* r ri ■ r timciii mim Dnjkstcr-L'5tgseÏ3îat fisKi: Maatschappij 9 ET IÎCHT bcstuarder: p. D£ VîSCK. Letleberg-Oent . . QEDACTIZ . . ADM8MÎSTRATIE n.ooèrooRT. 29. gent ûrgaan der Belctische Werk!iedenparti}\ — Verschjjraenda a/k dagen. ABONNEMENTSPRIJS BELG1E Drîe meacsden. . , , , (r. 3.23 Zcs maanden » , « , . fr. 6.50 Sien jaar. . . « v . . (r. 12.50 Meo abonneert zicft op dis k jstburscies DEN VREEMD2 Dria Bsaandcn (dageîijfc» verzonden). ..... fr. 6.73 SOLIDARITEIT OF LIEFDADIGHEID ? II Le 3î3îî Pufcii&i in een paar artikelen, bestrijdt — en volgens ons terecht — de stellingen ingenomen door Spencer, door Nietzsche en nog anderen betref-fende de zedeleer. Deze geleerden zijn van opinie dat het onnoodi? is het bestaan der onge-neesbar-en, der gebrekkelijken, der mis-vormden, der krankzinnigen, der mis-dadigers te rekken door hen te voeden en te huisvesten op de kosten der ge-meenschap.De gezonde menschen, de voortbren-gers van filles, worden aldus ten onrech-te getroffen in de opbrengst van hun-i nen arbeid. Daarbij komt nog dat het ras ver-i zwakt en ontaardt, wanneer al die zwalc-keiingen zich voortplanten en dus het nageslach'c mede besmetten en de kwa-len uitbreiden. Le Bien Puàlte verwerpt die wreede theorie en hij doet het in naam van het Christendom of der liefdadigheid. De solidariteit is, volgens het katho-lick blad, maar een anderen naam ge-geven aan de liefdadigheid. Pardon, wij aanvaarden de gelijke be-teekenis dier twee woorden niet, wanf ïij verschillen geheel en al. De liefdadigheid rekent op belooning, 't zij hier, 't zij hiernamaals in den he-mel.De solidariteit gaat van een ander, menschelijker en gezonder standpunt uit. Zij zegt : ik help den ongelukkige om-dat ik vandaag, morgen of later nog in hetzelfde geval kan koraen en dan ook hulp en bij stand zal verlangen. Die zienswijze staat geheel zeker hoo-ger, want zij moet en zij kan over de geheele wereld' en-door iedereen in prak-tijk gesteld worden. Dat kan de christelijke liefdadigheid I niet, omdat aile menschen, aile volkeren nog geene christenen zijn. ?.8 Dior. Public kan dat betreuren, als [ katholiek is dat volkomen zijn recht. Maar treuren of juichen komen hier niet te pas, 't is een feit en daar moet rekening van gehouden worden en 't is een geluk. Het ware inderdaad wel jammer indien er geen andere troostende en hulpvaar-<iige menschen op d ewereld waren als katholieken, en dat er geen andere be-ginselen en leerstelsels waren die buiten de kerk de naastenliefde of het weder-zijdsch hulpbetoon aanpredikten als een plicht eenerzijds en als een recht ander-zijds, zonder door de aalmoesgeverij te moeten passeeren. En iedereen zal aannemen dat de ehristelijk ■ liefdadigheid wel onvoldoen-de en machteloos is als men België, het katholiekste land van de wereld, als voorbeeld neemt en ziet hoeveel onver-diende ellende en grenzelooze smart er hier nog geleden T?ordt, z«nder nog te spreken over al het on recht dat op onze werkende klasse weegt, terwijl de rijken — ook de katholieken — voorrechten genieten tegen ons en ook tegen de ka-, tholieke werklieden. Ziedaar feiten die aantoonen dat onze opvatting over de solidariteit veel schoo-ner en grooter is als deze van Le Bîen Public over de christelijke liefdadigheid'. Een schrijver, Henri Lichtenberger, heeft de filosofie van Nietzsche verde-digd zeggende, dat de menschheid hare omkeering moest bewerken naar den opper-mensch. Le Bien Pub'ic antwoord't daarop zeer terecht het volgende : Indien het stelsel van Nietzsche niet opcnlijk belijd wordt, mag men daarom verzekeren dat het niet in praktijk gesteld wordt, min of meer bewust, zelfs in de huidige omstan-digheden ? Wie kent er geene van die « schoone exemplaren van mensche-lijkheid » die van af het begin der crisis op hunne pooten gevallen zijn, om van de openbare ellende profijt te trekken om zich te verrijken en van ook aile medelijden te weer-staan ? Wij zouden wel geleverd zijn, waren er naast die opper-menschen geene goede christenen en ook goede samaritanen, kaholieken, li-beralen, socialisten, protestanten en joden, die zich bukken over de ellende der massa, die zich ontdoen vàn hunnen overvloed, soms van , het noodige om de ongelukkigen te helpen en te troosten. Dat zijn schoone en ware woorden, vooral omdat Le Bien Pliblis zijn artikel als volgt sluit : De beschaving is het werk niet geweest van de patriciërs van het keizerlijke Rome, noch van de chefs der barbaren, noch van de barons der middeleeuwen, zoomin als zij tegenwoordig het werk is van de opper-menschen der nijverheids-trusts en der geldtrusts. De beschaving is het gczamelijk en traag werk geweest van die massa werklieden, geleerden en kunstenaars, die vroeger in het slijk der slavernij wroetten. Wij zouden deze woorden onbewim-peld toejuichen, maar wij mogen niet. Le Bien Publia zegt dat de beschaving het werk is van het Christendom. Dat is onjui-.t ! Er bestonden grootsche beschavingen van voor de christene tijdrekening, zoo de Perzische, Grieksche en Romeinsche beschavingen. Wanneer het rhristendom reeds eeu-wen gekend was en Amerika ontdekt werd, waar nooit een christen een voet gezet had, vond men er de beschaving der Atzechen. M*?n ziet dat het Christendom dus geene aanspraak mag maken als zijnde der oorsprong der beschaving. 't Scheelt nog een beetje. Dat de trustmannen, die zoogezegde opper-menschen, er nog voor minder tusschen zijn tôt op den dag van heden, is even waar. Die bekentenis doet ons plezier en wij zullen ze onthouden. Maar wat ons meer genoegen zou doen, ware dat Le Bien Public zich niet bepaalde bij schoone woorden, maar tôt daden overging en met ons den strijd aanbond tegen de trustmannen en tegen geheel het Capitalisme. F. H. De "bourgeold-pors" S» 8 77 In eene briefwisseling uit Engeland aai wn .ollan >sch blad lazen we cat de finan neele toestand der zoogenaamde « groot Psrs i allesbehalvc schitterend is, niettegen s'aande de enorme verkoop die het gevolg i van den oorlogstoestand. «De gazetten moeten nu bergen goud win nen», denken de meeste liedcn. i;0chtans is het omgekeerde waar, al ver "shijnen ook do meeste bladen «Times» «Uaily Mail» en andere slechts op de helf V;v? ket îormaat in vredestijd. Uo uitiegging van dit verschijnsel is hec eenvoudig. Ifldereen, die ons kent, zal moeten toege -,cn uat wij, socialisten, geene pretentieuz etels zijn. Wij zijn in sommige gevallen we «s al te bescheiden. at zal slîet Volk» nooit willen toegeven toch 13 het de waarheid. mei)°° .IS no" uo°ifc in ons hoofd opgeko j.': ; raaencn dat onze «Yooruit» de verge te 'T'fl Z°U /cunnen onderstaan met de groo aaen, de toonaangevende pers van Lon den of Parijs, de «Times» of de «Journal bijv. Dat zou zelfs «Het Yolkske» niet geloover dat nochtans vast overtuigd is dat nog gro< 1 ter dwaasheden echte waarheid zijn. Die groote bladen nu geven voor vijf e 5 tien centiemen een hoop papier gelijk aa de hoeveelheid van een half dozijn numrnei 5 van «Vooruit». Wat er in dien hoop papier te vinden i laten we buiten bespreking. Maar ieder die wat van perszaken ken west dat het niet mogelijk is zulke groot ; bladen, zooveel papier, te leveren aan de " prijs waaraan ze verkocht worden. , Er,zijn andere inkomsten noodig dan d dagbladenverkoop. Di« inkomsten zijn het welke de groot ( pers, de «bourgeois-pers», zooals wij ze h« [ ten, tôt valsch», slcchte voorlichting de groote massa, verplichten. Die inkomsten zijn de opbrengst der aar kondigingen, de steun van politieke pai tijcn of van groote finantieele ondernemir ■ S«n. Do leek in perszaken kan zich moeilijk d belangrjjkheid voorstellen van het bôdra, Ider aankondigingen. Een handelaar of nijver^ar betaalt soms aan een blad zooveel ala heel de verkoop var «Vooruit» opbrengt. Dan spreken we niet eens van betaaldc , kampanjes van allerlei aard welke de bur- gersbladen bestendig voeren... ; Sedert het begin van den oorlog zijn d« -j aankondigingen fel verminderd; De verklaring van dit verschijnsel hoeven we niet te geven. Dit bewijst ieder. En zoo komt .het dat de grootste bladen zooals «Times» en «Daily Mail», bij eenen grooten verkoop, toch in geene schitterende 2 positie verkeeren, en dat andere den diepe-rik zijn ingegaan. Voor diegenen die zouden meenen dat we 'n blinden haat koestercn voor ailes wat van de bourgeoisie afnangt, dat we stelselmatige verguizers zijn van de pers in dienst der be-zittende klas, zij gezegd dat we niet verge-ten dat nu de kosten, zooals van papier, enz. grooter zijn dan in vredestijd. Maar dit neemt niets af van het feit — en geen enkele persman zal ons daarin tegen-spreken — dat het de onrechtstreeksche inkomsten zijn en niet den verkoop welke een burgcrsblad rechthouden. De burgersbladen hangen af van menschen die de bestuurlijko macht der landen in handen hebben, van financiers en han-delsmannen, van de gunst der aankondi-gers.Die pers MOET het volk verleugenen, kan do waarheid niet spreken noch voor eene rechtvaardige zaak in het st-rijdperk treden. Die pers is het die het volk op verkeerde banen leidt en zoolang diegenen welke de pers in handen hebben, ook belang hebben dat de huidige stand van zaken, met al zijne groote rampen en oorlogsweeën behouden blijft, heeft de zaak van den vooruitgang en ' der menschhaid niets te verwachten van de ' grooto en kleine burgerspers. Begriipt ge nu, kameraden, het groote belang der socialistische pers, die vrij en t vrank voor elke rechtvaardige zaak kan uit-t komen en niemand hoeft naar de oogen te ; zien ? i Eegrijpt ge nu dat ge overal ÏÏW blad j moet doen binnendringen, dat ge geen en-. kele gelegenheid moet laten voorbijgaan om * nieuwe lezera te winnenî Bsgri.jrjt ge dat, vooral nu, het een heilige , ptîcht is voor elken sociaal-demokraat; pro-paganda te maken voor de eenige pers : welke do zaak van den vrede en den vooruit-1 gang dient : do socialistische î Het gehuil van «Times» en «Daily Mail» over de benarde tijden die de burgersbladen tlians doormaken, gaf ons de gelegenheid dit eens te meer te doen uitkomen. We hebben van die gelegenheid geprofi-, teerd. JAN. ; De Siisw-Tork Jsornal,, Het volgend artikel wordt ons gezonden door een onzer medeworkors, die geruimen tijd in den alomgekenden «Journal» is werk- : zaam gowcesfc : • William Randolf Hearst, de eigenaar en leider van den «New York Journal» en hon-derde andere journals, is niet zoo'n slechte ! kapitalist als men uit een voorgaand artikel verkeerd kan verstaan. Daar ik veel eerbied heb voor een goed patroon, doet het mij genoegen hier openlijk ; mijn ouden baas zijn goede werken bekend te maken en een en ander te vertellen over den i «Journal», waar ik als reklaamzetter mijn brood verdiende. j In zijne menigvuldige werkhuizen betaalt Hearst aan ieder werkman 5 franken méér per week dan do vaste prijs der vereeniging 1 (union scale) ; hij is een harde kamper voor : 't achturenwerk en was zelf een der eersten : om voor zeven uren nachtwerk er acht te be~ [ talen. j Op gebied van gezondheid en gemak zijn de werkhuizen zoo goed en praktisch mogelijk ingericht. , De «New York Journal» is het avondblad; «New York American» is de titel van het dagblad, alsook van 't zondagsblad, welke » gedeeltelijk in kleuren verschijnt. Deze drie worden op dezelfde persen gedrukt; gansch , hunno bewerking beslaat drie verdiepingen - met eene oppervlakte van méér dan 200 vier- kante meters ieder. i Yoôr het gebouw, welke 12 verdiepingen i hoog is en door nog andere drukkerijen in-j genomen, staan een dozijn wagens met vlug-ge paarden bespannen, om de duizende ga-s zetten zoo spoedig mogelijk naar aile kan-ten te vervoeren. Boven op de wagens is i; «'t laatste nieuws» in enkele groote letters te j lezen. Aile dagen is er «groot nieuws». L De hoofdopsteller wint de fabelachtige jaarwedde van 500.000 franken; deze man s werkt te samen met een teekenaar, die de gedachten van den wijzen opsteller zoo goed weet weer te geven als kwam het uit denzelf-! den kop. | Al de hoofdartikelen van deze journals zijn als zoovele satiren tegen 't gulzig kapi-taal, de kromme sprongen van 't gouverne-" ment, of wie het ook zij die misdoet. Hearst gaat voor niets of niemand achteruit, ge-steund als hij is door de beste krachten. Artikelen en schetsen dienen voor 10 of 1 12 journals, welke in één en denzelfden staat I verschiiaen. waarva<n de titel verschilt vol gens de stad, zooals: « Boston Journal », «tho Chicago American», enz. Do «New York Journal» verschijnt meest met 24 pages op zat.erdag of bijzondere re-klaamdagen. Het Zondagsblad heeft soms 32 bladzijden, waarvan de twee eerste en laatste in kleuren. Voor de gekleurde rckla-men betaalt men soms méér dan 500 franken do bladzijda en dit om slechts ééns te verschijnen. Het Zondagsblad geeft de scherpste artikelen, en deze zijn zooveel te klaarder daar zij gepaard gaan met welverzorgde teekenin-gen.Na het overlijden van Leopold II, van België, verscheen gezegd blad met een betee-kenisvolle frontpage; zij stelde een kerkhof voor m Belgisch Congo, waar honderden zwartjes uit hun graf kwamen om hunne verminkte ledematen te toonen aan een... grijsaard, die op stapels nieuwe caoutchouc rustte. Het bijgaand artikel, welke die schets besprak, verwekte een algemeen af-grijzen.Een hevige brand in eene hemdenfabriek, welke het leven kostte aan honderden jonge meisjcs, waar on der een zestal belgische, werd dagen en weken achtereen in de bladen van Hearst gehekeld en besproken, tôt wanneer do schuldige eigenaars vorvolgd en ver-oordeeld werden. De Zondaguitgave heeft eone oplage van 600.000 exemplaren voor de stad New York en omstreken. Miss Beatrice, eeno der medewerkstors, hoeft eene page voor haar alléén, welke uit-sluitelijk dient «For the girls». Meisjes, nog te jong of te schuchter om zelf te handelen in liefdezaken, of te schrijven, worden door haar met ra-ad en daad bijgcstaan; dikwijls was het aan die lady te danken dat geschei-den verloofden weer verzoenden of meisjes oen jongen vaarwel zegden die hen in 't vor-derf wou storten. Aile soorten van prijskampen worden door den «Journal» uitgeschrevenj ook is het weeral Hearst die 't meest betaalt voor het vangen van vliegen door jonge gasten, die smerige vliegen welke zooveel kwaad stich-ten.Buiten do socialistische gazetten zijn die van Hearst de meest werkmansgezinde en zijn dan ook do lievelingsbladen der geest-en handenarbeiders. Hier al het goede opsommon van den «New York Jour h al» en zijnen eigenaar is onmogelijk. Om te sluiten zij nog gezegd dat Hearst aile jaren een kolossale som besteedt voor oen «Christmasdiner» voor «newspaper boys», een jaarlijksch Kerstdagmaal, waar al zijne jongens (gazetverkoopers) zich eens te goed doen aan spijzen en dranken, die zij anders nooit te proeven hebben. Mijnheer W. R. Hearst werkt sedert de laatste jaren hard om het burgemeester-schap van New York in handen te krijgen, een niet te versmaden baantje. Dit is misschien wel één der redens van zijno volksgezindheid, maar terzelfdertijd zijn er zijne duizende dienaren toch goed mede en 't doet me groot spijt dat ik, om ge-zondheidsredenen, da grootsche stad New York, Hearst en zijnen «Journal» moest vaarwel zeggeru BEINTJE Rond den Oorlog Brest « LSt©wsk Berestie, Berestowo of Rrast-I/itowsk, is eene zeer oude stad, rond dewelke e: reeds in de middeleeuwen veel menschon bloed vergoten is. Beurtelings heeft de onder krijgskundi' oogpunt gunstig gelegen stad toebehoort aan de I>uitschers, aan de Zweden, aan di Russen, aan de Oostenrijkers en weer aai de Russen, om nu weer in de handen vai de verbonden centraalmachten te vallen. In 1831, op raad van Ofme uitgezondei commissie, besloot Nikolaaa I de vestin; van Brest-Litowsk nog aanzienlijk te ver sterken, zoo te versterken dat aij doo: geene macht meer kon veroverd worden, ei het is de moeite waard om eens te lezen hoi het daarbij > ^gegaan is : Op een schoonen zomerschen dag van da jaar, was Nikolaas I, omringd van zijne schitterende hofkliek, naar Brest-Litowsl gekomen en had zijn kamp opgeslagen oj den berg Tartare, die den heelen orntrek be heerscht. Naast. den zetei van vader Nikolaas stonc de zetel van den achttienjad-igen zoon, di< weldra Alexander II zou worden, en d< gouden zon wierp een gouden licht op d< gouden sieraden van de verblindend prach tige gewaden van het keizerlijk hof. Aile waardigheidsbekleeders der stad wa ren met de massa der Isewcners uitgenoo digd en aldus stonden duizenden en duizen den menschen van allen rang in de groent weide aan den voet van het gebergte om he1 hof te bewonderen en te vernemen wat d< oppermachtige heer hen mee te deeJen had Op eens stond de c2'aar recht en met d< armen zwaaiend, in schijn geeetdriftig er opgewonden, sprak hij eene lange redevoe-ring uit, die door zijne omgeving Luidruch tig werd toegejuicht, maar waarvan daai beneden niemand een woord verstaan had, Als de czaar gesproken en zich neergezel had stegen eene dozijn prachtig gedoschtf ambtenaars te pa>ard en reden naar bene-den om de angstig nieuwsgierige menigtt mee te deelen dat de heer en meester het bevel gegaven had om van Brest en den Omtrek de sterkste vesting te maken die er op Aarde bestond. Daar de « wil van den czaar de opperste wet » uitmaakte, trok de massa af zondei naar eeniga uitlegging te vragen en de volgende week werd er eene ukase uitgeplakt waarbii den inwoners bekend gemaakt werd dat zij zoo spoedig mogelijk hunne wonin-gen te verlaten hadden eu dat ?ij er lich eene andere te bo-uwen of te laten bouwen hadden op een afstand vc*n ten minste vier wersten buiten de stad, ailes op de kosten van den Staat. Kort daarop verscheen het legor der for-tenbouwcrs en de woningen die in hunnen weg stonden vielen als kaartenhuisjes onder hun houweel, werden in brand gestoken of bij middel van mijnen in de lucht ge-jaagd, maar niemand kreeg een roebel schadevergoeding — tenzij eenige begoed-den vijftien jaren nadien, dank aan eene commissie dîe zij met de verdediging hun-ner belangen gelast hadden. Al degenen die geld hadden of er konden geleend krijgen hadden zich buitesa den door de regeering getrokken kring eene nieuwe woning, een winkel of een werkhuis laten bouwen en zoo was er eene nieuwe stad aangelegd waar renteniers, hande-laars en stielmannen een onderkomen go-vonden haddan. Maar met de overgroote meerderheid dsr bevolking was het heel anders gesteld. Zij wa® tôt den bedelstaf gebracht en havelooa, moedeloos mocht zij de groote ba>an optrek-ken om elders een onderkomen, een bestaan te gaan zoeken. Gedurende deze dagen zijn daar onbe-schrijflijke dingen gebeurd, waarbij de po-litie de hardvochtigste roi speelde tegen-i over de armsten, die nauwelijks den tijd hadden om hunne armoedige plunjes te red-den uit de elleudige woningen die moesten plaats maken voor de « grootste vesting der Aarde ». Met duizenden werden de armen de groote baan opgedreven, meedragend of mee-voerend ai'les wat z;j hadden kunnen red-den, zonder te weten waarheen zij zich iouden begeven, zonder te weten wat zij met vrouwen en kinderen zouden gaan aan-vangan, zonder te kunnen rekenen op eenige vergoeding of eenigen onderstand van wege de rijken of de overheid. En het ergste ging het nog naartoe onder de fan&tieke Joden, die de overgroote meerderheid der bevolking uitmaakte: Als zij vernamen dat ook hun kerkhof ging «ontheiligd» worden ging, er onder de rijken zoowel als onder de armen eene ver-schrikkelijke klacht ten hemel en in hun fanatisme besloten zij dati zij ook het stof-felijk overschot hunner duurbare dooden zouden meenemen ! Na acht dagen gevast, gebeden en over-wogen t© hebben, trok de heele joodseha bevolking naar het kerkhof, nam eerbiedig de graîsteenen weg, haalde de nog geheel geblevcn lijkkistem, de ontbonden lijken en het gebeente der langer begravenen te voorschijn, deed ailes in bakken en zakken, laadde ailes op karren en wagens, bedekte het' met rouwkleedem of zwarte lompeo en trok er mee de groote baan op, onder een sterk geleide van policie, zonder te weten waar er mee heen ! Na den aftocht der levenden was het den aftocht der dooden, in al zijne onbescbrijf-lijke akeligheid. le kEwkmûî iuritl in oisftsÉii [ . De amerikaansche grootkapitalisten win i nen geld «gelijk slijk» — en als een Ameri kaan veel geld gewonnen heeft is hij pron op het aaukoopen van kunststukken en oud , heden. ; Deze voorwerpen moesten in hocfdsaa] uit Europa komen en daar is ook de oorlo] aile moeilijkhfden in den weg van dezei handel komen leggen. ■ Als gevolg daarvan is de binnonlandsch handel in kunststukken en oudheden zoo veel te levendiger geworden en daarmed is een gouden tijd aangebroken voor d> kunstschllders, voor de kunsthandelaars ei i vooral voor de nijveraars die zich bezig houden met het maken van oudheden, Volgens een amerikaansch vakblad zou den er gedurende den eersten simester vai het jaar 1915 in het land niet minder dai 180 fabrieken van allerhande oudheden to stand gekomen zijn, fabrieken die zich ech ter een anderen «amevikaanschen» naan geven, fabrieken waarin een kapitaal vai 53.000.000 dollars moet aangelegd zijn. Op de behendigste manier en met ail( middels, voegt het blad er bij, maakt mei in deze fabrieken oude voorwerpen vai allen aard na, die dan als echte oudheden voor fabelachtig» sommen aan den man worden gebracht, vaak in europeesche ver pakking. Bij middel van de electrische scheikundi zijn de imgenieurs van sommige owdheden fabrieken er wonderbaar in gelukt om di metalen, het maiwier «n het hout «oud» t< doen schijnen e>n de voorwerpen die er ui gemaakt waren te verk»open aan de zotsti prijzen. Zoo g«r»akt meç ?ijn geld kwijt en word men rijk t 311 — M. 24S ^ Prijs per ccmmar ; voor België S centiemen, vooi den VreomdeS centiamoo TaSefoon t Bodactte £47 - âdwîinisferatSa '2845 Ma^ilaq ®"SËPT£Î8Ea 191b

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.