, zulke gevaren voor den godsdienst, voor de onschuldigen en de eer der vrouwen na zich, dat het practisch bijna nooit mogelijk is een krijg gerechtig te noe-men, wanneer hij ontketend wordt onder de heerschappij van waarschijnlijke en niet-ze^ere redenen (Th. Mor. lib. III, No. 404). Hieruit zal men opmaken, dat het volkomen tegenstrijdig zou zijn met de menschelijkheid en het christendom zich te latep. geleiden bij « de oorlogsbelissi^ng door loutere vermoedens, door aangebrachte geruchten en nieuwstijdin-gen, welke zoo gemakkelijk verzonnen en in omloop gebracht worden, wanneervolken met elkaar op gespanneri voet staan. De eisch is dan niet te veel, dat de rechtskrenking, waarom men de wapens opneemt, een uitgemaakte en volkomen bewezen zaak zij. Dit is echter niet ailes. De gepleegde en bewezen misdaad, waarom men den oorlog ontketent, moet daarenboven van zeer gewich-tigen aard zijn. De Souverein mag zich niet gedragen gelijk de hoogmoedige burgersman, die in zijne lichtgeraaktheid om een een-voudige eerekrenking de vuisten balt, op den ongelukkigen schenner losstormt en op hem zijn wraaklust koelt. Neen—aldus Frans de Vittoria—" in de gewone en natuurlijke ge-rechtszaken is het niet geoorloofd om gelijk welk misdrijf tot een aanzienliike straf ta veroordeelen, als dood, verbanning of ver-beurdverklaring van goederen. In den oorlog is echter ailes gewichtig en verèchrikkeiijk : moord, brand, verwoesting ; het is daarom verboden 1-ichte krenkingen met den oorlog te bestraffen ; de grootheid van het misdrijf moet tot maatstaf dienen voor de kastijding." (De jnr« belli, 14). Het spreekt vanzelf dat die zwaàrwichtigheid der bedreven fouten van de omstand-'gheden zal afhangen. Onder dergelijke misdrijven zal b.v. een Staat rekenen een vijandelijken inval in zijn land, het moedwillig verhinderen zijner handelsbetrek-kingen, het mishandelen en vervolgen zijner landgenooten ; het opruien zijner burgers tegen het wettig bestuur, het ongerechtvaar-digd tusschenbeidekomen in zijn maatschap-pelijk en staatkujjdig leven... En zelfs de zekerheid, welke çen Staat mocht hebben van een gewichtige misdaad tegen zijne souvereiniteit gepleegd," geeft hem^ nog, niet dadelijk het recht om het zwaard te trekken. De moraal ve^gt, dat men eerst andere middelen beproeve om tot rechtsher-stel te komen. Volgens hare leer is de oorlog het laatste middel der koningen : "ultima ratio regum," waartoe men eerst dan de toe-vlucht neemt, wanneer aile andere pog:'ngen, om het geschil langs onbloedigen weg op to lossen, schipbreuk hebben geleden. Door den gekrenkten Staat moet eerst voorgesteld worden, dat de schuldige eerherstelling doe, dat hij de ontroofde goederen teruggeve, dat hij vergoeding schenke voor toegebrachto schade. Het voorstel moet gedaan worden om bij middel van een onpartijdig; scheids-gerecht tot een vergelijk te komen, en de Monarch of het Staatsbestuur, dat hoogmoe-dig zulke vredelievende voorstellen van de hand wijst en zich haast de wereld te versto-ren door een oorlog die vermèden kon worden, zou eene zware fout tegen de gerechtigheid plegen en de schuld op zich laden Tan het vergoten bloed. # ■» * DE ONGERECHTIGHEID DER DUIT-SCHE OORLOGSVERKLARINGEN. a) Aan Rdsland. In 't licht van deze beginselen, voorgesteld door de kerkelijke schrijvers, kan men beat uitmaken, wie in dezen wereldoorlog de ware schuldigen zijn. Door het uitpluizen der zoogenaamde voorgeschiedenis—het gelief-koosd onderwerp van Duitschers en sommige Hollanders—komt'men tot niets anders dan kwade vermoedens, die tot geen resultaat kunnen leiden, dewijl ze meest altijd in twee-derlei zin kunnen uitgelëgd worden, en op (1) Zie tekst op blz. 4.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.