4de JAARGANG, Nummer 50. PRIJS : 5 CENTIEMEN 14 APRIL 1917. STAATKUNDE - WETENSCHAP - KUNST - TOONEEL - LETTERKUNDE ABONNEMENTSPRIJS Per jaar fr. 3.— Voor 6 maanden » 1.75 Voor 3 maanden » 1.— MEN SGHRIJFT IN TEN BUREELE VAN HET BLAD # Opstelraad en Beheer : ROODESTRAAT, 44 - ANTWERPEN. - - - ' i AANKONDIGINGEN NAAR OVEREENKOMST Ongeteekende stukken wordeo ni,et opgenomen i AAN HET VOLK VAN VLAANDEREN (n deze dagen is er iets dat bizon- In dezen tijd van nationaal-voelen, derlijk diep treft : het is de deugd kan de Vlaamsche Belg niet meer van onze menschen. De deugd van Belg zijn dan door goed Vlaming te onze menschen is klein als onze zijn ; de Waalsche Belg dan door menschen zelf. En die deugd is zoo goed Waal te zijn. klein omdat- zij, het gehoorzamen Maar daar tegenover staat onze en het onderdanig zijn gewend, vervloekte Belgische mode. O ! geen meesters willen zijn. Zij heb- haar krachteloos-makende dwang. ben de deugd, die geene deugd is Onze menschen hebben nog heel omdat zij kracht mist. Aile goede alleen de petieterige — ach ! kracht deugd is kracht. En in de deugd kunnen wij onmogelijk zeggen — van onze menschen ontbreekt de tôt kuddedeugd. kracht. Daarom dat hunne deugd Nu ja, dat is ook het hoogste van geene deugd is. Zij zijn, onze wat burgersmenschen bereiken kun- menschen, te krachteloos om waar- nen. Men moet van de opinie zijn lijk deugdzaam te zijn. Zij kennen van zijn buurman en van àl zijn als deugd alleen wat niets verstoord huurlieden, kruideniers inbegrepen. vl î hunne rust of hunne gemak- Dat is hunne deugd. En al wie de zucht, nu en later... bizonderlijk la- waarheid van morgen spreekt, is ter. een vijand des volks. We zijn thans in een tijd van O ! hoe lang nog, volk van acuut nationalismus. Nooit werd, Vlaanderen, zult ge hoorende doof als nu, met nationale fierheid uitge- zijn en ziende blind ; gij, die den pakt. Maar onze menschen voelen Volksvijand van Ibsen gaat toejui- zoo weinig nationaal dat zij, kun- chen, maar weigert zijn gelijken on- nende meesters zijn, verkiezen die- der u te erkennen ? naars te blijven. Uwe deugd is geen deugd ! Uwe 't Is een vreemd en schier onbe- kracht is geen kracht ! Gij zijt zon- grijpelijk verschijnsel. der wil en zonder geweten ! Gij De vaderlandsche mode — want geeft der massa wil en geweten, en meer is het niet — wil dat we ons, de gelaatlooze heeft, helaas, ziel op straffe van landverraad, dank- noch hart ! baar en vol liefde toonen tegenover Daarom is uwe deugd huichela- Frankrijk, Engeland en Amerika. r,'j. Deze liefde moet zich — naar die 't Doet ons pijn zoo tôt U te moe- zelfde antinationale mode — uiten ten spreken ; — maar weet dat het in eene potsierlijke naaperij. De En- vrienden zijn die de waarheid zeg- gelschen en Amerikanen in hun gen. De vijanden verdrukken of doen en laten naapen, is voorhands streelen, al naar hun belang. nog wat moeilijk. Daarom dat men En pas op ! Laat u niet vangen ! te meer de Franschen zal naapen. Oe zaaiers van de deugd, die geen Dat gaat gemakkelijker. De taal van deugd is ; van de kracht, die geen Corneille op eene afschuwelijke kracht is, — van de schoone leu- wijze radbraken... zoodat Octave gen, gaan rond en trachten u te van- Mirbeau's pneus van lachen op de gen< Anspachlaan te Brussel in stukken Waar is het offer dat zij brachten sprongen, kan allicht eenieder. Dan ter wille van hunne deugd, ter wille maar Fransch gedaan... op zijn van hunne kracht ? kîeîn-Belgisch ! Denk na, o volk van Vlaanderen, Maar evenzeer is het landverraad over het lot van uw land, van uw als men het Engeland kwalijk volk, van uw ras, want de toekomst neemt dat het 80.000 ton voedings- uwer kinderen rust in uwe handen. waren voor België bestemd, tôt ei- Uit dezen tijd komt Vlaanderen gen verbruik inslaat, precies of wij ^root, of na dezen tijd is Vlaande- Kebben hier al eten te veel.En even- ren Jood ! zeer noemt men ons slechte Belgen Wat zal het zijn ? als wij beweren — omdat het de Hek ge deugd ? Hebt ge kracht ? waarheid is, — dat Belgie in Ame- Dan ^ Vlaanderen macht en 3 kpopend en betalend geenszins het houdt die macht voor het stoffe- eene plicht van dankbaarheid op Ujk en teHjk weizijn van al zij_ zijne schouders laadt. Bevoegde ne klnderen menschen, heelemaai op de hoogte, . , hebben ons verzekerd boe Amerika ™n de zelfs eene goede zaak heeft gedaan. Daad ! Elke goede daad .s een ge- * * '?• XUW volg van deugd, — van kracht. Z.ij Maar, t xs nu eenmaal zoo. Wij s i j j willen geen meesters zijn. Wij kracht.g als de mannen van de kunnen maar niet beseffen hoe wij, Vlaamsche D.aad ! evenals aile volkeren, recbten beb- Door Vlaanderen ben. Wij hebben vergeten dat wi, gr~a;nen van Vlaanderen, zij. een volk zijn. Ons ontbreekt de ... u i j kracht om deugdzaam te zijn... als de.uflza™' aeugdzaam, volk ; heel dikwijls ook als indivi- ")> ! du. Wij noemen dat heel, heel erg. George P. M. R.OOSE. Trouwe Kinderen vtn Moeder Vlaanderen Noa'it was. de nood \oor Vlaanderen zôô hoog, en 't bestaan van 't Vlaamsche volk meer bedreigd dan nu. Het moet ons dus ook niet verwonderen dat uit onze rangien zijn weggevalen al die vroeger maar meê liepem uit berekening of louter geliefhebber. Hoe zoudt ge bijvoorbeeld kunnen verwachten van iemand die maar Vlaamschgezind was, om door de Vlaamsche, Kamergroep gesteund te worden om een vette plaats,dat hij nu 't gevaar met ons zou deelen? Of was het te verho-pen van een poltieker,die enkel meêging uit eigenbelang dat hij in de gelederen zou olijven, nu de strijd gaat op leven oi dood ? Het « donec cris Félix... » van. den La-tijnschen dichter : «zoolang het u wel gaat zult ge \ riendera en aanhangers vinden met hoopen », is ook toepasselijk op d!e Vlaamsche Beweging, die nu ze in 't ge-drang kwam, al wat niet zuiver flamin-gant n'as, moet zien a f va lien. Dit wisten wij bii \oo-rbaat, en 't Was niet moeilijk op voorhand te zeggen, wie bij 't stormen als stof zou wegstuiven. De stam-Vlamingen voelden dan ook geen oogenblik ontgoocheling ooi1 zulk verlies, wel integendeel achtten wij ons des te sterker, omdat we nu met een keur-korps streden. Van een anderen kant w'erden we dage-lijks aangemoedigd doordien nieuwe krachten toetraden, mannen met wil en karakter, waarfan we vroeger in ons kamp weinig geRoord hadden en die nu opkwamen omdat ze Vlaanderen in nood zagen en hun bedreigde volk tôt het uiterste wilden1 verdedigen. Hoevele merkwaardige dokumenten van zulke nieuwelingen, met door nie-mand vermoede namen, bewaar ik niiet, die later zuUeni bewijzen wiat edele g,aven van hart en geest, wat reine opoffering en belanglooze liefde aan Moeder Vlaanderen in dezen bangen nood werden ge-wijd.Zoo ontvang- ik sedert het tweede oor-logsjaar brieven van een jongelng uit de Rupelstreek, die me regelmatig van op zijn ziekbed schrijft sedert ik zijn verzoek inwilligde om eenige Vlaamsche spreu-ken op te sturen, welke hij in zij.ne kamer wilde hangen. Die briefwisselng van een jongen zieken wapenbroeder, die rneê in den kamp zou willen staan- en snakt naar 't oogenblik dat hij den beslissenden strijd kan komen steunen, is tragisch tref-fend. Hij ligt machteloos neêr en toch wil hij meêhelpen zooveel hij kan, en volgt met spanning al de wisselvalligheden van 't gevecht. In een. van zijne gemoedelijkste werken « Old Curiosity Shop », destijds als men-gelwerk in 't « Vlaamsche Nieuws » ver-schenen, verhaalt Dickens van den klei-nen schoolknaap Harry, die doodziek te bed ligt en zijne gezellen op straat hcort spelen. Hij neemt een zakdoek van zijn kussen en doet daarmede door het venster wuiven, opdat de knapen het zouden, zien en nog eens aan hem zouden denken. Men kan dat niet lezen zonder prop in de keel. VVelnu hetzelfde gevoel beving me bij 't volgend deel uit den laatsten brief van onzen zieken strijdgenoot : « U zult best begrijpen, Waarde Heer, wat het is voor iemand die met echt Vlaamsch gevoel bezield is, met n iemand over onzen rechtvaardigca strijd te kunnen spreken. » Ja, geachte heer Borms, dagedijks word ik vuriger, 'k zou liever zeggen ak-tiever of geheeler flamingant ; maar, helaas, nog altijd gedwongen binnen te blijven. Toch help ik meê, hoe weinig het ook is, om 't Vlaamsch in Vlaanderen, algemeen te maken : o. a. verschillende exemplaren van «Via anderen s Weezang» die ik bezit laat ik uitdeelen, hoogstens aan degenen die er volgens mij iets zul-len van meêdragen. /elfs heb ik briefjes boven door 't venstc geworpen en erop gezet : Leest « Vl.ia^derens Weezang» van Cl. Seiverus. Mogelijk baat het weinig, want hier te..., alhoewel er zoogezegd geen franskiljons zijn, houden ze heel weinig van ontwikkelng en weten ze in 't algemeen zeer weinig hoe het met de huidige Vlaamsche Beweging gesteld is. Ook, naar ik zoo al hier thuis gehoord heb, moeten er eenige eerste-langebroek-venten uitgekraamd hebben : « dat ze hier cens, komen met hunne Vlaamsche meetings, enz.» Droevig niet waar, Mijnheer ; dat ze 't niet begrijpen, aie sukkelingen. Ok nog andere domine banale gezegdtn worden door die fameuze heertjes uitge-sproken.» Ja, rechtuit, de grootste slapers op dat gebied wonen wel hier ; hier kennen ze anders niet dan politieke dweeperij, altijd het geknoei geweest ten nadeele van den Vlaamschen strijd ; en mocht die dweeperij er nu uitblijven. Ik ben zeker, geachte heer, dat ■aiezelfde kepeRjes nog niet eens « Vlaanderens Weezang» gelezen hebben, ik zou anders niet weten hoe het mogelijk is nu vijandig te zijn aan onze bei-lige zaak, en vind voor mij dat de strijd radikaal moet doorgedreven worden zonder vrees voor later. Ik die dikwijls die Weeklacht herlees, wordt er telkens door ontreerd, tôt tranen toe ; zoo» ook met « Gerechtigheid » van Cl. Severus. Hoe kunnen zij nog langer o.ulden die schande-lijke miskenning der Vlamingen, dus van hun zelf. O neen ! Geen hooger, schoouer ideaal, Dan te strijden voor Volk en taal! » En daar niet kunnen aan deelne-meni!... Doeh mijn Ieuze goed indachtig : Al zijt ge Vlaam of Waal geboren, Uw eigen taal moet boven gloren! 7? 1 ik den strijd steunen, zooveel mogelijk, wanneer ik buiten kan ; en mochrdeze spreuk overal prijken in. d'oogen \'an de Franskiljons. Nu de bestuurlijke schei-ding zal daar voor zorgen. Ja wanneer ik dàt nieuws vernam, riep ik uit voile borst : Eindelijk ! Eindelijk ! De drooni van ons leven Bestuurlijke Seheiding Doorgedreven! Vlaandren weer vrij ! Vlaandren weer groot ! Vlaanderen, Vlaanderen Herboren ! » Trouwe Vlaamsche broeder, als d'e kleine Harry uit Dickens, wuift gij ons toe en gij moedigt ons aan; en wij zien het sein en denken aan u, e.n danken u voor den steun dien gij ons geeft in den kamp, Binnen kort zullen wij in uwe getweente eene volksvergade-ring beleggen, en dan met u persoonlijk kennis komen maken, uwe dierbare hand drukken en u de zekerheid komen g even dat wij zullen zegevieren. Mocht onze zegepraal samenvallen met uw volledig hcrstel, en. geve God dat gij nog lang den droom van uw1 leven zoudt genietën in «een herboren Vlaanderen, vrij en groot ! » Dr. Aug. BORMS. '■ ■ ■—r...t— j... BESCHUIT MET HIUISJES HOIÎ RIJMT MEN DAT TE ZAAM ? — In de bladen lazen wij met de melding a Mede-gedeeld » — dus in een bericht uitgaande van liet Bestuur zelf — de volgende aanbeveling \ oor de vertooningen van het tooneelspel a De Rechte Ivijn » van den befaamden N.-Neder-landschen schrijver Jan Fabrieius : — « De Rechte Lijn » is geen drama, geen tooneelspel naar Fransch model, met overspel of moord of doodslag : het is een brok leven met fiinke hand geteekend, met karakters, die van het leven zijn afgetrokken. » Toen wij echter voorbij de plakbordeu van den Nederlandsehen Schouwburg kuierden, waren nog ziehtbaar de plakkaten van het a Fransch a werk, de vorige week gespeeld, namelijk «Het Slaehtoffer» (La Sacrifiée»), en op den plakbrief van « De Rechte Lijn » zelf, staat onderaan de lierneming aaugekon-digd van het « fransch » stuk « De Hinder-laag» (L'Embuscade), waarin bovengemeld fransch patroon gewetensvol van voreti tôt achter is uitgewerkt ! Wordt hier de gezonde logica niet « geslaeht-offerd » en spant men ons Vlaamsch publiek geen «hinderlaag» ?... UIT EERSTE BRON... — De « Gazet van Brussel » bracht deze week de ontleding van de 5de lijst der Belgische gesneuvelden en gekwetsten. Dit stuk werd overgedrukt uit... «De Toorts», van Utrecht, die het een 10-tal dagen te voren overnam uit « Het Vlaamsche Nieuws». De lange omreis die het opstel maakte, doet ons terugdenken aan een « jour-nalistiek » toertje, dagteekenend uit de eers.te dagen der bezetting van Autwerpeii.Toen ver-scheen in een fransch vluchtelingenblad uit Holland het bericfct, dat al de priesters in onze stad door de Duitschers waren gevangen ge-zet. Een Parijsch-blad volledigde het nieuwsje niet de melding, dat ze opges'oten waren in de Hoofdkerk ; dan kwam de « Corriera délia Serra» uit Italie \ertellen, dat de pastoors al-lemaal opgehangen waren, tôt ten slotte het aldus « gegroei'de » bericht terug tereclit kwam in het eerst vermelde vluclitelingenblaadje, 't welk aan zijn faam van welingelicht orgaan tneende verscliuldigd te zijn, er aan toe te voc-gen, dat ze hingen aan de klepels der toren-klokken ! ! OVER DE BERLIJN-REIS lezen wij in Xr 94 van het Gôttingsclie blaadje « Onze Taal » (1 Maart 1.1.) het volgende : « Naast het durvende doen van den Raad van Vlaanderen, gekozen uit het puik van ons volk, steekt erg belachelijk af de otnreizende auto der benauwde politiekers die het heele land afsnorden om 38 armzalige handteekens -(en van wie dan ook nog!) rond te lialen, 0111 den Goeverneur-Generaal te smeeken, toch maar de Gentsehe Hoogeschool niet te ver-vlaamschen. De kranige daad van de ware lei-ders van ons volk heeft ons nieuwen moed ge-geven in den strijd, en ons doen gevoelen dat het thans on'zettende ernst is, waarbij voor het zijn of het niet-zijn van ons Vlaamsche vader-land wordt gestreden. » Als de « stoofhaken » dit lezen, zullen ze zeker beweeren, dat dit artikel gesclireven is met een Duitschen revolver op de borst ge-richt!... 1 JEF VAX HOOF. — Het prachtige lied « Daar is maar één Vlaanderen » van dezen dapperen, trouwen toondicliter, en dat ^oor 't eerst door «On> Land» werd afgedrukt, werd reeds op 27 Maart door de Liederavonde^». te Gûttingen aangeleerd. Wij liopen het ook weldra te Antwerpeu te hooren. Wat denkt vriend Nand Revnaers daarover? BIJ DE ONDERWIJZERS. — \ oôr een paar weken meldden wij — 't eerst van al ! — de stichting van een onderwijzerskring, die thans zijn Manifest in de wereld heeft gezonden. Het is een lang, maar zeer degelijk stuk, waarin deze vakmannen op klare wijze beto-gen, lioezeer. ons \'laamsch volk vooral een praktiseh onderricht noodig heeft, uitsluitend in eigen taal, en dus de'onzinnige inpomping van vreetnde talen bij de liaudwerklieden plaats moet ruimen voor een nuttige vakstu-die. Om die doeleinden te verwezenlijkeh is dan de « Vlaamseh-Xationale Onderwîjsveree-niging » in 't leveu geroepen, die in haar vlag heeft geschreven : Volledige vervlaamsching van 't onderwijs van laag tôt hôog — doordrij-ving van artikel 20 der nieuwe wet — beroeps-en kunstonderwijs — beschaafde omgangstaal, om aldus de Vlaamsche volkskracht en het Vlaamsche nationallteltsgevoel te wekken en te ontwikkelen ». Het tôt stand komen van dit rrieuw organisme, is een teeken des tijds. Het was er no»

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.