VOORUIT Orgaan der Sek/sche WeMedenpapùj: — Verschjjnende aîk dagen. Orukater-Uitgeeîstef *aïa; Maatschappij ÊIET L!CHT bcstuurder » P. DE VIS CM. Lcd«berg-Oen» . . REDACTIE . . ADMÎNISTRATIE HOOGPOORT. 29. GENT A3CNNEMENTSPRIJS BELGIE Drie naanden. . . , , fr. Ut Zea tnaanden ..... tr. 6.50 Ben jaar....... fr. lUft Mes a bonnet rt sich op «De posttrarcei** DEN VREEMDE Orie tnaanden (dsgtlijki verxonden). ..... fr. 0.75 Maatschappelijke Klassenstrijd Onze antwerpsche kameraad Jef Van Extergem schreef onlangs in Vooruit cen artikel, getiteld : Klassenstrijd. Daarin toonde onze partijgenoot aan, dat de zoo gevreesde klassenstrijd geen gewilde of gewenschte socialistische vin-ding was, maar het logiek gevolg van het bestaan van meer klassen die tegen-y.trij dige belangen hebben. Dat bevalt Le Bien Public niet en hij poogt dat te weerleggen, iets waarin hij natuurlijk niet gelukt, omdat het de zui-Vere waarheid is. Onze vriend had geschreven : Klassenstrijd... bij het hooren van dit woord beeft en schrikt geheel de burgerij Doch onzinnig en méér dan bespot-telijk is, dat velen den klassenstrijd beschouwen als iets dat in leven ge-roepen werd door de socialisten, en daarom aan deze laatsten verwijten, dat zij den maatschappelijken vrede wilîen verstoren. Niets is meer onjuist en verkeerd. Klassenstrijd is het natuurlijk gevolg de loonarbeiders en de bezitters, — wier belangen rechtstreeks tegenover elkander staan. De voortbrengers om een beter, menschwaardiger bestaan te hebben, trachten voortdurend hunne loonen grooter te doen worden. Tôt staving daarvan, kunnen de sta-kingen die in den laatsten tijd — zelfs tijdens dezen afschuwelijken, barbaar-schen oorlog — zoo menigvuldig zijn voorgekomen, aangehaald worden. Langs den anderen lcant willen de bezitters, om hunne winsten te doen stijgen, het loon der werkers verminde-ren. Dat zijn dus wel twee factoren welke rechtstreeks met elkander in bot-sing komen. Le Bien Public- vindt dat verkeerd en hij antwoordt : Men zou a'dus kunnen zeggen, dat de handelaar den hoogsten prijs tracht te bekomen van zijne waren, terwijl de verbruike* het minst mogelijk tracht te betalen. Zoo ook de eigenaar, die de hoogste huur tracht af te persen van zijnen in-woner, terwijl de huur der ailes beproeft om zich aan zijne verplichtingen te ont-trekken.Zekerlijk, Bien Public, men zou dat niet alleen kunnen zeggen, maar dat wordt aile dagen gezegd en niet het minst door uw eigen volk En het wordt niet alleen gezegd dcor werklieden, het wordt ook gezegd, en zelfs met meer kracht, door burgers, die in deze gevallen tegenover handelaars en eigenaars ook te klagen hebben. « Noem mij den eersten handelaar, îk $al u den eersten dief noemen. » Die preuk is van vandaag niet, zij is oud en /.ij blijft waar. Le Bien Public is zoo goed van aan te nemon, dat er een zekeren tegenstand ont-staan is tijdens den oorlog, tusschen ze-kere eigenaars en zekere huurders. Even-zoo voor de handelaars en de verbruikers. Maar die tegenstand is toevallig en geenszins algemeen, zegt het blad, en het vraagt : Waarom zou de tegenstand van nij- veraars en werklieden eigen zijn aan het sociaal regiem van heden? Vooruit vergeet dat te explikeeren. Bien Public, gij hebt maar te spreken, gij gaat voldaan worden. De handel en de eigendom zijn er verre af van op dat gebied te kunnen ver-geleken worden met de nijverheid. De handel is onderworpen aan eene hevige concurrentie, die hem belet te over-vragen, toch niet aan komptante betalers. Bij de koopers op krediet betalen de le-venden voor de dooden, dat is gekend. De eigenaars vragen ook niet altijd willekeurig de huur die zij willen. Hunne eigendommen kunnen vermeer-deren, maar ook verminderen in waarde, door verschillende oorzaken gansch onaf-hankelijk van hunnen wil. Zoo sommen wij terloops op : het bou-wen eener fabriek in de nabijheid, het aanleggen van een park, eene andere ver-fraaiing der wijk, enz. vermeerderen de eigendommen in waarde ; het omgekeerde doet ze verminderen. Zekerlijk bestaat, zoowel bij hande-làars als bij eigenaars, de strekking om zooveel winst mogelijk op te strijken, maar die zucht werdt toch nog door iets beperkt, Bij de nijveraars veel minder. De concurrentie bestaat onder hen ook, maar zij wordt grootendeels gevoerd op den ru g van de werklieden en leidt tôt lage loonen.Le Bien Public zegt ons wel dat de VERSTANDIGE patroons eerder goed werk zoeken dan goedkoop werk. Dit ware inderdaad wenschelijk en goed. Maar de verplaatsing der nijverheid van de steden naar den buiten, toont dat het anders is. Of zijn de Beernaert's, de de Hemp-tinne's, de Pepyn's, enz. soms geene ver-standige fabrikanten? Confrater, g'hebt het woord. Zou Le Bien Public durven beweren, dat de verfijning van het mekanisme, waardoor de voortbrengst vermeerdert, in evenredigheid de loonen doet stijgen? De loonen zijn geklommen, 't is waar, maar niet zonder veel strijd en ook niet volgens de verduring van 't leven en vol-gens de klimmende behœften op aile gebied. Ziedaar de waarheid. * # * Er zijn goede patroons, zegt Le Bien Public, en de menschelijkheid is niet het monopool der socialisten. Wij maken daar ook geene aanspraak op. ]a er zijn patroons die veel gedaan hebben in dezen tijd voor hunne werklieden, maar er zijn er veel meer die niets gedaan hebben. En wij gaan u iets vertellen dat tj mis-schien zal verbazen : Vooruit sprak eenige weken geleden lof over een patroon. Welnu die heer stuurde een afgevaardigde naar onze bu-reelen, om ons te bidden die lofspraak te staken, opdat ze niet aan het oor zou komen sijner kalanten — ook fabrikanten — die zouden afdingen op den prijs der werken die hij voor hen uitvoert, Wat zegt gij daarvan, Bien Public ? En moest gij aandringen, wij zouden dien braven patroon bij naam doen ken-nen.Wij komen dus tôt de slotsom, dat een afzonderlijke patroon niet goed mag zijn als hij wil, bedreigd als hij is door de anderen.Braafheid staat in den kapitalistischen dictionnaire niet; het is geen gangbare munt F. H. de saraenwerking om lid te worden, om ons mede te helpen in enze pogingen om de werkende klasse vooruit te helpen, te steu-nen.Zeker zullen wij wel open en onder-duims belogen en belasterd worden even-als onze voorkamper het blad «Vooruit». Dooh wij nemen heb van waar het komt en laten het oordeel aan onze bevolking over die de volksstroopers en bedriegers wel zul-ien wefcen het hcofd te bieden. Onze strijd, partijgenooten, moet dus veelzijdig zijn, doch is gemakkelijk te voe-ron. Wij hebben te prachtiçe voorbeelden, door uitslagen die deze innchtingen reeds bekwamen in andere gemeenton ; het oogen-blik is schoon om medekampers te winnen. Wij hebben gezaaid, laat ons nu oogsten. Werken wij moedig, partijgenooten, wij zul- len een rijken oogsfc hebben I Aan de propaganda, klassegenoote-n,- nià&? meer gerust, eene hardnekkige prin<Sipieeï« werking begonnen z66 vcor onze Ooopera-tie z66 voor ons blad «Vooruit»: de twee" grondvesten waar wij op bouwen. Doet ons partijblad «Vooruit» door alS! uwe gezelien van den arbeid lezen ; spoort hen aan lid te worden onzer Cooperatie. . Houdt niet op zulks te doen en gij zuî#1 werken voor enze beginselen, zooala eeit overtuigd en waardig socialist' doen tfloete Maakt het on?'® workbroeders v/elke on#; nog niet lezen bewust, dat wij alleen in aile' omstandigheden, de rechten der arbeidendss klasse, on zen stand liefhebben, en al dezen i schuwen die hun onderdrukken en verr^dén willen. Voor het Bestuur: G. V. In het arrondissement Oendsrmonde Te Lebbeke De sfcichting eener socialistische gamen-werking (kruiaenierswinkel en kolenh&ndel) is een voltrokken reifc ; zij is er, en, mogen wij reeds zeggen met eeae schoone uitstal-ling vau waren, die triomf&ntelijk de con-currencie kunnen weerstaan onder oogpunt van hoedanigheid en prijs. Waarom hebben wij eoo gewerkfc en ge-ijvei-d om eene samenwerkende maatschap-pij tôt êt-a-nd te brengen 1 Omdat wij weten da-t de aamenwarking oeoe der machtigsto factoren is om ons volk ïfdelijk en versian-delijk op t« ieiden, het meer welvaart kan echenken en het uit mistoeefcaadesn kan red-den. Wij stichfcten ook onze samenwerkkng om aa-n de kapitalistien te tcoaon, dat de arbeidende klasse self kan besturca «n welke voordeeleu zij aan hare leden kan schenken, terwijl deze bij bij sonder en in hunne eigene kas blijven ! D» Samenwerkende Maa<schappij zal, zooveel het in hare maoht is, goedkoope waren verkoopen èn van de beste èo zui-ver3te hoedanigheid. Zij zal ooJc groote en schoone voordeelen schenken wanneer hare macht het haar toe-laat; zooals een percent in de winst, eene hulp aan de kraambedvrouwen, steun bij ziekte, starfge-val, en pensioen zonder stor-ting, enz. Ziedaar, in kerte woorden, de voordeelen en het nut welke de Samenwerkende Maat-schappij U zal geven. In aile moeilijke omstandigheden des levens kan de samenwer-king van nut zijn : aile proletariërs kunnen kracht» en hoop yinden in de werken door de arbeiders gestioht en bestuurdj waaraan zij al hunno krachten wijden en die hun be-zielen voor het welzijn hunner klasse. Het is dus met voile hoop dat wij ons wenden tôt diegenen welke tôt hiertwe nog onverschillig ot vijandig zijn gebleven aan Van een Ghristen mensch uit West-VlaandereB ontvanpn wij onderstaanden brief van bedanking Aan den Heer uitgever van net daeniea «Vooruit» van Gent. Mijnheer, De tijd waarin wij nu leven heeft mij Je gelegenneid gegeven van, bij gebrek aan kathclieke dagbladen dagelijks het blad «Vooruit»» te lezen, ten eersten, om te zien welke bokendmakingen van bestuurlijken aard er in verschijnen, en ten tweed en, om te zien welk nieuws er zooal bestaast in het buitenland. Vroeger, had ik dikwijls door de katho-lieke priesters, en hunne navolgers hooren seggen, dat het blad <Vooruit» eefie sleohta gaz et) wa«, die niet anders dan kwaad stichtte, en de arbeiders ongelukkig maakt s naftr ziel en lichaara. Daar ik mij met 'een politiet bezigheud» en mij vergenoeg met h©t brood voor mijn» kinderen te winnon, zoo had ik nooit geen enderzoek gedaan om te weten, of di» ge-zegdens der priesters waarheid bevatton. Van den anderen kant moet ik ook zeggen, dat ik leefde eoeals vele arbeiders, tevreden als ik mij ne vijf kinderen kon voe-den. Ik ben een christen mensch, ben ge-doopt, heb mijne eerste-communie gedaan, en ben gevormd door den bisechop van Brngge, in de nieuwe kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Dadizeeîe, getrouwd in de kerk van Moorselode, en nu vader van vijf kinderen.Van mijne jonge jaren af heb ik de H. Sohriftuur gelezen, en honderdmaad door-zift, om na te zien, of de kathodieke Kerk wel de waarachtig© leering van Ohristus of zijn Evangelie leerde: Ik heb heê tegen-overgestelde gevonden ; maar voor het wel-zijn van iedereen heb ik nooit iete hierover willen schrijven, oordselende dat iedere mensch 't zij priester of burger levea mag zooals hij sterven wil. Nu met deaen oorlog aeb ik ondervonden, gehoord en gezien, dat zij niet alleenlijk de leering van Christus vervalschten of niet volgen, maar dat zij nu cveral met andere katholieke mannen, vele arme vrije arbeiders als redelooze dieren behandelen. Als christen mensch heb ik het reeds zelf on-dervonden. Bij mijtt geval kan ik dan nog de ontel-bare klachten, van ail die katholieke ste^ den en gemeeanten voegen, welke ik dagelijks in het blad «Vooruit» kom te Iezea,> klaehten die door mij gekend zijn, zooalsr die uit Meenen, Mareke, Rekhem, Ingel-| munster, Emelgem en lseghem; door dei echtheid dezer kan ik gelooven, dat dia£ van andere plaatsen ook waarheid zijn., Om nu die zaak der klachten van nader-bij te onderzoeken, heb ik getraclit mij d». katholieke bladdn « Le Bien Public » en het « Volk » van Gent aan te schaffen, tenf einde ook hunne houding ten opïiehte va*: de arma menschen te zien. Ik sta verbaasd hij het lezen dezer katholieke bladen, men zou zeggen dat al d« menschen in een aardsch paraclijs levea, en dat zij van blijdschap inoeben «psprin-ge*n, als vader, man of broeder op het slaff--veld gestorveu zijn. Had ik zulks zelf nk0> geleaenj nooit zou ik het willen' geîoovefr, hebbem dat er katholieke mannen îeefdeb^ die zoo kwetsenda en met de leering vas-; Ohristus strijdeftde wowrd'en hadden dwr-'-' ven schrijven. In tijden van wee en droefhek!, in irfjrlep 1 vaat !ijde>n en armoede, de menschen loere»; dat zij nioeten juichen en fier zijn, als eS hunne bloedverwanten verîiezen, 't vf, schrikkelijk ; beneven* al zoo gewing t dienste der rijken, vied ik nergens gMB* plaatsken in hunne dagbladen om de on-telbare misbruiken rechtstreeks aan te» klagen, 't is sehandalig. Deze vaststelling^1 heeft mij tôt in het di épate van niijn christen hart getroffen, en, ik heb het als eetf*: shristen plicht aanzien, van aan tT, Heeif (Jitgsver van het dagblad « Vooruit », derérfj brief van bedanking te sturen, voor al be& goede dat gij doet ten opzichte der arm»^ nenschen, waarvan or 2.oovele ten on rechte verdrukt en verachfc zijn. Ik mag u verze-keren, — en het zal hun plicht «ezen, — dat aile arbeiders, gelijk van elk gedacht. il dankbaar zullen zijn voor de verdedsginjs lie gij voor hen verwezenlqkt, want, wars? let niet dat gij onbevreesd tegen al die mûri sruiken en lteve vriendjes-zaken optreedt,'' roorzeker zouden er al reeds vele vTOiiwes^ m kinderen van arbeiders, onschuldig van,' honger gestorven aijn, alleenlijk omdat sriy; ai et in dien smaak der priesters of der! catholioke of andere rijke lieden vallen. En nochfcans, die millioenen io geld e«'! setwaren door al die menschlievende Ian-i len aan België geschonken, behooren noch' kan de kerk, nooh aan de steden of ge-neenten, maar aan den arme, gelijk «an ^elke gedachten, voorwien zij gegerven zijn. De dagen »ijn pijnlijk en droevi^ en <reW priesters leeren en zeggen: 't 1* eene strar 7an God ! i Zulks is niet waar. God atraft dc mef' icher niet, maar d« menschen straffen zieir :elven. God laat de menschen hier op aarde ^ol-, comen vrij naar hun persoonlijk gedacht t* even; aldus straft God dan de menschen, îiet, maar de rijken en machtàgen dezerj tarde straffen de a-rbeiders, omdat fij nachteloos en onvereenigd zijn. De priesters leeren ook, dat de duiveljl lit de bel hier op aarde komen. Dit is nisfc ;ooals zij zeggen, maar de eene mensch is lier op aarde de duivel van den a.nc!ere»î nensch en iedereen kan dit zien en ondôr* rinden. Als lezer van het Evangelie van Chrisfcwl noet ik zonder aarzelen bekennen, dat hefc sen weldaad is van God. die het zoo s«-:chikt of gewiîd heeft, dat. het socialisai# >p heiden zoo groot en machtip; is opgewaa-, ten ça zulks in aile landen der wereld, is het dat, moest het socialisme marrf ;ijne octvermoeibare verdaiigerg va» âm nenschelijke rechten, niet bestaan, velè krme menschen in dezen tijd zonder redaft ip de straten van honger zouden omgeko-nen zijn, niet omdat er geen eten bestaatâr naar enkel door den haat vau vele pri«-^ ters en andere rijke heeren, die ovetaî' len baas spelen. In andere woorden _ge-;egd. het socialisme is de balsem die dieofc m. de wonden door de kerk en het katpitv, Mme g^YBtàkt, te heeien. fVervolg morgen.j Een poppeniinis (Nora) van Hearlk Sbsen voordracht gehonden in « Ons Hais », door gezel P.-J. D'HOEDT, on 14 ÏWptwVr —-o—• Geaohte toehoorders, Aïs inlichting, begin ik met U de chrono-logische lijst te geven der tooneelstukken van den schrijver Ibsen, waarvan ik de let-terkundige waarde geschat heb in mijne eerste voordracht. Ibsen's werken kunnen in drie wa^ego-riën-perioden verdeeld worden': a) 1® periode 1849-1859. 1. Oatilina. 2. Het Hunnengraf. 3 De Vrouw van Ostrot. 4. Het feest op Solhaug. 5. Olaf Liljenkrans. 6. De heiden van Helgol&nd/ b) 2* periode 1859-1877. 7 De Komedie der liefde. * 8 De Kroonpret<>ndenten 9 Brand. 10 Peer Gynt. 11 De Bond der Jeugd. '2. Keizer en Galiléer. 13 De Steunpilaren der Mastoîhnppij' \ c) 3* periode 1877-1899. ! «. Een Poppenhuis (Nora). i •"> Spoken. 10. lien volksvijand. 37. De wilde eend. 18 îln^TT!<"'T.cVin1nr, 20. Hedda Gabier. 21. Bouwmeester Solnesz.- 22. Kleine Eyolf. 23. John-Gabriël Borkman. 24. Als wij dooden ont-waken. Ibsen's eerste dramae zijn uit de geschie-denis van zijn lajid en de mythologie ge-trokken. Later is hij zelfstandiger gaan staan, kreeg vasten voet op maatschappe-lijk gebied e<n schiep zijn sociale- en fami-liedramas.Het is onder deze laatste dat wij een keus van drie werken hebben gedaan, om die voor U te behandelen. Wij beginnen met Een Poppenhuis (Nora), omdat dit hoti werk is waarin de schrijver het duidelijkst zijn standpunt tegenover het huwelijk uit-eenzeit.De grondgedachte in Een Poppenhuis i» : dat het huidige huwelijk op niets anders bernst dan op schijn, ieugen en berekenin-gen; dat het huwelijk feitelijk maar als grondslag mag hebben : de liefde bij man en vrouw en hun wederzijdaehe verplichtingen. — Dan eersfc kan het huwelijk geluk stichten. Nu iets over,den titel van het stuk : la de oorspronkelijke taal heet het stuk niet Nora, maar wel Een Poppenhuis. Ook in de Duitsohe uitgave d*r volledige werken van Ibsen, die wij hebben geraadpleegd, en bewerkt is onder toezicht van Paul Schlenter, Georg Brandes en dén dichter self, is de titel: « Ein Puppenheim », 'us wel : Een Poppenhuis, Waarom heeft de vertaler die titel niet behouden 1 Nora zegt niets, Een Poppenhuis verklaart ons ailes. En de titel is altijd van groote beteekenis; hij kan ons 61 onverschillig laten, 6f afstooten, 6f aan-trekken.Dm titoi Wm Powjenlwh i» teer tw» groote beteekenis en laat den lezer onmid-dellijk veimoeden, dat er heel veel gewich-tigs achter schuilt. Nora is in haar outierenhuis steeds de pop van haar vader geweest. Haar vader heeft Nora niet opgevoed, maar haar ge-voed, en met haar geepeeld als een kind met eene pop. Als pop is Nora uit de han-den haars vader overgegaan in die van haar eehtgenoot — roor haar een vreemd man, tôt wier. zij zich aangetrokken voelde door de sympathie die de liefde schenkt. Ook Helmer, Nora'g man, heeft haar nooit anders dan als pop behandeld. Nora dacht aatsvankelijk dat het hefde was die haar aan hour man verbond. En liefde w4s het ook, in zekeren zin. ,Maar Nora was in staat groote daden te verrichten,juist door haar li«fde. En haar groote daad is ge-weest, de herst-alling van hetar man, ja. zijn redding- van den dood. Daarvoor neeft Nora' wel "eene daad verricht, het stellen van haars radars naam onder eene verkla-ring van borg, die strijdig is met de geschreven wet. Maar wat gaf Nora om die geschreven wetl! De natuurwet had voor haar grooter waarde, ©n die dreef haar naar zoogezegde onwettige middelen, om haar man in leven te houden. Dàt nu die groote liefde-daad, heeft Helmer niet begrepan. En als hij voelde dat hem gevaar dreigd© om de daad zijner vrouw, heeft hij, in plaats van zich verant-woordelijk te stellen, voor wat Nora uit liefde voor hem heeft gedaan, is hij woe-dend en overlaadt haar met verwijten; sproekt van sçheiden, en alleen maar voor de oogen der « wereld » bij elkaar te blij-vem ; vindt haar onwaardig om nog lang kinderen op te voeden, enz. En eersfc ait aile gevaar geweken is, wil hij ailes Wj het owde lato» •" '* ftewesne leven weer Toort» lotton. Maar z66 vat Nora het hù'weîijksleven niet op. Het is haar altijd ernst geweest met hare hefde en van haar eehtgenoot heeft zij dat ook zoo verwacht. Maar nu eérst gaan hare oogen open. Nu eerst ziet zij hoe erpr zij zich bedrogjen heeft ; nu eerst wordt het haar duidelijk dat zij ook voor haar man slechts oene pop is pewsest, al de acht jaar dat zij met hem is gehuvrd. En nu komt Nora tôt het klare bœwustzijn, dat zij als pop uit de handen haars va-dwrs is overgegaan in di© van .haar man. Geen moeder wellioht heeft haar kinderen »oo lief als Nora do haren. En toch, ook n>u wordt dit haar duidelijk : haar kinderen zijn slechts poppetjes voor haar geweest. En dat voor de oogen der « wereld » zoo geiukkig huwelijk, is niets anders geweest dan' een schijnmodel-huwelijk. Dat zoo Kefelijk te-huis, is niets anders dan een Ziet gij nu, waarde toehoorders, van hoe groot gewicht de titel van het stuk hier is, en hoe verkeerd vertalers doen, door hem te veranderen in een niets-zeggenden titel î Om Nora goed te begrijpen, moet men de v66rgeschiedenis van het stuk ten n en, dat is, wat gebeurde v6or het dostk opgaat, en waarop het heele drama rust. Want juist dit is 't gewiohtigste der heele gebeurtenis, cmdat deze v66r-geschiedenis de ooraaak is van ailes wat later voigt-. En hier ook moet ik er op wijzen, men wijdt aan ailes wat in 't leven gebeurt, tè weinig aandacht aan de oorzaken en tè vee! aan de gevolgen. De oorzaken worden zelfs heel dikwijls over 't hoofd gezien, het is alsof die niet be-stiaan. Men bepaalt zieh steeds bij de ff«s-volafen • Tervolgt.) SI" mar « N. 362 Prijs per nummer : voor België 8 centiemen, tooi den Vr«#mde S etnumtn Teietoon i RedâoÏÏoâ^TTftdml^sîratle r— —. : mii ii m m i" 11" m — ■ i miiiiii I IIIIIII-I Il—m mil m m m uw n— m n mi — iinnil imiwi Mi ■

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.