VOORUIT Qrgaan den Belgische Werklledenpaphj. — Versch/jnende aie dagen. Drnkster-U Itgtdttet Siami Maatschappij H ET LICHÎ bcstunrdcr? P- PC V1SCH. Ledeberg-Oeirt . . REDACTIE . . ADMINISTRATÏE UOOÛPOORT. 29. CENT ABONNEMENTSPRIJS BELGIE Dr!e niMden, . » , . fr. 3M Zes maanden i , , , , fr. 6.50 Cen jaar. tr. 12-50 Mm ajwancert dcti op sRc poftbmeter DEN VREEMDE Drie Runden tdagetyks ver»«nd«»>. . . . . . tr. #.1# Agitatis of onophoudende strijd In 't slot van zijn artikel bezigt Le Bien Public een volzin, waarmede wij on-mogelijk vrede kunnen hebben. Onze katholieke confrater is gelukkig over onze verdediging der orde en tucht in de fabrieken, en hij vindt onze raad-gevingen zooveel te gepaster « omdat tôt op heden de massa der werkers die het socialisme aankleven, over het algemeen aannamen dat het beste wa-pen om ten slotte het kafitalisîisch regiem te vernie-tigen, de agitatie of de onofhoudende werkersbeweging is ». Aan vriend en tegenstrever zijn wij duidelijkheid verschuldigd. Welnu, Bien Public, onze opinie over de agitatie in de werkersbeweging is in niets veranderd. En als wij rechtzinnig de fabrieksraden willen, zal er ons niets an-ders overschieten dan stelselmatig en .zonder ophouden, met geloof en overtui-ging daarvoor te agiteeren. Wij hebben zeifs uwe medehulp ge-vraagd, omdat gij ons gedacht goed ivindt, reeds van over twintig jaar, zooals gij ons gezegd hebt. Wij versmaden in dees geval uwe medehulp niet, omdat, als orgaan eener ge-wichtige fractie der nijverheidswereld, uw schrijven en uw invloed overwegend kunnen zijn. Welnu, confrater, uwe geschrevene en gesprokene pleidooien, waar wij ons zul-len bij aansluiten, hoe kunt gij ze anders hœmen dan agiteeren, ten voordeele van eene juiste, recbtvaardige zaak, waax-voor de nijveraars tôt hiertoe niet gewon-nen zijn? » # * Wij willen hier 't klein beestje niet zoe-ken, maar wij moeten aan Le Bien Public toch herirmeron, dat wij in politieke en in economische zaken precies de uitvinders niet zijn der agitatie. De Fransche Revoltrtie varn 1789, die de bourgeoisie tôt de politieke en de economische oppermacht gevoerd heeft, was waarachtig geen klein bier en zij was toch niets anders dan de uitbarsting eener langdurige periode van agitatie. De belgische omwenteling van 1830, waaraan de katholieken een zoo flink deel namen, waar zij nog fier op zijn, al-hoewel zij een koning verjoegen, dat was toch wel eene agitatie, met gewelddaden 'op den hoop tœ. Is dat waar of niet, confrater? Nochtans hadden de socialisten daar geene schuld aan. Moest een dergelijk geval zich heden voordoen, wij meenen dat onze partij zich radikaal tegen zulk eene politieke en economische dwaasheid en misdaad zou verzetten. Doorloopt de geschiedenis der laatste 1 vij ftig jaren onzer twee burgerpartijen, ' liberale en ltlerikale, en wat vindt gij ? Eene onophoudende agitatie der beide 'partijen tegen of voor eene schoolwet, 'tegen of voor de inkomendé rechten op vee enz., voor of tegen den persoonlijken dienstplicht, enz., te lang om te melden. En al die agitatie was niet altijd ge- heel vredelievend. Meetings of manifestaties houden is gebruik maken van een grondwettelijk recht. Maar vechten en mishandelingen plegen gelijk te Oostakker in 1875 en te Brussel in 1884, als wij ons niet bedrie-gen, dat was meer dan agiteeren en het geleek eerder aan oproer. Kortom, wij moeten hier niet verder op aandringen en Le Bien Public zal ver-staan dat hij beter dat potje gedekt had gelaten. # * * Dus als wij agiteeren of beweging maken om de aandacht te trekken op onze eischen en op geheel den socialen toestand der werkers, dan maken wij 00k gebruik van een recht. Maar wat wij hier moeten doen uit-schijnen en wat iedereen zal bevestigen, dat is als wij agitatie of beweging ver-wekken, wij daartoe een dubbel recht hebben in vergelijking met de burgerpartijen. Inderdaad, een dier twee burgerpartijen is altijd aan 't bewind en die voert de punten van haar programma door die haar het meest dringendst noodig schij-nen, zonder slag of stoot, trots al de op-positie der wereld. De andere partij wacht hare beurt af om eene revanche te nemen. Overigens het burgerregiem is geves-tigd voor aile burgers en economisch of stoffelijk gezien, bevinden zij er zich al-len opperbest mede. Op dat gebied waren liberaal en kleri-kaal tweelingsbroeders, twee dieven in eene kerk. Hun meeningverschil was dus eerder op bijkwestiën, die voor ons, sociaal gezien, van minder beteekenis zijn. En intusschentijd stond de werkende klasse te koekelœren, miskend in hare rechten, onvoldaan in hare behoeften, op-gezweept gelijk ploegossen, zonder eer-bied, zonder troost, zonder medeîijden. Dit gebeurde tôt wanneer het socialisme zijn macbtrg galmend woord over de wereld slingerde : Werklieden aller landen vereenigt u! Vereenigt u, verlost u eigen zelve uit de slaven- en honger-boeien van het kapitalisme ! Verovert het recht op leven en welstand! En omdat niemand ons eene helpende hand toestak, niemand ons aanmœdigde en troostte, dan hebben wij begrepen dat wij voor een klassenstrijd stonden, en in dien zin hebben wij geagiteerd en propa-ganda gemaakt. Maar dat wil niet zeggen, dat wij eene helpende hand afwijzen die ons rechtzinnig wordt toegestoken, integendeel. Wij aanzien het als eene verzachting in onzen anders zoo bitteren strijd. En dat is al veel. Maar 't is onvol-doende om af te zien van onze agitatie, onze propaganda-beweging en geheel onzen strijd. Die kan vredelievender worden en wij wenschen het van harte, maar 't zijn onze tegenstrevers die er hun doen en laten moeten naar regelen. F. H. Wat Holland voor de Belgische Vluchtelingen haetf gedaan De hollandsche Mimster van Binnenland-ache Zaken heeft &ao de Kamer van Volks-vertegenwoordigers eene nota besteld over den. steun van het gouvernement aan de belgische vluchtelingen. Na mededeeling van vele reedis bekende feiten wordt daarin nog het volgende ge-meld ; Llu de toestanden in België een meer regelmatig karakter hebben aangenomen, en van velen de drang naar terugkeer te sterk werd, hebben langzamerhand talrijke groepen van vluchtelingen ons land weder verlaten zoodat op het oogenblik ongeveer in de gezamenlijke vluchtoorden nog slechts ruim 18,000 personen vertoeven terwijl het aantal vluchtelingen, behoeftigen en be-raiddelden te zamen, die eldera in het laid gevestdgd zijn, op ongeveer 74,800 is te stellen. De Regeering onthoudt zich van elken, zelfs zijdeiingschwi drang om de vluchtelingen tôt terugkeer aan te Bporen. Wel leidden onderhandelingon met de Duit-sch- Regeermg tôt de nitkomst, dat de uit de straîigrichtingen te Anwerpen on Merx-plas losgelaten bevolking aan de Duitsche overheden in België werden overgeg>even, zoodat met ingaag van 1 Juli j.l. het vlucht-oord te Veenhuixes koa worden opgeheven. inkriBGjânjj yan heb jretal der drie gxoote vluchtoorden tôt twee is wel overwogen, maar wordt toch vooralsnog niet gewenscht geacht. Het te Amsterdam gevestigde Nederland-sche Comiteit tôt Steun van Belgische en andere slachtoffers besehikte over ruim© geldmiddelen uit giften enz. van bijzonde-ren. Giften die bij de Rijkscommissie in-kwamen zonder bepaalde bestemming werden aan dit comiteit overgema-akt. Aldus ontving het een bedrag van ruim 190,000 fr. waaronder 22,000 fr. uit Zwitserland. Het comiteit heeft met name aan het klee-ding- en schoeiselvraagstuk voile aandacht gewijd en in vele nooden voorzien. Toen zijne geldmiddelen te kort schoten, heeft de Regeering het Comiteit in staat gesteld met de noodige verstrekkingen voort te gaan en bevorderd. dat overal elders zooveel mogelijk in deze behoeften door be-middeling van het Comiteit wordt voorzien. Met wemig werd bovendien deze taak ver-licht door de zendingen uit Amerika welke de bekende «Rockefeller Foiuidation» deed toekomen, zoodat aldus b.v. de bevolking van het geheele vluchtoord Uden aanvan-kelijk van het noodige werd voorzien. Ook in zake de werkverschaffing heeft de «Rockefeller Foundation» zich uiterst verdienstelijk gemaakt door de vorming van naai- en breiklassen waar een groot aantal vrouwelijke vluchtelingen kleeren en ondergoed vervaardigde voor de geïn-terneerde soldaten e»i voor haar mede-vluchtelingen. Deze bemoeiïng, die den Nederlandsche arbeidsters geen concurren-tie aandoet, werd door de Regeering dier-mate gewaardeerd, dat, toen de «RockefeL 1er Foundation» 5 Juni de werkzaamheden staakte, zij door haar werden overgenomen en opgedragen aan de centrale commissie. Ex hestaan thana nast een 30-taJ klaaaen over het geheele land. Yoorts werden van de vluchtelingen in de kampen, indien mogelijk, huiselijke be-zigheden en buitenarbeid opgedragen. Ten einde tegen een ontnemen van brood aan den Nederiandschen werkman te waken is bepaald, dat van overheidswege geen on-derstand wordt verstrekt aan vluchtelingen, die tegen loon bij een patroon arbeiden het-geen anders lichtelijk tôt aanbod van werk-krachten tegen een loon beneden dat der arbeidsmarkt zou kunnen leiden. Een voortreffelijke wijze van werkverschaffing, welke vele voordeelen biedt en geen enkel nadeel oplevert heeft ten doel den zoogezegden wederopbouw van België. Ter vervanging van de vele verwoeste wo-ningen zullen namelijk niet aanstonds overal steenen gebouwen opgetrokken kunnen worden. Daarom worden in Holland door onderscheiden vluchtelingen houten huisjea getimmerd, welke uit elkaar genomen kunnen worden, om, na er bewaard te zijn ge-weest, ten gepasten tijde in België weder te worden opgeslaken. Het plan hiertoe is tôt stand gekomen na bespreking tusschen den Minister van Binnenlandsche Zaken en den Belgischen minister Helleputte. De kosten worden grootendeels bestreden uit een gift van De-nemarken tôt een bedrag van pl.m. 700.000 frank, terwijl ook de «Society of friends» van uit Engeland met raad en daad hen, die hiertoe samenwerken, ter zijde staat. Ten behoeve van het onderwijs is werk-zaam de centrale commissie voor het onderwijs van de uitgewekenen. die dit zoo gewiehtige volksbelang in den ruimsten zin behartigt en hare bemiddeling verleent tôt het verkrijgen van geschikte Belgische on-derwijzetrs en van leermiddelen. De Commissie staat in verbinding met den Belgischen Minister van Wetenschappen en Kuosten. Mede ten gevolge van haar bemoeiingen is thans, zooveel mogelijk, waar de behoef-te daaraan gevoekl werd, voorzien in het làger onderwijs. Uit de gelden van het bovengenoemde Deensche fonds zij-n voorts scholen voor meer uitgebreid lager onderwijs en vakscholen opgericht in de vluchtoorden van Nunspeet, Uden en Ede. Ook te Gouda kwa-men soortgelijke scholen tôt stand, dank zij ook eea Zweedsche gift van 10.000 frank. De Algemeene Centrale Rijkscommissie voor de vluchtelingen, heeft behalve de reeds genoemde, aog verschillende werkzaamheden binnen den ^ring harer bemoeiingen getrokken. In de eerste plaats heeft zij aan het vraagstuk der huisvesting aile aandacht gewijd. Yoorts orga-niseerde zij een registratie- en inlichtingeDdienst. Be-middelde vluchtelingen kunnen door de tus-schenkomat adressen bekomen waar zij tegen billijken prijs huisvesting vinden. Een bevolkingsgregister der vluchtelingen werd aangelegd, waartoe de oprichting van een speciaal bureel, dat met een groot personeel, zoowel bezoldigden als vrijwil-ligors, werkte, noodzakelijk bleek, 210.000 vluchtelingen werden geregistreerd, terwijl het aantal verstrekte inlichtingen op 1 Juni laatstleden 19,876 bedroeg. Doel hiervan was, ten gevolge van overhaaste vlucht ge-scheiden familieleden, kennissen, enz,, weder tôt elkander te brengen en in 15.287 gevallen, ten behoeve van ombrent 62.000 pereonen werd dit doel bereikt. Ondanks het vele, dat van elders werd gedaan, bleken de uitgaven voor de Nederlandsche schatkist ver van gering. Als uitgaven in eens, die mm of meer als kapitaal-uitgaven zijn te beschouwen, komen in de eerste plaats in aanmerkmg de bouw- en inrichtingkosten van de drie groote vluchtoorden. Voor zooveel thans uekend, belie-pen die voor het vluchtoord te JNun&peet 850,000 fr., voor dat te Ede 1,600,000 fr. en voor dat te Uden 875,000 fr. De uitgaven voor Ede zijn de hoogste, daar de Regeering het daar te stichten dorp bestemde voor de betere elemeiaten onder de vluchtelingen. De erploitatiekosten van de vluchtoorden loopen nogal uïteen, maiir waar de totale kosten nergens wijzen op eep al te ruim gebruik van 's land s geldmiddelen, wordt den Degeeringscommissarissen zooveel mogelijk de vrije hand gelaten, voor Nunspeet 0,55 fr. per volwassene en 0,35 fr. per kind, voor Eden 0,58 fr. en 0,40 fr.. voor Uden 0,63 fr. en 0,40 fr., voor uiouda 0,50 fr. en 0,38 fr. De kosten voor onderhoud bij bijzonderen bedragen 0,75 fr. per volwassene en 0,45 fr. per kind. Wanneer men het getal der aldus ondersteunden thans stelt op omtrent 6800O wordt dagelijks nog een bedrag van 41,0v.0 frank gevorderd. Daarnaast staan de Kosten voor de zoo-gezegde schamele armen, aan wie 1,50 fr. per perso on en per dag mag worden ten koste gelegd. Hun getal is te stellen op 1700 en de uitgaven deswege op omtrent 1750 fr. per dag. Bovendien worden te hun-nen behoeve nog sommité uitgaven bestreden uit het bovengenoemde Deensche fonds. Voorts werd aan kleeding thans 1 miljoen en aan extra treinen en vrije -eisgelegen-heid uitgegeven 230,000 fr., waarbij in aan merking is te nemen, dat voor 1 Januari, toen zoovele extra-treinem liepen, de maat-schappijen geene déclaration inzonden, omdat de Staat aan de aandeelhouders eene uitkeering van 4 per honderd gewaai Lorgd had. Nos vordert de overaouâiic van den ar- Hebt gij in ons bijvoegseï van gister het begin gelezen van het prachtlg werkje van een onzer vlaamsche schrljvers ISID00R TEIRLINCK : CILIA Zoo neen, doe het zonder uitstel. Zoo ja, geef het blad aan eenen nlet-lezer over en hl| zal u zelf vragen too-komende week het vervolg te lesen, Cij habt aidus geSegenheid een zieltje te vjlnnen, want, zoo spoedlg aïs mogelijk doen wij het verhaal, zoo mooi de vlaamsche zeden schilderend, DAGELIJKS voortyerschijnen, beid der Dockefeller roundation beiang-rijke bedragen. In totaal Kan gezegd worden, dat de vluchtelingenzorg tôt dusverre aan de schatkist heeft geikost eene uitgiaaf van ruim 16 millioen. De Internationale sa le Oorlog bommige burgersblaaen komen ander-maal voor den dag met borichten die zoo-gezegd meegedeeld worden cloor liet ita-liaaiiÊch socialistisch blad « Avamti ». Nu zou de « Avanti » een geruchtmakend, documentarisch artikel bevatten van den volksvertegenwoordiger orgari, die erg klaagt over de te4leurstellingen die hij op-geloopen heeft in de oorlogvoerende landen, waar hij het ging beproeven om de af-gebroken betr&kkingen tusschen de sociaiis-tische partijen te herstellen. Morgari zou overal blauwe schenen geloopem hebben, alhoewel hij in zijn pogen zedelijk en stoffelijk gesteund werd door de zwitsersche socialistische federatie, met de-welke hij op voorhand onderhandeld had, met dewedke hij het plan opgemaakt haxl en hem de beste uitsliigen beloofde. Morgari zou thans in het Tenoemd socialistisch blad, bij middel van brieven en ac-der© stukken bewijzen. dat men hem iu Frankrijk niet eens wtlde aanhooren en dat men niet eens zijn voorstal wilde bijtreden om het socialistisch internatàonaal Bureel aamen te roepen dat zijne voorstellen zou kunnen onderzoeken om dan zelf de zaaJi iin handen te nemen. In andere landen vaarde de socialistische volksvertegenwoordiger niet beter en daar was men zelfs niet te spreken over een voorstel om eene oonferenUe te houdepi, waarop de onzijdige landen zich zouden doen vertegenwoordigen om te spreken over de middels die moeten aangewend worden om zoo spoedig mogelijk den intorna-tionalen vrede te herstellen. Morgari sloot zijn artikel met de verkla-ring, dat hij nog aile hoop niet heeft laten varen en dat hij, kan nij geene internationale socialistische coi^£crentie bekomen, misschien wel zal lukken om een interna-tiônaal congres van vredebonden te doen bij een roepen, dat de zaak evon goed in handen zou kunnen nemen. Het doel, waarmede al deze geruchten in de wereld worden gezonden, is voor den aandachtigen lezer klaa<r : men heeft het gemunt op het aanzien van de Internationale.Laten onze geestverwanten op hunne ho ede zijn en deze verda^htmakende be-richten op hunne eigenlijke waarde schat-ten, in afwachting der officieele berichten van het socialistisch internationaal Bureau, dat op de hoogte van zijne zware taak is. Uit de geschiedenis der springmiddelen Meermalen maakt men nuttig gebruik van springaniddelen, en toch is de vraag geoorloofd of het niet beter ware dat zij nooit waren uitgevonden. Men denke slechts aan de ailes vernielende kracht van deze middelen, in den huidigen oorlog toe-gepast.Naar aanleiding van een en ander her-innert «De Natuur» aan de geschiedenis van enkele ontploffingsmiddelen, reeds in tal van oorlogen toegepast. Het buskruit is onder deze wel het oud-ste ontploffingsmiddel, ofschoon niet met zekerheid bekend is, waar en wanneer het werd uitgevonden. Volgens sommigen, zouden de Chineezen er de uitvinders van zijn. Vossius zegt in zijn Liber Observatorius, dat in 85 na Christus koning Vi-Tey het zou hebben uitgevonden. Upmann brengt hier tegen in, dat omstreeks dien tijd kei-zer Cham-Ti leefde 'en ook dat in 969 na Chr. de Chineezen de raket hebben uitgevonden, waarbij zij van een mengsel van salpeter, zwavel en kool — dezelfde stof-fen dus waaruit nog 't heden ten dage gebruikte buskruit bestaat — gebruik maak-ten. Ook de Arabieren kenden reeds lang ontplofbare mengsels ; een mengsel met het buskruit in samenstelling overeenkomende, kenden zij echter pas in de 13e eeuw. Da eerste zekere bewijzen voor 't gebruik van kruit vinden we bij Roger Baoo, den Engelschen monnik (1114—1292). Ook Bart-hold Schwarz, een monnik uit Freiburg, wordt de ontdekking van buskruit toege-schreven. In het werk van Marcus Grae-cus uit de 13e eeuw komt een mengsel voor, dat, wat de verhouding betreft, grootendeels met het thans nog gebruikte over-eenkomt. Na dien tijd werden er in verschillende steden kruitmolens opgericht; zoo bezat Spandau in 1344 een kruitmolen. EigenaarcLig is — gaat het artikel voorfa — dat men in de 16e en 17e eeuw, vooral aan de Noordzijde van Amsterdam een, groot aantal winkels had, waar men aller-lei oorlogsbenoodigheden kon koopen; det meeste dier winkels hadden als uithang-bord een kanon. In den loop der tijden is het buskruit meermalen veranderd wat de verhouding1 der bestanddeelen aangaat. Men voegde er o.a. stoffen aan toe om de werking te ver-hoogen of te wijzigen. De vorige eeuw — vervolgt het artikel — heeft het oude kruit een weinig op den achtergrond g>eplaatst, daar er springmid-delen ontdekt zijn, welke de uitwerking van het kruit verre overtreffen. In 't algemeen zijn het stoffen of meng-; sels er van, die door een slag, stoot, enz., tôt ontploffing komen. Uitvoerig herinnert het artikel dan aan 't werk van den Zweedschen scheikundige Nobel en diens uitvinding (1866) van het bekende dynamiet. Eene andere springstof is het schietkatoen in 1845 door Schonbein ontdekt en even na hem even^ens doet Bottger gevonden. Ook waren reeds in 1832 door Braconnet en later door Pelouze en Dumas ontplofbare stoffen gemaakt uit zetmeel, hout-vezels, enz. In 1853 werd in Hirtenberg bij Weenen een schietkatoen-fabriek opgericht, nadat in de bereiding door Lenk verbeteringen waren aangebracht. Toch verkreeg men geen produkt, dat langen tijd bewaard kon worden, daar men het niet volledig kon' zuiveren, en dit een eerste voorwaarde is voor het lang goedblijven. Nadat tweemaal ontploffingen hadden plaats gehad, werd deze fabriek in 1865 opgeheven. Schietkatoen wordt verkregen door wat-ten, in 't algemeen afval van spinnerijen, welke plantaardige stoffen verwerken, in, aanraking te brengen met salpeterzuur, gemengd met sterk zwavelzuur. De zuren moeten in een zekere verhouding gemengd zijn, en ook dient men den tijd van inwerking in acht te nemen. Neemt men een andere zuurverhouding en laat' men korter tijd inwerken, dan krijgt men de zg. collodium-watten, welke in een mengsel van zwavelether en aloohol oplos-' sen. Alsof nitroglycérine en schietkatoen niet heftig genoeg werkten — vervolgt het artikel — heeft Nobel beide stoffen samenge-bracht en verkreeg daarbij de nitro-gelar-tine, dat een heftig werkend springmid-del is. Een tweede product, waarvoor collodium gebruikt wordt, is de kunstzijde van Char-donnet, welke door hem werd verkregein door dikke, vloeibare, verwarmde collodium door haarbuisjes te spuiten in water. Hier-bij werden draden verkregen, welke daar-na in een reduceerend bad gebracht werden. De kunstzijde van Chardonnet bestaat dus uit cellulose, door reductie van nitro-cellulo&e verkregen. Deze kunstzijde heeft de eigenschap prachtig kleurstoffen op te nemen. Tôt de derde groep van springmiddelen behooren het bekende knalkwik en knal-zilver; het eerste werd in 1799 door Howard ontdekt. Deze stoffen werden verkregen door kwik of zilver op te lossen in salpeterzuur en daarna alcohol toe tw voegen. Vooral de zilververbinding is zeer ontplof-baar. Om de gemakkelijke ontplofbaarheid gebruikt men deze verbindingen in de per-cussies om het kruit aan te steken. Deze stoffen moeten met de grootste omzichtig-heid behandeld worden, daar de minste wrijving ze doet ontploffen. Rend ta Oorlog Eesi |asr Duiisch® v®!%@si In den oorlog van 1870 gingen van 15 Juli 1870 — einde Maart 1871 ruim 104 millioen brieven door de handen der Duitsche veldpost. Dit is niets in vergelijldng met heden, want nu verwerkt ze dagelijks 15 1/2 millioen brieven j dat is 35 gutal zye- 31 Maar — N» 224 Prijs per nnmm#r : voor België 3 csntiemen, voor den reemde 5 ceatiemea Telafoon s tfadactie 247 - idsiinistraiie 2«45 ¥ ri (lia® 13 OOSST 1915

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.