fPfst& Jaargang N®. 137 OondercSa^ V7 *ïunî 1919 S Cent KEDACTIEBUREEL I KAUERSTRAAT 64, AMSTERDAM. — TELEFOON No. 9922 Noord. De Vlaamsche Stem verschljnt le Amsterdam elken dag des morgens op vier bladzijden. Aboraiemeotsprys by vooruitbetaling : _ Voor Holland en België ■pdr jaar f 6.-60 — per kwartaal f 1.75 — per maand f 0.75. Voer Engetond, prankryk en buitenland dezelfde prijzen, met ver-hooging van verêendingskosten (2^ cent per nummer). HootdogJsteHes* s Mr. ALBERIK DESWARTE Opstelraad : CYRiEL BUYSSE — RENE DE GLERCQ — ANDRE DE R8DDER Voor ABONNEMENTEN wende men zich tôt de Arfministratie van h«t blad. KALVERSTRAAT 64, AMSTERDAM. — Tel. N. 9922. Voor AANKONDIGINGEN wende men zich toi de Administrai van de VLAAMSCHE STEM, Kalveratraat 64, Amsterdam. — Tel. N. 9922. .ADVERTENTIES: 20 Cents per regel. KORTE INHOSJO Iste Blad zij de: Geen Belgisch Impérialisme. Mr. fiug. Oox. JJet intefcriew met Mgr. den Aa-rtsbisschop van ïïtrecht. «en» Kroniek . ' - Vrofger en nu. Gust. van Roosbroeck. H(t toekomstig lot van België. (Slot.) Xr.'Frms Wittemms. Jinie. Mies Kiemts. 2eBla<lzi.i<le: JitlftVaderland. tii een herderlijk scknjven van Kardmaal Mercier. ïit het Staatsblad. . Jelgië en <1© VJaamsdhe bewegmg. (biot.) Mr. J. Hoste Jr. 3e Bladzijde: De Europeesclie Oorlog. Brieven uifc DuitscM'and. Teleerammen en Berichten. Zestiende verelag der Onderzoekscommis&ie. (I.) 4eB.ladzij.de: ^ Rechtzaken. (Procès tegen Bern. Ganter.) Men zœkt., fit de Kampen. Voor onze Krijgsgevangenen. _ Officieele lijst van Belgische soldaten, krijgs- gevangen in Duitschland (16). ___ "" ta BEigisch impérialisme. Het schijnt mij iiiet van belang ontbloot hier even "terug te komen op de bescbuldi-ging door den oud-minister Colijn geuit te-fehover'sommigo Belgen, die hadden t© ^en-nen gegeven dat bij_ <ien vrede Zeeuwsch-flaanderen doot Baigië moest worden go-annexeerd.Reeds is menig protest tegen deze be-schuldiging ingekomen, welke ik al6 geheel uit de lucht gegrepen beschouw. Ik zou niet kunnen hebben, dat onze Ne-derlandsche vrienden geloofden, dat alleen de „Vlamingen" zich tegen deze annexatie van Hollandsch grondgebied verzetten. Ik wensch niet dat men meene dat alleen door een eenvoudige gelijkheid van taal enkele Belgen tegen het opzet, dat minister Colijn onstoêdicht, in verzet komen, terwijl andere landgenooten geneigd zouden zijn het toe te juichen. Ik haasfc mij dan ook te verklaren, om îlle wanbegrip weg te nemen, dat de „Vlamingen", die aan hun verontwaardi-ging ten opzichte van de door den heer Colijn 4 gefonnuleerde beschuldiging uiting geven, niet alleen protesteeren tegen een mogelijke schending van liet recht hunner taa'ibroeders in Zeeuwsch-Vlaanderen uit enkele" sympathie voor de taal, maar ook omdat. zij doordrongen zijn van de onwan-kelbare loyauteit der Belgische-zaak en van het bestaansrecht der kleine naties. ^ Zonder de z.g. Vlaamsche beweging bij-getreden- te zijn, heb ik voor de Vlaamsche eischen', welke ik grondig lieb bestudeerd, beproefde,sympathiën, welke zich nooit ver-loochenen.zullen. Àls zoovele Belgen ben ik gaarne b&reid de Vlaamsche beweging het lecht te laten wedervaren, dat zij verdient. Dit zou, volgeus mijn govoed, het werk van een onafhankelijk België zijn den dag na den vrede. Het begrip van liet nationaal belang zal den mensciien van goeden wil niogelijk ' maken tôt- overeenstemming te komeii . omtrent de hervormingeii, welke taalkjindig oogpunt, in ons land zullen ^ienen te worden aangebracht. Ieder zal iet duidelij'k zijn dat het hoog tijd is ©en ®nde te maken aan de verbitterende dis-cussiea en dat het wenschelijk is dat de vfcrschilien tnsschen de verdedigers van een-2eîfde zaak — de Belgische zaak — niet de j'edelverlieffing van ons ongelukkig vader-land belemmereai. It wensoH hier echter niet de Vlaamsche kwestie te behandelen, dit zou allerminst J'-et doel van dit artdkel knnnen zijn. Ik wilde alleen maar betogen dat al be-^ort een Belg ook niet tôt de Vlaamsche ^ng, dit hem toch niet weerhouden Rag ten opzdchte van zijn wezenlijke sym-pathiën voor Holland getuigenis af te leg-®en' sympatliiën welke de prœf kunnen ûoorstaan. Bij geen enkele politieke parti] ingelijfd ^ met gehoorzamende aan de wetten van ^ eon of andere ras, meen ik te kunnen sP. on namens de overgroote meerderlieid ^ijner medeburgers, wanneer ik afdoend en n ,Jlik ^en Hollanders verklaar da.t wij 1 een vermeerdering van grondgebied i eni§e^°gen ten nadeele van een bevrien-2^. en tegen haa-r wil. c^e tegenovergestelde meening jn toegedaan, zijn den naam van Belgen \IK4 ' gij dat Koning. Albert, W a zon^er srçiet nocli blaam, en zijn °n erenswaardige solda ten, hun glorie-^erk z°nden bezoedelen om daad- ù- ',e ^ aan dergelijke wenschen kracht IiOfif ^ ze*^en- Is men er dan nog niet ge-® dat ^Igië den oor log niet om den oorlog voert, maar dat het worstelt uijt aile macht om liaar onafhanke-lijkheid te reddeii en die alleen ? Hoe kan men er dan toe komen te on-derstellen, dat de openbare meening bij ons een onrecht goed zou keui-en begaan tegeu-over een vreemde mogeudheid, die de gren-zen van haar recht niet te buiten ging en een in aile opzichten onberispelijke neutra-liteit wist te handhaven? Ik vTaag mij af welke bedœling de. heer Colijn met het sohrijven van zijn a-rtikel kaai hebben' g©-had. Of wel de heer Colijn levert het be-wijg, dat hij zeer onvoldoende op de hoogte is van liet Belgisch karakter — dat er trotsch op gaat steeds aan de zij de van het recht te sftaan —, ofwêl de oud-minister wenscîrb de tallooze Hollandsch© sympa-thiën van onze Belgische zaak te vervreem-den. En bij deze laatste onderstelling vraag ik het niet ook maar e©n oogenblik stil te staan. De Hollanderis mogen ten onzen opzichte gerust zijn. Wij, Belgen, zijn de kam-pioenen voor liet recht der kleine naties en wij wenschen niet in het voetspoor der im-p-erialisten te gaan, neen, wij zullen waar-lijk njemanc zijn goed ontnemen. Moge ons in materieel: opzicht misschien niet veel overblijven, wat geeft het, als onze naam maar geworden is het symbool van loyaliteit en belangeloosheid ! Nooit zullen wij de ge-dragelijn. verzaken, eens door ons aanvaard Wij betreuren niet wat geschiedde en wij zuUeri er ona voor lioeden dat onze repu-tatie verbleekt. I>e vrijheid is voor ons het kostelijkgt bezit en wij weten ock de vrijheid voor anderen naar waarde te schat-ten. A-an Holland, aan- het land der zes-tiend.e-eouv l\-$. het zeker al in de laatste plaats zijn, dat wij dit noodig hadden te doen begrijpen.. EUG. COX. — Het interview met Mgr. den . Aartsbisschop van Utrecht. Daarover geeft het , ,Centr." van 15 Juni 11. nog volgende voor ons blijde verklaring : ^Naar aanleiding von sommige onjuiste commentaren, welke nog liier en daar op het door de ,,Vossische Zeitung" gepubli-ceerde relaas worden geanaakt en die blijk-baar uit misverstand voortspruiten en tôt misverstand aanleiding geven,-kan het zijn nut hebben aan hetgeen wij reeds mededeel-den, over dat zoogenaamde interview dat iiauwelijks tien minuten duiu'de -— het volgende toe te voegen : 7j. D. H. de Aartsbisschop heeft in zijn antwoord aan den Duitschen journalist niet ar-ders willen te kennen geven, dan dat naar zijn opvatting de stemmdng in ons land tegen de Duitschers niet zoo fel was, als uit het gesprek, dat de journalist te voren met een hoogleeraar had gehad, zou zijn op te maken, en dat Mgr. ook diens meening niet kon deelen, als zou een mogelijke overwin-ning vaji Duit^chland den ondergang voor ons land beteckenen. Hierop kwam in hoofd-zaak de verklaring van den Aartsbisschop neer; iets anders in de woordén van vMon-seigneur te lezen, zou, gelijk wij reeds zei-den, geen zin hebben. Van eenig partij-kiezen, van eonig recht-stieeksch of zijdelingsch goedkeuren van feiten of geibeurtenissen die zich in den oorlog hebben voorgedaan, was geen sprake. En evenmiii van eenige verklaring, over het al dan niet twijfelen aan Duitschland's woord. Daarvan is door Z. D. H. niet- gerept, vraag tôt Monseigneur gericht. vraag tôt Monseigneur allée il willen ge-lioht.Wat den opbloei van. Nederland betreft-, waarvan het interview gewaagt,, heeft Monseigneur alléén willen te kennen geven, dat er zeer waarschijnlijk voor ons land een opbloei in zaiken komt, wanneer de strijd. is afgeloopen en wij-zelven daarbui-ten blijven. Dat die opbloei slechts aan een Duitsche zegepraal zoude te danken wezen, zijn woorden die komen voor rekening van den correspondent der ,,Vossische Zei-tung", niet voor die van Z. D. H. den Aartsbisschop. Monseigneur verheelde niet, dat Hij eer-bied heeft voor de organisatie, het patriotisme,-het hangen aan hun vaderland van het Duiteche volk. Maar daarmee werd door Z. D. H. noch partij gekozen in de re-denen, die tôt den oorlog hebben geleid, nocht eenig oordeel uitgeeproken over de wijze, waarop die wordt ge.voer<^ Wel is ons — en niet ons alieen — be-kend, hoe groot de deernis van Z. D. H. is met de ellende, die over het stamver-wante Belgische volk is gekomen eu op welk een hartelijke, vaderlijke wijze Z. D. H. aile pogingen om die ellende, met name die der vlucht&linigen, te lenigen, heeft aan-giemoedigKl en ook. daadwerkelrjk gesteun•d.', Kleine Kroniek. BELANCRIJK BERICHT VOOR ONZE LEZERS. Onze lezers worden ten dringendste aangera-den morgen ons zeer belangrijk nummer over Quatre-Bras en Waterloo te lezen. Oneerlijke Aanval. De Vorwàrts van 12 dezer meent te moeten aanvallen onzen geacliten landgenoot dr. ïer-wagne, die sinds maanden in Den Haag zooveel nuts voor de Belgische belangen sticht, lietgeen des te aanstootelijker is, daar die aanva.l is gericht tegen een partîjgenoot van de redacten- , ren van dit blad. I mmers, dr. Terwagne was tôt- ' nogtoe socialistiscb gemeenteraadslid der stad Antwerpen en is trolksvertegenwoordiger van liet arrondissement. Antwcrpen, afgevaardigd door de Belgische Werkliedenpartij. De aanval wordt gericlit naar aanleiding van i het ontslag door dr. Terwagne als gemeente- , ra-adslid genomen, omdat zooniet zijn mandan-ten hem te Antwerpen terug wilden, lietgeen de betrokkene niet kon noch moclit, op gevaar af i zijn vrijheid bij dieu terugkeer ten stelligste in te scliieten. En hoe waarheidslievend liet galaolitig- : artikel! Er wordt in gezegd,. dat dr. T. Tiit ! Antwerpen naar Holland week, toen de be- , schieting der stad nakend werd. Welnu, op dat tijdstip deed de uitstekende vaderlander met voorbeeldigen toewijdingsgeest dienst als a rte van het Rocde Kruis te Wenduyne aan Zec! ' Dat op de uitnoodiging tôt ontslàg of tôt . terugkeor, dr. T. niet heeft geantwoord met zich maâr klakkeloos in de muil van den Duit- . sclien beer te gaan werpen, lieeft iblijkbaar het 1 ergste misnoegen gebaard bij den Oostenrijk- i s.chen.schrijver van het artikel, destijds corres^ • pondent uit Parijs van.de t7urwùrts! Zijn ! ontstemming bij dezè is-zoo groot, dat hij t.ois-schelden overslaat, .en met echt Teutoonsche ' fijngeestigheid onzen landgenoot toesnauwt : ruiter Falstaff! Maar daarbij behoorde natunrlijk ook een : dosis Tentoonsche eerlijkhei-d. evenwaardig met den legendariseh geworden Uuitschen eerbied voor het ,,vodje papier''. Hoe zich in 't h'ui-dig geval die kiesche eerlijkheid weér vertolkt? Wel, ond'er voorwendsel van het antwoord van Dr. T. aan gemelde uitnoodiging — zegge sommatie — over te drukken, laat de correspondent er, zond,er het minste gewag, de tweo cerste alinéas uit! Zie, zoo zijn ten minste de lezers van het groote blad wel ingelicht, en hebben ze véor 't oog het pro en het çontro! Heer Terwagne, gij liebt den menschelrjken drang naar vrijheid ingewilligd : gij hebt door die vrijheid voor "U de mogelijkheid om in Nederland voor de l>elangen der Belgen te ijveren, bewerkstelligd ; gij hebt gehandeld naar den gedragslijn van schier aile uw col-lega's van liet Belgisch parlement; gij hebt in uw gemeld antwoord verklaard, de belangen uwer partij voor luttel te achten tegen over déze van het bloedende Vaderland. Om dat ailes, hulde aan U! Vaderlijke raad. Een Afrikaansch blad deelt het volgende mee. uit een brief, „wat 'n vader aan sij dogter onlangs ondermeer geskrijwe het" : Jij is met vlag ^n wimpel eerste klas deur jou Taalbond Eksamen gekom. Mooi so, veels geluk. Dis om Jn vâder regtig trots op sijn dogter te laat worde. Maar dioselfde ogtend werd mijn vreugde onaangeîiaam aangedaan, toen ik jou brief uit die post haalde en die puur engelse adres las. "Waarvoor was dit nou nodig? Wat ba-at dit om die naam te krij van prag-tig deur te kom, terwijl die daad en die toe-passing als niks in 'n îioek werd gegooi? Daad en toepassing is banje meer werd dan naam en woordo in die swaro strijd wat onze verdrukte taal moet veg. Denk ernstig hieroor na en word ferm en beslis in die toepassing van jou_ bekwaamhoid , en jou liefde, nie ter wille van jou vader nie, : maar in die belang van die goede saak self. . En laat geen valse skaamte jou weerhou, om | jou plig te doen teenoor onse taal en onse j tradisies, en in die belang van ons volk en onse ; toekoms. Wijze voorschriften. X)r. C , lioofd van een ambulance in het Oosten, is op den inval gekomen op^ de witte ! muren van de zalen, waarin zijn zieken lig-gen, verschillende hygiëniscihe voorschriften te doen schilderen en ook enkele moreele voorschriften. „De soldaat moet het haar kort geknipt dra-gen.'t Is beter in de open lucht, dan m bedompte en onzindelijke lokalen opgepropt. Schuur uw potten, bij het reinigen, met de asch uit den haard. Spuw noôit jn bewoonde lokalen. De typhus is de ziekte der vuile h'anden. De îichamelijke reinheid is een waarhorg voor physieke en moreele gezondheid. De vuile stoffen leveren meer gevaar op dan de projectielen van den vijand. Het is door de duimen dat de typhus wordt voortgeplant. Vergeet- nooit in het rustuurtje uw huisge- " nooten te sclirijven. Een boek dat te goedkoop was. Hét boek accuse" von, cinevi Drutsclien, dat we in ons -blad van Maandag II. adver-•teerden, kost niet / 0.30, zooals we 't bij vergiœing aankondigden, maar / 0.90, Vervalschte oorlogsfilm. Dqor de Duitsche pers doet .liet be-richt de ronde, zoo meldt men (waar???), dat te .Seneca Palis, in den Amerikaanschen Staat New-York, eeii gedeelte van de stad vernieuwd zal worden, en dat eenige hon-derde huizen moeten worden opgeruimd, om daar ter plaatse een kanaal te graven. De aannemer van het werk heeft nu een overeenkomst gesloten met een bekende film-t maatscliappij, om de huizen slechts half af : te breken, en het opruimings-werk eenige dagen stil te laten liggen, teneinde de film-artiesten gelegenheid te geven, den .,Door-tocht van de Duiteche troepen door België" daar in scène te zetten. Het wordt een,si - à grand spectacle! Er worden kanonnen bij gebruikt; een deel van de straat wordt in brand gestoken ; de huizen ' vliegen met echt dynamiet in de lucht. Tôt zoover het bericht. De Duitsche kran-ten spreken er schande van, dat de Ameri-kanen op zulk een manier hun films mon-teeren. Zelfs drukt een der Duitsche bladen zich aldus uit, dat het ,,te betreuren is, dat later aldus tienduizenden naïve toeschou-wërs bedrogen en in hun haat tegen Duitsch-'land versterkt zullen worden." Wij zouden echter de vraag willen stellen, meent men, dat de nabootsing in dezen de werkelijkheid wel veel onrecht kan doen ? Vreest men voor overdrijving s We weten a;len, bij voorbaat, dat fie Amerikaansche films beneden de waarheid zullen blijven... Duitsche en Oostenrijksche vermommïngen. De , .Novoie V rein ia' ' schrijf t : ,,In de Karpa'tlieii geven de vermommin-gen het aanzijn aan een reëele komediever-tooning. Worden de Oostenrijkers krijgs-gevangen genomen, dan bemerkt men, dat men in werkelijkheid met Duitschers te maken heeft. Pakt men Duitschers, dan wordt men gewaar, dat het Oostenrijkers zijn. Tallooze Oostenrijkers zijn verkleed als Duitschers,' en omgekeerd. Ten - slotte heeft de telling der krijgsgevangenen aan-' gotoond, dat men heel veel meer Duitschers liad gevangen dan men dacht. Bij een enkel konvooi van 1000 Oostenrijkers, naar het Russische. kamp vervoerd, waren niet min-der dan 200 Duitschers, die de. Oostenrijk sclie uniform droegen." Wij zijn waarschijnlijk niet intelligent genoeg om te begrijpen, waartoe die ver-momniingen eigenlijk dienen. Laat een Duitscher zich verkleeden als Chinees, Es-kimo, Volendammer, Hottentot of Dajak^ ker, aan zijn pretentieuze allures kun je toch dadelijk zien, dat hij is ,,made in Ger-many.,^ Dat is in den regel onbedriegelijk. Geen wonder dan ook, dat de Russen de vermomde Duitschers, zonder onderzoek naar geboorte-akten, en' dergelijke dokumen-ten, op slag hebben wéten thuis te'brengen. Heine placht te vertellen, dat hij zijii landgenooten op een halve mijl afstands ,,rook". En het woord eens dichters... Is Zweden Pro-rJultsch? Ik las deze week een Amerikaansche beschuldiging, als, zou . Zweden levensmid'delen naar Duitscliland zonden. Het volgende is misschien niet van belang ontbloot! Zeer gunstig 'gekende Belgische 'groot-hande-laren, schreven aan tal van metaalfabrikanten in Zweden, prijzen vragénde, en, als reden op-gevende, dat zij nu elders zochten, liever dan nog duitsche artikel en in te voeren.. De mees-ten hebben nooit geantwoord. en'ehkelen v'er-ontfichuldigden zich. Klein is 't getal', welke offers dedon. Moet men de ZweedSche nijvers a rs als pro-Duitsche aanzien ? Vrouwen en kinderen in Duitschen dienst. Wegens gebrek aan mannelijk dienstperso- j 1 neel zijn bij verschillende spoorwegmaatschap-■ pijen vrouwen in dienst genomen, die meer spe-ciaal belast zijn met het uitreiken en. het con-! troleeron der plaatsbewijzen. Meer ontwikkel-de vrouwen en meisjes vérrichten er — en, naar men meldt, over 't algemeen tôt tevre-| denheid der directies — administratieve werk-zaamhed'en.Om behulpzaam te kunnen zijn bij den aan-staanden oogst, zullen de schoolgaande kinderen in Duitschland langere zomervacantie krij-gen. De opperpresident in de provincie Slees: wijk-Holstein heeft zelfs de herfstvacantie bij 1 de zomervacantie gevoegd. Daar zullen nu de scholen op 7 Augustus a.s. worden gesloten en op 21 September weder worden geopend. De Duitsche gruweien. De ..Daily Tel." verneemt uit Madrid dat de comni-'ssie om de door de Duitschers ontken-de executie van Spanjaarden te Luik door Duitsche militairen, documenten en foto's heeft bijeengebraclit, welke onomstootelijk bewijzen, dàt vijf Spanjaarden in koelen bloede zijn ge-fijsilleerd toen de Duitschers de stad bezetten. Vroeger en Nu. De traditie van het Pruisisch Leger. Het is een dwaling.te denken dat de wreed-lieden der Duitschers, voor de eerste maal door hun troej>en bedre\ en werden, gedurende <lezeii oorlog. AN'el integendeel : moord en plundering is een traditie. in het Pruisiscli leger, evenzeer als de vernietiging Van kunstschatten. Het is echter waar dat in geen oorlog de Pruisen ooit de moordenaars-traditie van hun leger zoo ver gedreven hebben, als in België en Frankrijk ge^lu rende 1914—'15. Ieder herinnert zich lioe in 1900, toen de Duitsche troepen — tegelijk met die van andere mogendlieden — naar China trokken om den boxersoproer te dempen, de Iveizer zijn soldaten zegde geen medelijden te toonen, maar een faam van schrik te \eroveren als de soldaten van Attila''. Generaal James PI. Wilson, — bevelhebber van het Amerikaansch kontingent, — verklaar-de later het volgende: ;,De wreedheden door de Duitschers in China bedreven, bijzonder tegenover v rouwen, zijn te grùwelijk om ver-teld te worden. en bovendien werden zij onbe-schaamd als regelmatige gebruiken van den oorlog voorgesteld". Gedurende den Fransch-Duitschen oorlog van 1870 beschoten de Duitschers het bewoond gedeelte van Straataburg, alvorens ook maar één boni op de versterkingen te werpen, met het ge\olg dat de belangrijke bibliotlieek in vlam-men opging. Te Nemours namen 300 ..gardes mobiles" 47 TJhlanen krijgsgevangen. Tôt straf werd later deze stad geplunderd en tôt den grond vernie-tigd door vuur en bommen. Fransdie ruiterij, vernielde een brug over de Maas, en — om deze reden (!) — werd het onschuldig dorp Foutenoi vernield en in brand gestoken. Een onverdedigde stad Nogent-le-roi werd door de Duitschers in brand gestoken, en haar in won ers in de straten neergeschoten. Gedurende den Deensch-Duitschen oorlog -çan 18(54, vernielden de Barbaren roekeloos openbare gebouw.en, monnumenten en eigen-dom als uit plezier. Gedtirende den oorlog tegen Napoléon — in 1814—'15 — toen de PruiSen medevochten in 't leger der Europeesclie bondgenooten tegen dezen geweldenaar — bereikten zij een faam van barbaarschlieid en wreedheid, waarvan we talrijke sporen vinden in de geschriften van dien tijd. De hertog van Wellington, bevelhebber van het Engolscli leger beschreef als volgt hun handelingen : ,,Ik kan u verzekeren dat de Duitschers — van af de oppergeneraals tôt het kleinste trommelaarken in hun leger — een bende vormen van moordende en afschuwe-lijke deugnieten, zooals de aarde er nooit een droeg. Zij vermoordden, bestalen en mishan-delde de inwonërs, waar ook dat zij gingen". VNrat klihken deze woorden — voor een eeuw op 't papier gezèt -— nu' weer als hedendaag-Sclie waarheid! . Robert Southey schreef ook in 1815: ,,Gij zult verlieugd zijn te hooren dat de Engelschen zeer geprèzen worden voor hun gedrag'gedurende den oorlog. Het is een heel andere zaak met de Pruisen. Van hun -verregaande brutali-teit heb ik te veel, bewijzen onder oogen ge-had".Toen de verbondenen van 1815 — in kamp tegen Napoléon, — Parijs bereikt hadden viel er tusschen de Engelschen en Pruisen een incident voor, dat klaar en duidelijk het weder-ziids karakter afteekent. De leider der Engelschen, de hertog van Wellington, ontving op zeker oogenblik het bericht, dat de Pruisen bezig waren met poedermijnen te graven onder de \ oornaamste kunstgebouwen van Parijs, om ze in de lucht te laten vliegen. Hij zond in vliegenden hàast een koerier naar den bevelhebber der Pruisen om hem te melden dat hij zich ten heftigste verzette tegen deze noode-looze barbaarschheid. Er kwam echter geen antwoord, en elk oogenblik zouden de mijnen kunnen ontploffen, — en de kunstgebouwen vernietigen. Om 'hèt onherstelbare te voorkomen narn de hertog van Wellington een. lcrachtdadig besluit. Hij zoud naar elk gebouw een afdeeling van 100 Engelsche soldaten, met het bevel de Pruisen te rerjagen, — en — bij weerstand — neer te schieten. Voor deze bedreiging trokken de Pruisen terug, en zoo hebben de Engelschen — in 1815 — de kunstgebouwen van Parijs uit de handen der barbaren gered. Dit feit bewijst, ten'andere, dat de Pruisen van 1815 éven barbaarsch waren, en éven roekeloos in hun vernietigingswoede als die van 1915. Het Duitsche leger is zijn verleden en zijn traditie getrouw gebleven. En meer dan dat: , het heeft de traditie van wreedheid, den ver-nielingszucht vergroot en opgevoerd tôt onge-kende hoogte. Want wat kleiniglieid _ is de wreedheid van de wilde, met zijn vergiftigde pijl, in vergelijking met het vergiftigde gas en rien torpédo van den Duitscher, van den mo-dernen super-barbaar ? G. v. R. Zi© onze telegrammen en SaaSst© l®g©s°fo©rsc*iten i op de derde bSadzijdé Het toekomsfige loi van België. (Slot.) Om nu de zaak op den keper te be-scliouwen : Wat zouden die kleine plaatsjes van Montjoie, Maimédy en Saint-Vith, die nu wel nooit een ,,casus 'belli" zullen worden, aan ons geluk, aan onze nationale eer kunnen _ aanbrengen? Wordt na ernstig© bespreking hefc belang hunner inlijving be-wezen, dan goed... Als de Luxemburgers huime vrijheid ten onzen voordeele willen prijsgeven, uitste-kend. Alléén een plebisciet of volkraad-pleging bij de Luxemburgers zou mogen uitmaken of de schending der neutraliteit van het Groot-Hertogdom ten bate van België komen mag, wiens neutraliteit door denzelfden rechtsschenner werd miskend. Noch ta ne is van nu af de sympathie van het Luxemburgsche volk voldoende bewe-zen door het feit dat 8000 vrijwilligers — een reusachtig cijfer voor eene zoo kleine bevolking — te^en Duitschland, met en voor België, strijden... Maar de linker monding van de Schelde, wat yoor belang heeft het bezit er van voor België's wel va art ? Zij heeft alleen eene strategische beteekenis ; want sedert de vrijmaking der Schelde in 1863 heeft het feit dat zij in de handen der Nederlanders is, ons weinig schade- of hindernis aangebracht. Om deze strategische beteekenis hoeven wij Zeeuwsch-VIaanderén zeker niet te verlangen. Als wij niet den aanstaan-den vrede zullen sluiten met de gedachte dat deze oorlog de laatste voor ons al te zeër beproefd land zal geweest zijn, dan zou al onze tegenwoordige.ellende te vergeefs op onze verbitterde gemoederen zoo zwaar gedrukt hebben. Neen, van deze gedachte mogen wij niet uit gaan. Hangt liet ons nog niet genoeg de keel uit al dat oorlogvoeren, z.g. "voor de beschâving ? Dat Nederland het land van Axel, Hulet en Terneuzen behoude. Het heeft er immers zijne zonen voor opgeofferd in de XVIe en de XVIIe eeuw3 als het er op aankwam aan Spa'nje zoo veel land mogelijk te ontnemen om aan de opkomendê Repu-bliek der Vereenigde Nederlanden een voldoende bestaan te verzekeren. Eén ding zullen we niet gedoogen: dat men aan het ons bevriende, aan het broederlijke, gast vrije Holland eenig onrechtvaard'ig 'kwaad berokkene... Als Vlamingen is het onze plicht aile moeilijkheden i/it den weg te ruimen die ons met onze stamgenooten van het Noorden zouden in de war kunnen sturen... Wat een zonderling verschijnsel het over drevene natkmaliteitsgevoel bij vel© meî. schen ontwikkelt! Voor zich zelf zullen zij van hun buurman niet6 verlangen en voor al hierv^oor niet het geweld willen gebrui ken : maar als nationaal gezind, komt het gevoel in hen op, een stuk Jand te willen afnemen dat hunne nooit gekende voorvr deren in een ver verleden bezeten hebben waarvan wij persoonlijk eveninin als deze laatsten ooit een eigen voordeel zullen hebben, en waarvoor zij hun leven, dat hunner familie en het kostbaarste wat zij bezitten, willen wagen, voor het geval dat hun collectief inzicht een nieuwen oorlog met den vijand, door hunne verovering verbitterd, zou veroorzaken. Wanneer zal de menschheid eens van die gevaarlijke ziekte genezen zijn? Mr. FRANS WITTEMANS. — ■ m <arni — Lente, Hoe ligt het licht zoo lentelauw Op nauw ontloken bloemen, Die, gist'ren nog in schuttend blad, Nu glanzen in het sohitt'rend nac Van nadhtelijken regen. Hoe geurt de bloesemvolle hof Bedwelmend om mij henen. Hoe zwelt en boit en berst het groen En spruit het door den zonnezoen Als stuifgoud langs de wegen. Alom klinkt kweelend vogeÏÏiea. De kledn© keeiltjes beven. De lang verzwegen liefdezang Zingt stijgerbd op en Hinge-klang Zwelt jubelend ten heanel. Hoe dringt het licht zoo lente-Iauw Mij innig diep in 't wezen. Hce w^elt de weeîde wereld-wijd !... Schoon aarde, wees gebenedijd, En wees voor elk een zegen ! M® KiDvrrs.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.