Fpiflsdag 22 Augustus 1916 Tweeds Ja&rg Nr 232 Frijsi 6 Centiemeo door geheel België Het Vlaamsche Nieuws Het best ingelicht en meest verspreid Nieuwsblad van België, - Verschijnt 7 maal per week ABONNEMENTSPRÏJZEN j p*r maasvl 1,71 P«r S œvuaiàm M»— p#r S wtard*» I.- P®;? jaar , s.. I#.— A.gGt VÂARDIGDEN VAN DEN OPSTE LR A AD j Dr Ang. BORMS, Ai*. VA.N DEN BRANDB. Met vaste siedewsrking van Dr A. JACOB BUREELEN: ROGDB3TRAAT, 44, ANTWERPEN. Tri. 19§8 AANKONDIGIKGENj Jwead« blfcdj.j j«c regel... S.SI Vierde bUd»., p«r regel... 6.56 Dcîdfl bladj., id. 1.— Doodsbeidcht S.— V.xar »Ua ninonce®, wemxle m«n lieh ROODEfîTSAAT, 44 DE OORLOG Ie opmarsch der Gentralen op het Balkanfront. — Geen verandering aan de Somme. — Fransche aanvallen bij Verdun. — De strijd aan de Stochod en in de Karpathen, De houding van Roemenië. (Zie 2de bladz.) De Toestand )en I8n Augustus is dei Somine-sektoi îr het tooneel geweest van een uiterst :troeden strijd, waarbij Engelscheu Franschen zich tôt een algemeenen lissenden aanval hebben opgemaakt, zelfs gelijktijdig in het gebied van rduii tôt uiting is gekomen. Uit de ste officieele legerberichten is het lotopzet van die operaties niet duide-|geblekeii, althans niet uit de niede-ilingen van Engelsche eu Fransche je. Uit die bron werd alleen van plaat-ijte geveehtcm gesproken en van latsdijke. successen. Het Duitsch be-ht van 20n dezer behelst dat den 18n pstus ten minste 8 Engelsche en 4 insche divisies aan hoo^erbedoelden ni hebben deelgenomen. Het resul-i( kent men ; het stemt tôt nadenken t de uitkomst van de grootè acties in srdië hetreft. Zelfs de krachtigste ivallen — zoo schreef ongeveer, vôôi i paar dagen ,een gezaghebbend Ne-landsch dagblad — hebben alleen een itebeving van het Somme-front vooi blg, Die me-ening is thans voor den jteelsten keer bewaarheid geworden, rfeit dat niet van aard is om ons scep-sin tegc.nover de in 't vooruitzicht ge-Ide doorbraak in het Westen te ver-iven. Wat al reusaehtige offers voor i betrekkelijk geringe, uitkomst ! Se volgende mededeeling van een neu-llZwitsersch blad, de «Zuricher Blât-moge van de aangeduide wanvei-kling eenigszips een denkbeeld ge-[: «De laatste officieele Engelsche liezenlijst voor de eerste helft van de jffid Augustus bevat de namen van jB officieren, waaronder 760 dood, en i 61.222 manschappen, waarondei' pftO dood. Het totaal van de in de iezerilijsten aangehaalde officieren panschappeii voor den duur van het Rte offensief (begonnen op In Jtili) [tijdens circa een maand en half, be-fet 210.000 man en 20.098 officie-{■» (Me.n mag zich op die getallen pten, omdat het de ambtelijke En-(cheopgaven zijn die tôt basis van die pkeniug hebben gediend. Engeland p regelmatig zijn verliezen open-'f; iets waartoe Fraukrijk zich niet p;t te kunnen besluiten. Wij kunnen | de Fransche verliezen dan ook geen Merende schatting geven.) pi spraken van een gelijktijdigen pl bij Verdun, Deze had plaats op [rechteroever van de Maas, in de F '■au Thiaumont-Fleury-Chapitre-P Het tastbare resultaat is geweest :0e Franschen erin geslaagd zijn de F® van het dorp Fleury, welke de r ers bezet hielden, van vijanden pveren, zoodat het dorp opnieuw in bezit is. Dit feit bevestigt het Rh communiqué (20 Augustus) als P - "De vijand is in het dorp Fleury i binnengedrongen, voor 't overi-Rter afgeweerd. » fajoor Morath had dus wel gèlijk |,IJ heweerde dat het Somme-offen-5i " Duitschen druk op Verdun eeni-a e verminde.rd heeft. Verwachten [<®b er ondertusschen aan dat de b!"ers heroveringspogingen, waar en ,ree(^s eergisteren melding P^akten, in het werk zullen stellen. , «t eenige dagen is er op het Rus-li roilt een verandering van betee-I? e merken ; hoe lang dat duren I tin; r11 WI] natuurlijk niet, maar op I 'ge oogeublik vertoont de toe-& \Vr 'f ^osten een h^el ander aan-Inep i . gisterem een beoordee-L,^ ^ussische bron over de «be- fceisc-h ' te'elcen,'s vari Eemberg als i« die en de S.r°ote moeilijk- ■che st;,n • verovering van de Ga-Itsch }>Ci j,n 'J?11 WCS staan. Het ping n ' ' at ('le zonde.rlinge mede-i*n Seemt' vraaSt zich af of de te j afzien rTven"cesfering van Lem-»l2n AÙrr ? ussisc^e stafbericht Ffen aflfUS sPrak van « deji ge-fcigen di0P " T" de Seweldige ver-lthNbL !f°nder Broessilof's leiding Riging van pgeS^e^- is de aan-|if! in het- n nieuwe période, in den door tpo-0 ° ' wel^e ingeleid [ Wenvm nrnaatregelen van Hin-: aartshertog Earel, tegen- maatregeleu welke nog niet zichtbaar ge worden zijn, maar vervat zijn in de aai gang gezette omgroepeering van de ver bonden troepen, die nog steeds doorge voerd wordt. De toestand is ongeveer de zelfde als na d§ belangrijke voordeelei welke de Russen vau den 25n Septembe tôt den 5n November 1914 aan de San ei de, Weichsel hadden bevochten, maar dii door Hindenburg be.antwoord werdei door een flankenstoot van uit Thorn ei de veldslagen van Eodz en Eimanowa Dei vraag is nu of de offensieve krach der Centralen, welke ongetwijfeld doo: het afweren van Broqssilof's offensie verzwakt werd, nog groot genoeg is ou een algemeenen tegenstoot te kunnet uitvoeren en Galicië en Polen in di macht der Middeairijken te behouden De Parijsche « Radical » acht dit we mogelijk en waarschuwt in het vooruit zicht van die gebeurlijkheid, voor het geen het blad noemt « het manœuve: van Hindenburg, die met oen buitenge wone overvloed aan middelen losbreekt» ■ « Ik wil hope.n, aldus de Fransche criti eus, dat Broessilof gewaarschuwd is ei de noodzakelijke maatregelru getroffei heeft. Het gaat om de kwestie van d< effectie.ven ; hij moet de rekening vai den overwinnaar van Tantienberg toel kennen. Door dit beginnen van dezei veldtocht heeft ze geen wijziging onder gaan. Hij bereidt zich thans op een her haling voor en ditmaal tegen Broessilof. > Ondeitusschen gebeurt er niet vee mecr van beteekenis in het Oosten dai schennutselingen aan de Beresina en aar de Stochod. Hier kouden de Russen der Westelijken oever van de rivier bereiker en zijn vanwege de centralen tegenaan vallen aan gang. In het bergwoud van d< Karpathen blijven de aldaar opereerendc Duitsche troepen eenigszins opschieten ten Zuiden van Zabie hebben zij di hoogte Kreta bezet. Aan den Tartaren pas zijn het de Russen die aanvallen. Al les saamgenomen dus geen belangrijk< gebeurtenissen te vennelden, waarschijn lijk wel in voorbereiding. Op den Balkan is het voorloopig mel de traditioneele mededeelingen « Niet; nieuws » gedaan. In den laatsteu tijd liei generaal Sarrail de Serviërs bedrijvig op treden, en ging ondertusschen met d< aanvulling van zijn Saloniki-leger, dit' maal met Italiaansche troepen, on ver-poosd voort. Dat ging er voor de centralen en vooral voor de Bulgaren niet al tf rooskleurig uitzie.n, te meer daar seder de bezetting van Florina door de Serviërs, Griekenland van aile rechtstreek sche verbinding met Bulgarije afgeslo-ten was. Meteen stond ook de Bulgaar-sche grens aan een inval van vijandelijkt strijdkrachten bloot, hetgeen de ondub-belzinnige toebereidselen van generaa Sarrail lieten voorspellen. Om dat gevaai te keeren, hebben de Bulgaren en Duit-schers Florina genomen; ze overschre-den de Soulija Planina, ten Oosten var de Stroema, en namen Biklista, ten Zuiden vau het Prespameer, en Banica. Eer Servische divisie werd Noordelijk var het Ostrovo-meer in strijd gewikkeld. kortom ailes schijnt er op te wijzen dal het met de rustpoos op den Balkan vooi een tijd zal gaan gedaan zij.n en de Salo-niki-legennacht van de geallieerden haai roi zal moeten vervullen. Roemenië iî nog altijd besluiteloos, wikt en weegl zorgvuldig, vindt de suksessen van de Entente (of haar beloften) niet toe-reikend om het laud tôt een koeleu be-rekeningsoorlog te verlokken, die op d< meest immoreele gronden te verklarer ware. Tegenover die houding is het de taak van Sarrail krachtdadig op te treden om Roemenië de zijde der bondgenooten te doen kiezen. Maar dan is hoofdver-eischte dat de operaties van deze laat-sten met welgelukken bekroond worden. Het is omdat zij weten wat er op hel spel staat, de veiligheid van Bulgarije zelf en het partijkiezen van Roemenië, dat de centralen beslist het initiatief in Macedonië hebben aangevat en, men ver geve ons de schijnbare tegenspraak, eer aanvallende. verdediging hebben opgeno men. De eerste uitslagen van die gevech-ten zijn onbetwistbaar in het voordeel van de centralen ; v66r aan weerszijden de hoofdmachten hebben ingegrepen is het evenwel oumogelijk zich rekenschap te geven van wat er op den Balkan ge-beuren zal. Onze Groote Qeïllusîreerde Letterkuodige Frijskamp PATER POIRTERS 1605 • 1675 Adriaan Poirters is, gedurende twee eeuwen, de meest volksgeliefde schrijver van het Vlaamsche land geweest. Nu schijnt hij van lieverlede zijn populari-teit verloren te hebben, niet omdat het volk wat b^ters zou lezen, doch, drie-maal eilaas !, omdat het in 't geheel niet meer leest. De wijze waarop het Vlaam-1 sch& volk sinds 1830 geregeerd en stel-selmatig verstoke.n werd gehouden van schier aile ontmkkeling door de eigen " laal, heeft het zoo achterlijk gemaakt dat 1 boeken geen aantrcik meer vinden en dat r nog slechts het een of ander muffig en 1 vunzig centenbladje, dikwijls van het - allerlaagste gehalte, toegang krijgt tôt 1 de woonkamer. 1 Zou de oorlog, die ons land zoo ge-• weldig heeft geschud, ook daar veran-1 dering in bre.ngen, dan ware er uit een groote ramp nog een groot heil gespro-1 ten en de redding van een volk geboren. 1 Terecht zouden dan nog eens de woor-1 den mogQn worden aangehaald : c Wie kent de wegen dor Voorzienigheid en weet langs welken harden weg wij naar een betere be.stemming moeten geleid worden? » Intusschen betreuren wij dat pater Poirters niet meer wordt gelezen door onzen Vlaamscheu buiten, die anders toch katholiek genoeg is om dezes schrif. ten, ook in een opzicht van denkwijze î en wereldbeschouwing, te- kunnen ge-î nieten. Misschien zou een goede bloem-:■ lezing uit Poirters, in de hedendaagsche î spelling overgeschreven, nog wel ingang i vinden, Ons dunkt dat he,t voor een uit-î gever veeleer een goede dan een hache- - lijke onderneming zou blijkeu. Evenals in Stcilpaert van der Wiele, ) dieu we gisteren behandelden, hebben [ wij in hem een geestelijke die tevens , dichtcr is, dichter meit eigen karakter. [ Dit zijn woorden van prof, Kalff, die [ nog zegt dat Poirters zich ook waar-schijnlijk niet heeft kunnen, noch heeft willen vrijhouden van den invloed van het voorgaand geslacht. « Een paar maal neemt hij ook een gedicht van Vondel, gewijzigd, onder zijn werk op ; den invloed van Cats heeft hij in zoo hooge mate ondergaan dat men hem, niet zon-der recht, den Brabantschen — den Vlaamscheu — Cats heeft genoemd.Juis-ter schijnt rnij toch hem den Roomschen Cats te noemen ; de geest van Cats, ge-ent op een Roomschen stam, heeft dieu boom vrucht doen dragen van eigen kleur en geur en smaak. » Als dichter staat pater Poirtej-s boven Cats, nieenen wij, alvast door één gedicht : Van Jezus en Sint Janneken, dat wij overmorgen zullen geven en dat wel het dichterlijkst tafereeltje zal wezen door het met stomheid geslagen Vlaamsche land van de 17de eeuw, met het Vlaamsche woord geschilderd. Poirters is e.en volksschrijver. Hij bezit den gullen lach en den pittigen geest van een Breughc-1, een Brouwer, een Te-niers.en is hij pater en zedeprediker, wil hij gedurig stichten en kapittelen, toch is hij nooit saai noch \ervelend. Zijn verzen, zegt nog Kalff, vloeien even gemakkelijk en naderen door hun frischheid dichter tôt de volkspoêzie. Volksraadsels, aardige brokjes volks-wijsheid, kwinkslagen en grappen die hem telkens otftwellen, geven zijn werk een levendigheid en e.en fleur, die, in verband met de zedelijke strekking, het werk tôt een voortreffelijk stichtelijk volksboek maken. Wat Poirters van Cats onderscheidt, is vooral de jovialiteit, het goed-ronde dat deze, Zeeuw miste. doch dat dien Brabander ke.nmerkte ; de gulle lach, dien men van Cats gansch àchtbare lip-pen maar zelden hoort ; de gemoedelijke eenvoud, bij Cats zoo licht grootvader-lijk, is bij Poirters gepaard met echtai volkshumor. Hoe aardig weet Poirters de meisjes te hekelen in een, klein schets, waarin de geest van Vader Cats met dien van Kon-stantijn Huygens gemejigd schijnt : Een floorke is een modeziek meisje — zijn er ook andere, pater? — en een Vla-ming weet dat -een dienstmeid nu nog in de Vlaanderens een maarte wordt ge-heeten. Armozijn is e.en soort van zij-den stof of taf. Trotsche floorkens, hoofsche maartjes, Die van 's morgens krollen haartjes, 's Achternoer.s slaan op de snaartjes, 's Avouds spelen met de kaartjes ; Die daar zitten aan de deurkens Vol van strikken van koleurkens, En zoo prat zijn met faveirrkens Van de nieuw Parijsche leurkens ; Die daar dragen armosijntjes, Bloemen, tuilkens, roosmarijntjes. Spreken schier als Serafijntjes En zij leven als de zwijntjes. Toch, al schrijft hij soins mooie, va-ker aardige, verzen — als prozaschrijver staat hij hooger dan als dichter. Bij hem, e\enals bij Brugman en in Mamix' Bieënkorf, is het levende woord van den volksrodenaar in zijn ougerepte frischheid op het papier gebracht. Wij worden aan een sermoen van Brugman her-innerd door dit stuk uit Het Spiegelken van Philogie : HET KRUISKEN Wat is een kruisken? Een kruisken is een recht houtjen en een dweers houtjen : die maken een kruisken te zamen. Iemand is rijk : dat is een recht houtjen ; maar hij heeft niet eene ure gezondheid dat is een dweers houtjen ; item een kruisken. Iemand heeft integendeel een goede gezondheid, dat is een recht houtjen ; maar hij en kan van het eene brood niet aan het andere geraken : dat is een dweers houtjen ; item een kruisken. Iemand is van God begaafd met schoon-heid : dat is een recht houtjen ; maai hij wordt gesehonden door de pokskens : dat is een dweers houtjen ; item een kruisken... Iemand heeft eene vrouw gèlijk een Engel : dat is een recht houtjen ; maar het is een kiekenhoofd er een lanteerne zonder licht : dat is een dweers houtjen ; item een kruisken, Aman is de gunsteiing van Assuerus, hij zit aan tafel nevens zijne Majesteit : dal is een recht houtjen ; maar Mardocheu; doet hem ge.ene eerbiedinge : dat is eer dweers houtjen ; item een kruisken. Je een kruisken hoog vijf en zeventig voe-ten : daar hij is aan opgehangen. Pater Poiriers. Wie proeft, vervolgt Kalff, de eehte volksluim niet in een « versioring » als deze : DE VOS Reinaert, om zijne dieverijen tôt de galge veroordeeld, was verbeden op ztil-ken besprek (had vergiffenis verkregen op zulke voorwaarde) dat hij zoude han-gen d'eersten keer als hij nog vleescb zoude stelen. Zijnde dan in 't veld, ziet hij een schaap op den kant van de riviei weiden. Het bakhuis begost hem te wa-teren ; maar de galge deed hem den lus! vergaan. Edoch gelijk de occasie den dief maakt, zoo grijpt hij 't bij den hais, en sleepende, dat door de rivier, zeide hij; « Kom, Kabeljauwke ! » Dergelijks geschiedt aile dagen, Wij weten ongeoorloofde zaken zoo te doo-pc,n en een en anderen naam, dat wij daartnede heeugaan, zonder er beenen in te vinden. Pater Poirters. Morgen zullen wij spreken over zijn levensloop en over zijn werk, over zijn proza en zijn gedichten, want patet Poirters, die gedurende twee eeuwen te uitsluitelijk de gewaardeerde schrijvei van do Vlaanderen was, verdient nu dat hij in eere hc-rsteld worde. DAGELIJKSCH NIEUWS POL DE MONT. — Onze medewer-ker, die zulke gewaardeerde en zaakrijke verslagen gaf over de « Letterkundige Voordrachten » van Pol de Mont, bericht ons, dat de schoone reeks nu gesloten is. In naam der honderden, neen, der duizenden die den dichter kwamen aan • hooren vroeg de hr van Lippeloo dat de Mont toch nog één voordracht zou hou-den om zijn publiek over eigen a nieuw » werk te vergasten. Wij voegen er met aandrang onze stem bij, doch met dit onderscheid, dat de dichter ons zou spreken over gansch zijn letterarbeid. Wij weten dat het een om-vangrijke taak is, doch waar één voordracht niet volstaat, zou gretig een twee-dc tegemoet worden gezien. Pol de Mont over Pol de Mont ! daar zal niet één der vorige aanhoorders ont-breken en talrijke achterblijvers zullen aan 't genot deelachtig willen zijn. Te dezer gelegenheid zou de « Ver-cenigiug van Letterkundigen », die in een diepen doodslaap is gedompeld, wel teeken van leven mogen geven. Deze Vereeniging schijnt niet indach-tig dat de mensch, dat een volk niet al-léén leeft van brood, maar ook van het brood des geestes. Voor het eerste wordt gezorgd, waarom zou het veld van de Vlaamsche kunst nu braak blijven lig-gen en doodgezwegen moeten worden. Is het daar een tijd voor? De « Veeniging voor Eetterkundigen » zal ontwaken of voor goed dood gaan. Of bestaat zij alleen om gunsten en voordeelen van de regeering na te streven en wacht zij op het oogenblik, dat het goevernementeel manna weer pond- ixmdsgewijze aan de Fransche en Vlaamsche letterkunde kan uitgedeeld worden, om wakker te schieten ? 't Zou een opvatting zijn die bij 't publiek den zonderlingsten indruk zou na-laten.Het voorbeeld dat Pol de Mont — en wij mogen er wel zonder eigen lof bijvoe-gen ook « Het Vlaamsche Nieuws, nog wel het eerst, hebben gegeven, toont genoeg welke vruchten die werking op lou ter Vlaamsch gebied in aile midden: reeds mocht afwerpen. LIEDERAVONDEN VOOR HE1 VOLK. (A. N. V.) leider: Nand Rey naert, lokaal : « Antwerpsch Koffiehuis j Van Straelenstraat. — Woensdag s-Oogst te 9 uur 's avonds (torenuur) alge-meene herhaling der liederen voor t( dragen op het feest van 31 Oog-st. a. s Toegang vrij. HAUWAERT. — Onze Brusselsch< korrespondent schrijft ons : « We hebben onlangs nog de bespre-king gelezen, door Luc, over dezer Vlaamschen dichter « wiens standbeeld t< St-Joost pnijkt », zegde onze vriend. Dii is niet meer zoo. Het beeld van Hau-waert prijkte vroeger 00 de olaats die zijr naam draagt, doch voor eenige jaren be sloot de gfemeenteraad, op voorstel var burgemeester Frick, dat het standbeek zou weggenomen worden. En weet gi welke reden die « admirateur de la bell< France » daarvoor opgaf ? « Dat niemanc wist wie eingenliik die Hauwaert nu we mocht zijn ! » Zulke domme praat kon al leen iemand vertellen die van letterkund< zooveel afweet als een ketje dat 15 cent ' detektieveromans leest, en niet weet da er nofj wat anders ter wereld bestaat dar het domme proza van een franskiljon sche « Chronique » ! En zoo maakte Hau waert's standbeeld plaats voor hel eeuwig-belachelijke « monument » var den geitebok ! » ONZE KUNSTENAARS IN HE1 BUITENLAND. — Drie onzer best< vrouwelijke operaleden hier v66r dei oorlog, vertoeven op dit oogenblik ir Holland. Mev. Bertha Seroen, die hier tijden; de vorige operaseizoenen met haar liev< sopraan de gunst van het kunstpubliel had weten te verwerven en h are vriendir en leerares Mej. Edith Buyens, die mei hare niet minder bevallige en sterk-ge-schoolde ait in de meeste repertorium-stukken met ongemeenen bijval optra den, zijn geen onbekenden voor onze Antwerpsche Vlaamsche-Opera-bezoe kers. De derde is Mev. Elly Faniella-Eolioff Men zal zich nog herinneren met well reuzensukses deze operazangeres — dit het zij gezegd van Nederlaudsche oor sprong is — in onze Vlaamsche Opéra ir « Graaf Chabert », « De Juweelen dei Madonna », « Vrijschutter » en « D< Vliegende Hollander » optrad. Het laat ste jaar waren Mev. Bertha Seroen er Faniella alhier samen aan de Opéra ver-bonden en het was als een wedijver — in den gunstigen zân wel te verstaan — die tusschen beiden bestond om met d< meeste stijlvolheid en nauwgezetheic haar rollen uit te voeren. Wij zijn dar ook dikwijls in de gelegenheid gestele geweest een vergelijkende beschouwiuj te maken over de beide artisten. Analo gische hoedanigheden bezaten de beid< soprani echter geenszins. Bertha Seroet: bezit in hare sopraan een warmte waarop Mevr. Faniella onbetwistbaar niet bo-gen kon. Zoo ook stond Mev. Seroen ah stiliste onzegbaar hooger. Daarenteger beschikte die van Mevr. Faniella ovei een étendue waarop de eerste onmogelijk aanspraak kon maken en een zwaar er fel Italiaansch-gekleurd timbre, dat haai in een Maliëlla- en Carmenrol een wis sukses moest brengen. De vergelijking tusschen haar en Mev, Feltesse drong zich steeds op. Voorna-melijk wat de eerste hoedanigheid be-treft : Mev. Seroen zou b.v. bezwaarlijk de partij in « Chabert » kunnen vertolkl hebben, alhoewel zij blijkbaar heel en al voor deze partij bestemd scheeu. Onder aile opzichten zijn het echtei twee artisten wier faam reeds hier en ir het buitenland gevestigd is. De Hollandsche bladen melden ons thans dat deze drie kunstènaressen eerst-daags en opvolgentlijk in het Kurhaus ih den Haag zullen optreden. DOOD VAN CHARLES DAWSON. — Men bericht den dood, op 52-jarigeri leeftijd, van Charles Dawson, een der meest beroemde archeologen van Groot-Brittanië. Hij had voornamelijk de aan-dacht der geleerde wereld getrokken door zijne ontdekking, in de terreinen van Ix-wes (Engeland) waar hij woonde, van den fameusen schedel van Piltdown. Men weet dat dit voorhistorisch overblijfsel, opgegraven in een zandgroeve, door de biologen en paleologen beschouwd wordt als de vermaarde « ontbrekende schakel » in de evolutie van het menschelijk wezen. Over de Eerbiediging van Neutrale 6renzen Op 8 en 9 Juni 1913 werd te Brussel het eerste Nationaal Vredeskongres gehouden onder voorzitterschap van de heer senator Houzeau de Lehaie, met den heer H. La Fontaine, senator, tôt algemeenen sekretaris. i Den tweeden dag werd ter bespreking gebracht het merkwaardig verslag van , den heer F. De Visscher, advokaat bij het Beroepshof te Brussel, over den eerbied ( der neutrale grenzen. Reeds dikwijls, gedurende dezen oor-' log, hebben we zooveel onzin over dat , onderwerp hooren vertellen, zelfs door geletterde personen, dat het wel de moei-te loont eens na te gaan hoe de rapporteur b .v. b. de kwestie beschouwt over : de verplichtingen van de neutralen be-treffende de verdediging van hun gren- • zen. 1 De onschendbaarheid van het grondge-' bied is voor de neutralen een recht, voor 1 de oorlogvoerenden een verplichting. De ■ naties, die op dit recht aanspraak maken, 1 moeten natuurlijk een volstrekt onpartij- • dige houding in 't geschil aannemen : dat 1 is niet een plicht, voortvloeiende uit den ' toestand. waarin men zich als onzijoig ! zijnde bevindt ; dat is de neutraliteit zelf. En daar het aan iederen staat toegelaten ' is, deei te nemen of niet aan het geschil, ' heeft de onthouding niet het kenmerk van ■ een noodzakelijkheid, van een volstrekt ; kategorischen plicht, maar van een voor- ■ waardelijke imperativus : de natie moet - zich onthouden, indien ze onzijdig wil 1 blijven. De rechten, integendeel, die gevestigd zijn op den toestand als neutrale, zijn volstrekt en zonder voorwaarde. Zoo kan, volgens art. 5 van het hoofd-1 stug over de Rechten en Plichten van de onzijdige mogendheden, voortspruitende : uit de Haagsche Konferentie van 1907, . een vredelievende natie natuurlijk aan een l oorlogvoerende niet toelaten zich op haar [ grondgebied aan krijgsoperatïën, van welken aard ook, over te îeveren, zonder s de voordeelen van de neutraliteit te ver-, liezen. Het is dus zeker haar recht zich te ver-zetten tegen deze operatiën. Maar, als ze van dat recht geen ge-bruik maakt, loopt ze dan soms geen internationale verantwoordelijkheid op? Bo-vengenoemde konferentie heeft de t neutraliteit van de zware verantwoordelijkheid vrijgemaakt, die het oude leer-stelsel haar oplegde, omdat door haar het princiep van de souvereiniteit aanvaard werd als basis tôt bepaling van den juri-| dischen toestand der neutrale natiën. De heer De Visscher onderzoekt de tweevoudige verantwoordelijkheid, die [ men zou kunnen uitdenken, n.l. : de on-toereikendheid van de bewapening en het : gebrek aan weerstand, dien men had mogen verwachten van de beschikbare bewapening.De vraag rijst dus op of de onzijdige staat de internationale verplichting heeft een genoegzaam leger te organiseeren ; om aan de schending van zijn grondge-' bied te weerstaan. Het princiep van de souvereiniteit der neutrale staten — waarvan hierboven sprake is — geeft ons een gemakkelijk antwoord op deze vraag. Volgens de Haagsche Konferentie van 1907, die, in art. 25 over de Rechten en Plichten van de neutrale mogendheden 'n geval van zeeoorlog, zegt dat een onzijdige mogendheid gehouden is het toe zicht uit te oefenen, dat de middelen waarover zij beschikt, haar toelaten, om in haar havens of reeden of haar waters aile schending te verhinderen, en hetzelf-de voorbehoud maakt in de artikels 3 en 8 van dezelfde konventie,worden de neutrale natiën uitdrukkelijk ontheven van aile verantwoordelijkheid betreffende de ontoereikendheid van haar bewapenin-een.De inrichting van de verdediging der onzijdige Landen ontsnapt aan de kon-trool van de oorlogvoerenden. Een souvereine natie oefent dus haar verdedigingsrecht uit zooals het haar goeddunkt. Ze kan bijgevolg niet verantwoordelijk cesteld worden om aan een oorlogvoe-; rende den weerstand niet geboden te hebben, in evenredigheid met haar bewa-1 pening. De heer Ottolenghi schrijft in 1909 in de « Rivista di dizitto internazionale » in zijn artikel, waar hij het over het recht der neutralen heeft in de konventie van den Haag in 1907 (Il diritto dei neutri se-condo la V et la XIII convenzione dell' Aja de 18 ottobre 1907): « De neutrale staat kan niet verantwoordelijk gesteld worden indien hij, met den omvang der middelen waarover hij beschikt, zich niet op een knachtdadige en effektieve wijze tegen de actie der oorlogvoerenden ver-zet. » En de besluiten van dezen Italiaan-schen rechtsgeleerde, die door advokaat

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.