Drakster-Uftgtcfatef Sun: Maatschappij H ET LICHT bcstaarder > VIS CM. UfektttOMl .. REDACTIE . . ADMINISTRATIE HOOGPOORT, 29. GENT VOORUIT ABCNNEMENTSPRIJS BELGIE Orîe snaanden. . . , , fr. 3.23 Zes maandco » .... fr. 6.50 Een jaar ....... fr. 12.5C Met) abonneert zich op aHe postburtde* DEN VREEMDE Drie maanden (dagelijka verzonden). ..... fr. 1.73 Orgaan der Belgfsche Werkliedetiparhy\ — Werschjjnende aile dagen. 0© karikatuiir en de satiere in de kunst De karikatuur en de satiere zijn twee van net Louvromuzeum te Parijs, noeh de onderling zeer verwante vormen van soms z66 breede Jordaens, dit leven vo kunst. dierlijkheid en geile zinnelijkheid met meei Eene karikatuar moet steeds gemakke- weerzinwekkende innerlijkheid gevoeld. lijk voor iedereen te begrijpen zijn j met Breughels moralistisch werk levert d< een enkelen oogopslag moet men haar beste dokumenten voor de studie van he1 dracht kunnen vatten, haar doel raden, volksleven van zijnen tijd. waar zij het men&chelijke ellendige aan- Had Vlaanderen zijn Breughel, Frankrijls valt en geeselt in met opzet misvormde of had Rabelais en den half Italiaanscher overdrevene vormen. Callot. De satiere daarentegen getuigt gewoon- Zelfs de grootste meesters hebben zich lijk van dieper gevoelde gedachtenj zij gewaardigd aan karikatuur en satiere tf hekelt den mensch of de maatschappij, doen ; zij namen haar te veel voor eene van tracht te drukken op moreele toestanden, de eeuwige vormen der kunst en de namen en is daardoor een der machtdgste wape- van de Italianen Léonard da /inci en nen tôt verdediging der verworpenen, der Michel-Angelo, van den Engelschen io- zwakken of misdeelden. garth (huwelijk naar de mode-bierstraat), Beiden zijn, om zoo te zeggen, z66 oud en van den Ùuitsohen Holbein (dooden- als de beschaving zelf. dans, tcekeningen voor Erasmus' «Lof .'.zi Egyptenaars, Grieken en Konieinen neb- Zotheid», ens.-.), zijn daar om het te bewij- ben die kunst gekend. En om te begrijpen zen. met welke bittere ironie die beide wapenen De wrekende teekenstift dier meesters door hen werden gebruikt, hoeven we heeft op kernachtige wijze de kleinzielig- slechts te herinneren hoe zij tôt zelfs hunne heid van hun tijd gegeven, de ijdelheid, de godsdienstige plechtigheden aan haar kri- losbandigheid en de geestes-armoede vaj] tiek dierven onderwerpen, hoe zij zekeren zekere standen. ihunner tijdgenooten en daaronder soins Ook Rembrandt was soms moralist en inog de meest beroemden, zooals Yirgilus putte in het boertige en luimige, en de Hol- (fce Pompeï), afbeelden onder den vorm van iandsche kleinmeesters zijner esuw, de dieren, wien zij al hunne gebreken tré- Brauwer's, van O-tade's, Jan Steen's, als- ëigenden, en ook hoe zij in kleine schilde- ook de Vlaamsche Teniers zijn slechts de 'rijen en beeldhouwwerken, het leven in voortzettersvan Breughels opvatting, maai zijn intieme, kleingeestige gewoonten heb- met eene min kraclitige uitclrukking. ben nagegaan, dit zoowel voor de misvoim- De eeuw van Lodewijk XlVe kenmerkte den, als voor de «courtisanen» en den om zich door eene sterk afgeteekende evolutic : het luidst schreeuwenden marskramer. de karikatuur neigde veel meer naar het Van deze tijden tôt aan de middeleeuwen politieke.^ schijnt die kunst als te sluimeren ; maar De werken der toenmalige meesters laten met de Xle eeuw herleeft zij om opvolgent- de komende gebeurtenissen voorzien, wel- lijk een machtigen hefboom te worden, tcn ke eindigen zouden met den val der mo- dienste van godsdienstige en politieke par- narchie en het zegevieren van meer demo- tijen. kratische gedachten. Dan ontstaan ook. in De zucht naar het hekelende en het pot- Holland vooral, die zoogenaamde «char- tsierlijke is eene der meest karakteristieke gens waarmede men zich wreekte op de neigingen van den volksgeest der middel- tiranie van den despoot, van den «zonne- eeuwen ; zelfs in zijn hoogste kunstuitdruk- god». 'kingen vindt men die neiging terug. Eene eeuw later zal de Engeischman De onderwerpen zijn gewoonlijk apen, Cruikshank, gebruik makende van eene ucr ,'ezels sn zwijnen, geitooid met den mijter en meest eigene karaktertrekken van zijn volk, dragende den staf van den bisschop of van ^et humor, zich laten kennen als een rijp den pelgrim ; ook den in een monnikspij ge- talent, waarvan de ironie soms tôt wreed- ."wikkelden vos, predikende tôt kiekens en heid overslaat. Hem volgden Rowlandson ganzen of met 2.1 jn buit van hazen op den vooral Gilray. Hun arbeid was overwel- |rug. aigend en dikwijls vonden zij den goeden 't Is de volksgekende type van den vos, toon. Zij hekelden het schavot der Franscfco als zinnebeeld van schijnheiligheid en sluw- revolutie, ook Napoléon I en later den 'heid, of van den zich aile zinnelijke vrijheid Bouroon, Lodewijk XVIII. aanmatigenden en gulzigen bedelmonnik, De karikatuur was een troost voor de zooals we hem vin dan afgebeeld op de verdrukten. hoofdkerk van Magdeburg. Maar zoo zij de zwakken geestelijA op- Soms ook waren het vrouwen, gekkea en beurde, het ongeluk of de nederlaag op duivelen. De laatsten komen veelvuldig moreele wijze kon wreken, en het despo- voor op de beeldhouwwerken van sommige tisch bewind onvoorwaardelijk aanviel, zij kathedralen (bvb. te Bourges), waar zij fe(>rl °°k eene ejrische uitdrukking aan- koning en prelaat, lichtekooi en mindere nemen, als zij tôt onderwerp een dier rec .t- man, op den rug dragen en in het helle- zlnmÇ® .typen had, welken als de verper- vuur werpen, of soms de geloovigen ver- soonlijking waren van een gansch tijdstip : bijsteren door hunne leelijke tronies en aldus Charlet met zijn soldaat van het hunne vreemd gefantazeerde vormen. keizernjk. Ook in de miniaturen van onderscheidene .zlc^ sne' afwisselen der verschillige handschriften, en op vele glasschilderingen , gee rings vormen m Frankrijk, gedurende vinden wij dit groteske terug: 't zij men- ,6 s , ee\lw> en het ontstaan daardoor sohen- en dierengedaanten vereenigd, 't zij steeds nieuwe or vernieuwde politieke dieren in menschen-kleederen getooid en _ ( 8e , van ze^ een aantal menschenwerk verrichtend en muziek spe- f, a®n Seboren worden, waarvan een lende of als ridders strijdende in tweege- dfr eerste en belangnjkste << La Carica- vecht. tureJ> ,was (na .1830), van Phihppon. En steeds gebeurt dit met het wijdstrek- . ''e 1 ic^hti e zich heviger dan ooit kende inzicht de moreele gebreken van het n, e reSeering. , individu of de verhoudingèn der samen- .,^ verschencn « le Charivari :>, alsook leving te geeselen. <( ' Eclipse » en « la nouvelle Lune » van De godsdienst maakte dus in de middel- A.^re noS (dit meer bij onzen eeuwen op velerlei wijze van de satiere en ^ ^OUI!r^er français » (het blad van de karikatuur gebruik ; 2.ij dienden haar als j11 * Noir »), « le Pierrot », «I3 fifre», lokaas om de aandacht der geloovigen tôt s ^ Assiette a.u beurre » en andere. zich te lokken, en in haar vond zij haar Naast Philippon stonden Daumier,urnnd- machtigsten steun voor de zedelijke opvoe- vlHe, Travies, Gavarni en Monnier, allen ding. kunstenaars van eene onbetwistbare origi- In ons Vlaéunderen ook, voerden hekel en naliteit. spot den vrijen teugel. Dit niet alleen in Vooral de naam van Daumier verkreeg teeken-, beeldhouw- en schilderkunst ; eene gansche bijzondere en eigene plaats maar ook de letterkunde was de meest ge- midden die glanzende pleiade. Niet alleen trouwe weerspiegeling van den lachenden overtrof hij zijn meester, maar hij maakte en spotzieken aard van het volk; dit 0 eene géniale kunst van de karikatuur.Stout tuigen den z66 pittigen Reinaert de Vos, a's Juvenal, bijtend als Voltaire, opmerker alsmede het werk van Jacob van Maerlant naar de grootsche wijze van Balzac, kriti- en anderen. keerde en brandmerkte zijn potlood, de Voor de teeken- en schilderkunst zijn de ondeugd en het bederf zijner omgeving. Hij gewrochten van Peter Breughel, den ouden, bczat al de eigenschappen van den mora- verreweg de belangrijkste. ' list ; niets ontsnapte hem. Daumier wa; bij Hij is een der grootste satirieke kunste- uitmuntendheid de karikaturist der « Men- oaars aller tijden ; door den aard zijner schelijke Komedie » zooals Charleo deze was onderwerpen verwierf hij zich den bijnaam geweest van het heldentijdvak der groote van Drollen of Boertigen Breughel. revolutie en van het keizerrijk. Verkleed in boer, vertellen de geschied- Ook Duitschland heeft satirieke icunste- schrijvers van zijnen tijd, mengde hij zich naars van een ontegensprekelijk t-alent ge- gaarne in de dansen en feesten van dorp en kend, toen, van af 1849, Schœder's arbeid veld, in het spel van den kroeg, bij bruilof- verscheen. Zij kende de vermakelijke en ten, bedevaarten en kermissen. En van dit lichte schetsen van Busch, Oberlander, •illes bracht hij schetsen mede, waarvan, Hengeler, enz., en zij heeft nog, onder helaas!, het grootste gedeelte bij zijnen meer, de « Kladeradatsch » te Berlijn, en dood door zijne vrouw werd verbrand. de «Lustige Blatter » te Munchen. 't Is aan die liefde tôt heft zich steeds Engeland toonde de guitenstreken van m lage genoegens verlustigende, zuipende, den «Punch». Zelfs de groote Walter vloekende onwetende volk, maar dat zich Orane en de te jong gestorvene Beardsley, °ok soms grootsch in zijn lompen toont, lieten zich in hun illustratief teekenwerk dat wij Breughels besten en schoonsten door het groteske helpen ; de eerste in arbeid te dankeri hebben ; want nooit heeft meer dan een zijner prentboeken voor kin- eenige schilder, zelfa niet de titanische deren met figuren van heksen en toove- Rubeaœ, in ziîn cVlaamsche boerenkermis» raarster-i. de tweeda. onder meau. ia xiina teekeningen voor Oscar Wilde's « Salome», waar vooral het figuur van de naar zinnelijkheid smachtende Herodiasdochter, als type van het menschelijk roofdier, ironiek en scherp gevoeld is. Ook Vlaanderen's spottende geest vond een nieuwen uitweg in het werk van Feli-cien Rops en van verscheidene, nog levende anderen. Met Rops verscheen het satanische in de karikatuur. De groote meesters van het potlood, gedurende de laatste jaren zijn ook meeren-deels moralisten. Zij gaan allen uit van één zelfde princiep : de verdediging der minderen tegen de meerderen ; maar ieder hunner bewaart zijne eigene originaliteit, als de bijzonderheid van zijn temperament en van zijn ras. In Frankrijk zetten, om slechts die enkelen te noemen, Forain, Willette, Leandre en Steinlen, allen ontsproten aan den «Chat noir » op prachtige wijze de traditiën der groote voorgangers -oort; Forain, geese-lend de menschen en He dingen op eene wreede, soms cynische wijze ; Willette, de teekenaar en schilder vol beminnelijke phi-losofie ; Leandre, de machtige karaktertee-kenaar; Steinlen, met zijne schetsen vol ruwe kracht en diepgevoelde, naakte waar-heid.Verscheidene landen bezitten thans ook nog teekenaars van ongemeene verdienste ; laat ons slechts Hollands « Notenkraker » noemen met de schoone teekeningen van Hahn. Zoo kunnen wij bestatigen, door die vlugge studie, dat de satiere en de karikatuur, geboren met de beschaving zelf, thans, in onze eeuw, even goed en welig tieren als in de vroegere, vervlogene tijden.Dwars door drie eeuwen lieen zagen wij Daumier, en zoovele andere meesters, de hand reiken aan den ouden, Vlaamschen Breughel, en hun werk ",ich vereenigen tôt een triomf van den lach en den spot. In aile eeuwen heeft do eene mensch zich vermaakt ten koste van den anderen ; in onze tijden, vooral. doet hij het, nu hij de drukpers kent en deze ziin werk gemakke-lijker toelaat te vermenigvuld'gen. En .de geschiedenis leert ons cat. de lach en de spot het geweldigst, het luidruehtigst waren in de meest bewogen perioden, meer in de jaren van willekeurig bewind. dan in die van rust en betrekkelijke vrijheid A-N-S. De volgende oproep verscheen aïs bij-voegsel aan l'Employé, vakblad van het Belgisch Bedienden-syndikaat. lan i@ Milieu ! Kameraden, Gij klaagt over uw lot, over uwe lage loonen, uwe lange en zware werkdagen, over den patronalen dwang, over a-llter-hande moeilijkheden. Men noemt u «Mijn-heer», maar gij bereikt soms niet hco loon van een groot getal handa.'leiders i'we werkvoorwaarden zijn ailes v/at ellendig is, en v/at doet gij om daarin te voorzien'? jS'ieisî cietsîî niets!!! Wij roepen u luide toe dat het uw eigen schuld is als ge de slaven blijft die gij zijt! Gij volhardt erin de oorzaken van uwen toestand te zoeken dààr waar ze niet aijn. Gij laat u in slaap wiegen door het iroombeeld eens of morgen de «maatschap-pclijke ladder op te lslimmcn». Gij droomt nog van later zelf eens klei-nen baas of hoofd van eene voorname admi-aistratie te worden. De moderne kapitalistische samentrekking îal er voor zorgen dit droombeeld te ver-aietigen. Het groot-kapitalisme heeft van a looaarbiders gemaakt, 't is te zeggen, mannen of vrouwen zonder eenig bezit, ienzij de arbeidskracht van armen en hoofd iie zij verplicht zijn te verkoopen aan de oezitters va.n het kapitaal, willen zij niet omkomen. Gij zijb overgelcvcrd aan den willekeur uwer meesters, waartegenover ^ij slechts te stellen hebt uwen onbeduiden-ien persoonlijken wil. Alleen zijt gij niets, vereenigd zijt gij illes! Gij zult slechts geëerbiedigd worden wan-leer gij u zult kunnen doen eerbiedigen. [n de vereeniging ligt uwe eenige macht. Gij behoort tôt de arbeidende klasse, lie overal in gedurigen strijd is met de ca.pitalistenklasse. Gij zult <]»n inoed heb-)en uwe armoede te bekennen. Gij zult tôt îet syndikaat komen, tôt den klassenstrijd ;en ware dat gij verkoost u tevreden te itellen met uwen treurign toestand, en ver-•ader te spelen van uwe eigene zaak, die )ok die is van gansch het internationale jroletariaat. Gij zult allen komen tôt het eenig syndicat dat kan strijden tegen het handels-, îijverheids- en financepatronaat. De tijd is 'oorbij der kringen en maatschappijen aller >oort die eenige verbeteringen afbedel«n :n patroons in hunnen schoot opnemen. Gij zult allen komen tôt het syndikaat der îedienden, magazdjniers, inpakkers en îandelsreizigers, omdat het het eenigste is lat den strijd kan voeren tegen gansch het :apitalisme, want vergeet niet dat de dasse die de voortbrenast en rnihniddelo»x in handen heeft, niet slechts beschikt over nijverheid, was vooral getroffen, omdat zij hare ekonomische organisatie : het karlel, de grondstof miste om bare fabrieken te de trustjhet patronaal syndikaat, maar ook laten voortdraaien. over hare politieke organisatie : den Staat Duizende werkeloozen liepen door de met al zijne verdrukkings- en dwangmid- straten onzer stad en de ellende was zeer delen. groot. Vergeet niet dat de bourgeoisie op poli- 't Is in die voorwaarden dat de stad be- tiek gebied tracht te herwinnen wat zij op sliste ook eenige openbare werken te laten economisch gebied heeft moeten toestaan. uitvoeren, waaronder de opvulling der Va o meerschgronden aan 't klein Doksken. _ .. _ r * . . Maar hoe werden de werklieden destijds Strrjdt met ons, tôt de verwezenthjkmg behandeld 1 van onze direkte eischen, en tôt den op- Zij werkten 12 uren daags; zij kregen des bouw van eene betere toekomst. morgens en 's namiddags een drupnel gene- De ontvoogding der arbeiders zal het ver en zij wonnen een vette 1,50 frank daags werk zijn der arbeiders zelve ! 0f 12 i/2 centiemen per uur. Bedienden der oazars en groote uaga- Van daar de liedekens die toen aJgemeôW zjjnen aan hongerloonen betaald en onder- gezongen werden : worpen aan patronale verwaandheid ; 0 . Bedienden der banken door harden en Mipe man die werkt in d a&rde verstompenden arbeid afgejakkrrd en ge- Hij wmt zestien n halve daags bukt onder het ijzeren juk der discipline; Hij moet werken gelijk de paarden Bedienden van den dok beroofd van Kokedie is zijnen baas. wekelijksche rust en arbeidende overtol- En een ander aria luiddef lige werkdagen ; Bedienden van den handel, slachtoffers Neen, neen, neen, geen werver meer der ongezonde bureelen ; Nog veel minder eenen spinner Bedienden reizigers bestolen op uw loo- Ik moet hebben eenen ambachtsman nen en percenten door het handels- en nûj- Di® voor mij 't brood winnen kan. verheidspatronaat; Voornoemde Kokedie scheen een moet Arbeiders in heerenpakken vereenigt U î brutale gast te zijn, zoodat de werklied®n H.t syndikaat d,j W-d., ^ deeling). _ , , , Als wij de toestanden van toen cm nu rer- Lokaal : «Ons Huis», Vrijdagmarkt. gelijken is er dunkt ons, veel verandering Nieuwe leden geven zich aan op de be- en verbetering gekomen. stuursvergaderingen aile dinsdagen om De tegenwoordige getroffenen door de 8 u. (uur van het Belffort), in zaaJ 19 van crisis voeren ook een openbaar werk nit, «Ons Huis», Gent. voor rekening der stad, gelegen echier in dezelfde omgeving. slechts 4 uren of 8 uren minder. o.L l „ &„î^ En zij verdienen geenen 1,60 fr. mo»r 2 fr. ftSillP 11 of 50 centiemen meer. SaWslU iyww snysyasy Niet dat wij gaan zeggen dat zij daarmede 1862-1315 vet kunnen leven, maar het toont toch, dat er ook op dat gebied vooruitgang gedaan is Deze historié is oud, ma.ar ze komt van en da(t de organisatie, de politieke en econo- pas. mische strijd onzer klasse, niet zonder in- Het jaar 1662 was evenals het jaar 1915 vloed is gebleven. een tijdperk van oorlog en crisis. De strijd De tegenwoordige darsenwerkers zullen werd gevoerd tusschen Noord- en Zuid- het ons niet kwalijk nemen, als wij hun Amerika voor de afschaifing der slavernij. zulks, met nog andere dingen ter overwe- Gent, eene stad zijnde van groote katoen- ging geven. F. H. Europeesche Oorlog Iîi West-VlaandereD en iss 1 Koorden van Frankrijk Olficiaels lelegrammsn : fillî: PiaStssls© Gent, den 13 Mei 1915. vVestclijk oorlogsterrein ; Ten Westen van Ieperen namen wij een 3 gewichtige door Schotsche Hooglanders ver-dedigde plaats. Duinkerke werd verder beschoten. Tusschen Carenzy en Neuville houden de Fraa-schen nog den genomen loopgraven. Hunne doorbrookspogingen mislukten allen onder de zwaarste verliezen, in het bijzonder de aanvallen tegen onze stellingen ten Oosten en Zuid-Oosten Vermelles, de Loretto-hoogte, Ablain, Carency en de stellingen ten Noorden en ten Noord-Oosten Atrecht. Vijandelijke poging, den Hartmannswcl-ler kopff te herwinnen bleef zonder gevolg. Op het Oostelijk oorlogsterrein s Bij Szawle wordt gevochten; bsslissing nog niet gevallen. Aan de Biura leidde een poging om over te steken van een Russisch bataljon tôt volledige vernietiging. Onze vervolging tusschen Karpathen en Weichsel bleef in vollen gang, vijandelijke verliezen nog altijd zwaar.Een bataljon van het 4 garde-regiment nam 14 officieren, 4500 soldaten gevangen, maakten 4 kanon-nen, 1 machinegewerenkompagnie en een bagage buit. Verbondenen trokken over de San tusschen Sanok en Tunow, bereikten de streek van Rzeszow-Mielec en wierpen in de Karpathen den vijand heiderzijds de Stry terug. gjit Franschc hron PARIJS, 9 Mei. (Reuter). Het officieele avondbericht luidt : Een aanval der Duitschers tusschen Nieuwpoort en de zee werd afgeslagen. De Engelschen wonnen terrein in de streek van Formelles. Wij hebben belangrijke vordoringen gemaakt ten noorden van Atrecht, in de rich-ting vaa Loos en ten zuiden yan Carency. In deze streek veroverden wij twee, hier en daar drie krachtig versterkte rijen loopgraven.Wij hebben het dorp Targette en de helffc van het dorp Neuville-St. Vaast genomen. PARIJS, 10 Mei. (Havas.) Officieele m«-dedeeling van hedenmiddag 3 uur : Tusschen Nieuwpoort en de zee hefcben de Duitschers aangevallen; zij zijn terug-geworpen.Ten Oosten van St. Joris hebben de Fransche mariniers zich van de hoeve Een-dracht, die sterk door de Duitschers was versterkt, en van een versterking ten Oosten daarvan meester gemaakt. Duinkerken is den lOden om 6 uur op-nieuw gebombardeerd. Twee granaten vie-len in de stad. De Engelschen hebben terrein gewonnen in de buurt van Fromelles. De Franschen hebben vooruitgang gemaakt ten N. van Atrecht in de richting van Loos en ten Z. van Carenzy. De Franschen hebben het dorp la Parget-te en van de helft van het dorp Neuville-St. Vaast vermeesterd. Op het overige front artillerievuur, dat in het bijzonder hevig was bij Ailly, in het Bois le Prêtre en ten Zuiden van Sillaker-wasen.PARIJS, 10 Mei. (Reuter.) Officieel be-richt van vanavond ; « Ten noorden van Atrecht hebben wij gisteren behaalde terreinwinst geheel be-houden, ofschoon de Duitschers herhaalde-lijk tegenaanvallen hebben gedaan. Bovendien zijn wij op verscheidene punten vooruitgekomen, met naone tusschen Carency en Souchez. Btj Berry au Bac en in het Priesterbosch hebben wij c_nvallen der Duitschers afgeslagen. » Uif EsisfeSscte LONDEN, 10 Mei : Aan de «limes» is gisteren van het Na.uw van Calais geseind : Gisteren en heden is er tusschen de zee eni de Serape (zijrivier van de Schelde) hevig gevochten. Het begon gisteren met een • 3r-woed bombardement van onze linie ten oosten van Yperen door de Duitschers. Aanvallen van de Duitsche infanteri volgden daarop. Dit duurde zoo den geheelen Zaterdag tôt in den nacht voort en op ver-schillende plaatsen kwam het tôt een hand-gemeen.Door de meerderheid in getalsterkte en geschut aan Duitsche _ zijde in dit gedeelte van het gevechtsterrein. hadden onze man- 31' jaap -- II. 132 Prijs p«r nmnmw : voor België 3 eantiemen, voor den re#mde 5 oeatiemen Telafoon : fiedactie 247 - 4d(ninistratie 2845 1 4 f/ïEi iSilis tti ■ ■ ww——w—■ 11 n m «m ■— ■■iiwiimm» ■mil imirni 11111 m uw m—mm 11 ■■nui—11 m mu ■atnn mm 1 1 un mu 1 ri un 1 ■ mi 1 t r n rn ■ un ■ .—m nnn n m n rrim rr ni n ■■nimm n 1

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.