Voor Taal en Volk EENBRACHT BÂABT MACHT Voor Qod en Uaard en Land VASTE MEDEWERKERS : M. E. Belpaire, L. Duykers, P. Bertrand Van der Schelden, Dr. Van de Perre, Dr. J. Van de Woestyne, Juul Filiaert, Dr. L. De Wolf, O. Wattez, Adv. H. Baels, Hilarion Thans. Stiehter-Bestuurder ILDEFONS PEETERS ABQNNNEMENTEN : Voor Soldaten : 1 maand fr. 2.50 — 2 maanden ir. 5.00 — 3 maanden fr. 7.50 Voor Burgers : 1 maand fr. 3.00 — 2 maanden fr. 6.00 — 3 maanden fr. 9.00 OPSTEL EN BEHEER : WULFHAGESTRAAT, 13, BRUGGE KLEINE AANKONDIGINGEN : fr. 0.50 de regel. REKLAMEN volgens overeenkomst. Het N ieuwLeven We staan, als katholieken, in ons eigen land, in een geheel ander midden, en tegenover geheel andere toestanden als vôôr den oorlog. Wij, die gedurende vier jaren op het front,deHaversche konkel-foezerijen hebben zien gebeuren en moeten kroppen, wij staan niet verwonderd voor de geleidelijke ontwikkeling (of misvorming, indien ge 't zoo noemen wilt) van den politieken toestand waartoe we zijn gekomen en waar we tegenwoordig in genesteld zitten. We zijn geen pessimisten, we zijn het nooit geweest, en nemen het goede overal waar we 't vin-den kunnen. De Koning in zijne troonrede deed een prachtigen oproep tôt eensgezindheid en eendrachtige samenwerking van aile partijen en van aile opinies. — Niemand heeft ons ooit kunnen aanwrijven dat we binst den oorlog de « union sacrée » niet hebben geëerbiedigd en nageleefd. Maar het mag en zal ook niet meer gebeuren, gelijk het eilaas maar al te dikwijls het geval was, dat die union sacrée oversloeg in eene « sakkersche eenheid » ten nadeele en ten na-bate van al wat katholiek en vlaamschgezind was. We willen meêwerken, uit aile onze krachten, aan het algemeen welzijn van't land.We eerbiedigen het recht en de vrijheid van een-ieder;... maar wijken geen voet-breed af van ons recht en onze vrijheid. « La pratique de la religion qui a été pour les croyants un grand réconfort aux jours des épreuves douloureuses, n'a jamais été dans l'armée un obstacle à la camaraderie ; comment dès lors des divergences dans ce domaine pour-raient-elles être une source de divisions dans la vie civile et politique ? î es lois et leur exécution doivent concourir à faire de ces principes une réalité » zegt de Koning in zijne troonrede. We hopen dat die gezegden geen woorden zullen zijn in den wind, en dat ons nieuw gouvernement ze breed zal opvatten en ten uii-voer zal brengen. We vragen vol-ledige vrijheid voor alies wat het godsdienstige leven aangaat; vol-ledige vrijheid van de katholieke werken; gelijken steun aan de geestelijke als aan de andere werken. Het Algemeen stemrecht, goed 1 De zware offers gebracht, binst den oorlog, door de werkmans-klas, wettigen eene radikale her-ziening en verandering in het kiesstelsel, Het algemeen stemrecht heeft dit voordeel dat het in den wensch ligt van de mindere standen, en dat wij hen niet langer in een minderwaardigen toestand mogen stellen. Doch als logisch en onmiddelijk gevolg moet dan , komen het toekennen van het stemrecht aan de vrouwen. De Koning in zijne rede belooft ons « in Vlaanderen Viaamsch » : De belangen van de Vlamingen moeten geëerbiedigd zijn, zoowel als deze onzer Broeders, de Walen ; de fonctionnaris, de magistraat, de officier moeten de taal kennen van hun volk. Maar 't spijt ons dat de Koning niet radikaler heeft gesproken voor wat aangaat de Vlaamsche Hoogeschool te Gent. « Le Gouvernement proposera au Parlement de créer dès à présent les assises d'une Université Flamande à Gand, sauf à réserver aux Chambres qui suivront la consultation électorale le soin d'en régler les modalités définitives. » Waarom niet rechtuit gesproken, en waarom de zaak niet seffens, onmiddelijk opgelost? Voor het welzijn van heel het land is die zaak van het hoogste belang. We eischen dat ons eigen goeverne-ment ons ten spoedigste volledige voldoening geve in zake de Vlaamsche Hoogeschool te Gent. i ' ez. Binnenlandsche Politiek Op 't oogenblik dat wij schrij-ven, zijn de Kamers te Brussel vergaderd om de troonrede te bespreken ; daarna zullen de werk-zaamheden van de Kamers gere-geld worden. Die werkzaamheden zullen het bespreken van een groot aantal vraagstukkenvannationaal belang omvatten. Het is te hopen dat er éenmeer-derheid onder de volksvertegen-woordigers zal gevonden worden om de bespreking betrekkelijk de afschaffing van den staatvan beleg en de afschaffing van de censuur, in eerste plaats, te doen doorgaan. In België immers, het meest vrije land vôor den oorlog, blijft een toestand bestaan die in de huidige omstandigheden niet langer meer mag geduld. Spijis vier jaar lang aandringen, spijts vier jaar lang beloften is aile macht in België in de handen ge-bleven van de enkele krijgsbe-voegdheid. Dit heeft in stoffelijk en geestelijk opzicht niet alleen een overgroot nadeel gebracht aan de ontwikkeling van aile handel en nijverheid, maar ook het politiek verband van den staat uit zijn voegen gerukt en* aile uiting van de volksmeening in 't algemeen en van het zielsbetrachten van het Vlaamsche volk in 't bijzonder teenemale belet. We hebben ons ailes en altijd moeten laten wel-gevallen en men streeft er naar om dit regiem te doen voortduren. Bl^ven de staat van Beleg en de politieke censuur behouden, dan mag voor de ineenstorting van heel ons nationaal leven worden gevreesd. Men moet maar even, bij middel van een moeilijk verkregen pas, de bevrijde gebiedert" doorreizen om verstomd te staan vôôr den wantoestand die in economisch gezicht overal* heerscht. Met het vrije verkeer te stremmen, met de menschen om allerhande redenen in een beperkt gebied geparkt te houden wordt de handel onmoge- j lijk gemaakt, veel meer, drijft men ; de handel tôt een woekerij op. De ! bevoorrading laat schrikkelijk te wenschen over en zij die er des- j tijds hun bedrijf van maakten j door handel en nijverheid ook de weelde, de wëlstand en het goed-koop leven in 't land te brengen, moeten thans de armen gekruist, toezien hoe de onbevoegdheid ailes in de war stuurt wijl het volk, altijd het volk, het schaap van 't spel blijft. Op een ander gebied wordt even- veel schade gesticht en evenveel verwarring verwekt. De geesten moeten voort verwrongen, voort vermuilezeld worden. Kritiek uit-oefenen op het staatsleven, op de daden door de regeering ge-pleegd, op de richting die zekere politieke middens willen geven aan ons openbaar intellectueel leven, blijft verboden. De zielskreet van het volk willen vertolken blijft ongedaan werk en veel, heel veel zou thans luide dienen gezegd te worden, omdat men van hoogerhandtot het besef zou komen dat al wat men doet niet naar iedereens hartverlangen geschied.Inzake politiek leven, in-zake Vlaamsche strijd en Vlaamsche zelfstandigheidisna vier jaar, nog het eerste klaar en duidelijk woord niet mogen geuit worden. In Engeland hebben ze geen censuur. In Frankrijk werd de politieke censuur afgeschaft en 't eerste werk van de nieuwe Duit-sche regeering is geweest de censuur wandelen te zenden. Alleen in België blgven we nog onder den ijzeren arm van enke-len, die gedurende al die jaren het schoonste bewijs hebben gege-ven de nooden van hun volk niet té verstaan of maar even te ver-moeden.Nu de oorlog om zeggens ge-daan is moet de grondwet onmid-dellijk weer van kracht worden : vrflheid van drukpers, onschend-baarheid van 't brievengeheim, enz. Het wordt hoogst noodig dat zulks door de Kamers beslist worde. — —- BUITENLAND DUITSCHLAND De politieke toestand Uit Baie wordt geseind dat afvaar-digingen van aile staten in algemeene zitting vergaderd, besloten hebben te werken om Duitschland in een fede-ratieven bondstaat, op de leest van de Vereenigde-Staten van Amerika ge-schoeid, in te richten. Allen waren van oordeel het afscheuringsstelsel te bekampen. Een tweede motie werd gestemd de onmiddellijke bljeenroe-ping van een wetgevende Kamer vragend en de enmiddellijke vredes-sluiting.Daaruit kan dus afgeleid worden dat, om den steeds toenemenden invloed van de vooruitstrevende socialisten tegen tegaan, de bezadigde elementen samenspannen ten einde nog een groot Duitschland te behouden.De Duitsche oorlogsschat Men weet dat onder aile oorlog-voerende landen, Duitschland alleen een oorlogschat bezat Dit was van oudsher het gebruik geweest in Prui-sen. Wanneer Frederik II den troon besteeg beliep de door zijn vader opeengestapelde oorlogsschat ruim 32 millioen frank. Na zijn dood was die schat tôt 260.000.000 frank ge-stegen.Wanneer de oorlog van 1870-71 uitbrak beliep de schat bijna een milliard die door den oorlog opgeslorpt werd. De 5 milliard aan Frankrijk als oorlogsschatting opgelegd dienden in ruime mate om den oorlogsschat terug in te stellen. 200 millioen in goud werden in eerste aandeel van die oorlogschatting weggelegd. Deze som werd in de kelders van den Julius-toren, te Berlijn, weggestopt. Tôt in 1913 dachten de Duitschers er niet aan den oorlogschat te ver- grooten. Alleen wanneer de oorlog in den Balkan losborst werd bij wetsbe-sluit van 3 Juli 1913 een toelage in gelde van 150 mil. bij den oorlogsschat gevoegd, Enkele dagen nadien werd nog 150 millioen munt voor den oorlogsschat gestemd. Op 't oogenblik dat de oorlog uitbrak bezat Duitschland dus in klin-kende munt een oorlogsschat van ruim 500 millioen frank. Dit is natuurlijk maar een druppelke water in de zee van de oorlogsuitgaven, maar zou men dadelijk geen inlichtingen ter plaatse kunnen doen nemen om te weten of die schat ja of neen nog be-staat. 't Ware toch 't oprapen weerd. FRANKRIJK Het ministerie van bewapening afgeschaft De Fransche ministerraad heeft in zijn laatste zitting de afschaffing van het ministerie van bewapening beslist. Dit ministerie wordt hervormd in ministerie van nationale heropbouwing. De huidige minister van bewapening, H. Loucheur, blijft de leiding van het ministerie behouden. Het eerste werk van den minister is geweest de prljs der steenkolen met 30 tôt 40 % te verminderen. De Koning van Engeland te Parijs Op 27 November 's avonds, is de Koning van Engeland te Montreuil s/m. ontscheept waar hij den nacht heeft overgebracht. Den volgend'en dag werd hij per auto naar Etaples gevoerd, van waar hij per bijzonderen trein naar Parijs is vertrokken. De Koninlijke trein stoomde de statie van het Boulogne-bosch om 14.30 uren binnen. De Koning werd door den voorzit-ter der Fransche republiek en Clemenceau, mitsgaders enkele ministers, verwelkomd. Verschillende detache-menten troepen voor de gelegenheid van 't front gekomen boden de wa-pens. Per auto werd de Konfng naar 't Elyseum gevoerd. Op heel den doortocht krioelde het van volk dat den Engelschen vorst uitbundig toe-juichte. De bevlagging van Parijs is algemeen. Aile groote handelshuizen, banken, enz. hebben ter gelegenheid van dit koninklijk bezoek vrijaf aan hun personeel gegeven. Allerlei De minister van geldwezen, Klotz, heeft bij dekreet den invoer van aile Duitsch geld in Frankrijk verbodej;. — Président Wilson zal een maand in Frankrijk vertoeven. Hij zal heel het front bezoeken vooraleer de vre-desconferentie zal beginnen. — De klas 1890 wordt sedert giste-ren naar huis gestuurd. Aile mannen moeten voor 10 December thuis zijn. De intrede te Strasburg 't Is Generaal Petain die aan 'thoofd van 't vierde Fransch leger (leger van Gouraud) zijn intrede te Strasburg heeft gedaan. Hij was vergezeld van de Generalen Castelnan, Fayolle, Maistre, Humbert, Gérard en Debeney. Dewapenschouwing had op de Groote Markt plaats in tegenwoordigheid van al de stadshoofden. Ten stadhuize werd Generaal Petain met groote plechtigheid ontvangen. Tusschen de toeschouwers bemerkte men Jufvrouw Wilson, de dochter van den Président. Een Te Deum werd in de kathedraal gezongen. Al de Fransche generalen waren tegenwoordig. In tegenstrijd met wat een Havas-bericht zegde, is onzen Koning te Strasburg niet geweest. ENGELAND De Engelsche vloot te Kiel De Engelsche voorwacht-vloot, be-staande uit de schepen Musfterry, Bij het ter pers leggen zijn de laatste berichten nog niet toe gekomen Cottesmore, Cotswold, Pytchley, Hol-deruess,Tadwoïth, Carth en Haytdorp is gister de Duitsche haven van Kiel binnengevaren, na in de baai al de mijnen gedreigd te hebben. Heden moet de Engelsche vloot die de haven zal bezetten toekomen. De dregglng der mijnen in de Kleine en Groote Belt is gister begonnen. Dit werk zal verschillende dagen vergen vooraleer de toegang tôt de Baltische Zee' vrij zal komen. Men denkt dat een Engelsche vloot te naaste week Hamburg zal binnenvaren. De ontbinding der Kamers De koning heeft gister het dekreet geteekend waarbij de Kamers ont-bonden worden. De algemeene ver-kiezingen moeten den 14 December gebeuren. De kiesstrijd is reeds in vollen gang. Een millioen werklieden zonder werk Men schat dat den 26 November ruim een millioen werklieden zonder werk zijn gevallen door sluiting van talrijke munitiefabrieken. ITALIE 700.000 Oostenrijksche krijgs-gevangenenIn de Kamer heeft de Minister van Oorlog verklaard dat hetgetal Oostenrijksche krijgsgevangenen in Italie verblijvend ruim zeven honderd dui-zend man beloopt. HOLLAND De Kroonprins op loer In een persgesprek aan een Hol-landsch dagbladschrijver toegestaan, heeft de Duitsche kroonprins te kennen gegeven dat inzake zijn verblijf in Holland ailes zal afhangen van de wending die de gebeurtenissen in Duitschland zullen nemen. Wil hij daardoor laten verstaan dat hij nog kans ziet om er als keizer of koning weer heen te trekken ? Wie weet! Zal de Keizer uitgeleverd worden ? Allerwege vraagt men zich af wat er met den Duitschen keizer zal gedaan worden. De Fransche regeering is van zin de uitlevering van dien misdadiger te vragen. In de Fransche bladen wordt dan ook een veldtocht gevoerd om de andere Bondgenooten voor die meening te winnen. De vraag is echter: Kan of mag Holland den Keizer uitleveren? Hierop antwoordt in Le Matin, de beroemde jurist Berthelemy,bevestigendS)at de Keizer voor de Vierschaar van de Bondgenooten gedaagd worde, niemand zal er kwaad om wezen. Met ons leger al zwenend En zoo hebben we nu voor- loopig onze tenten opgeslagen in de stad van Jacob van Artevelde. Bij de Gentenaars is de loi trots een vierjarige bezettinger nog niet uit. 't Zijn dezelfde vrije klauwaerts van oudsher gebleven. Nu loopen ze met stralende gezichten over. straat want ze mogen nu weer luid op spreken en lachen zonder vrees « eingepert » te worden. Vôôr al de vitrienen der koop-waar-magazijnen ligt het koper en bronswerk uitgesteld dat de bewo-ners van den Duitschen roofzucht » kunnen vrijwaren hebben En er ligt wat hoor ! In top van een dier trofeeën-stapels pronkt een Duitschen helm, waarop een vrolijkerd in groote krijtletters geteekend heeft : « Souvenir d'un cochon ! ». 't Leven is hier zooals elders peperduur, al beginnen de prijzen x der eetwaren nu toch geweldig te dalen. Een eitje kost echter nog een mark, een sigaar die slechter brandt dan een fakkel fr. 0,75. 't Bier is nog niet erg fa meus en voor een borreltje cognac betaaltge allicht 2 frank. De schouwburgen hebben voorloopig hunne vertoo-ningen opgeschorst. Er is wel wat muziek fn café's maar om 9 uur 's avonds moet ailes potdicht ge-sloten zijn en dan ziet ge geen kat meer op de straat. De lantaren zijn meest door de Duitschers uitge-broken. Hier en daar, op een hoek van een steegje, hangt er een blauw weifelend vlammetje te prij-ken, doch dat is slechts een pleister op een houten been. Naar 't blijkt maken Anseele en Wouters deel uit van het nieuwe, verdemokratiseerde ministerie. Het is te hopen dat dezen om te beginnen de bevoorrading der burgerlijke bevolking zullen ter harte nemen en dadelijk op praktischen voet organiseeren. Vele volgestapelde verhuiswa-gens trekken de stad door. 't Zijn menschen die tijdens de bezetting te lande uitgeweken zyn en nu terug hunne woning in de stad opzoeken. Ik heb hier een smakelijk plak-kaat gezien. 't Verbeeldt er drie gefotografieerde brooden. Boven het eerste staat Duitschland, het tweede Rusland, het derde Engeland. Welnu voor Duitschland is de prijs 40 pfenningen, voor Rusland 43, voor Engeland 55. In groote vette drukletters staat daar onder: « Deutschland und seine Feinde am Einde des vierten kriegsjahreti. Aber min? In 't begin van 't vijfde jaar? Dat zullen we allicht lezen gaan in den geestigen alma-nak van Snoek. 4de Jaar — Nr 258 (1129) Zaterdag 30 November 1918

Er is geen OCR tekst voor deze krant.