VOORUIT Orgaan der Belgische Werkliedenparîsj, — Yerschjjïietide aile dagen. Drabter-Uittethttr Sam; Maaischsppij H ET LtCHT . bcitoarder > ) P. DE VtSCH, Lcdcbert-Oent . . REDACTIE ADMIN1STRAT1E HOOGPOORT, 29. CENT ABONNEMENTSPRIJS BELOIE Drie maandcn. . . , , fr. 3.2l Zes maandcn . . . , . fr. 6.50 Een jaar fr. 12.50 M en abonneert zich op aile postburcclt* DEN VREEMDE j Drie maandcn tdagelijks \ verzonden). ..... fr. #.7$ Onze lezers, BUITEN GENT, zullen, op de 4' bladzijde, onze berichten van zondag morgend vinden, die reeds in onze gentsclie editie verschenen. Zij lezen dus eerst DIE berichten. BERIGHT DER ADMINISTRATIE Onze lezers en verkoopers moeten niet verwonderd zijn als het bîad hun later dan naar gewoonte besteld wordt EH ZIJ HET EERSTDAAGS NIET: MEER ZOUDEN ONT-1 VANGEN. De berichten komen ons zeer moeilijk toe en het onder-werpen aan de censuur neemt ook tijd in. En van zoohaast de Duitschers te Gent zijn, — EN WÏJ HOORDEN DEZEM MORGEND TUSSCHEN 11 EN 4 i XJRE REEDS GE-WEERVTJID'R, — zullen zij waarschijnlijk doen wat zij te Luik deden : BELETÏEN DAT DE D A G BLADEN VER-BGHIJNEN.Ook het'drukken en de verzending der bladen ondergaat vertraging : onze oplage is verdriedubbeld en menigvuldige treinen zijn afgeschaft. Wij antwoorden dus niet aan klachten die ons diensaan-gaande nog zouden gezonden worden. De toestand {Oîficieele mededeeling) Deniiermonde oulrniiad De Duitschers verlaten Den-dermonde, om niet omsin-geld te worden en pogen brand te stichten. A ntwerpen, zaterdag, 10 ure 's avonds: Dendermonde is door de Duitsche troe-fyen ontruïmd, die eenige branden hebben gesticht alvorens zich terug te trekken. Zij hebben in het No or den over de Schelde de bnig doen springen, aLdus voor het oogen-blik afziende van elken inval in het Land van Waas. Terzelf der tijd dat de vijanden gisteren 'oprukten naar Dendermonde, hebben zij een aanval beproefd op het Zuidwestelijk deel dezer stelling, om de omsingeling hunner troepen te Dendermonde te belet-ten. In dit gevecht werden de Duitschers met groot verlies teruggeslagen. Het ont-ruïmen van Dendermonde verklaart zich door het feit, dat de Duitschers er zich niet zouden kunnen staande houden, zon-der gevaar te loopen van de hoofdmacht hunner troepen te worden afgesneden. De poging om, na het verlaten der plaats, de"ze in brand te steken, is nog-maals eene daad van enkel barbaarsch- heid zonder een krijgskundig nut. * * * De nog gedeeltelijk vessterkte stad Dendermonde was bezet door de 4e, 8e eh lie linieregimenten gesteund door veldgeschut, dat op de vesting opgesteld was. Het getal Duitschers, die gedood of ge-wond werden, was zeer aanzienlijk. Men denkt dat er minstens drie tôt vier duizend hunner mannen buiten gevecht werden ge-steld.Aan de zijde der Belgen waren de ver-Iiezen zeer gering, daar zij door de vestin-gen beschut waren. De kanonniers en de linietroepen verrichtten wonderen. (jp zeker oogenblik weken de Duitschers en verwijderden zich tôt buiten het bereik van het geweergeschut. Maa-r nauwelijks waren zij verdwenen oï de Duitschers brachten, van op grooten af- stand hunne zware, ailes vernielende ka-nonnen in werking. Het begon houwitsers te regenen over Dendermonde, welke veel schade en nog al eenige slachtoffers maak-ten.Dan was de toestand niet nithoudbaar en er werd bevel gegeven aan de Belgische soldâtes Dendermonde te verlaten. De Duitschers waren een tien duizend tal sterk. Zij plunderden den winkel van een juwe-lier en drongen in tal van huizen van de Kerkstraat, waar zij 'tvijnkelders ledigden. # * # De inwoners van Dendermonde waren door de Belgische oVerheden uitgenoodigd om te vertrekken en spoedig volgde eene algemeene vlucht. Rond 10 ure rukten de Duitschers in de stad. Toen zij vrrnamen dat de burgemees-ter gevlucht was, waren zij zeer kwaad. Zij spoorden de inwoners, die nog gebleven waren aan, om de stad te verlaten. Men zegt dat zij verscheidene inwoners gevangen namen en ze meevoerden. De bestuurder van het gevang ontving het bevel het gevang open te zetten ; dade-lijk namen de gevangenen de vlucht in aile richtingen. De adjudant van het gevang bleeî, tôt dat de laatste gevangene vertrokken was. In. de .straten .vond hij verscheidene lijken. ^ « V & ! v.Vr ,-À -V-.. • I >•.-» * - *.-*■ • ; V . 7* ■' '''' ^ ^ s'r ■ -t- ^ De stad is lotaal on der water gezet en de laatste Duitschers, die de stad verlie- ten, moesteii zich zwemmcnd reddea. * * & Tijdens eene botsing langs den k'ant van Capellen-Bosch, zagen onze soldaten een groep soldaten in den uniform van het De linie. Het waren echter Duitschers ! Onze soldaten hadden echter spoedig dezen list bemerkt. Zij lieten de Duitschers naderen, doch toen zij gingen los"stormen met den kreet «Hoch !» brak van beï'iachen kant een vreeslijk geweervuur los, en al de Duitschers werden neergeveld. Botsingan tusschen Duitschers en Belgen TE ZELE Zaterdag namiddag, rond 5 ure, kwamen er een 80-tal Duitschers per velo langs de spoorbaan gereden, komende van Grem-bergen. Een Belgische automobiel met soldaten en een mitrailleuze er op geplaatst werden onmiddellijk verwittigd dat de Duitschers in de statie van Zele gedrongen waren. De Belgen vielen den vijand aan, schoten met de mitrailleuze en vluchtten dan onmiddellijk weg zonder een Duitscher ge-troffen te hebben, De Duitschers begon-nen dan de statie te beschieten, die kleine schade onderging. Een burger, zekere heer Verbeek, zoon uit een koffiehuis van rechtover de statie, werd door twee kogels getroffen, waarvan een in den buik en een in de linker bil. Zijn toestand is gevaarlijk. Hierop wierpen de Duitschers eene bom in de wachtzaal, die zekerlijk niet ontploft is. Zij namen dan weder de vlucht langs de spoorwegbaan van Grembergen. Dit voorval heeft te Zele eene groote op&chudding verwekt, zoodat vele burgers en werklieden op de vlucht gingen in de richting van Moerbeke. ,Vier uhlanen gedood Zondag voormiddag h ad te Zele eene nieuwe botsing plaats. De Duitschers kwamen af maar spoedig zetten de burger-wachten hen achterna. Een geweervuur volgde, waarop de Duitschers, die daags te voren de telefoondraden hadden afgesneden, aftrokken. Toen de Belgen in de statie gingen zien, vonden ze de lijken van vier Duitsche soldaten. Een hsvig gevecht tusschen Oordegem en Missemen De kommandant der brussel-sclie jagers-verkenners gedood. — Yier jagers-verkenners gekwetst. — Verscheidene Duitschers buiten gevecht gesteld. Eene hevige botsing heeft zondag morgend te 9 ure op het grondgebied van ûordegem plaats gehad, op den weg naar Massemen. De brusselscjje jagers-verkenners die te Heusden gekantonneerd waren, hadden eene patrouille op verkenning gezonden langs den kant van Oordegem, waar men de aanwezigheid van uhlanen had gesi-signaleerd.Zij werden vervoegd door gendarmen te paard en per rijwiel en van vier jagers te paard van het leger aangevoerd door een luitenant. Het duurde niet lang of zij bevonden .1 zich in tegenwoordigheid van een eska-i dron van 200 uhlanen, die het vuur ofl hen open den. \ De Belgen beantwoorden het vuur. ! Op hetzelfde oogenblik traden duitschej cyclisten talrijk uit een bosch en schoten de Belgen in den rug : een duitschej; schoot zelfs van uit eenen boom. De kommandant De Coninck der ja* gers-verkenners werd door een ko gel irt het hoofd getroffen en was op den slag dood. Vier jagers-verkenners werden ge-1 kwetst. De Duitschers te talrijk zijnde, moestea de Belgen aftrekken. Wanneer de vijand verdwenen was hebben onze soldaten het' lijk van den kommandant en de vier ge-' kwetsten weest halen. ri Een auto heeft den doode naar Gentj overgebracht. M. De Coninck was bediende in het miv nisterie van koloniën. Twee andere autos hebben de vier geJ kwetsten eveneens naar Gent overgebracht zij verkeeren niet in stervensgevaar. Men weet de verliezen der Duitschers ' niet: verscheidene hunner zijn buiten ge->| vecht gesteld. i Eene ontmoeting te Hederzwalm Zondag namiddag heeft eene botsing plaats gehad te Nederz\Valm, tusschen belgische soldaten en gendarmen en een 40 tal duitschers. Deze laatsten werden op de vlucht ge-( jaagd na eenige manschappen te hebberï yerloren. Een belgisch soldaat werd gedood. Te Gent kon men dezen morgend hooren schieten Dezen morgend, heel vroeg,; moeten er op twee tôt drie uren aîstand van Gent weer scher-mutselingen hebben plaats gehad.Tusschen 1 \ en 4 i ure hebben wij heel duidelijk geschufc gehoord en zulks herhaalde malen. Te Leuven Weïtee gebouwen er zijn verbrand Een Hollandsche correspondent, die Leu-|ven bezocht, legt ons uit hoe de stad er uit 1ziet ; Ik richtte mijne schreden het eerst naar de Markt. Daar staat het stadhuis, geheel te restaureeren, met name het prachtige en weelderige beeldhouwwerk. Dat het stadhuis niet geheel verwoest is, is, zoo vertelde men mij, te danken aan den burgemeester, die in de nacht van het bombardement aan de Duitsche overheid op de knieën gesmeekt had om het stadhuis te Èparen. Geheel kon het echter niet gespaard blijven, daar het vuur van belendende ge-bguwen er zich aan meedeelde. Tegenover het stadhuis staan ook nog eenige antieke gebouwen, die allen verbranij iijn, de St-Pieterskerk, die gedeeltelijk ver-nield is. Toen ik de vroegere zoo schoonc Maria Theresiastraat inging, welke nu niet meer dan een puinhoop is, kwam ik van daar op ! de Varkensmarkt. De Hoogeschool, met de zoogenaamde Hal, het voormalige huis van de Weversgilde, en de Hoogeschoolbiblio-theek is geheel verwoest. Een weinig verder den Mechelschensteen-weg opgaande, waar de St-Geertruidakerk vroeger stond (thans ook al eene ruïne), bemerkte ik nog een groot klooster, waar vroeger ongeveer achthonderd Benedictij-nermonnikken woonden. Ook dit was geheel verwoest. Het gebouw was, naar men zegde, aan de vier hoeken in brand gesto-ken en met machiengeweren beschoten. De St-Geertruidakerk, daar vlak bij, met zijn historische gebeeldhouwde koorbank, die voor de schoonste van geheel België doorging, is ook verbrand. Over de Geldenakenplaats,waar de groote gevangenis staat, kwam ik langs de O.-L.-V rouwestraat voorbij de puinhoopen van de St-Jacobskerk. Deze kerk met byzantin-schen toren en de kostbaare schilderijen, . lOnder^andere ,yan^ J.ordaeng-en Bubons, \ alsook het vermaarde doopvont, dat vol-gens de overlevering uit het Heilig Land door Godfried va.n Bouillon meegebracht is, en dagteekende uit den tijd der krtïis-vaarders, is mede vernield en verbrand. Een weinig verder heeft men in de Naam-schestraat ook de schoone, nog niet geheel voltooide Benedicbijner abdij verwoest. Het eenige wat nog overeind staat van de kloosters, is de schoone Norbertijner a.bdij «Regina Coeli», die op den Keizersbeflr ligt. Deze abdij ligt eenigzins bezijden de stad, eenzaam op de hoogte. Dat de Duitschers deze abdij spaarden, schijnt te verklaren uit het feit, dat de berg voor hen een punt van strategisch bela.Bg was. Van af dezen berg moet de stad gebombardeerd zijn. Wat er van de Norbertijner monniken ge-worden is, kon ik niet te weten komen. Van de andere openbare gebouwen, zoo-als het Théâtre Royal, de Vlaamsche Schouwburg, het Paleis van Justicie, het gebouw van de «Vereeniging der Studen-ten>, enz., enz., is ook niets overgebleven dan de kale mur en. De biblio'theek Het grootste wetenschappelijk verlies, tôt nu toe berokkend, is ongetwijfeld de vernie-ling van de boekerij der Hoogeschool van Leuven. Zij was gevestigd in de Lakenhalle, gothisch gebouw, dagteekenende van 1317, gebruikt tôt Hoogeschool 1426 ; in 1600 werd een verdiep bijgebouwd en in de XVIIIe eeuw een groote vleugel. De rijkdom harer verzamelingen, 200.000 tôt 300.000 boekdeelen, bestond vooral in oude zeldzame en veelal eenige drukwerken, waaronder honderden incunabels; zij bevat-te Vlaamsche boekjes, een uiterst zeldzame Engelsche verzameling, een «Vesalius», ge-drukt op perkament, twee wereldbollen van Bleau, enz. Zij kwamen voort, gedeeltelijk van de boekerij van voor de omwenteling, gedeeltelijk van abdijen en kloosters, door Jozef II afgeschaft. De afdeeling der handschriften, alhoewel van minder belang, bevatte echter belang-rijke bescheiden; een eigenhandig werk van Thomas à Kempis, een merkwaardig hand-Bchrift van Térence, enz. „.Da bogkenafdeeling uit den bedendafig- schen tijd was mede buitengewoon belang-rijk; zij bevatte kostbare verzamelingen, onder meer de Uitgaven van bijna al de Academiën der wereld, kostbare giften sedert 1834 aan de Hoogeschool gedaan en boeken sedert hetzelfde tijdstip door de stad Leuven aangekocht. De St-Pieierskerk Dit schoone onvergelijkbare gedenkteeken, zelfs een model van bouwkunde in de XVe en XYIe eeuw herbouwd, bezat eenen om-gang rond de koor van straalsgewijze uit-loopende kapellen, rijk aan kostbare kunst-stukken, als een twaalfarmige kroonluchter van Jan Matsys ; eene schilderij van Craeyer (Mechelsche school) een «Marteling van St-Erasmus» en een «Laatste Avondmaal» van Dirk Bouts, een « H. Drievuldigheid » van Gaspar De Crayer, een beroemde «Heilige Familie, van Quinten-Matsys, eene «Kruis-afneming» van Rogier Van der Weyden, een gcthiscli tabernakel van 15 meters hjog, dag-teekenend van 1450, een werk van Loyens, den bouwmeester van het stadhuis, enz. De toestand te Mechelen OP DE YERWOESTINGEN Arm Mechelen Mechelen schijnt als uitgestorven; al de huizen blijven gesloten, niemand vertoont zich op straat tenzij hier en daar een zeld-zaam persoon die met den angst op het gelaat de verwoestingen gaat beschouwen of op zoek is naar voedsel, want winkeliers, bakkers en beenhouwers hebben meestal de vlucht genomen. Buiten de vernielingen die wij reeds lieten kennen, moeten wij nog diegenen aanhalen die zich in verschillige ander straten vertoo-nen, namelijk in den Bruel, waar de bom-men aan den hoek der Borzestraat een sui-kerwinkel en een magazijn van cigaren ver-nielden. In de Sçhonteçhgtraat doorboorde. een houwitser de woning nevens de brou-werij Van Kiel, terwijl een houwitser die op het dak van M. Verlinden, handelaar, in de Ivathelijnestraat gevallen, het huis gedeeltelijk vernielde. Ook werd de stoel-makerij Van Bladel, op de Wollemarkt, to-taal in gruis gelegd. 't Is vooral in de omstreken der Groote Markt dat de verwoestingen droevig zijn om zien. Van het huis van M. Goovaerts dat door eene bom werd getroffen, blijft niets meer over dan puinen. In de Beenhouwer-straat zijn niet min dan vijf huizen verwoest en een totaal afgebrand. In de Blauwhond-straat liggen vier huizen in puinen en in de Schaalstraat zijn twee woningen gansch vernield, in de Borzestraat drie woningen. Buiten de vernielingen te weeg gebracht in de twee weezengestichten in de Schip-straat, heeft verder eene bom den dikken hofmuur doorboord van M. Frans, om daarna aanzienlijke verwoestingen toe te brengen in vijf huizen die over dezen muur zijn gelegen. Ook werd de groote meubel-makerij van M. Levasseur bijna gansch vernield. Ook liggen vier achtergebouwen op de Zoutwerf uitkomende in puinen en hebben in de Korte Schipstraat de bommen drie huizen in gruis geslagen. Een houwitser viel verder op het klooster der Julia-nen, Schuttersvest, en bracht er aaniien-lijke verwoestingen teweeg. Dit is slechts een flauwe schets van het-geen er te zien is, want in talrijke woningen zijn de bommen op de daken gevallen en daar al de woningen gesloten zijn en de bewoners meestal zijn gevlucht, is het on-mogelijk te bestatigen wat al onzichtbare verwoestingen de beschieting onzer stad voor gevolg had. Men kan verder denken hoe de woningen in de nabijheid van St-Rombouts er uit zien en wat vernielingen zij hebben onder-gaan. De openbare weg is versperd door de zware arduinen stukken, a-llerlei steenen ornementen en andere voorwerpen, die daar als barrikaden voorkomen. Het zwaar steenen torentje van de oude Academie op den steenweg werd met een groot deel van den rechterkant- in gruis geslagen, evenals den linkerkant van het oud stadhuis dat tôt nieuw posthotel zou dienen. _ JW.at yerwoesjing hebben de bommen in St-Romboutskerk niet veroorzaakt ! In heel zij ne uitgestrektheid is de vloer bedekt met zware arduinen stukken der welfsels en.. gruis, stukken ijzeren staven, stukken ra-men enz., die daar tusschen verbrijzelde stoelen verspreid liggen. Menige zerken zijn ingestort en ge-scheurd door den val der arduinen bogen. Niet een der prachtige glasramen, is heel gebleven. Aile zijn doorschoten en totaalj vernield, want het is langs daar dat hefcj grootste deel der bommen is binnengevlo-j gen. . ) Verschillige altaren fcijn vernield. Van, het schoone tafereel «Het Laatste Avondmaal», een kunststuk van Palinck, blijfb niets meer over dan de stukken. Het doek is in al zijne deelen door de vallende steo nen doorscheurd. De glasramen van al de kapellen zijn verbrijzeld, de kandelaars der altaren om-geworpen, en wanneer men de oogen om-hoog slaat, beschouwt men slechts de breede gaten door de bommen verwekt eni de glazenlooze ramen, waarvan de schervea' en het loodwerk den grond bedekken. J En dat ailes liet, de goede (?! god onderj zijne oogen gebeuren, zonder er zich tegen te verzetten, evenmin als hij zich verzet t&gen het vermoorden van duizenden onzerj soldaten. In het aartsbisschoppelijk paleis zijn ver-; schillige bommen op den linkerkant geval-; len. Van de 90 vensters die op de binnen-1 plaats van den ho£ uitgeven (men ziet hoaj poverkens de aartsbissehop gehuisvest was) is er niet eene meer heel gebleven, terwijll de gevel van den westerkant op vërschil-j lige, plaatsen doorboord is en een aanzienlijk vernielingswerk heeft ondergaan. Doch het zijn vooral de binnenplaatseu die te lijden hebben gehad. De groote ont-vangstzaal, die in ambulancie was herscha-» pen, is maar één puinhoop meer. Stukken; muren liggen daar tusschen balken en | planken, en stukken rammen, onder welk». men de bedden der ambulancie en de ver- ! brijzelde zetels der zaal bemerkt. Weinige plaatsen zijn er verder in hst>! paleis te vinden, waar de stukken der hou-' witsers geene vernieling hebben teweeg geJ bracht. Wa&ïk- -H!—— • . •. J" . ixiifyk- 311 «aas* -- M. 249 Prijs per nommer : voor Bolgië 3 centiemon, vooi don /reemde 5 centiomen 'Teiefoon s Redas-ile ?-Al - ^raïnistratie 2841 lilaandaw 7 Seplember 1 ât 4-

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.