I ^rste Jaargang^.eo HbHiflerdag I Aprtl 1915" s cent! DE VLAAMSCHE STEM ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD I Een volk zal met vergaan! Eendracht maakt macht i REDACTIEBUREEL a PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. - TELEFOON Ho. 9922 Noord. De Vlaamsche Stem versohijnt te Amsterdam elken dag des morgens cp vier bladzijden. Abonrjementsprys h y vooruitbetaling : Yoor Holland en Belgi'tS per jaar f 12.50 — per bwartaal f 3.50 — per maand / 1.25. Yoer Kngeland en Frankrijk Frs. 27.50 per jaar — Frs. 7.50 per bwartaal — Frs. 2.75 per maand. Hoofdopateller s Mr. ALBERIK DESWARTE 9 Opstelraad : ; CYRIEL BUYSSE — RENE DE CLERGQ Mr. JAN EGGEH. - ANDRE DE RIDDER Voor ABONNEMENTEN wende men zich tôt de Administratie van het blad ; PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. Yoor AANKONDIGINGEN wende men zich tôt de Firma-J. H DE BUSSY, ROKIN 60, AMSTERDAM. A DVEETENTIES : 25 Cents per regel Om de betalingen te vergemak-kelijken, zullen vvij voortaan weke-lijksche abonnemenien aanvaarden aan dertig cent, bij vooruitbetaling op te zetiden in postzegeis of met poslwissei. Korte Inhoud. je Blad zij de: Beproeving eu Yerheffing — M. E. Belpairc. Oorlogsdinsigheidjes (1) — Toto Pahan, Kleino Kroniek; , Sir Edward Grey. De nieuwe Duitsch© Rliijnmonding. Herinneriug aan Albrecht Rodenbach. SeBladzijde: De economische toestand van België. Reisherinneringen (6) — G. R. Friem. 3e^Bladzijde: De Eufopeesche Oorlog. Brieven uit Parijs — Wilma Knaap. Over Duitschland. Ingezonden stukken. 4 e B1 a d z ij d e • Het verhaal van een vliogenier. Kpning Albert's verklaring. Voor de Uitgcwekenen. Ycrmisten en gekwetsten. 8sproeving en VeMig. De vrienden in Holland, de vrienden van de Vlaamsche Stem, vràgen mij een schrij-ven uit het kleine plekske nog vrij gebleven Belgisohen grond. — Hoe zou ik dat land-! genoofcen kunnen verweigeren, landgenooten dio in hâllingschap leven,. die, zooals ik, met het voorrecht genieten nog de lucht van het vaderland in te ademen ? Des te gcreedelijker willig ik ook hun verzoek in, daar het mij eene gelegenheid is dank ! te roepen aan de andere vrienden, de Hollandsche, voor hun gui ontliaal, hun sympathie, hun medelijden jegens de geteisterde Bel-gische bevolking. Indien deze oorlog, meer dan welk au-« dere oorlog wellicht, tafereelen van af-grijzcn en ontzett-ing heeft opgehangen, dàn gaf hij tegelijkertijd gelegenheid om op lîooit te voren gekende wijze, gevoelens van fiolidariteit en menschlievend aan den dag dag te ieggen. Wanneer trouwens las men in de geschie-dems dat een heel volk zijn grenzen uit-vluchtte en zich wierp op de genade, de barmhartigheid f den bijstand van naburige volken ? — Men klaagt volgeerne dat het hvasd toeneemt, -heeft men dan geen oogen om deze vooruitgang van 't goed, van de grootere liefde onder de menschen te zien 2 — Engeland was prachtig in ongeëvenaar-de vrijgevigheid, kiesch in zijn iiitdeelen van gunsten, onuitputbaar in het lenigen onzer smarten, maar Engeland had verplichtingen tegenover on6, Engeland was onze bondge-ncot. Niet zoo, Holland, dat enkel zijn hart liet spreken, dat doodbenauwd was in het akelig moordspel te geraken — iioe het dat euv.el opgenomen, wanneer men weet» wat het is ! — en dat ons toch zooveel deel-ûeming, zooveel hartelijkheid toonde. Ik weet het, Holland is aan ons verbonden door zeer nauwe banden — stam, taal, ver-I leden en heden van klein onafhankelijk ; land; maar de politiek — dit Grottverlas-sener Gebiet — kent nocli gevoel noch Vriendschapsbanden en 't was niet als mo-gendheid dat Holland zich zoo toonde, 't vas als volk. Prachtig heeft het zich zoo getoond. Wat uit het hart komt, spreekt ook inniger tôt het hart. Daaroin is onze l dank zoo warm aan de milde Hollandsche | bevoîking, niet alleen om de stoffelijke I hulp, maar nog veel meer om de geestelijke I deelneming, de gereede sympathie, het I meevoelen onzer wonden : gekrenkte ©er, ^gesohonden onafhankelijkheid, laf verraad | dat — zooals aile verraad — in huichelende "vricndschap verkleed ging. HOè zou. 't Hollandsche volk trouwens a-nders kunnen voelen dan met ons? Spreekt zijn grootsch verleden niet voor zijn heden, en, zooals Wlj in eens wakker schotéïï, de trouwe na-zaten der vroegere helden, de echte zonen van Groeningen6 glorie of Artevelde's grootheidsdroom kan men twijfelen of in ? de aderen onzer noorderburen nog het oude bloed stroomt dat vloeide op zoo menig slagveld in de glorie-eeuw liuniier geschie-denis ? Persoonlijk is het mij een troosfc in 't openbaar hulde te mogen brengen aan de Hollandsche liefdadigheid, aan de 6ympa-thie die mij te allen kante werd betuigd; want ik tel veel vrienden op Hollandschen bodem. Zij gelieven hier mijnen innigsten, warmsten dank te vinden. En wat mijne landgenooten betreft, niet genoeg kunnen de onderlinge banden nanw en dicht tœge-jiaald worden. Nadat de gehate vijand on6 oczoedelden grond zal ^ontruimd^Iiebben, moet een algemeene taaJc al onze kracbten innemen, zonder ohderscheid van gezind-lieid, stam of stand: het lieropricliten van 't vaderland. Zooals België in de wieg lag in 1830, onder de zoete leus: ,,Eendraeht is macht", eendracht van de vaderkracht en de moederliefde, van de burgersfierheid en de godsdienstzoêtheid, zoo moet weer op liet herstellende België mannenmoed en moederzorgen waken, zonder benijding, zonder verdeeldheid, zonder betwâsting. Hand in hand moeten de Belgen aan 't werk vallen, zooals zij hand in hand ston-den ter verdediging van 't vaderland. O ! het is zoo schoon die brieven te lezen die komen van het front, maar vermits ik eene vrouw ben, mag ik wel bekennen dat andere brieven mij nog dieper ontroeren, de brieven geschreven door de moeders onzer lielden. En telkens hun vaderlands-liefde dan uit die bladzijde straalt, stijgen mij de tranen in de oogen. Neen. een land zoo bemind kan niet vergaan. Het over-schoon woord van Ambrosius aan Monica geldt niet alleen voor één men&ch, één rnan — ,.De zoon zoo veler tranen kan niet ver-loren gaan." Evenwel kan men het toe-passen op ons dierbaar land. Gaat voort dus, heldhaftige moeders, martelaarsmoeders, ons meer te geven dan uw eigen bloed, het bloed uwer kinderen. Uit dit bloed stijgt eens ons vaderland ver-jongd, gereinigd, veradeld, opbloeiend in onsterfelijken blœi, een stralende toekoijst te gemoet. D e P a n n e, 24 M a art 1915. M. E. BELPA1RE. Oorlogsdinsigheidjes. I. De Argon(n)auten. Sedert eenige tientallen jaren schijnt de sta- tistiek tôt rang van wetensehap +« zijn ver- heven. Natuurîijk is daar het meest. toc bijçe-dragen docr Duitschland, dat, gelijk het zm-nëbeeld ,,made in Gerraany" wondcrwel aan-duidt, te allen tijde heel wat intelligenter en diligenter is geweest in het verzamelen van kwantitatieve dan van kwalitatieve gegevens omtrent niaatschappelijke en andere toestan-den. Al wie in Duitschland vermag te hepaleu, bijvoorbeeld hoeveel, over een tijdvak van tien jaar, milliardogram leverworst er in dat land gemiddeld per jaar wordt verorberd, of hoeveel procent het bierverbruik onder de studen-ten der Duitsche hoogescholen van jaar tôt jaar toeneemt, kan met inathematische zekerheid vaststellen, dat hij na verloop van tijd den eeretitel mag dragen van Privat-Dozent, Ober-lehrer of Professor. ,,Dem Verdienste seine Ivrone!"— en het is een verdienste, niramer den tel kwijt ,te raken. Het is echter een merkwaardig feit, dat in dezen beschavingsoorlog aile Gcrmaanscho sta-tistici den tel sehijnen te zijn kwijtgeraakt. Ik heb nog geen tijd kunnen vinden om op te tel-len, hoeveel, naar de achtereenvolgende officielle Adelaars- en officieuze Wolffs-<ommu niques', krijgsgevangenen het Duitsche" loger be-reids heeft, gemaakt. "Welingelieliten weten te beweren, dat die hoeveelheid het aantal man-schappen der geallieerden bijkans overtreft. Doc-h nogmaals: contrôle lieb ik er niet op uit-geoefend. Wel daarentegen heeft het feit, dat ïk eens liet heerlijke Argonne-woud een eindje ben binnengetredon, mij doen bezighouden met de achtereenvolgende ijlmarschen der Duitsche troepen door geuoemd bosch. En ik koin tôt d© simpele telsom,' dat zij er sedert September, succès od succès belialend, tôt dusverre te za-men 674 kilometer in zijn voortgerend. Daa.i: moet, dunkt mij, toch een kleine ver-gissing in steken. AVant het Argonne-woud is slechts 60 kilometer lang, terwijl de breedte wisselt tussehen 2 en 15 kilometer. En waar wij zouden kunnen meenen, dat de Teutonen thans reeds voor het minst in Tarascon zouden zijn om er niemand minder dan Tartarin don loef af te steken, blijkt het, dat nog geen enkel officieel of officieus Duitsch legerbericht heeft vermeld ,op welke ongelioord schitterendo wijze de hoofden onder Pickelhauben hun wij zen neus aan den ànderen kant van de Argonne hebben vertoond, hoc zij wellicht ook werden en nog worden opgezweept door Goethe zelven: Drtun, o Wunder! mir zur Lust Iwgen sioh die "VVàlder, Nâher kommen meiner Brust Die entfernten Felder. Zij geraken zelfs, o wonderî hoe langer zoo verder van de verre velden aan do àndere zijde van liet woud. In mijn tegènwoordige omzwervingeu heb ik uit den aard der zaak geen lexicon of encyclopédie bij mo — ik heb er trouwens nooit een bezeten —, zoodat ik niet kan nagaan, hoeveel tijd Jason en zijn tochtgenootcu hobbon besteed om het Giilo'n Vlies te bemachtigen. Het komt mij eoliter voor, dat de autickc Ar-gonauten, hoe wel zij geen overwinningsbericli-ten naar wijd en zijd stuurden, sneller en zegevierender optraden dan de moderne Ar-gonuauten — ditmaal 2 n's, s. v. p., zetter! — het thans doen. Daaruit zou men het fiasco kunnen afleiden van het pangemianistisohe devies : Besclieidenheit ist eino Zier, Doch weiter kommt man ohne ihr. TOTO PAKAN. Zie onze telegrammen en laatstelegerberichten op de dejrde bladzijde. Kleine Kroniek. Waar is de Duitsche Kroonprins? De Kaiser en zijn kunstschatten. Menige historié, lijk men weet, werd reeds ^ de orfcr en om uit over deu Dultscben kroonprins verte d Vol- » kasteél Hoch-Konigsburg, diclltbij gens sommigen werd hij reeds tweemaal doode- 3^,^^ al de schilderijen van waarde die l.jk gewond. anderen liebben hem reeds naar er verzameld zijn weg te halen. Do kei^rlijke de andere wereld doen verhmzen galerij zal naar Berlfn worden overgebracht, In den Elzas beweert men nu de waarlieid ;h vcrl)and met de ac:tivîteit, die de Fransche ,..®nn1e.n* . . ... , , luchtschippers in Elzas aan den dag Ieggen." Ut dio province meldt men althans het Wedden, dat onder de verplaatsto kunst- rolgende aan een groot dagblad der Iransche sd?atten lic;]l ^ do schiidorijen; aquarellen, hoofdstad : _ teekeningen .etsen, houtgravures, kopergravu- Meermalen gebeiude liet sedert September 1.1. re5j beeldhouwwerken, photo's ena. en s. van dat erge geschillen tussehen den kaiser en zi.m <]elJ Kaiser zelven bovinden... :j Men vergete zoon oprezen. Het optreden van dezen laatste dat eenige jaren geleden zijn universeele was a lté onafhankelijk, te eigenzinnig; zelfs capaciteiten uitmaakten, dat een in Engeland matigde hij zich herhaaldehjk het recht aan gekochte buste, die spoedig door een liandigen do door zijn keizerlijken vader genomen beslui- no ievenden beeldhouwer in zijn armen tijd ten te bekmWbelen. De boni sprong, zoo schijut gemaakt ])leok te zjjn) Tan Leonardo da Vinci het, rond Kerstmis toen de kroonprins het ge- was i lo een oogopslag was het zaakje in orde. dacht opvatte eene proclamatie naar al <:e Duitsche legers to zenden. In d1-e proclamatie w£s er wel spraak van de „zekere eind- Een onyerklaarbaar besluit. overwinning" en ^an meer andere bomiiast, d'och niet het minst van Z. M. Kaiser Wil- De staatsraad van het kanton ^ Geneve helm II. (Zwitserland) heeft een besluit uitgevaar- De grap werd dan ook door dezen laatsts bî. digd volgens lietwelk de ,,Brabaçonne" te grof gevonden. Hij werd zelfs woedend en voortaan op het grondgebied van het kan- do kroonprins werd to Potedam ontbodra fon niefc meer uifcgevoerd worden. Daar greep eene stormachtige samenkomst -r, -, r\ ■*- îZ .7, , , rî i i ~ j j. i i Rede: voor Duitsche ooren zou dit lied on- plaats. Do slotsom -was: dat de kroonprins m . het Pruisiscihe léger van aile bevelhebberschap aangenaam kunnen zijn. . C1 . ontheven was. En aanstonds kon hij naar een Een Zwitsersch blad ,,Le petit Suisse afgelegen kasteel vertrekken waar de toeko- laakt dien maatregel. Die courant vraagfc mende Wilhdm III — indien d© Duitsch?vs zich. af waarom het bestuur dîen voetval 2Ûch braaf gedragen — voorloopig stil voor Duitschland heeft gedaan en merkt en rustig zijne dagen kan slijten. verder op, dat er in Zwitserland vele lia- En zoo komt het dat men sedert eenige tiona]o Kederen bestaan waarvan sommige weken met meer Iioort van de Jieldendaden — , c . i - en van de fratsen - van den kroonprins van ?fcrof«n ,teSen Bmtscb and g^ncllt. Zul- Pruisen. In aa-nsluiting hiermede vernemen wij le" dio Hederen nu ook met meer mogen ge- van andere zijde, dat voor eenige weken bij een zongen worden ? Hollandsch koopman te Brussel zich een paar hooKKeplaatste Duitsche militairen vervoegden, .. , , met de vraag of hij ook doodkisten leverde. Ital,e s voorzorgmaatregelen tegen De koopman antwoordde : Zeer zeker, ik Du.tsch vandalisme. lever ailes wat u wenscht. AVelnu, zci mon, we jn de ..Xribllne de Genève" jczen wij: moeten dan ce 11 zeer mooio doodkist liebb. i Ju Fol)ruavi laatstledeii had de verceui- van het frjnste tout en met river beslageu, ■■ Leonardo da Vinci'' te Florence een wat de kosten zijn, maakt niet uit, ,,Ik dien dagorder uitgevâàrdigd, waarbij beslotén dan toch de maat te nemen of te laten nemen . „.erd om onver,vij]d de nood;go maatregelen te Dit was natuurlijk noodzakehjk en even later nemen ter bescherming van de kunstwerkeil en kwam men liem met een auto halen. waarin musea in , van oorlog. hy echter slechts geblmddoekt plaats moclit A]s , van do in BeI ië en ;n Frauk_ nemen. Jlen bracht liem nu naar een groo.e -j. door de Duitsobe troep(,u gebezigde pro- njk met bloemen versierde zaal, waar op een steIde mon V0Q1. om de dakcn cn do liaar in liet nudden een lijk lag, het gezicht ^0rl.assen van het Paleis van Schoono Kunsten door een zwarten doek bedekt. Aanrakcn cn der 11Jouumenteu te bedekken met zakken mocht hij het met bij het maatnenien Vi- Mud Men Jiecft yan dei,on maatregel moetcn tuurhjk was toen dit ayontuur uitlekte de afzjen> daar do commandeur Max Ongaro ver- eerste gedachte van _ t publiek dat het hier klaardo dat die gebouwen bezwaarlijk een do Duitsche kroonprins gold, dio dan ook vermeerdering van gewicht zouden kunnen volgens deze legende in den omtrek van Brus- verdrao-cn sel tijdelijk werd begraven. „De geierale directie der Sclioone Kunsten en Antikiteiten heeft verkozen een bizonderen bewakingsdienst in to stellen, die snel kan Duitsche socîalisten. toeschieten om de bran den, veroorzaakt door Iiommen on andere ontplofingsmiddelen, te Do socialistische afgevaardigde Conrad Hae- blussclien. Een personéol, voorzien van bizon- nisch schrijft in de ,,Hamburger Echo" : dere hand-brandbluschapparaten zal gostadig ,,Het is voor een socialist zeker ten hoogste te bepaalder tijd de wacht liouden op de daken pijnlijk, in gewone omstandiglieden geprezen te der voornaamsto kunstgebouwén der stad. worden door do persorganen van de rechter- Andere agenten zullen eveneens de musea zijde, en wat mij betreft, kan do ,,Vorwarts" voor schilderijen en beeldhouwwerken bewaken. mij gelooven, dat ik nooit een dergelijke goed- ,,Voor het oogonblik maakt men zich gereed keuring heb gezocht. Doch in elk geval is dat om do kunstwerken van kleine afmetingen in ongeluk niet zoo groot als dat, ketwelk eeni- veiligheid te brengen, zonder het Jiachelijke uur gen onzer kameraden is overkomen. Dezen, af to wachten. Wat de andero werken van zonder het te zoeken overigens, zijn geprezen waarde betreft. weïkc moeielijk vervoerbaar geworden door de burgerlijko pers in de vijan- zijn, vervaardigt men er beschuttende metalen delijko landen. En tegenwoordig is dat ontegen. garnituren voor, bekleed met asbest." zeggelijk het ergste, dat je kan overkomen. Het Men ziet het: van het vandalisme der Ger- is meer waard, zich in gezelschap te bevinden maansche overbeschavers is men over den van tegenstanders als Zedlitz, Heydebrand en ganschen wereldbol ten in/nigste overtuigd, in zelfs Papenheim dan in dat van Isvolskv, Poin- weerwil van do beweringen en protesten der caré en sir Edward Grey." thuisgebleven 93 Duitsche professoren en Uit dergelijke uitingen blijkt, dat het Duit- artiesten. Zou de diligente Nederlandsclie pro- sclie socialisme bizonder sociabel is ten aanzien fessor Date, de eerste in Nederland, die zijn van inperialisme. Do Germaanscho wijsgeeren stem verhief tegen de Duitscho vandalismcn te en denkers noemen dat: ,,intelligento Gelegen- Leuven cn tegen de 93 loochenaars-leugenaars, heitsanpassungsfahigkeitserfolge." geen pïannen willen. beramen om bijvoorbeeld, ^ zoo noodig — wat overigens de herael ver- hoede ! —, het Rijksmuseum te heschutten togen Vom Willen zur Macht. gebeurtelijke Germaansche slechtingswellustig- T T . _ . . . _ .. _ . lieden? El* zijn wel geen kanonnen in het hoer- In de ,,London Opinion vinden wij de vol- cohouw opgestekl, doch dat is van geen gende a'ardigc karikatuur : _ belanl voor de Herrschaften. Vu homme Keizer Frans Jozef zit, meengedoken en aTertf cn vaut deItx. mistroostig, in een gomakkehjken fauteuil. . Wilhelm II staat overeind, met den rug naar zijn evonboortige gekeerd , in een uiterst Ceen onzin a. u. b. norsche stemming met zijn rechtèrhand zijn r< i , • • reclitor knevelpunt zenuwachtig hemelwaarts Een opsteller van een te Gent verscni]- draaiend. Hot volgende korto tweegesprek nend blad de ,,Vlaamsche Post" venvijt vindt plaats : aan de Fransche ,,Illustration", dat dit blad Keizer Frans Jozef. — Zeg 's, Wilhelm, te corlogzuchtig is. waarom roepen jullie in Duiteehland aile- Wat cen schelmstuk! Want de Fransch- mDe Kaiser. - Omdat^ Zizelf niet kuu- heelemaal niet oorlogzuchtig non doen... zlJn- ln P^ats van de Duitschers weerstand Doch indien, naar de stellingen van Duit- te bieden, badden ze hen moeten binnen. sche wijsgeeren, de loutero wil reeds de macht laten. Eeumaal bij Duitschland ingelijfd zou geven... Al weer een fiasco van de Ger- liadden de Franschen dan alras de weldaden maansche „Kultur" ? der Teutoonsche Kultur kunnen genieten. Veronderstel dat de man van de „V1. Fantasia germani-harmonica. Post", wanneer hij 's avonds bij zijn ka- cheltje zit en rustig een pijpje rookt, plotse- Luister, hoe de ,,Deutsche Tageszeitung" ling door goedgewapendeii bandiet wordt improviseert: aangevallen. Zal hij zich niet verdedigen ? De bondgenooten van Engeland doorstaan ^ DuitochlandJ dezcn oor]og sindg ]aug ceduldig al hun lnden en al hun nederlagen, . ... , , n T-< f omdat de groote broêr van Londen hun heeft heeft voorbereid, dat de Franschen aanvang gezegd : ,,Geduld, de ramp zal komen en ailes Augustus 1914 in 't geheel met klaar waren, zal u met rente worden teruggegeven". dat weet Jan en alleman. ,,En dat ailes is reeds meer dan tien jaar Dit ailes belet niet dat, volgens de geleden met zorg te Londen voorbereid, toen ^Vlaamsche Post" niet de Duitschers — men dacht, dat oen campagne van drie maaii- welke als ovérweldigers België en Noord- ^rankrijk binnen drongen, duizenden b«r- cîen vrede!" gers en weerlooze vrouwen vermoordden en Klaarblijkelijk had do redactie van genosmd gansche dorpen plat brandden — doch de blad weinig kopij tôt haar beschikking. Franschen oorlogzuchtigo kerels zijn. Qnzi Engelsche Vrienden. ' II. Sir Edward Grey. w Het is een echte, trouw-Engelsche figuur, zeer ridderlijk, zeer bedachtzaam, tevens energiek en voorzichtig. Een sympathiek hoofd en een sympathieke mensch. De Engelsche minister van Buitenlandsche Za-ken — hij is in 1862 geboren en telt dus drie en vijftig jaar — behoort tôt een heel oud en edel geslacht; zijn kracht is gaaf en scherp, maar door verre tradities verfijnd en verzaclit. Eng-oonservatief was hij nooit, noch in zijn leven, noch in zijn politiek. Als echten Engelschman deed hij veel aan sport en begon zelfs met een boek over het visch-sport uit te geven. In 1885 trad hij in het Parlement, door het graafschap Northumberland afgevaar-digd; hij was slechts drie en twintig jaar oud. Maar hij aarzelde niet, practische Brit, naast de politiek ook aan nijverheid en bankwezen zijn energie te wijden. Hij was voorzitter van de ,,North Eastern Railway Company" en bestuurder van de ,,Yorck City and Country Banking Company" en verwierf des te meer invloed door de han-delsmacht die liem ruggesteunde. Een van de kanten in Grey's loopbaan die het meest de bewondering afdwingen, dunkt ons zijn zeer verstandig opportunisme te zijn, of wat men zijn politiek aanpassings-vermogen kan noemen. Ofschoon whig zijn-de, dus konservatief, heeft hij nooit sekta-risch cen partijpolitiek verdedigd; als minister vooral, is het immer zijn doel en zijn fierheid geweest de Engelsche meening, in hare breedste algeheelheid, te vertegenwoor-digen. En sinds zijne benoeming tôt onder-secretaris van 'tministerie van Buitenlandsche Zaken, waarin hij ondei* de leiding van Lord Rosebery debuteerde (wiens politiek hij getrouw, in haie groote lijnen, heeft voortgezet), heeft hij zonder ïmperialist te zijn, immer alléén de grootheid van Engeland voor oogen gehad. Zonder grootspraak, zonder rumoerigheid heeft zijn woord ge-klonken, niet uitdagend, maar beslist en kalm en zeer indrukwekkend. Eerst tegen Frankrijk heeft zijn stem zich verhefd, naar aanleiding van den opmarsch van kapitein Marchand naar de bronnen van den Nijl. Daarna ook tegen België, tengevolge van de Congo-questie. Maar zijn politiek leven staat van den beginne onder zeer anti-Duit-sche richting. Met zijnen fijnei^- diplomatie-ken zin, heeft Grey van jongs af het drei-gend gevaar van de Duitsche uitbreidings-politiek ingezien. In 1903 kwam hi j met heel veel bitterheid tegen Balfour op, die met Willem II in Venezuela samenwerkte, en later heeft hij met al den invloed dien hij bezat, de kuiperijen van Duitschland's di-plomatiek tegengewerkt, al vonden de lis-ten van den kanselier en de aanlokkingen van de Wilhelmstrasse, bij de Engelsche radikale partij, wel een beetje ingang. De gebeurtenissen van Oogst 1914 hebben hem gelijk gegeven, op al te doorslaande manier. In zijn ,,Deutschfeindliche" politiek, vond Grey ook aanleiding om eene toenade-ring met Frankrijk en Rusland te bewer-ken. Zoo is bijv. de anglo-russische overeen-komst betreffende Afghanistan, Thibet en Perzie het persoonlijk werk van den minister; door dit verdrag werd de dreiging van een oorlog tussehen Engeland en Rusland, die zoo lang den Europeeschen hemel ver-duisterd had, ten aanzichte van de vijande-lijke politiek der twee naties in de Persische golf, voor de verdediging van hunne weder-zijdsche koloniën, Indië en Turkestan, uit den weg geruimd. In 1908 vond hij nogmaals gelegenheid in te grijpen, toen de annexatie van Bosnië en Herzegowina het Oostersche vraagstuk op-nieuw stelde. Dan kwam de Turkisch-Ita-'liaansche oorlog, die heelemaal niet welkom was in Duitschland, dan nog de Balkansche strijd, die zooveel onrust in Europa wekte, zooveel wrijving deed ontstaan. Dank vooral aan sir Edward Grey ontsnapte toen Europa aan den krijg. Ook in Oogst 1914 heeft hij al gedaan wat hij kon om het onheil te be-zweeren. Hij is de meest pacifistischo van aile ministers van Buitenlandsche Zaken ge-bleken. Hij heeft Engeland in den oorlog doen deelnemen, wanneer Engeland niet anders meer kon, omdat het voor zijn land «en levensquaestie was geworden aan de Duitsche veroveringspolitiek te weerstaan. Die Engelsche gentleman heeft niets van een Bismarck. Hij is niet de man om val-strikken te spannen, om stukken te verval-•schen, om iedereen te bedriegen en te be-liegen. Ilij was aliijd zeer eerlijk, oprecht, durvend en toch bezadigd, bedachtzaam, maar fier, vredesgezind en toch onverschrok-ken. Een ruime eenheid, een sterk even-wicht hebben heel zijne politiek leven ge-karakteriseerd.De tegenwoordige oorlog zet zijne zeer be-langwekkende en nobele figuur in haar voile daglicht. Zijne daden hebben liem, deze laatste maanden volledig doen kennen. *) Zie in ons nummer van 19 Maart: Onze Engelsche Vrienden, 7, Winston, Churchill. De nieuwe Ouiische Rijnmonding. Bij een eenigszins karikatuurachtig kaartje van Nederland legt de ingénieur J. Rosemeijer in do ,,Kolnische Zcitung" het Rheinwestka-naal aan. Slechts een Duitsche Rijnmonding kan de wereldzee gemakkelijker bereikbaar ma-ken voor Duitschlands producten, cn het ideaal, dat bij den aanleg van een kanaal tussehen den Rijn en de zee moet n&gestreefd worden, is dan ook van den Dnitschen Rijn, door jDuiisc/iland naar de Duitscho zee. De groote worstelingen in het west-en opent een sclioone gelegenheid om een onderzoek in to stellen naar de mogelijkheid vi*n den aanleg van een kanaal dat den Rijn met Antwerpeu verbindt. Natuurlijk zal hierbij rekening ge-hou don moeten worden met Bolgië en Holland. Het laatstgenoemde land heeft, volge/is sclirij-ver, steeds een vriendelijke liouding ten aanzien van zulk een kanaal aangenomen, terwijl art. 12 van het Hollandsch-Belgisclie verdrag van 1839 ^ ibepaald dat Nederland moet toe-stemmen in den aanleg van een kanaal over Sittard door Nederlandsch-Liniburg. Voor een kanaal van den Rijn naar Antwerpeu zijn 6 pïannen ùitgewerkt, waarvan 3 Keulen en 3 Duisburg als uitgangspunt aan-nemen, en welke allen een belangrijk korteren weg aan geven dan de bestaandé Waterweg Keulen-Rotterdam is. De lieer Rosemeijer heeft zich de laatste maanden ernstig bezig gehouden met do be-, langwekkende quaestio van een verbinding van den Rijn met Antwerpen of Zeebrugge. d.i. dus met het vraagstuk eener ,,nieuwe Duitsche Rijnmonding" (sic), is tôt de conclusio gekomen dat het door liem ontworpen Rhein-westkanal, dat uitgaande van "Widdig (onder , Keulen) langs Keulen, Mùnchen—Gladbacli. Roermond en Steeven'sweert voerende, bij Hc-rentlials België betreedt om vervolgéns in een bijna rechten lijn naar Antwerpen verlen^d te worden, 41 K.M. korter is dan de bekende. door Hentrich ontworpen waterweg. De duur van de_ vaart, heen en terug, van Antwerpen naar Keulen, wordt op 74 uren berekend. cn die van Antwerpen naar Duisburg op 71 uren (reSp. 109 cn 81 uren voor het plan-Heiètricii), De aanlegkosten zouden ruim 314 milliocu mark bedragen. De schrijvcr eindigt met do verzekering dat deze waterweg volkomen zal beantwoorden aan do verwachtingen, welko men op zulk een Duitsche(!) Rijnmonding bouwcn mag. Herinnering aan Albrecht Rodenbach. De laa.tste w^eken hebben we meermalen in de oorlogsberichten gcwag hooren maken, in de lij'st der talrijke gemeenten van West-Vlaanderen, rond dowelke do hardnekkige strijd der moordende volkeren voedt, van Poeîs-capelle, liet stil ,rustig dorpken, met zijn lieie-lijk kerkje, zijne welvarende hoeven, zijn ver-weerden molen, langs den rijken statlgen steenweg naar Yperen, in 5t nudden der vlakko kleurige velden, schoon getooid met looverte cn bloemen, verlorcn in ret weidsch en rustig landelijk leven,zoo veilig en peizelijk in den stillen uithoek van ons land. Albrecht Rodenbach t liceft daar geleefd, ge-droomd, gezworvcn, onze dierbaro Rodenbach met zijn onstuimigo liart, zijn frisch jongenshoofd, zijne geestdriftige ziole. Daar heeft hij gemijmerd en gedielit. Ook zijn A vond heeft hij daar geschreven. En met weemoed herlazen we iliet sclioone gediclit, en al mijmerende vergaten we één oogenblik de wonden die in Vlaanderen's warmo hart worden geslagen. „Ik vluchte geern de stede bij het dumsteren van den dag. De zon smelt -weg, doch monkelt nog eeii, rooden a vond la ch alover -t veld, dat uren lang doorploegd en omgeredën nu rusten gaat. Nu rusten ook des landmana moede loden. Daar staat de brave boci* cn leunt op zijn kloeken ploog, en vaagt zijn eerlik zweet af en ,,tot morgen ochtend vroeg'', is zijn gedaçht, daar hij een stond zijne oogen en gepoinzen alover t veld, dat daar zoo sehoongeploegdi ligt', heen laat reizen. En dan beziet hij nevens hem do kinders, hand in hand, die spclend achter vader zijn gekomen op 't land, waar hij hun brood wint, en geen stonde on poozen noch en zwijgen. Te midden zijne kinderen, gerust en kalm, gaat, de landman met gebogen hoofd, vermooid, maar 't herto in vrede. En allen groeten met een kruis of mot oen korte bede 't eenvoudig rrçit kapelleken, dat aan den. ingang .rijst des kronkelenden eerdewegs en 't peerd to keereu wijst> Jangs hage en dijk en we&olken, dat olzen- tronken zoomeu. Zij komen aan 't pachthof met zijn breedo Ijndeboomen en Onzelieve vrouwekcn verscholen in de bloên. En moeder, die ze naderen hoort, komt in het deurgat staan. met ?t kleintje, en wijl de kinderen een licdje uit schole kraaien doet zij het dansen op liaar arm en zijne handjes draaien ; van hare lippen loopt de lacli op 's vader s moc gelaat... De roode sching der avondzon kliifct over huis en sluikt allengskens langs den druivelaar, die muur en daksken duikfc meb weelderîg gebladert cn met bloesems vol ' Jjelç*'en...

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.