, W Drukster-UltgeeHte» |ara: Maatschappij HET LICHÎ bestuurder » P. DE VISCH. LedebergoOcnt . . REDACT5E . . ADMINISTRATÎE HOOGPOORT. 29. OCNT VOORUIT Or garni des* Belgische Werkliedemarîij. Verschjjnende die dagen. A BON N EM E NTSPRSjS BEtCiEâr' Drie maanden. . , «i. fr. 3.2$ Zcs maandeo . , , \*% fr. 6 5ù Eenjaar. ...... fr. 12.50 Meo abonnsert zich op aile postburcelee DEN VRE6MDE Orte maanden Idagelijk» vcricriden} • . . , fr. 6.79 Bekendmaking Etappen-Inspektie <kr 4° Armee Gent, 5 Dec. 1916. De schoenmak/er Jules van Bruwaene in Pitthem heeft twintig aan hem t^ebehoo-reude postduiven. tegen de vervœging van het Opperkommando van 6, 6, niet afgele-verd, tnaar in zijn huis verborgen gehou-den tôt zij door d-.itschè landstorm ontdekt werden. De overtreding is niet ontdekt omdat de politie van de gemeente Pitthem op het gronJstuk van Bruwaene in 't geheel geen nazoeking naar duiven gehouden heeft. De gemeente is mits dien inedeverant-woordelijk.Op vervoeging van het leger-oppierkom-mando is derhalve aan de gemeente Pit-hem eene boete van 1000 Mark opgelegd. Dit brengt ter openbare kennis de chef van het burgerlijk Beheer voa Keudcll regeeringsraad Bakendmaking Etapppcn-Inspcktle der 4" Armée Gent, 5 Dec. 1915. Dj boer De Smet uit Zeveneecken-Baste-laere bij Lokeren heeft op zijn grondstuk, tegen de vervoeging van het L. O. K. 8, 5, 15, tien niet ras zuivere postduiven terug gehouden. De overtreding is niet ontdekt omdat de plaatselijke politie zich daartoe bepaald heeft de L. O. K. vervoeging in de gemeente aan te slaan en na te vragen of de duiven uitgeleverd zijn. in plaats van huis-zoeking te doen De, gemeente Zeveneeken is daarom me-deschuldig aan deze overtreding en diens-volgens is haar op vervoeging van het L. O. K. eene boete van 1000 Mark opgelegd. Dit brengt ter openbare kennis de chef van het burgerlijk Beheer von Kendell regeeringsraad "Vooruit" in oorlogstijd « Vooruit » is te Antwerpen, zooals •overal elders, met vreugde door de ar-'bçiders ontvangen geworden. We hadden dus weer een blad. Eer ,blad van ons en voor ons. Een blad, vergeef me de uitdrukking waarin gehamerd wordt om heldere ge-dachten vast te nagelen in de kopper der werkers, waarin te velde getrokker wordt tegen misbruiken, waarin onze, door velen nog zoo slecht begrepen leer-stellingen, op zoo eenvoudig mogelijk« wijze uiteengezet worden. Velen, die nooit 'n socialistische kranl in hun huis kregen, koopen regelmatig I de roode gazet. Dat er langs verschillende zijde op-en aanmerkingen gemaakt worden op den inhoud van het blad hoeft ons met te verwonderen. Dat ië een bewijs van belangstelling. Dat is een bewijs van degelijkheid van onzen « Vooruit s. Eene aanmerking, die we in arbeiders-en ook in andere middens heel dikweri 'hebben hooren maken, lijkt ons de be-spreking wel waard. « Vooruit » zegt men, voert propagan-da juisf alsof we niet in een tijdperk van godsvrede leefden. juist alsof we niet gewikkeld waren in den vreeselij-sten oorlog der heele wereldgeschiede-nis.Hardyns discuteert met « Le Bien Public », hij bijt naar z'n boezemvrien-'den(P) van « Het Volkske ». Holemans ligt overhcop met Sinte Pieter, jonge krachten schrijven vurige artikels over hun ideaal. Waarom is dit nu allemaal noodig?_ Na den oorlog staan we immers in eene nieuwe wereld, met nieuwe proble-men en vragen? Dat gezel Moritz, in eenige korte, bijtende volzinnen de woeker- en scha-cheraars, die de arme sloebers patatten met ajuinsaus misgunnen, duchtig van de pan geeft, à la bonne heure! Maar laat ons asjeblieft gerust met i kollektivisme, feminisme en al de moge-■ lijke ismen der wereld! De menschen die zoo redeneeren heb-i ben het bepaald mis voor. De partijgenooten, die zoo spreken, denken verkeerd. We moeten ons den toestand, gespn> i ten uit den Oorlog, ten nutte maken. i Nooit werd er zooveel nagedacht en ovexwogen, als nu. De oorlog heeft ons leven verruimd, : en tegelijk vereenvoudigd. Hij heeft ons tezamen verbonden en ons één gemaakt. Bij oneindig velen is er een helder licht opgegaan, al zijn er ook — te veel nog helaas! — die afdwalen, zooals on-langs door Hardyns betoogd werd in z'n artikel over treurige verschijnselen. De vragen. die ons nu voorkomen, zijn vragen zooals er nooit aan 'n volk gesteld zijn geworden. En allen worden gedwongen er aan te denken ter zelfder tijd. In gewone tijden toont zich de belangstelling voor de sociale vraagstuk-ken bij stukken en brokken. De eene denkt vandaag over de groote omstan-digheden, en de andere doet het mor-gen, met het gevolg dat de eene er warm voor is, terwijl het den ander vol-komen koud laat. En in het koortsig leven, als ailes zijnen gewonen gang gaat, wordt er zooveel over het hoofd gezien ! Onze plicht is het nu bij de menschen een nieuw begrip van de ware bescha-ving en de ware rijkdom der samenle-ving te doen doordringen, de overtui-ging dat niet alleen het militarism de vijand is, maar even goed het industria-lism met zijnen scherpen wedijver en zijn onvruchtbaar ophoopen van goud... Onze preeken, die zoolang in... de woestijn weerklonken hebben, hoeven we niet te staken, onze opvattingen over den maatschappelijken strijd moeten we blijven verbreiden, met energie en aanhoudendheid, opdat, na den oorlog, den arbeiders, wier gezichteinder Hit eordeel van Workliedei en Faîfoons over de Vermfnîleriag Èr Waikorw (Vertaald door K. il.) (Tvt'eede vcrvolg) Het Algemeen Instituut voor Verzekerii gen bevond dat er op 100 ongevallen 2 gi beurden tusschen 6 en 7 ure 's morgens, tusschen 7 en 8 ure of 8-9 ure, 6 tusschen en 10 ure, 10 tusschen 10 en 11 ure, en zo gaat de tabel opwaarts tôt het einde va den dag. Wat België betreft, toont de st£ tistiek, dat de ongevallen veelvuldiger woi den naarmate de week ten einde spoedl Ziehier : maandag 367 ongevallen, dinsda 385, woensdag 410, dionderdag 415, vrijda 420, zaterdag 435. Men zict dus goed, da de arbeidsongelukken talrijker worden naa mate de werkuren of do weekdagen zic ■^erlengen. Deze cijfers komen overvloedi de stelling van den professor Imbert stei; nen, betreffende de vooruritschrijrdend vermoeienis, wanneer de dagelijksche ai beidsperioden niet worden afgewisseld doo een voldoenden en herrstellenden rusttijd Halen wij nog het oordeel aan van den dok ter J. Sachnine, nederrgeschreven in zij; werk : Studie over den invloed van de1 dageijîcscfien arbeidsduur op de algemeen g^tondheid van den minderjarige, aangebo den aan de Fsikultai$ Qe«©e>sk»lid9 Lyon : De gevallen van ziekte en sterfte zegt de geleerde geneesheer, zijn veel hoogei in de werkende klas. Het middencijfer dei sterfte, in den werkenden stand, vergele-ken bij dat der andere klassen, is voora] hooger te rekenen van 35 en 40 jaar, het is te zeggen, op den ouderdom dat de vermoeienis van het vak de overhand behaalt op de sterkte en den tegenstand van het individu. Verder zegt hij, dat de slechte ge-volgen van een te langen arbeidsdag niet alleenlijk dezen bedreigen die arbeiden, maar tevens de leefbaarheid en de ontv/ik-keling van geheel het ras. Hij bestatigt ins-i- gelijks, dat de lange arbeidsuren het ge-y bruik van alkohol zeer bevoordeeligen. 5 Dus, voor wat de gezondheid der arbei-9 ders betreft, wordt het een maatschappe- 0 lijke plicht de trapsgewijze vermindering n der werkuren to eischen, en zulks tôt de i- uiterste grens, waar dez e, verminderring met de noodwendigheden van het nijver-heidswezen overeenstemt. g Overigens is het onloochenbaar, dat men g met een leger van gezonde en kloeke arbei-t ders, eene betere voortbrengst zal bekomen, r dan met ©en door overlast uitgeput en ver- 1 vallen ras. Doch dit zullen wij in een vol-5 gend hoofdstuk verder onderzoeken. e IY r Laat ons eerst zien wat invloed de korte arbeidsdag zal verwekken op de zedelijke en verstandelijke ontwikkeling van de ar-1 beidersklas. i Men heeft dikwijls hooren zeggen, het is s waar, men hoort het nu veel min, dat de werkman, indien hij min uren werkte, dat s hii «iojvriien tM io 4.9 hçrbergen zou zal verbreed wezen, aan wie we de ove tuiging zullen geschonken hebben v£ de noodwendigheid van onzen s t r i j een beetje meer recht zou geschonk< worden. « Vooruit » zal voortga'an met het ve s' breiden onzer beginselen, met terecl te wij zen bij bourgeois, christene werl mansbladen of hoe ze ook heeten mi le gen. d En a Vooruit » zal wel doen. „ , Antwerpen. Jaifl Do K!opp€r. I: Qvtr de noGdzÉsIijiiî!! ils '■ leekeskaost voor den ' ' smb9Gh!sman Meermalen heeft men- de vraag gesteld < m de teekenkunst soms niet even belangrijl zoo niet n6g beiangrijker, nuttiger of n-ooc „ zakelijker is dan de onmisbare schrijikuns zelf ; en heel dikwijls heeft men bevestigea | moeten antwoorden. Gaan wij eens in onz© inbeelding teru tôt dj oorspronkelijks tijdperken, als d beschavingsgeschiedenis haar loop begon En wat zien wij ? Dat van die vroegste tijden af de mensa genoodzaakt is geweest zijne gedachte: , aanschouwelijk uit te drukke>n ; tevens, da dit oorspronkelijk schrijven niet anders w# u dan teekenea. Van daar dat zelfs later. il de middeleeuwen, het woord « scriven » noi " steeds beduiddo : fceekenen en schilderen da vroegere beeidschilder, bvb., noemd' men « beeldsoriver ». Menig kopieïst, 't i > te zeggen die kunatenaar, welke de be 3 staande handschriften namaakt, kon som niet eens lezen. In één woord, schrijven was niet antder dan teekenen, en in de oudste tijden voora toont zich dit feit op de meest sprekendi wijze. Al wat men aanduiden wilde wer< eenvoudiglijk in geteekende vormen aan schouw.elijk gemaakt : z6ô was de afbeel > ding van een boom, van e>en visch, vai tafel, stoel en zoo meer, niet anders dan d< eenig gekende wijze om het woord boom visch. tafel en stoel aan te duide-n. Dit schrdft noemde men beeldschrift ; he-beste voorbeeld daarvao zien wij in di hiëroglyphen uit het land der Pharao's Uit dit schrift ontwikkelde zich het zoo genaamde spijkerschrift, bestaande uir lijnen en meatkundige vormen, waaruit dai weer, na zekere evolutiën de moderne let tervorm is geboren geworden. Wij zien dus hoe de teekenkunst een ever eerbiedwaardigen ouderdom heeft als d( schrijfkunst. en hoe zelfs, namelijk in die perioden der maatschappelijke ontwikke ling als er nog geen bepaalde schriftvorrc bestond, de mensch verplicht was zich bi, middel der teekenkunst te helpen. Maar, er is meer ; — en wij zouden on! piilukkig achten konden wij eenieder over-tuigen dat ook voor onze moderne indus-trieele eeuw, de teekenkunst even nuttis als de schrijfkunst is. Immers, wat zou een goisd ambachtsman, een smid, een koper-slager, een schrijnwerker (om slechts die enkelen te noemen), zonder eenig begrip van teekenkunst zijn i . Dat wil natuurlijk niet zesgen dat kder-ec i lijn- of vormkunstenaar moet worien, maar de ondervinding bewijst nog iederen dag dat zij, welke eenig begrip over teekenkunst hebben, met veel meer gemak, brengen, dat hij dronkemansgewoonten zou aankweeken, waardoor zijn loon, niet in de familie, waartoe het is bestemd, doch in de herberg zou terecht komen, waar het als verloren kan worden beschouwd. Zulks is eene grove dwaling; juist het verkerde is de waarheid. Wanneer begeeft do werkman zich naar de herberg? Gewoon-lijk als hij den tijd inist iets anders te ver-richten tusschen het verlaten van het werk-huis en het avondmaal, dat hem wacht. Doch stelt hem in staat, na de fabriek te hebben verlaten, nog ists ernstigs aan te vangen ; het bewerken van een tuin, bvb. het studeeren van het een of ander ernstig onderwerp, ofwel het wandelen gaan met vrouw en kindereu, in de nog door de zon beschenen velden, en men zal zien, dat zijn bezoek aan de herberg zal verminderen, hij zal het vredige en meer bewuste leven, dat veel gelukkiger is, verkiezen boven de aanwezigheid aan den toog. en een leven dat elken dag sluit met een koortsachtigien arbeid en een nacht van zwareu slaap. Denkt men genoeg welke slechte gevolgen het moet hebben voor de vrouw, het kind en do jonge dochter, die zoo gansche dagen ver in het fabriek moeten doorbrengen? Want de workersvrouw aan den haard, beteekent zuiverheid die vjrleidt on weerhoudt, het is de orde en de puntigheid, het is te zeggen, het nuttige en praktische verbruik van het loon. Het is voornamelijk de bescherming der kinderen, die, aan zich zelf of aan vreemden overgelaten, al te dikwijls zijn blootgesteld aan den invloed der straat, welke, in de weeke hersenen der kleinen, onuitwischbare sporen achterlaten. Wat do jonge dochters betreft, welke op-. y&iting kynnçn sii âcb vorme» yap fegt huit r. met veel meer nauwkeurigheid, maar oo! in op veiel schooneret aangenamere wijze, ei in veel voordeeliger voorwaarden dan ail l ' anderen, hun vak zullen uitoefenen. n Kent men wel een enkelen goedan am bachtsman die niet teekenen kan ; in diei r- zin genomien, dat wij hierdoor verstaan he ît zelf uitvoeren, of wel het lezen en begrij c- pen van plans en andere teekening©n 3- wel':e betrekking hebben op zijn vak. Wie goed leert teekenen, leert goed zien hij leert zich een juist en bepaald gedachi vormen over vele dinapen ; hij leert d< schoone zijde van zijn ambacht kennen er tevens, hoe de verhalende vorm — d< - schrijfkunst -r- moet worden volmaakt dooj den aanschouwelijken vorm — de teekien rkun&t. Het spreekt natuurlijk van zelf, dat de mensch, de arbeider, de ambachtsman, ic onze kapitalistische maatschappij, niet door de teekenkunst is te redden ; het ma-chien en de concurrentiestrijd stellen steeds andere eischen, wringen steeds nieuwere toestanden en verhoudingen op. Maar nie-1 mand kan ook betwisten dat een geoiefend, ) een goed geschoold vakman, niet den voor-rang zal hebben op vele anderen, omdat hij ^ in plaats van een onnadenkende, een rede-s neerend wezisn zal zijn geworden, en zich dan boven het machien zal verheven gevoe-5 len. e Dat ziet men thans in, wanneer men de middelen beraamt om de beroepsteeken-kunst zéô in te riehten dat zij, tôt eere en 1 nut des werkmans d- gewenschte vruchten 1 voortbrenge, en er door tevens het ambacht t voor de gansche gemeenschap meer vreugd s en liefde dan afschrikwekkeadheid zou 1 kunnen worden. C Jan. i ; Beparkicg feu i lewaeeiiM » ■ « 1 Vanwege den Nederlandschen Anti-Oor-log Haad wordt het volgende medegedeeld ; i De Engelsche diplomaat, Sir Edward > Fry, die o. a. op de tweede Vredesconferen" , tie Engeland vertegenwoordigde, geeft in « The Nation », de volgende beschouwin-i gen welke volkomen overeenstemmen met > het programma van de te 's Gravenhage gevestigde « Centrale Organisatie voor een duurzamen Vrede » : ; leder onzer ziet met verlangen uit naar ! het einde van den oorlog, ofsthcon het aan de meesten niet fe-eheel duidelijk is in wel-ken vorm dit zal geschieden, ^ terwijl wij erkennen moeten dat het tijdstip, waarop > deze gelukkige gebeurtenis zal plaats vin-i den, zeer onzeker is. Sommigen meenen, dat het eindo niets anders zal zijn dan een i wapenstilstand, en dat de volken van Europa, zoodra zij van hunne uitputting zijn bekomen, zullen terugkeeren tôt den doilen wedstrijd in bewapeningen met het i oog op volgende overwinningen. Anderen — en ik veroorloof mij daartoe ook mijzelve te rekenen — hopen, dat uit al : dit kwaad iets goeds moge voortkomen ; zij vertrouwen, dat de gedachten der mensch heid door de ge'oeurtenissen zullen verbreed en verdiept worden, en hopen, dat de vredes-overeenkomst er toe zal leiden, den vrede van Europa op hechter grondslagen te bevestigen dan vo6r dezen. Gelijk aan het einde van het Napoleontische tijdperk, onze voorouders het behoud van den vrede zochten in een verbond van despotisme, zoo zullen wij trachten den vrede te bestendigen selijk leven, en waar zullen zij den noodigen lust en moed putten, om op hare toekomen-de plichten van moederschap en moederzorg te denken, wanneer sij van 's morgens 5 1/2 uur tôt 's avonds 7 à 8 uur van huis worden verwijderd ? Zal men ooit weten, welke in-nige huiselijke dramas de gevolgen van zulk eene ordelooshcid waren 1 Het ergste, op het einde van rekening, is het kind, het is to zeggen, het komende ge-slaeht, de toekomst, die het eeuwige boete-doende slachtoffer blijft. De eenige hulpmiddel, of ten minste de faktor, dio het machtigsfc zou medehelpen aan de zedelijke verbetering .van het wer-kersgezin, is dus wederom de kortste arbeidsdag. Overigens, . de feiten zijn daar, afdoende en klaar, die bewijzen dat onze stelling tfaarheid bevat. Wij willen hier eenige verklaringen van bestuurders en patroons mededeelen, die op dit gebied on-dervindingrijke proeven deden. M. Fromont, beheerder der scheikundigie voortbrengselen van Engis, die sedert ver-seheidene jaren het achturepwerk in zijn gesticht invoerde, verklaart : vele werklie-den hebben zich een tuintje en een stuk grond aangesehaft, dat zij, na hun werk-tijd, onderhouden. Hij voegt or bij : het onderduimsch gebruik van alkohol in de fabriek is volledig uitgeroeid, en men kan zelfs zeggen, dat de dronkenschap geheel en al is verdwencn. Zien wij naar Engeland : de bestuurder der Hoogovens van West-Cumberland zegt: dank aan het aehturenwerk hebben de ma-tigheidsgenooschappen uitbreiding geno-meri, terwijl de voorzienigheicjsmat-schap-pijen hare kosten nog 20 à 25 % zagen ver-^ minideren voor zi?kte gevallen. * s door een federatie van democratiën. i Van de velen, die hunne gedachten heb-' j ben geuit over de positie van Europa na den oorlog, hebben sommigen hot onderwerp : « beperking van bewapening » niet i aangeroerd, anderen hebben voorgesteld t de behandeling tôt later uit te stellen, maar het komt mij voor, dat dit punt in de , alleereerste plaats behoort te worden be-sproken, zijnde een zaak van het allerhoog-; ste belang. ' Dit vraagstuk is feitelijk de hoekst-een van ! elke schikking, die iets anders beoogt te i iijn dan een gewapende vrede. Indien den ■ i staten op dit punt de vrijheid wordt gela-ten, dan zal ontwijfelbaar zeker de een of ander onmiddellijk weer beginuen met een uitbreiding zijner bewapeningen, en een enkele natie zou het tempo kunnen aan-geven voor de geheele wereld. Hoe moeilijk — of hoe onmogelijk — het zou weizen, hait te houden, indien de wedstrijd weder begon-nen was, heeft de huidige, bloedige ondervinding geleerd. Het is bijna onnoodig op te merken, dat de jongste gebëurtenissen getoond hebben, dat verdragen op zich zelf geene voldoendp v'eilighèid bieden en dat wij moetea «oekea naar een krachtiger wa-arborg. Bijna iedereen die uitziet naar een duuif zamen vrede in de toekomst, beschouwt den een of anderen vorm van-federatie als een noodzakelijk deel van het stelsel. Als tweede punt echter schijnt het onver-mijdelijk, dat het congres dat de vredesvoor-waarden van Europa zal regelen, bepalen moet de maximum-sterkte van leger en vloot, welke ieder van de staten, overv.-innaar, overwonnene of onzijdig, zal mogen behou-den. Het Vredescongres zal een internationale commissie moeten stichten, belast met den plicht om toe te zien, dat de maximum-grens nooit overschreden wordt. Tôt dit doel moet die internationale commissie voorzien worden op de meest volstrekte wijze van het recht van enquête en onderzoek. In geval van overschrijding der grenzen moet er een lichaa-m zijn, om de verbonden volkeren uit te noodigen door dwang de naleving van den regel te verzekeren. Zonder twijfel zal deze instelling van een internationale commissie moeten gepaard gaan met andere voorziéningen bij het vre-desverdrag ; zooals de wegruiming van eenige der nu bestaande dokken en forten, de opheffing van particulière wapenfabrieken in aile landen en de instelling van een daad-werkelijk stelsel van internationale arbitrage.Indien een plan van dezen aard aangeno-men zou worden, zouden overwonnen volken voor oneer bespaard blijven. Zij zouden alleen de zelfde inperking van hun souvereine rechten, als hun voorspoediger buren, hebben te dulden, een feit, dat naar vertrouwd mag worden, strekken zou, om een geest van berusting onder die volkeren teweeg te brengen en dat den wensch naar toekomstige revanche zou bet-eugelen. Verder zou dit stelsel helpen voorkomen de wederopleving van het militaire çysteem,niet alleen in Duitsch-land, maar in aile landen van Europa. Eén van de groote moeilijkheden, die onder het oog gezien moeten worden, zou zijn de bepaling van de maximum-grens der bewapening.Dit zou moeten geschieden na eeni zorgvuldige beschouwing van de uitgebreid-heid en de geographische ligging van ieder land, van zijn bevolking, van zijn handel en van aile omstandigheden, die op den toestand mogelijkerwijze van invloed zouden kunnen zijn. Het oogmerk zou moeten zijn, om ieder volk een voldoende militaire macht voor eigen politie-doeleinden toe te staan, en ieder volk voorts in staat te laten, zich zelf te verdedigen tegen de beperkte krach- Hooren wij den bestuurder der gasge-stichten van Londen : men ontmoette vroe-ger zelden een werkman, die niet het lidtee-. ken van het alkoholverbruik droeg; hun dagtaak geëindigd gingen de werklieden allen zonder onderscheid naar de herberg. Met de invoering van den achturigen arbeidsdag hebben zij leeren matig en sober worden en een groot getal zijn zelfs ont-houders geworden. Aldus verbeterden zij hun staat, en terzelfdertijd deze van hun kinderen, vrouwen en. h'aardsteden. In Duitschland werd hetzelfde bestatigd!; in de gas- en electriciteitsgestichten van i Kœnigsberg, waar insgelijks het aehturenwerk werd ingevoerd. De bestuurder dezeri inrichting zegde in zijn verslag, dat het ge-! drag der werklieden ordentelijk was gewor-' den, terwijl met het oud regiem de dron-1 kenschap bijna algemeen bestond. Te meeri werd eene daling van het ziektecijfer be-i statigd, bijzonder de gevallen van rhuma-' tism en longziekten verminderden. Overal, waar het aehturenwerk ingangi vond, bestatigde men ene zedelijke en ver-! standelijke opheSfing der werkers. De over-* last van den arbeid verdierlijkt- den wer-ker; de arbeidsontlasting, door kortere werkuren, heft hem op tôt hooger streven.' En, zooals de bestuurder der Hoogovens van West-Cumberland verklaarde, wordt er eene loonsbesparing gedaan, ten voordeeW der werklieden, door het afnemen der ziek-tegevallen. Er komt dus een grooter ver-mogen van arbeidskrachten en loonen. 'yorvolgt). " ïaar « W. 841 Prijs per nommer : voor België 3 centiemen, voor den Vroemde 5 centiemen Telefooa t Rsdactifi 247 - MnisMis 2845 Woensdaq 8 î SYS

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.