Zaterdag n Augustus 1917. Oerde Jaargang Nr. 222 Prijs : 6 Centiem voor geheel België Het Vmamsche Nieuws Verschijnt 7 maal m de • eek IAANKONDIGINGEN : Voor één maand '-7B Voœ 8 B~ Voor 8 maand 10 Voor één jaar 18 ~ ; Redaktie, Beheer en Aankondigingtn BOODESTRAAT, 44 ANTWERPEN DE OPSTELRAAD: Rai VERHULST, Dr. Ang. BORMS Alb. VAN DEN BRANBE IMet de vaste medewerklng van Hoogleeraar Docter Antoon JACOB Elke medewerker is persoonlijk ver-antwoordelijk voor zijn schrijven, eo bindt niet heel de Redaktie. iaankondigingen: Tweede blad, den regel 2.60 Derde id. id. I.— Vierde id. id. 0.00 Doodsbericht fi.— OFFICIEELE BERICHTEN UM OUItSCHE ZUDE duitsch avondbericht Berlijn^ Donderdag- 9 Augustus. — Of-ficieel : Niets bijzonders in het Westen. Voorspoedige gevechten in Boekowilia en Moldavie. m Weenen, Donderdag- 9 Augustus. —■ Officieel : russisch gevechtsterrein Lergergroep aartshertog Jozef : Bij het leger von Rohr, dat aan de Oostelijke grens van Hongarije vecht, kwam het gisteren bijna in aile frontvak-keo tôt gunstig verloopende gevechten, waarin wij terrein wcnnen. Aile vijandelijke aanvalle/n werden bloedig- afgeslagen.In het Zuiden van Boekowina ontrukte onze ruiterij na een heeten strijd van ette-lijke dagen den Russen bij Wama twee achter elkaar gelegen hoogtestellingen. Ze dringt op Goera Hoeinora aan. Verder Noordwaarts is de toestand niet ernstig veranderd. ROEMEENSCH gevechtsterrein Legergroep von Mackensen: D« pogingen van R'oemeniërs en Russen, om benoorden Focsani behaalde Duitsche successen door forsche stoo-ten op groote schaal weer uit te wisschen, zija ten eenen maie mislukt. De vijand verloor tôt gisteravond 50 officieren en 3300 man aan gevangenen, benevens 17 stukkea gescliut en over de 50 machine-geweren of mijnwerpers. BALKANFRONT Niets nieuws. 1TALIAANSCH GEVECHTSTERREIN Niets nieuws. M BIJLGMBSCHE ZUDE Sofia, Donderdag 9 Augustus. — Officieel : BALKANFRONT Op verschillende punten van het front matig geschutvuur. Het was wat levendi-g«r aan beide kanten van de Wardar. Tusschen de meren heeft een verken-ningsafdeeling Grieksche gevangenen in- feleverd, o. w. een officier. ROEMEENSCH GEVECHTSTERREIN Bij Isaccea af en toen een kanonschot. M TURISGHE ZUOE TURKSCHE FRONTEN Konstantinopel, Woensdag 8 Augustus — Officieel : Patroeljegevechten die gunstig voor ons waren. Anders niet bijzonders. I» EHGELSCHE iUBE WESTELIJK GEVECHTSTERREIN Londen, Donderdag 9 Augustus. — Officieel middagbericht : De Fransche troepein hebben wederom vooniitgang gemaakt ten Noorden van Blxschoote. Een vijandelijke troep, die gisteren 'en Noorden vap Roeux beproefde onze Hnies te maderen, is door ons vuur met verliezen teruggedreven. VU BUSSBSHE ÏUDE RUSSISCH GEVECHTSTERREIN St-Petersburg, Woensdag 8 Augustus. — Officieel : In de richting van Wladimir Wolinsk kwft de vijand, na voorberejding door Sffichutvuur en mijnwerpers, onze stel-'ingcn in de streek van Semerinka aan-pvallen. Hij nam een deel van die stel-™gon in bezit, maar reserves, die tijdig ® plaatse verschenen, wierpen hem te-611 herstelden den oorspronkelijken 'oestand. In de richting van Brody heeft eern 'roep vijandelijke verkenners jn de buurt ïan Baldoery een loopgraaf van een; on-^ veldposten met ' handgranaten be-strooid en daarop genomen. Ben tegen- aanval onzerzijds dreef de verkenners eehter terug. Ten Westen van de stad Zbarai heeft de vijaind in de streek van het dorp Iwatsjoî onze posten eenigszins teruggedreven.In de streek van de uitmonding van de Zbrucz in den Dnjestr hebbein onze troe-pen een ferm offensief ontketend en den vijand uit de dorpen Boryskowce en Wy-god'a, alsmede van de hoogten ten Zuid-westen van die dorpen verdreven. Wij hebben hier zeven officieren en 300 sol-daten gevangen genomen en vier ma-chinegeweren buitgemaakt. Ten Noordwesten van Sereth hebben onze troepen op het front tusschen de dorpen Waschkoutz en Oprischeni ver-scheiden hardnekkige aanvallen des vij-ands afgeslagen. Ten Zuidwesten van de stad Sereth slaagde de vijand erin onze: loopgraven binnen te dringen,, maar een tegenaan-val hersteldt de situatie. Op de rest van het front geweervuur dn verkermingen. Tusschen den weg van Kimpolung en den berg Laniunîelu heeft de vijand een aantal aanvallen gedaan, waarva® het meerendeel werd afgeslagen. Verscheiden van onze dappere regimenten verdedig-den zich, na hujn laatste patroon te hebben verschoten, met de bajonet en met steenen, die zij van dte heuvels afslinger-den. De vijand slaagde er alleen i,n ons twee hoogten ten Westen van Dzemin en ten Zuidwesten van Sotsji af te nemen. In den nacht van den 8sten zijn onze troepen, die de streek aan beide zijden van den weg van Kimpolung bezetten, evenwel een weinig achteruit getirokken. In <jcn loop van den 7den heeft de vijand zijn hevige aanvallen tusschen den spoorweg Focsani—Maracesti herhaald en onze troepein ten Noorden van Bisi-gesci teruggeworpen. m fTALIfiâwSCHE ZÎJDE ITALIAANSCH GEVECHTSTERREIN Rome, Donderdag 9 Augustus. — Of-cieel : ■> Op het heele front hier en daar patroel-jeondernemingen. Wij namen daarbij gevangenen en brachten den vijand verliezen toe. Aan de midden-Isonzo en den Karst was op sommige plaatsen de artillerie-strijd heviger dan gewoonlijk. Onze vliegers hebben weer geslaagde tochten achter het vijandelijke front gedaan. Zij hebben. verwoestingen aange-richt en brandi veroorzaakt in militaire inrichtingen. Door afweervuur werden eenige toestellen geraakt. Niettemin konden zij aile terugke«ren. Majoor Moraiit over dea strijd in het Oesîen Berlijn, 9 Augustus. — Majoor Mo-raht schrijft in de « Tageszeitung », dat het Russische front geheel onder den in-vloed staat van den nieuwen minister-president'Kerenski, die tevens minister van ooxlog en marine is. Kerenski acht het noodzakelijk, den tegenstand tôt het uiterste vol te houden. Hij meent met vaste hand dë verwarring, diç door de revolutie in de Russische légers veroorzaakt is, er uit te kunnen krijgen. Hij zal zich vastklemmen aan de hulp van Kornilof, dem opvolger van Broessilof. Of het dezen beiden mannen zal gelukken, dit werk op te knappen, is de groote vraag van de toekomst. Slaat men acht op het besluit van gemeraal Kornilof, die zich tôt Kerenski wendde, dan kan men niet anders zeggen, dan dat de leiders van het Russische volk hun aandacht wijden aan duidelijk uitgespro-keni oogmerken. Die oogmerken zijn rust voor het leger en gedurende den. rustt-ijd reorganisatie. Kornilof eischte onverwijld staking van 't offensief op aile fronten. In. werkelijk-heid meent Kornilof een het zich los ma-ken van den vijand. Dit losmalcen kan gelukken, indien de tegenstand der ach-terhoeden nog zoo krachtig is om de ver-overaars vast te houden of indien, het niet de plannen der Centralen strookt, de ver-volging te staken, zoodra Oostenrijk-Hongarije geheel van vijanden is bevrijd. Het is volstrekt (niet te voorzien of het Russische leger die kracht om tegen te houden nog bezit. Praatje over Muziek Wie zich waagt aau muziekkritiek, moet bereid zijn z'n eigen antwoord te hebben op de schrikwekkende vraag : « Wàt is kritiek ? r En moet dat antwoord zoo scherp^omlijnd klaar houden, dat men z'n opvatting wel be-vechten, niet afknabbelen kan. Zoo rugge-steunt hij zich zelf, en houdt zijn bekampers het sterke schild voor zijner overtuiging, dat desnoods ook zwaard kan worden wanneer hij in vinnige repliek zijn standpunt te verdedi-gen heeft. Vooreerst : welk is het doel van den kriti-kus ? Netelige strikvraag, die echter bij na-dere beschouwing netelen en strik verliest : imraers niet mag het zijn dat kritiek een laag-bij-den-grondsch fouten-en-foutjes-sprokkelen wordt ; evemin moet zij het ganzenhoofdige deel van 't publiek helpen zijn onverantwoord meeninkje te krijgen over « genoten » kunst-werk ; en haast even zoo weinig dient zij ter voorlichting, ter leiding van de besproken kunstenaars. Zooals àlle echte kunst ontstaat zij uit de behoefte om opgenomen indrukken weer te geven, en in dus per se noch afbre-kend, noch opbouwend, noch voorlichtend, noch onderwijzend. Zij hoort te zijn Kunst, en niets dan dat, het is te zeggen weerspiege-ling van een ontroerd gemoed. Dat die ontroering van verschillenden aard kan zijn, spreekt vanzelf. En dat, vermits zeer bepaalde werken of menschen de impressie gaven, de uiting deze werken of menschen behandelen zal, is even natuurlijk. Willen nu de behandelden iets leeren uit de kritiek, of willen de burgerluidjes luidkeels schreeuwen dat zij 't met den beoordeelaar eens zijn, hij kan 't niet beletten, en 't is hem wel, zoo men maar niet meene dat het hem dààrom te doen was. Men begrijpt reeds dat hij zich evenmin driftig kan maken, als zijn oordeel minder in den smaak valt, en hij het scheldend onge-noegen der ontevredenen moet... ondergaan. Over beide uitingen gaat zijn blik, stil-lachend en ook ziel-ontledend, met de kalme hoogheid die den kunstenaar past. En toch tevens met de diepe bewogenheid van elken kunstenaar. Want men meene niet in kunstbeoordeeling een louter-verstandelijk ontledingswerk te zien. Wie schoonheid wil benaderen, moet het met het hart doen, moet ze eerst voelen en ze dieper inleven dan deu slechts-denkenden geest mogelijk is. Dan wordt vanzelf de kritiek iets ernstigers dan het oppervlakkige mooivinden of doodvervec dat we zoo goed kennen uit vroegere dagen. En daar verandert de vorm der beoordeeling niets aan : de mooist-gezegde zinnen kunnen nooit vergoeden het totaal gémis aan diepte, en waar deze aanwe'zig is wordt vanzelf het stroefste proza beeldend, omdat er doorheen-geweven is de zware emotie die zelf schept, en niet bloot-lovend of lakend kan blijven. De bekende Nederlandsche schrijver Is. Querido, die in zij ne studies tôt prachtige hoogten van kunstbeschouwing gereikt heeft, zegt hierover o.in. : « Eerst daarna (na het gànsch-inleven in een kunstwerk) voelt men het gemakkelijk-uitzwierende der alléén lyrische kritiek. De engheid van de ziel en de subjektiviteit van den geest. Daartegenover staat de kritiek, die, groote figuur ontledend, in haar soort en op een1 bijzonder aesthetisch beschouwingsplan karakters schept en handeling verschakelt als in drama en roman». En verder: «Indertijd schreef ik, dat een kritisch brok werk, om een groote uiting van ziel en leven te zijn, ook in zich moest bergen een groote dramatische kracht, als in een roman of tooneelstuk. Mec hoorde toen verbaasd op. Een kritische studie dramatische kracht ? Ik houd het niet alleei: nog vol, maar ik ben er àl dieper van door-drongen geworden. Natuurlijk verhoudt ziel: de dramatiek en de psychologie van een kri tisch essay heel anders tôt de behandelde per sonen, dan in een roman of tooneelspel. Kri tiek blijft beschouwing. Maar die beschouwinj moet heel bijzonder relief krijgen door der stijl en door de typeering. De gevoelens er gedachten moeten er in gebeeldhouwd staan in plastische symmetrie, als in een gehout sneden gothischen kansel : een gewoon blol hout, prachtig versneden tôt een gebeeld houwd kunststuk, waarin de hoogste orde vai godsdienstige vereering is uitgesproken. Zo< 66k de stijl van de epigith-lyrische kritiek. : Of in eenvoudiger benadering : vertel niet al doet gij 't nog zoo mooi : wat was dat god delijk schoon, of onuitstaanbaar leelijk, maa: geef in plastische uitbeelding de ziel van 't ge hoorde weer, schoon of leelijk, maar naa: waarheid, en zoô scherp omlijnd beeldend, da ze voor ieder duidelijk wordt. Is dit mogelijk binnen de gewone grenzei van onze kritiek ? Slechts bij benadering Querido spreekt zeer terecht van «kritisch studie, kritisch essay, kritisch brok werk * De omvang van een dagbladartikel, of al war< 't een weekblad zooals wij ze kennen, sluit i] vele gevallen aile streven in die richting na genoeg uit. Toch mag de goede baan niet ver laten worden, en, werd er meer in dien zii gewerkt, dan zou toch al ras een grooter erns en een grootere diepte in onze kritiek komei dan tôt nog toe 't geval wae. Wie zich eenig< jaren wil terugdenken, kan zich waarlijk-grappige staaltjes voor den geest roepen van de wijze waarop z.g. bevoegde en met-een-strak-gezicht orakelende grijsbaarden de pas-tribune durfden. misbruiken om hun galblaasje uit te gieten. Hoe b.v. bij het bespreken van werk van een toondichter, dezes kleeding een element ter afkeuring werd ! Al beperkt de beschikbare plaatsruimte ook in zeer ruime mate de mogelijkheden van de dagbladkritiek, toch is het niet nutteloos zich het ideaal voor oogen te houden. In dezen zin wil dit artikel, dat tevens verklaring en ver-weer van eigen streven is, ook ter opwekking dienen van hen die zich op het glad ijs der kunstbeoordeeling willen wagen. Frank BERTHEN. ■ .•■.vzwMtstKixzntKarmna STAD en LAND PROF. CH. GIDE TEGEN DEN BOYCOT. — Destijds toonden wij aan dat Ch. Gide vijandig staat tegenover èkonomische dwangmaatregelen en ver-sperringen na den oorlog : 1° omdat ze met Fraukrijk bevriende volkeren zou-den treffen ; 2° omdat de Duitschers door het neutraliseeren hunner produkten aan den boycot zouden weten te ontsnappen. Tkans komt de geleerde Parijsche eko-nomist in de « Revue d'économie politique » dater een drietal argumenten bij te voegen_ die wij tôt stichting onzer lezers, vooral in Antwerpen, overschrijven : Professor Gide zegt ongeveer het vol-gende : « 1. Een boycotsysteem kan slechts dan kans van slagen hebben, wanneer de ring der ententemachten na den oorlog onvc-rbreekbaar is. Zou slechts één mo-gendheid ontrouw worden, dan zou deze het ontzaglijke voordeel hebben, alleen voor zich de plaats te kunnen innemen, die de andere mogendheden hebben ledig gelaten. Eén enkel verraad zou dus da-delijk het uiteenvallen van den boycot na zich sleepen. Wanneer men ziet, hoe moeilijk het al is om onder den druk van den oorlog te komen tôt een ééhheids-punt, dan schijnt de kans gering om dit langen tijd na den oorlog te handhaven. Verder zal wanneer men den invoer uit Duitschland verbiedt, ook onze uitvoer derwaarts ophouden. Het zou evenwel voor Frankrijk geen kleinigheid zijn de klandizie van Midden-Europa te verliezen. Frankrijk verkocht jaarlijks voor bijna 1 milliard aan Duitschland en Oos-tenrijk of 15 maal zooveel als aan Rus-land. Rusland en Italië die meer dan respect. de helft en een kwart van hunnen uitvoer in Midden-Europa aan den inan brachten, zouden in nog moeilijker po-sitie zijn. 2. Onder een boycot der centralen, zouden niet slechts de Fransche verbrui-kers maar ook de producenten emstig hebben te lijden. De ijzerindustrie kan Duitsche cokes, de landbouw Duitsche kali niet ontberen. In deze stoffen, alsmede in vele andere fabrikaten en half-fabrikaten heeft Duitschland tôt nu toe een monopolie gehad. Verder begunstigt de Duitsche wisselkoers buitengewoon den D.uitschen uitvoer naar de neu-trale landen. Derhalve bestaat het gevaar dat de goederen der Entente in de neu-trale landen door onderbiediug uit het veld zouden worden geslagen zoodat de Ententelanden niet slechts de 7 milliar-dten, die hun uitvoer naar de landen van Midden-Europa uitmaakt maar ook ge heel of gedeeltelijk den uitvoer naar de neutrale landen ter waarde van 20 à 25 milliarden komen te verliezen. 3. Een èkonomische omsingeling vai: de Centrale mogendheden is het meest werkzaine middel om de zoo zeer gevrees-de Vereeniging onder hen te provokeerer en hen bovendien aile Balkanstaten en misschien zelfs de staten aani de Oostzet in de armen te drijven. Het is te hopen dat deze praktische ■ overwegingen de al te heetblœdige Fran. l schen tôt nadenken zullen stemmen. » > Ook voor sommige Belgische chauvi-1 nisten, die « Vive la France » zouder . roepen op het puin der welvaart van hur ■ eigen land, is het bovenstaande een goe. de les. «VRIJ BELGIE» AAN HET FRONT : VERBODEN? — Het Vlaamsch Kor-respondentie-Bu'reau uit Antwerpen deeli i mede : Het « Belgisch Dagblad i) van 4 Au-? gustus schrijft : « In Den Haag loopt het . gerucht dat « Vrij België » van de paci-; fisten Van Cauwelaert en Hoste verbo-i den zou zijn aan het Belgisch front. » Ongeveer twee jaaf geleden liep in Det - Haag ook een dorgelijk gerucht. Dezelf-i de pen, waaruit thans bovenstaand be-t richtje gevloeid is, lanceerde het toen ir 1 het Haagsche blad «De Réside^tiebode » E", daar het toenmaals « De Vlaamsche Stem » gold, maakte ook « Vrij België », met kwalijk verholen voldbening er mel-ding van. Het hekken is nu wel zeer ver-hangen. « Vrij België » krijgt nu slagen met denzelfden stok, waarmee destijds gepoogd werd « De Vlaamsche Stem » af te maken. Een'ge weken, nadat « De Re-sidentiebode » haar bericht gebracht had, werd « De Vlaamsche Stem » inderdaad aan het Belgische front verboden. Db ge-heime anti-Vlaamsche reaktie had haar doel bereikt en een eerste sukses te boe-ken. Zal zij ook ditmaal haar slag thuis halon ? PROVINCIAAL PROPAGANDA-KOMITEIT DER GROENINGER-WACHTEN. — Woensdag 15 Augustus a.s., te 12 Torenuur, algemeene vergade-ring in het lokaal «Vierhoek», Dam. bruggestraat, 138. De wachten die zekere punten op de dagorde zoiiden willen ge-steld zien worden verzocht hunne voor-stellen te laten geworden vôôr Zondag 12 Augustus, aan het sekretariaat : La-morinièrestraat, 192, Antwerpen, VLAAMSCHE VLUCHTELINGEN. — Het Vlaamsch Korrespondentie-Bu-reau uit Antwerpen deelt mede : In het te Londen vorschijnende Vlaamschgezinde weekblad « De Stem uit België» uit Pater L. J. Callewaert o.a. zijne bezorgdheid omtrent het lot van onze Vlaamsche oorlogsvluchtelin-gen in het buitenland. Aan zijn artikel is het volgende ont-leend : « Hoe meer wij de vluchtelingen-wereld bekijken, hoe meer wij het spoe-dig einde van dezen oorlog wenschen. Het verblijf in een vreernd land moge op zichzelf, tôt vorming van mensch en burgers, hoogst lieilzaam zijn, het ver-onderstelt echter bij den leerling een ruime maat zelfstandigheid, leergierig-heid. En ons volk had noch het eetie noch het andere. Ons volk loopt gevaar zich het slechte der vreemde volkeren te hebbein aangeëigend, en niet het goede te hebben gezien, of te hebben willen zien, kraehtens een zekere Belgische zelfgenoegzaaffiheid' die geen vaderlands-liefde is, maar bevooroordeelde eigenlief-de, bij gémis aan ontwikkelirag en ont-wikkelingsverlangen. » Verder heet het over de Belgische schoolkolonie in het buitenland : « Veel kinderen werden geplaatst in schoolkolooiën. Dat is een. hedlzaam ge-dacht. Immers omdat het oorlog is, mag de opvoeding der jeugd niet worden ver-w;^aTloosd en weinig of neits goeds heeft de jeugd' te leeren tusschen de ruwe wei--kelijkheid van 't soldatenleven. Maar die kinderen moetoa allen, ja allen, in hun eigen famille en op datzelfde grondgebied teruggeplaatst worden, van zoo het mogelijk is. Dat is een eisch va.n ons stam-recht, een eisch ook van ons godsdieastig recht. West-\Haanderen aan de West-Vlamimgen, dat is onze leuze. Die kin-deren mogen dus niet onthuisd en ont-vlaamscht geraken, door hun verblijf tusschen andere beschavingen, integendeel, hun geboren Vlaamsch wezen moet in-nerlijk verstevigd worden. Met klaarder woorden : die kinderen moeten Vlaamsch zijn, we moeten ze doen Vlaamsch zijn, want het verouderwetscht ontvlaam-schende ontwordingsstelsel moet omvor-geschopt worden, ja ik zeg geschopt, door hen die schoppen kunnen, omdat 't Vlaamsche volk zelf zoo is ontworder dat het niet meer kan, wil, noch d"urft schoppen.» OU LES EXTREMES SE TOU CHENT... —■ Het Vlaamsch Korresipon dentie-Bureau uit Antwerpen. schrijft : Steeds er op uit, om de naïeve fantazi< eener door oorlogsneurose aangetasti menigte te prikkelen en door twijfelach tige middelen nog dieper te ontaarden . hebben onze edelaardige franskiljon destijds, bij gelegenheid der ophefma ; kende missie naar Berlijn van de afvaar diging van den Raad van Vlaanderen. he niet weinig druk gehad over den beruch ten Berlijnschen « bieravond », waaraai deze Vlamingen hadden deelgenomen Sedert eenige dagen nu heeft deze avoni een broertje gekregen in de franskiljon sche pers, maar ditmaal zijn niet de akti visten, maar is de passivist Kamiel Huys mans, « de grauwe Eminentie van Stock holm », zooals hij erg lieftallig genoemi : wordt, het kind van de rekening. IndeT daad, « Het Belgisch Dagblad », dat me dit treffende epitheten-ornans voor dei : dag komt, spreekt nu ook van « den bier avond te Stockholm », waar Kamie . Huysmans, Belgisch Kamerlid, gemoede lijk met « de moordenaars » van ons lan< (sic) zat te praten en volgens den « Vor wârts» von Bissing verdedigde». Indie aktivisme en passivisme twee uiterstei . zijn. zoo hebben we hier voorzeker t doen met een dier vermakelijke gevallei : « où les extrêmes se toufchent ». Kardinaal Mercier ea het Vlaamsche Aktivisme Van hooggeachte Hollandsche zij de wordt aan een Katholiek Vlaming ge-schïeven : In de bladen las ik het konflikt dat Kardinaal Mercier met het aktivisme heeft uitgelokt. Ik had het reeds lang willen uitspreken, dat het optreden geheel Franskiljonsch was, van v66r den oorlog reeds. Maar als niet-katholiek wilde ik mij daar niet mede bemoeien om niet den indruk te wekken alsof er geloofskw^esties achter schuildein. Maar gij kent mij genoeg, om té weten, dat dat voor mij er geheel buiten staat en daarom heb ik tôt nu toe gezwegen. In-tusschen zie ik met de hoogste spantiing tegemoet wat er gebeurt. Wij moeten den invloed vajn Mercier niet onderschat-ten. Hier in Holland bij aile hooggo plhatsten, van welke kleur en richting ook, is Mercier de edele, hoogstaande man, die den moed heeft den bezetter de waarheid te zeggen. Dat Mercier niet anders is dan een pest voor het Vlaamsche leveîisbeginsel beseft niemand. Hij is voor ailes franskiljon en in zijn geheele aktie straalt dit door. Niemand kan in harten lezen, maar ik ben er van overtuigd, dat hij bij al zijn daden zich niet door h«t xvare Recht laat leiden, maar de woorden recht en menschelijkheid slechts in den mond meemt om Fransch-Belgische politiek te voeren. Icmand, die v66r den oorlog reeds de bitterste tegenstander der Vlamingen was, bewijst dat hij nim-nier het ware rechtsbeginsel in harten en nieren heeft geproefd. Een primaat van Beilgië die aile gelegenheid heeft gehad om na te gaan of niet het Vlaamsche volk verdrukt was en die slechts verguizing voor dat volk overhad, kàn gee,n rechtschapen man zijn. Het is een merkwaardig verschijnsel, dat zooveel menschen, die niet 't minste gevoel van recht en billijkheid hebben, toch bedrleg-lijk fraai met woorden kunnen schermen zoo dat men hen voor de meest rechtschapen menschen houdt. In de strafrecht-aanspraak noemt men hen de moreel de-bielen, dat wil zeggen zij die geen moreel onderscheidingsvermogen bezitten en toch intellektuecl zoo ontwikkeld zijin, dat zij de menschen verbazen door hunne juiste zedelijke begrippen, die zij evenwel niet of averechtsch toepaasen. Vandaàr dat het dikwrjls maatschappe-liik hooggeplaatsten zijn die hun omge-ving v-erblinden langea tijd, totdat door eoa nietig voowal blijkt, dat zij niet zijn wat zij schijncn. Zoo is 't, dunkt mij, met Mercier. Het is een kleine kunst om sympathie te wekken allerwegen, door een oogan-schijnlijk krachtige houding op recht en menschelijkheid gegrond, als men bx> onaantastbaar is als een Kardinaal van België. Maar heeft hij waarlijk rechtsbe-sef ? Kan daar ■een Vlaming aan geloo-ven? Ja, indien hij v66r den oorlog ailes had gedaan om het lced on den druk van Vlaanderen weg te nemen. Dan had zijn veroordeeling van het aktivisme nu bes-teekend een waarschuwing dat een hoog-staand man gevaren zag, die wij niet zien. Nu, daarentegen, is 't een beleedi-. ging. Wie als hij reeds vôôr den oorlog ailes deed om de macht der Roomsch Katholieke Kerk in dienst te stellen tegen Vlaanderen, verdient nu geera ge-loof en vertrouwen. Hij is niet tegen het aktivisme omdat er een schijn van pro-: duitschheid in ligt, maar omdat het pro-; Vlaamsch is. Wat zou het schoon ge- - weest zijn indien Vlaanderen reeds vôôr , den oorlog een aartsbisschop in Meche-> len gekend had, die om Vlaanderen gç-■ voelde. Wat zou het een zegen zijn, in- - dien thans Mercier naâr Namen of eldera t kon worden overgebracht en een waar - Vlaming te Mechelen zetelde. Waarom i heeft Rome 't voor Polen en Ierland wel begrepen? Voor een niet gering deel was de voorkeur voor Spanje tijdens den Spaanachen opstand, oorzaak, dat Holland protestantsch werd en Vlaanderen onder het juk van Spanje terugyiel. I» niet in 1830 de Franschgezindheid van de Broglie oorzaak geweest dat ook - Vlaanderen dadelijk zich van. Holland t losscheurde? Zal thans ten derden maie 1 de Kerk in den weg staan waar het voor - Vlaanderen geldt zijn leven te herwin-1 nen ? Het is daarom van het allerhoogste - gewicht dat in deze derde noodlotaure 1 Mercier moet wijken voor een Vlaming. - En eens de wondie blootgelegd, zoudt gij r zien, dat er allerwege een omkeer plaats ï had. De glarts van Merciers naam ver- - duistert thans het aktivisme. Zoo Mer-1 cier moet wijken, zou met één slag de Vlaamsche Beweging staan in het voile

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.