Drukster-U itgeeîster Sam: Mcatschappij HET L1CHT bestuurders p. DE ViSCH. Ledeberg-Gsnt . . REDACTIE . . ADMINÎSTRATIE K00r"'?ORT. 29. GCNT A30NNEMENTSPR1JS BELGIE Prie maandea. . » , . ir. 3.2i Zea maandea . . . . . fr. 6 50 Een jaar . fr. 12.50 Men abcnneert zicfi ©p aile postburceleo DEN VREEMDE Drie niaanden tàagciijk» verzcndeo). ..... fr. 0.79 Qrgam der Beigische Werkliedènpaptif. — Yersehjjnettde alla dagen. "Vooruit,, en zijn doel in Een der verwijten die men de gentsche iocialisten geheel dikwijls naar het hoofd heeft geworpen, was dat het bak-kers, kruideniers, enz. waren, maar geen socialisten. Anseele en al zijne medebestuurders, waren meer bekommerd met den prijs van de blcem, van den koffie, enz. dan met de memgvuldige kenteekenen die het bestaan van een maatschappelijk vraag-stuk aantooftden. En al die filosofen en pure woorden-cramers, dachten, als zij dat gezegd hadden, dat zij den gaai hadden afge-schoten.Als zij nog een greintje verstand en eergevoel over hadden, moeten zij nu be-grijpen, hoe weinig juist, ja hoe glad verkeerd hunne aantijging waren. Zeker schenkt de S. M. Vooruit vele en groote onmiddellijke voordeelen. Maar waarin belet zulks iemand een goeden, overtuigden en geestdriftigen strijder te zijn voor het socialisme? In niets dunkt ons. 't Is alsof men zou zeggen, dat de uiterste honger er moet zijn en gevvenscht worden, vooraleer de maatregelen moeten genomen worden. Dat de meeste ellende onzer klasse, haar alleen de noodige stoffelijke, zedelijke en verstandelijke krachten zal schenken om tôt hare vrijmaking te komen. Dat is gladweg verkeerd, 't is een ge-vaarlijk dwaalbegrip. Dat een anarchist aldus redeneert zeggende : « Uit de armoede, uit den hongersnood, uit de ellende en de ver-drukking zal de wanhoop geboren worden, die onverrnijdelijk tôt opstand, tôt hongerrevolutie zal voeren. Daar is de redding. » Deze redeneering is de ware, de echte niet en zij vindt geen ingang bij de so-ciaal-demokraten.Vooruit heeft het beter dan iemand begrepen van bij zijne stichting, en arti-kel i en 2 v/aarin hij het doel der Sa-menwerkende Maatschappij uiteenzet, laat op dat gebied niets te wenschen over. Zienier : REGLEMENT VAN INWENDIGE ORDE Doel (1er Maatschappij Artikel 1. — De Maatschappij Vooruit Nr 1 heeft voor doel, door micldel van sa-menwerking, (len zedclijkeii ca stoffelijiïen toestaud harer leden te verbeteren. Hier-toe heeft zij. ten eerste, eene Samenwer-kende Broodbakkerij opgerieht, waardoor zij a an de leden de beste hoedanigheid brood aan den laagst mogelijken prijs be-zorgd, door aile 3 maanden de gedane winst onder aile deelnemers, volgens yerbruik, te veideelen ; ten tweede, Magazijnen van ellegoederen, gemaakte kleeren, meubelen, kruidenierswaren, schoenen, leder en ko-len, waar de leden met de kaarten van hunnen deel kunnen koopen ; ten derde, een Hulpfonds, om .die leden te helpen, welke door ziekte of ongevallen belet zijn te werken ; ten vierde, Volksapotheken, waar de geneesmiddelen van de beste hoedanigheid aan zeer lagen prijs worden ver-kocht; ten vijfde, een Pensioenfonds voor [ oude leden ; ten zesde, een Hulpfonds t-ot | ondersteuning der moedtrs, vrouwen van leden of vrouwelijke leden, bij de geboorte van een kind. De Maatschappij bezit een Muziekkorps, een Turn-, Xang- en Tooneclkring, die hare plechtigheden en andere volksfeesten en betoogingen opluisteren. De Maatschappij zal niets onbeproefd la-ten om de s&inenwerking uit te breiden tôt den aan- en verkoop en tôt de voortbrengst van ailerhande waren ; zij kan stapelhuizen houden en aan het publiek verkoopen. De Maatschappij zal verder aile bewegin-tcii ondersteunen, die strckken kunnen tôt M verbeteren van den zcdel'Jken en stof-felijken toestnnd der werken de klasse. Art. 2. — Aangezien de Samenwerkende Maatschappij Vooruit !vr 1 is opgerieht voor,il met het doel a^n de algemeene ont-der arbeidende klasse kraelitda-mode te werken, zoo heeft zii zieh bij «le beigische Werklieden-Pnrtij aangeslo-teii.Die beide artikels van Vooruit's règlement zijn volop eene verklaring van prin-ciepen, die voor niemand iets te wenschen kunnen overlaten, als stoutheid en duidelijkheid. Den stoffelijken toestand zijner leden ^crbeteren, zulks kan maar gebeuren in beperkten zin, in het raam der tegsn-woordlge kapitalistiscbe samenleyins. , Is dat soms niemendalle? Maar dan is geheel onze strijd zonder waarde of zonder beteekenis. Als een cent of een halve kluit win-nen op hetgeen men noodig heeft, — en daar zijn veel artikelen vandoen — niets beteekent, maar dan zijn twee of vijf centiemen goedkooper inkoopen ook van geenen tel. Als dat waar is, doen onze vakver-eenigingen slecht of ten minste nutte-loos werk, door steeds in de bres te springen, 't zij om loonsvermindering te beletten, 't zij om loonsverhooging te be-komen.Maar het is niet waar, gelukkiglijk. Ieder beetje meer welstand of minder te kort dat men aan de werklieden kan schenken, is nog wel de redding niet, maar 't is eene verbetering. 't Is balsem, die hunne wonden ver-zacht en in hunne hoofden de overtui-ging prent en in hunne harten de hoop doet ontvlammen, dat hunne sociale kwetsuren te heelen, te genezen zijn. Langzamerhand verdwïjnt de opvat-ting : dat wie arm en slaaf is, daartoe voorbestemd was en het moet blijven. En het is aldus, dat men, terwijl men een boterham, een kop koffie, of een kilotje andere marchandises meer in huis breng-t, dat men ook het zedelijk en verstandelijk gehalte van ons volk doet klimmen. Zij leeren wat de solidariteit, — de samenwerking is in den grond niets an-ders dan broederlijkheid — kan, als zij rechtzinnig in praktijk wordt gesteld te midden eener slechte wereld. Mannen en vrouwen voelen hunne fier-heid klimmen, naarmate zij gewaar worden, dat hunne klasse door eigen krachten geroepen is, tôt grootere doeleinden en ertoe in staat is. Van dan af krijgen zij afkeer voor de aalmoes, voor het genadebrood, dat men hen soms toewerpt en waarvoor zij meestal het laatste beetje vrijheid moeten offeren dat hun nog overbleef. Zij zien in, dat het stelsel van krediet of « de plak » bij de neeringdoeners, een ontzenuwenden indruk maakte op hunne huisvrouwen, en hun gezin den pas werd afg^sneden om ooit op te klimmen, wijl zij afhankelijk werden van den leveraar in de buurt. Die betrekkelijke zekerheid van bestaan zonder aalmoes of schulden, het niemand in de oogen moeten zien, maakt dat zij fierder het hoofd opsteken en dat zij verder op die goede baan, in vertrouwen voortmarcheeren. Ziedaar een paar der goede gevolgen die de stoffelijke voordeelen van Vooruit voor de werkende klasse afwerpen. # & & Vooruit heeft bij de eenvoudige redeneering niet eens zijne inrichten en voo-ruitzichten gestaakt. Hij ook en wij allen zijn overtuigd dat de mensch niet alleen van brood leeft. De kunst- en geestesbehoeften eischen ook voldoening. Daarvoor stichtte Vooruit ook muziek-, zang-, tooneel- en turnkringen, en lang-zaam maar zeker onttrok hij het volk aan kaart- en bolspel, aan teerlingbak en aan duivenliefhebberii. Hij hielp mede de massa vatbaar te maken voor reiner gevoelens, hij hielp haar stijgen op de ladder der zedelijk-heid, die noodzakelijk is, voor wie een hooger ideaal bezit, er voor wil lijden en strijden en er van genieten bij den triomf. Daarenboven ver waar loosde Vooruit de verstandelijke opvoeding der werkende klasse niet. Zijne leden hebben kosteloos toegang tôt de rijke Werkmansbibliotheek, waar zij hunnen dorst, zoowel naar weten-schap, als naar kunst en edel genot kunnen voldoen, terwijl al de lokalen, ver-licht en verwarmd, steeds open staan voor meetings, vergaderingen en voor-drachten over allerlei kwesties, te be-handelen, met of zonder tegenspraak. Ziedaar het werk der socialistische kruideniers en bakkers. Gij moogt er fier op zijn. Mochten er velen van die kruideniers en bakkers tôt ons komen om dat groote werk voort te zetten, 't is onze wensch „. (RP onzç boo». S1- IL AanfeeKeningen om voedinc (4e artikel). Wij gaan ons heden bezig houden met de votdingswaardo vru het normaal tarwe-broôd, om iater de vergelijking te kuaL-en maken met abnormaal brood fn met proitak-tsn uit andere graangewassen beroid. Het brood houdt als voedende bestand-deolen, koolhydraten, zooals Ivt zelmçxv, stikstofverbindingen, zooals de kleefstuf, vet, asch en water, en is vooral een bron van koolhydraten en stikstof. De scheikun-dige samenstelling wordt g^midd^ld aange-geven in gr. per kilogr. brood ; de voedings-waarde wordt op de samenstelling berekend en, 6f door een voedingscijfer, 6£ door i«en aantal calorieën uitgedrukt. Het voedingscijfer wordt b*konwi door do som te maken va.n het pccent-gehalte stikstofverbindingen, vermcnig»uldigd met 5 5, van het percent gehalte vet, verme<\:gvul-digd met 2.3, en va.n het pereent-gmi.ilte koolhydraten ; in andere woorden is de be rekening de volgende: voedïDgscijfer =_ (% stikstofverbindingen x 5.6) + (% vet x 2.3) + (% koolhydraten). Wil men de voedingswaarde in caîorieën uitdrukken, dan somt men op de waarden, bekoir>en door de vermenigvuldiging van de porcent-gehalten aan stikstofverbindingen, aan vet en aan koolhydraten,respectievelijk met 4.1, 9.3 en met 4.1; in andere woorden, past men de volgende formule toe: calorieën waarde = (% stikstofverbindingen x 4.1) + (% vet x 9.3) + (% koolhydraten x 4.1). Voedingscijfer en calorieën-waarde op per-cent-gehalten, worden per kgr. uitgedrukt, door de bekomen sommen eenvoudig te ver-menigvuldigen met 10. Hoe hooger voedingscijfer en caloriënwaarde, hoe hooger ook de voedingswaarde. Dit gezegd zijnde, geven wij nu de gemid-delde samenstelling van een kgr. wit, en van een kgr. grof tarwebrood: wit. grof. Water 350 gr. 400 gr. Asch 13 15 Stikstofverbindingen 80 61 Koolhydraten 549 520 Vet 4 4 Door het gebruik van brood, wordt dus een tamelijke groote hoeveelheid water in onze spijsbuis gebracht, meer dan het derde van het gewicht van het brood; verder blijkt reeds uit bovenstaande cijfers,dat wit brood voedzamer is dan grof breod ; men vergelijke alleen de gehalten van stikstofverbindingen, 80 gr. voor het wit, en 31 gr. voor het grof brood. Het voedingscijfer, berekend zooals hooger vermeld, is 100.74 voor het wit en 86.47 voor het grof brood; het calorieëngetal is 265.7 voor het wit en 241.9 voor het grof brood, ailes gebracht op 100 gr. Uit deze waarden stelt men dus vast, dat de voedingswaarde dezer twee broodsoorten in de veihoudingen staat 100.74 tôt 86.47 of 265.7 ton 241.9. Het is echter noodig dieper in het vraag-stuk te dringen; bovenstaande waarden zijn te theoretisch, daar lij geen rekenschap houden met de vertoorbaarheid der bestanddee-len ; al hot Toedsel, dat in onze maag gebracht wordt, wordt niet voiledig verbruikt en door zeer langdurige prccfnemingen,over het gebruik van zeer zorgvuldig geanalyseerd p>d gewogen voeds^l, en met wegen en analy-sef-ren der uitwerpsels, heeft men kunnen bepalen hoevee). voedsel door ons lichaam wei eigenlijk wordt benuttigd, in andere woorden, hoevewl stoi op nuttiga wijze wordt verteerd. Uit deze proeven is gebleken, dat voor brood, bereid uit hst fijnst* tarwemeel de volgende hoeveelheden worden verteerd: 95.9 % van de totale droge stof, 78 7 % van de stikstofverbindingen, 9R.9 % vs,n de koolhydraten, 55.3 % van hvît vet en £0.7 % van de asch. Voor het brood, bereid ait grof meel, waren de verhoudingen voor het ver-teerde bestanddeelen resp<»tievelijk 87.8 % voor do droge stof, 69.5 % voor de stikstofverbindingen, 92.6 % voor de koolhydraten, 48.9 % voor hot vet en 55 % voor de asch. Het gebruikte meel, genoemd fijnste, wa« slechts ongeveer het derde van de totale op-brengst van de tarwekorrel, terwijl ht>t zoo-genoemdo grof meel circa 95 % van de. gaa-seb korrel bedroeg. Deze cijfers bewijzen op volledige wijze, dat het wit brood niet alleenlijk rijker is aan voedingsstoffen, doch ook een zeer be-duidend hoogere verteerbaarheid vertoont dan grof brood. Aldus is de vraag, welke zich vroeger de «Bread Reform League of London» gesteld had, of het wel rationeel is, het meel van de zemelen te bevrijden, opge-lost. Er moet toch niet uit het oog verloren worden, dat de niet verteerbare deelen van onze spijzen ook eene gewichtige roi vervul-len ;. de niet verteerde stoffen vereenigen zich in onze darmbuis tôt vaste uitwerpsels en do hoeveelheid daarvan, vooral voor personen die zwaren haudenarbeid verrichten, is in rechtstreeksche verhouding met de gezond-heid. Voor de arbeiders met den geest, is da-arentegen die opvulling schadelijk, en daarom ook wit brood verkiesbaar. Dr. A. J, J. VANDEVELDS. 1 , Nepaals lis! 42 kanon Iemand die het monst-erkanon op een afsta,nd van een kiU>in«ter zieu afschieten he«ft, eu uan eau officier Leeft mogen on-aervrageu, sohnjft- in een brusselseh blad over dit. ga^ane : Tôt voor het uitbreken van den oorlog waren het siechts enkrie ofiicibien en ingénieurs, plus eemge bsèeuiéde werklieden en MjlJaten Ucr werkUuizen van iirupp, die in bij/.undorbeileu het bestaan van dp IZKanoiiufcii kouden. badert *1^95 lïeiiaten jjYankrijk en Itus-land 4Si eu 6uJtani/iui«ii, of liever obu^werpei-s, maa,r te^caovevr het nieoiw duitdoh kanon waren zy voikooien waarde-Ickjs — zouwel als de reeds vroeger ge-byu^de duitsche kanonnen van dezelfde atuietingen. I/aav •* aar men de monsters aan het werk... gehoord heeft, hebben de soldaten der verschillenùo legers de zonderlingste îiîimen er voor urtgedacht, terwijl de duitsche soldaten ze eenvoudig de ileisMge Eerthn — de Vlijtige Bertha — noemen, ter utre van Bertha Krupp, de eigenares <ier wo.'jchuizen van dien naam. ù-s inwendige diameter van het 42kanon is zoo groot dat een zwaarlijvige man zieh op zijn grijs gemak kan te slapen leggen in den loop, terwijl de uitwendigë diameter aan de broeking van meer dan een meter of van drie meters omtrek is. Het monster weegt meer dan 100,000 kilos, zoodat men bijzondere wagens heeft moeten maken om het per spoorweg te vervee-ren, Om het langs de wegen te vervoeren moet het op een anderen affuit geplaatst worden, waarvan de acht wielen meer dan 50 centimeters breed zijn. Om het langs de wegen te vervoeren moet men er 50 tôt 60 paarden voor spannen of een bijzonder stoomtuig van 120 p. gebruiken. De beweegbare broek, die aan het zwaar veldkanon hoogstens 10 kilos weegt, weegt aan het monsterkanon 1500 kilos en moet mekanisch bewerkt worden. De obussen voor het 42kanon zijn zoo hoog en zoo dik als een grooten man en het eigenlijk projektiel weegt 1000 kilos, zoodat het moet opgehaald worden bij middel eener kraan, die staat op den dui-vel waarmede men het voor het stuk brengt. Voor elk schot met dit gevaarte heeft men een minimum van 500 kilos meliniet of ander -iet noodig ! Het staal waarvan de eigenlijke loop en de broeking, de ziel van het monster, ge-maakt worden, kost 22 marken per kilo, zoodat een stuk in zijn geheel omtrent op 4.000.000 marken komt te staan. De theoretische draagverte van zoo een kanon is berekend op 43.750 meters of omtrent 44 kilometers en het projektiel moet dezen afstand afleggen in den tijd van nog geen minuut. Om de stukken echter niet te veel te laten slijten schiet men bij snel-vuren niet verder dan 20 tôt 25 kilometers.« Op een afstand van meer dan een Kilo-mete* heb ik met het kanon hooren en zien schieten, maar mijne gewaarwordin* gen waren onbeschrijflijk. Ik stond als verpietterd en nooit zal ik de indrukken vergeten. » De stalen mastodont stond op eene, dubbele kruislaag van zware balken, di» geiegd waren op een zwaar fondameni van betonsteen, dat rondom beschermd was door een aarden dijk van rerscheide»i meters hoog. » De mannen die het stuk bedienen kunnen hoegenaamd niets zien van het doel waarop zij schieten en het zijn d<3 officieren die, op den dijk rondloopend, het mikken regelen, terwijl zij met brul-lende stem roepen : » — Twintig graden en drie tienden aan het boogsel ! — Dertig graden aan de af-wijkingsplaat ! ! — Zie of het klopt aan het paslood ! ! ! » Dan hoort men de tandwielen knarsen, den muil van het monster ziet men naar omhoog of naar omlaag, naar links oi naar rechts draaien, tôt dat het juist op hetl doel mikt. » Vervolgens verwijderen zich allen. terwijl een der officieren achter zich den dubbelen draad afwindt, bij middel vaa denwelke de elektrieke stroom in de la* ding zal gezonden worden... Op ee® af» stand vain ruim 100 meters leggen de mannen zich plat ten gronde en dan drukt d% officier op den knoop der klos die hij in; de handen houdt. » Oogenblikkelijk heeft dan de ontpW-fing plaats. Eene schrikkelijke, bliksemeo» de, witgele, verblindende vlam slaat h«-melhoog op uit den gapenden muil, tes» wijl eene aan den donderslag gelijkenda knettering de lucht verscheurt, zoo ge» weldig, dat men zich op grooten afstand niet recht kan houden en werktuigelijk de handen over de ooren slaat om he( trommelvlies te heschermen. » De luchtverplaatsing is bij de ontplof' fing z66 plots en z6ô geweldig, dat d« aarde zelf schijnt te zullen inzakken, ti zullen open scheuren en dat men geduj rende verscheidene minuten aan den grond genageld staat zonder iets te zien, iets fea hooren of iets te beseffen. » Gedu rende verscheidene minuten ont* waart men niets andere da« de reusach-tige rookkolom, die v&n wit geel en van geel zwart wordt, na e-si regen van ailerhande voorwerpen, aa.rd<". assche en stof los gelaten te hebben die langzaam naar beneden komt, terwijl de rook in de hoog-te en in de verte verdwijnt in den vorm van de zonderlingste wolkenbeelden. » Maar er moet eene sterker pen dan de mijne komen om den indruk te beschrijven dien men bekomt als men op den genoem- 1 den afstand het 42kanon heeft hooren schieten... » Zooals men weet hebben de forten vau Luik, Namen, Antwerpen en Maubeuge een zeer onbeduidenden weerstand kunnen bieden tegen de vernielende bolieden die uitgebraakt worden door deze monsters — die dan ook de doodsklok geluid hebben over de sterkste forten van den nieuwen tijd. De lichtgeloovige menschen maken daar-uit op dat de wetenschap zelf den oorlog overbodig gemaakt heeft... maar zij hebben zonder het kapitalisme gerekend. Europeesche Oorlog In Wesl-Vlaanderen @ss in 't ionien van FranKrijk Sfîlciesie leleiraiitmsn : USI Oaslts&ls© Isrcrn Duitaeiie aatbtelijke modedec-lingcn. — Oroot Hoofdkwaraer, 6 Jan. 19'5. Weste-lijk oorlogsterrfin : De Fransehan zetten gisteren de yianniatige besciiieting der 'pl|aatsen achter ons front voort. Of zij daarmee hunne eigene landslieden zonder dak zetten of dooden, schijnt hun om 't even t& zijn. On& schaadt deze beschieting weinig, Bij Souain en in :t Argonnenwoud be-meesterden wij meerdere vijandelijke loop-graven, sloegen verscheidene vijandelijke aanvallen terug en namen twee fransche officieren en meer dan 200 msn geyangen. Op de veel bestreden hoogten westelljk van Sennheim, vatten de Franschen gisteren vroeg opnieuw voet, werden echter paet krachtigen bajonetaanval weder van de hoogte geworpen en zij waagden geen ver-deren aan va). 50 Alpenjagers werden door ons gevaai-gen g°nomen. Oostelijk oorlogsterrein. Aan de oostgrens en in Noordelijk Polerf was gisteren ook geene verandering. In Polen westelijk van den Weichsel ruk-* ten onze troepen na de inname van mod r, dere vijandelijke steunpunten, tôt Sucho» rivier door. 1400 gevangenen en 9 maob.ien-geweren bleven in onze handen. 0~> dea oostelijken Piliza-oever is de toestand on-veranderd.Opperste Legerbestuur. BERLIJN, 5 Januari (Wolff-bureau).: Officieel wordt gemeld uit het grooter hoofdkwartier, dd. 5 Januari : « Op het Westelijk oorlogsterrein, ten Noorden van Atrecht, deden de Duitsche troepen een loopgraaf in de lucht springen van 200 M. lengte. Zij maakten daarbiî, eenige gevangenen. , » Latere tegenaanvallen van de bondge-1 nooten mislukten. » In de Argonnem tverden verscheidene Fransche aanvallen afgeslagen. t » Een Fransche aan val tusschen î3t«n-> baeh en Uffholz wwrd in een bajonetgevech/ afgeslagen. > Oit F>a8!©©!3© brou PARUS, 6 Januari (Beater). Met officieel niiddageommaniqué msldt : « Oncanks dea «leehten toestand van h«<( terrein is de infanterie der Bondgenoor«a voorwaarts gekomen in de duinen tegen.' over Nieuv.poort. » Dank zij do mortiers dar bond^jnoote* werden de »-arkttn in 4* 31" laar « N. éï Prijs po* nnnsner : voor Belgie 3 centiemen, voor den vreemde 5 centiemjn Telefoon : ReJaoii» 247 - Administratlo 2845 Zaterdag 9 Januari f 915

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.