6 Mei 1916 Nr 19 39e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IXSCIIHIJVIIV(;SPHI.IS Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad yerschijnt den Zaturdag morgend.— M en teehent in bi den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vàôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Âfzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het numraer. AAXKO.XDIGIX Ci E \ Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencle H4VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondieingen ten bureele Carnotplaats (Laar) <»î», Borgerhont-Antwerpcn EEN HEVIG VUUR Een Vlaamsch spreekwoord zegt : een hevig vuur is kort, van duur, bedoelende daarmede dat vele onder-nemingen in der haast en met drift aan-gevat, gewoonlijk geen langen duur hebben of mislukken. Het wordt ook nog al eens aangewend om het goed karakter te doen uitschijnen van lieden, die spoedig grammoedig zijn, maar gauw tôt kalmte weerkeeren en hunne oploopendheid betreuren. * * * "Wij wenschen dat dit spreekwoord als in het eerste geval, niet zou toe-passelijk zijn op aile goede werken en inrichtingen, die deze laatste tijden tôt stand zijn gekomen om in den nood der menigte te voorzien. Die goede werken en inrichtingen zijn zoo veel-zijdig, dat aile lieden van goeden wil hunne medewerking kunnen verleenen op 't een of ander gebied. Neen, dit hevig vuur, die algemeene drang en behoefte om goed te doen, mag niet kort van duur zijn ; het moet bestendig eenieder blijven aanwakkeren en een aantal nieuwe werken doen stand houden ook in de toekomst. * * * Het blijkt nu reeds dat vele lieden van goeden wil zullen volharden. Ondanks de overgroote moeielijkheden en de bovenmenschelijke opofferingen, houdt iedereen voet bij stek, zoowel in de openbare besturen als in de bijzon-dere komiteiten, om het begonnen werk steviger in te richten en een bestendigen vorm te geven. Er zal nog veel moeten gewied engesnoeid worden, maar ailes zal toch weelderig opgroeien en uitspreiden, tôt meerder nut en welzijn van het algemeen. * * * In gewone tijden ware zoo iets niet mogelijk geweest. Voor de minste mis-noegdheid of misrekening wierden werken en instellingen, gesticht om alleen het goede te doen, ondermijnd, afge-broken of verlaten, zoodat zij aldra de noodige kracht en medewerking misten om zich stevig te vestigen en hunne werking uit te breiden. Dit gebeurt nu niet : eenieder doet ietwat water in zijnen wijn en laat vele mistoestanden onverlet, die in gewone tijden aan hevig wantrouwen en beknibbeling zouden blootgesteld zijn geweest en den val van menige' instelling hadden bewerkt. * * * Die heropleving en standvastigheid in 't plegen van allerhande goede werken, zou ook in al andere uitingen moeten bestaan, namelijk in den gods-dienst. Daar ook brachten de nieuwe tijden eene vurige heropleving mede, die hier en daar schijnt te verzwakken, omdat velen door 't gebed niet schijnen te bekomen hetgene zij verlangen. Maar dit is slechts voor het uiterhjke. Er is nog veel godsdienstzin, nog onverzwakte hoop in God, maar dit wordt niet weergegeven door het uiter-lijk vertoon. Zij die in stillen eenvoud leven, kunnen hunne stem wel ver-heflen tôt God, zonder dit op de hoeken der straten of in openbare plaatsen uit te bazuinen. * * * Op godsdienstig gebied zal de vol-harding dus even krachtig zijn ; « het haastig vuur » zal daar evenmin worden uitgedooid, want het vertrouwen op God moet op geduld en afwachting steunen. Wie anders handelt of het anders eischt, bewijst daardoor juist geen vertrouwen in God te hebben en zij ne gebeden door be velen te vervangen. * * * Het plegen van goede werken moet dus samen gaan met godsdienstzin en volharding, althans bij hen die gelooven en hopen. Dit geeft ook meer over-tuiging en wilskracht, om de moeie-lijkste toestanden te boven te komen. Volksliefde en godsdienstzin mogen geen eenvoudig vernis zijn ; beide moeten doordrongen zijn van menschen-liefde en eigenwaarde, zoo niet ligt het openbaar vertoon er slechts bovenop en geeft de ware gemoedsgesteltenis niet weer. * * * Die verschillende toestanden zijn in dit oogenblik niet eigen aan ons land alleen, of aan eene enkele geloofs-belijdenis ; 't zijn algemeene toestanden in aile landen en in aile belijdenissen waar te nemen en waarover dezelfde gedachten en oordeelvellingen worden uitgedrukt. Nog nooit is het zoo een-vormig gebleken, dat gebreken en goede gaven bij aile volken en landen op hetzelfde neerkomen, hetgeen onzen gelijken oorsprong en onze gelijke opvatting duidelijk doet uitschijnen. Wij zijn allen mensohen en doen allen slechts menschelijke werken. J. L. DE TOESTAWD HIER EN ELDERS NEDERLAND. — De nieuwe regeling voor het openbaar en bijzonder onderwijs blijft voortdurend in behandeling. 't Is reeds van 1914 dat de wetgevers naar een duidelijken zin zoeken, die in de Groudwet beide onderwijzen niet alleen gelijk zou stellen, maar tevens tegen spitsvondige nadeelige uitleggingen en toepassingen zou beschermen. Velen meenen het nu gevonden te hebben, door een woord weg te laten in plaats van er een bij te voegen. In de huidige Grondwet staat namelijk het volgende : « Het « openbaar » onderwijs is een » voorwerp van aanhoudende zorg der Regee-» ring. •» Het woord « openbaar » zou weg-gelaten worden. Daarmede meenen velen dat aile moeielijkheden zouden weggeruimd zijn. De verschillende geloofsbelijdenissen zouden diensvolgens hunne scholen kunnen hebben, van Staatswegen ondersteund. Het idéaal of droombeeld nopens het opkweeken der kinde-ren volgens één en dezelfde leerwijze, zoo gezegd « onzijdig onderwijs », blijkt dus in aile landen niet bereikt te kunnen worden. X Het beheer der mondtehoeften baart in Nederland voortdurend de meeste zorgen. Alhoewel de invoer vrij en aanzienlijk is, vreezen sommigen toch voor de toekomst en maken meer zorgen dan werkelijk noodig is. —o— ENGELAND. — De strijd voor de vrijheid van Ierland is thans in eenen opstand veran-derd. Te Dublijn en in andere steden zijn gewapende benden tegen de openbare macht in opstand gekomen, zoodat het leger is moeten optreden om die vulksbeweging met geweld te onderdrukken. 't Is een pijnlijk en moeielijk geval geweest voor Engeland, nu het de han-den vol heeft op de verschillende oorlogs-velden.—o— DUITSCHLAND. — Hebben wij in België over woekerprijzen in levensmiddelen te klagen, in Duiischland komen er voortdurend ook zulke gevallen voor. De woekeraars begrijpen blijkbaar niet, dat zij aldus handelen tegen de belangen van hun land en hun volk. Zij denken enkel op geld te winnen, zonder de nadeelige gevolgen voor anderen, en ook voor hen zelven te berekenen. Geld aldus gewonnen kan niet gezegend zijn. In meer andere omstandigheden hebben wij zulke geldwinners later geheel weten ten onder gaan. —o— AMERIKA. — De oogst in Amerika blijkt dit jaar uitnemend te zullen gelukken. De beet voor suiker zal nu buitengewoon meêvallen. Amerika zal dus Europa weer kunnen bevoor-raden. Niettemin wordt in Europa ook ailes in t werk gesteld, om door eigen gewin in de hoogst noodzakelijkste behoeften te voorzien. En dit is best, want eene belemmering of mis-lukking is gauw gekomen. Het gebrek aan han-delsschepen doet zich meer en meer gevoelen. —o— FRANKRIJK. — Even als in andere oorlog-i voerende landen, doet de heelkunde hier won-deren. Niet alleen zullen vele gekwetste soldaten aan de heelkunde hun leven te danken hebben, maar ook menig lichamelijk gebrek of misvormirig wordt door haar tôt het minst hinderlijke gebracht. Het gevolg is tevens, dat vele lieden in 't verdere leven nog een ambacht zullen kunnen uitosfenen of eene bediening waarnemen, voldoende om in hun levensonder-houd te voorzien. Even als in Duitschland wordt er streng ingegaan tegen de geslachtsziekten, die meer levens wegnemen dan besmettelijke ziekten. Het ware te wenschen dat voortaan in aile landen tegen die kwaal streng en zonder aarizien van personen of belangen kon opge-treden worden. Eer en gezondheid eisciien zulks. Het Rood Kruis meldt van zijnen kant, dat er pogingen in 't werk gesteld worden, om in 't onderwijs op de gevaren der geslachts-ziekten te wijzen en aile schuchterheid dien-aangaande ter zijde te stellen, met de noodige inachtneming van kieschheid en deftigheid. —o— CHINA. — De opstootjes duren in China voort. De Republiek schijnt dus nog niet op stevige grondslagen te berusten. Dit gebeurt in aile landen die van Staatsregeering veran-deren. Het duurt jaren eer het volk zich kan gewennen aan de nieuwe toestanden en nieuwe meesters, en eer aile misnoegdheid geweken is van staatslieden en beambten, die bij de Staats-verandering eenig leed of eenig nadeel hebben geleden. De Europeesche zeden en gebruiken, die van Japan een machtig land maakten, zullen ook in China hunnen invloed doen gevoelen, want door de uitbreiding van handel en nijverheid, komen de Chineezen meer en meer in betrekking met Europa. Vele bescha-vingsmiddelen zullen zij best kunnen missen, maar eene meer doeltreffende samenwerking zou voor heel de Samenleving toch wenschelijk zijn. Pax Uit de Gazettenwereld Eenige Nederlandsche bladen, eigendom van naamlooze maatschappijen, hebben hunne winst- en verliesrekening over het dienstjaar 1915 doen kennen. Dit jaar blijkt hun gunstig te zijn geweest, want het Nieuws van den Dag en andere deelen 15 °/0 als inirest uit. Het is gekend dat de Nederlandsche bladen in het algemeen goede zaken maken, in strijd met den vroegeren toestand der bladen in België. Het grootste deel dezer konden moeielijk hunne koston maken, en zij die floreerden, waren klein in getal. * * * IDe censuur of keuring der dag- en week-bladen betreft niet enkel de artikels, maar ook de aankondigingen, en dit heeft zijn goed in. Vroeger vond men in Fransche en Vlaamsche Belgische bladen aankondigingen betrekkelijk geheime ziekten en raadgevingen nopens misdadige onzedelijke handelingen. Dit ailes wordt thans uit de bladen geweerd, hetgeen hoogst noodig was. Het ware te wensctien dat dit ook in vredestijd zou verboden worden. Hildebrand IN EN OM DE SCHOOL î Losse Opstellen over Opvoeding en Onderwijs in min breeden zin II De Beweging der Nieuwere Scholen De heerlijkste beweging, die wij op opvoe-; dingsgebied ten huidigen daste aantrefïen, is wel de zoogenaamde Beweging der Nieuwere Scholen, (Mouvememt des Ecoles Nouvelles), I en, ten einde een koribondig, doch zoo volledig ï mogelijk inzicbt te geven op dit vraagstuk, zal î ik mij veroorlooven even eenige jaren achteruit | te gaan. De Beweging der Nieuwere Scholen dag-! teekent van den jare 1889, wanneer mijn hoog-: vereerdevriend Dr Cecil Reddie teAbbotsholme, | in Derbyshire (Engeland), zijn aloaa vermaarde New-School stichtte. Wanneer ik dezen naam » nederschrijf, zien ik hem nog altijd voor de I oogen, zooals ik hem, in de stilte mijner studie-; kamer, mocht begroeten en de hand drukken. | Met zijn vriendelijk, steeds jeugdig voorkomen, | zijn van levenslust schitterende oogen en zijn bij uitstek aantrekkelijke stem, geeft hij hoege-naamd het beeld niet weer van den gewonen schoolbestuurder ; en men moet slechts korien tijd met hem gesproken hebben om de overtui-ging op te doen, dat hij voor het grootsche werk der hervorming onzer opvoeding als geroepen was. Het is mij hier niet te doen de levensschets van den beroemden Engelschen opvoedkundige mede te deelen : wel moge het volstaan met deze melding, dat hij, na verscheidene hooge-scholen bezocht en de opvoedingsvraagstukken diep onderzocht te bebbben, tôt het besluit kwam zelf een school te stichten, die geheel en al van de te dien tijde bestaaude inrichtingen zou afwijken. Met dit gedacht zocht hij in Derbyshire een afgelegen, onbekend dorpje op, waar hij zich een uitgestrekt eigendom wist te verwerven, en waar hij dan ook zijn school stichtte. Merkwaardig genoeg, de eerste leer-ling, die zich liet inschrijven, was een Belg, de tegenwoordige Brusselsche ingenieur Paul Drugman, die hem, toen hij mij voor een paar jaren bezocht, ook vergezelde. Langzamerhand vormde zich een kern van leerlingen, uit onderscheidene landen toege-komen, en de pers — de opvoedkundige pers vooral — begon zich met dit geheel nieuwe streven te bemoeien. Uit den vreemde — en natuurlijk uit verschillende streken van het Engelsche Rijk niet min — kwamen belang-stellenden toegestroomd, om de nieuwe richting der opvoeding, die hier zakelijk uitgewerkt werd, te bestudeeren. Tusschen hen telde men o. a. Dr Badley, die na korten tijd Abbotsholme verliet om te Bedales bij Petersfield, in Sussex (Engeland), eene gelijksoortige inrichting in het leven te roepen. Ook de beroemde Duitsche opvoedkundige, Dr Hermann Lietz, die, na eenigen tijd te Abbotstiolme onderwezen te hebben, naar zijn vaderland terugkeerde, er zijn machtig werk : Emlohstobba, Roman oder Wirhlichkeit, in het licht gaf, en er de thans overal gekende Deutsche Landerzieh-ungsheime (Duitsche landelijke opvoedings-gestichten) grondvestte. Weldra verspreidde zich de naam, de roem en de denkbeelden van Dr Cecil Reddie over de geheele beschaafde wereld, te meer, omdat, gedurende de verlofdagen, de Engelsche opvoedkundige onderscheidene landen der oude en der nieuwe wereld bezocht, en er met woorden en pen zijn opvoedkundige gedacht în deed kennen ^n waardeeren. Op het tegenwoordige oogenblik zijn er weinige beschaafde landen, die niet min of meer van deze denkbeelden doordrongen zijn, en zooals wij verder zien zullen, een of meer scholen in den aard en volgens de grond-stellingen van Abbotsholme bezitten. Laat ons thans even de kenmerken nagaan die de opvoeding in de « Nieuwere Scholen >» van de gewone scholen onderscheidt. Tôt in 1909 was er geen vaste bepaling gegeven van de « Nieuwere Opvoeding » en de « Nieuwere Scholen. » Toen ik, in het eerste nummer van Minerva, de éérste, zoo volledig mogelijke lijst der «Nieuwere Scholen» opgaf, schreef ik aan het hoofd van dit opstel : « Onder den naam Nieuwere Scholen (écoles nouvelles) heeft men tôt hiertoe de gewoonte gehad slechts die scholen te omvatten, welke in hun inrictiting en in hun leerwijze van de New School Abbotsholme en van de Landerziehungsheime afstammen. Ik meen nochtans, dat die naam ook mag toegekend worden aan de onderscheidene opvoedings-gesticùten, waar de nieuwere begrippen geheel of gedeeltelijk toegepast worden, ook aan deze, die onder opzicht van bijzondere iûrichting of van buiten den gewonen slenter opgevat leer-plan « merkwaardig zijn. » En het was in dien zin dat ik de eerste lijst opmaakte, waarin dan ook de school van Jan Ligthart, onder vele opzichten zoo merkwaardig, opgenomen was. Deze voorloopige bepaling werd in onderscheidene opvoedkundige tijdschriften veel besproken, en over het algemeen vond men ze te veel omvattend. zooals onlangs mijn Por-tugeesche vriend Dr Joâo Diogo do Carmo, van Porto, in zijn Programa illustrado nog deed opmerken. Toch bleef zij behouden tôt in 1910, wanneer I)r Fr. Grunder, zijn Mouvement des Ecoles Nouvelles en France et en Angleterre in het licht zond, waarin de volgende bepaling opgegeven werd : » Door Nieuwere School verstaat men in onzen tijd een vrij opvoedingsgesticht op het platteland,' waar de kinderen der gegoede klassen een volledige opvoeding ontvangen ; waar de lichamelijke, verstandelijke en zedelijke ontwikkeling ineen-werkend doorgevoerd en aan de vereischten van de hedendaagsche Samenleving toegepast is. » Zooals ik het den schrijver berichtte, kon deze bepaling mij op haar beurt niet bevallen. Weliswaar vond ik geen bezwaar in het aanvaarden van « een vrij opvoedingsgesticht op het platteland » — waardoor o. a. de merk-waardige school van onzen Nederlandschen Pestalozzi, Jan Ligthart, van de lijst verviel— maar ik kon niet aanvaarden dat de nieuwere scholen enkel voor de gegoede standen zouden ingericht zijn. Deze melding sproot voort uit de talrijke kosien die een Nieuwere School vergt, en uit het hooge schoolgeld dat gevraagd wordt : te Abbotsholme bedraagt het 120 pond (ongeveer 3000 fr ), en in de IAquitaine-School van Ernest Contou, de goed-koopste der Fransche Nieuwere Scholen %

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.