Ie Belgische Standaard Door Taai en Volk Abjunêtaenlëprl]» foor 60 BVMm üé4ii#l) DA.OBI^AX> T?s\s\9s ak-mt Ülaatt/H «*** T.stfiré A*x,iinêvent*prtj» foor 60 ammmeri (» ****«■) l»*1 toonaüwUiJa* i Voor de soldaten : Jf,£ 0 Ir. Vocht «« ttl«t-toldat«i - la 't la»« 9.60 tri l kaltm 't lamé : 6.00 tr. ir 't-n meer exempltren **n «lk nawm«r worden grrraatd, wordt da *boon«m«nU-• „i mur-ivA , VêM6 op*t*n»r*: Mt 1. BKJ*AUUK, L. DUYK1K», Y. VAM GBAMBMMSW, B. V/W DBS «ÜMBLDBM, Juni FILLIAERT Voor tüc mededeelingen zich wenden tot ij j Villa MA COQUILLE, Zeedijk BEPAKKE, I Aankondigingen i o.aj fr. de regel. — Reklamen t 0.40 tr. de rei Vluchtelingen 1 $ inlasachisgen van a regals, o.go ir. ;r» JSiliMlfST» Hot ïrcdesradr&g ? Met zekerheid weien we dat de oorlog Êiuiiigen moet en uat mj eindigen zal met een vre sverdrag, Met nagenoeg dezelfde zeker-heid weten we dat de oorlog in ons voordeel zai besüssen. Maar we verkeeren ia de on-zekerheid over hetgeen het vredesverdrag zijn zal. la ineaig opzicht zal het afwijken van al cle vredesverdragen, die op België betrekking hadden ; een essentieel verschil zal er bestaan tasschen ai de voorgaan -de en het toekomstige en dat is: in het «tejjiaaudë vredestraktaat zal er met de belatten van België reaening gehouden wor-aeii, wat vroeger nooit gebeurde. üni het te bewijzen zulten wij de traktaten sinds dezestieaüe eeuw samenvatten. lu de eerste helft der zestiende eeuw was Antwerpen de eerste handelstad der wereld, het oog der andere steden, schreef Justus Lipsius. De oorlog brak uit tusschen Frankrijk en Spanje onder wiens kroon we met Holland vereeniga waren. De Hoilandsche provinciën keerden zich tegen den koning van Spanje; de Beigen bieven nem getrouw. De vrede werd te Münst^. in Westplialie gesloten. Beigig werd opgeofferd; de Schelde, de bron '.an^ijn rijkdom, werd gesloten. Waarom? Omdat de Koning van Spanje ue vriendscnap wnde herwinnen der ontrouwe Nooruaipi u-vmciën, die de sluiting verlangaan- Door deze gunst scheidde hij ze van Frankrijk, waarover hij zich wiide wreken omdat ze zich aan de zijde der Hollandera hadden geschaard.Ook de vaarten van Sas, Zwijn die ia de zee uitliepen, werden gesloten. Alleen de haven van Oostende bleet open maar door het traktaat werden er tollen geheven, die feitelijk den handel van België afsloten. België werd dus in het traktaat prijsgegeven door zijn eigen koning ter wille zijner wraaklust over Frankrijk. la 1702 breekt de oorlog uit tusschen de verbondene mogendheden ea Frankrijk. Na een tienjarigen oorlog, wordt de vrede gesloten met het Vredestraktaat van Utrecht in 1713. België wordt als een weerloos, ol-rnor ig kind afgestaan aan Oostenrijk. De havens blijven gesloten. Twee jaar nadien, in 1715, wordt te Antwerpen net Bareeltraktaat aangenomen. Het «tent aan de Noorderprovinciën het recht toe op onzen grond een leger te onderhouden ia Vlaanderen, Doornijk, Namen, op onze kosten a. u. b. Wij hadden jaarlijks 1,250,000 florijnen te betalen. in 1731 vergadert te Weenen het Congres cm de troonopvolging van Oostenrijk te be- = spi eken. Het traktaat van Munster wordt be- j krachtigd. Later, ten jare 1784 beproeft de Oosten- | rijksche Keizer, Jozef II, met geweld de Scheids te openen. Het traktaat van Fon-tainèbleau in 1785 besluit dat de toestand b vonden blijft. i eie jaren nadien treedt het Fransch R publlkeinsch leger, op 19 November 1792 A twerpen binnen. De Schelde wordt geopend. Niet om de belangen van België te ditneu.Napoleon bouwt er een oorlogshaven te^en Engeland. # Siechts na den val van d e Pransche overmacht, in 1815, wordt door het traktaat van | Wemen, het sinds bijna twee eeuwen in zwang zijnde Müoster-traktaat afgeschaft. Economisch was dus onze toestand erg bevorderd, maar andere belangen werden opgeofferd. , B -igië veroverde ln 1831 zijn onafhankelijkheid. Maar we werden eens te meer door de Conferentie van Londen prijsgegeven. Na veel strijd werd de Schfclde voor de zeevaart ! geopaad maar Holland werd alleen eige- 1 naar over de monding van de Schelde, tollen | werden ten gunste van Holland geheven. | Holland had alleen toezicht over de bevraoh- ; ti j, het onderhoud en het lossen op den 2 striem, maar wij hadden ervoor te betalen. I We hadden do hellt der schulden der Ver- f eeuigde Nederlanders te dragen. Al het actief bleet ten bate van Holland. We hadden de helft der coloniale schulden te betalen, zonder rrchSen. Limburg werd ons afgenomen, 't Is t Q: dat onze Coascience te Antwerpen zijn oote rede hield om de burgers te wapen te roepen. ' i l Het blijft echter waar dat het traktaat in | 1889 een recht toekende, waarvan we eeuwen waren beroofd geweest, het recht om langs de Schelde handel te drijven, waaraan België grootendeels zijn bloei verschuldigd is. Bijna de hellt van de voortbrengselen der Belgische nijverheid worden langt Antwer» pen uitgevoerd. .Anderzijds werd België weer den grooten last opgelegd om als barreel, als borstweer te dienen tusschen de groote mogendheden. Zij hadden dan ook wel wat dankbaarder kunnen zijn en ons voor dien last beloonen door wat beter onze belangen te behartigen. Nu ondervinden ze wat offers het ons heeft gevraagd om die zware taak te vervullen. Daarom twijfelen wij niet of het aanstaande traktaat zal, voor de eerste maal, sinds eeuwen,met onze belangen rekening houden. Dst is het essentieël verschil tusschen de vorige en het toekomend traktaat. Dat hebben oaze soldaten veroverd 1 Wat is de toekomst hun veel verschuldigd 1 Dr Vande Perre. VOOR ONZE SOLDATEN Tweede inschrijvingslljat Overdracht Fr. 2133.60 E. H. Ooghe, aalm. 8* linie 4e bat. 50.00 E. P. C. Fierens, aalm. 2* lanc.II D.C. 10.00 Naamloos Een aalmoezenier 2» gift 20,00 Jaivr. Heursel, De Panne 5.00 Mevr. Roelens, Petit Bonheur, De Panne 5 00 E. H. Pastoor van Adinkerke 20,00 Dr Gomme, Adinkerke 10.00 Heer Burgemeester Vandenberghe Adinkerke 5.00 E. H. DeBeir, aalm. ^ 10.00 H, Leon Lehouck, De ranne 20.00 M. Maurice de Grave, Veuroe 25,00 M. Paul de Grave, » 25,00 Familie Viane, » 1.00 Familie Hilaire Spilliaert, » 1.C0 M. Albert Vanderstraete, » 1.00 M. Victor Trybou, » 2.00 M. Henri Pinseel, » 1,00 M. Henri Baillèul, » 1.00 M. Cesar Sobry, » 1.00 M. Raphaëi Rabaey, » 5.00 M. Charles Dehouck, » 5.00 Familie Viuck, * 6.00 W* Henri Spilliaert, » 1.00 M. Désiré Spilliaert, » 1.00 M. Gustave Spilliaert, » 5.00 Mm* We Gornille, » 2.00 Uit dankbaarheid, » 5.00 M. Jos. Declerck-Demolder, » 5.00 M. en Mm* David-Cailliau, » 5.00 Eerw. Moaders en Zusters,' Hospitaal, » 5.00 E. H, Vanneste, onderpast., • 2.00 Mr Delafontaine » 10,00 Mr Deleforterie » 2.00 Jufvr. Clemence Merseman » 2^0 Mme We Reynaert-Debaadt » 5.00 Mr Alph. Jonckeere » 1.00 Mr en Jufvr. De Brauwere » 10.00 2423.60 Waarom Duitscbland KOET verliezen Duitschiand en Oostenrijk met hun gezamenlijke bevolking van 115 millioen zielen, kunnen het onmogelijk uithouden tegen de 250 miilioenen bevolking der Bondgenooten. Dit is een < rekenkundige » toestand. Duitschiand wist dit. Daarom rekende het op de methode van de organisatie. Wilde het winnen, in den korst mogelijken tijd. Al zijne krijgsverrichtingen waren daarop gesteund: Het beoogde de overwianing van de krijgskunde op hst getal. Doch alle pogingen bleven vruchteloos. Nieuwers behaalde het eene beslissing.Het veroverde streken en iandgedeelten maar net moest dit alles nu verdedigen met eigene krachten die gaandeweg verslinden. De grond-aanwinsten in Rusland noodzaken een zoo groote hoeveelheid manschappen ter verdediging dat alle wegtrekking van kracht een ramp beteekent. Ten andere Duitschiand kende op alle gebied niets dan ontgoochelingen. Zijn Zeppelins, zijn onderzeeërs en zijn heldhaftigheid , zelf leden schipbreuk. Het moet ons dan niet , vet wonderen dat het op eene verdediging van | '• den Rijn denkt. N«w-York limet. ( 1 j ' Yan Schietpoeder gesproken Ais ge tegenwoordig een dagblad openslaat, of een brief ontvangt, hij moet daarom nog van 't leger niet komen, ge kunt dikwQls geen v(jf regels verre lezen of... 't is al van schieten en schietpoeder dat er spraak is, van geweren en kanons, van kogels en kanonballen, van bommen en shrapnells, en meer andere dingen te leelijk om te namen, En ge moet niet hooge geleerd zijn in zake schietpoeder en kanonballen, om seffens te voelen dat die gazet — of die brievenschrijver onvast op zyn beenen staat, en dat al dat schietgetuig en schietgerief, ('tkan min of meer groot zijn van omvang, 't kan verschil-lig zjjn van vorm, 't kan te erkennen zyn aan 't verschil van den slag dat het geeft b{j 't losbranden en bfl 't ontploffen, 't kan beantwoorden aan een veischillig doel, en werkingen te wege brengen die schaars aan malkaar geljjken), dat het toch in den geest van den schrjjver, 'lijk in den geest van de meerderheid, al maar een en zelfde doening is, veroorzaakt door een zelfde reden, de ontploffing van het schietpoeder l 't Draagt ook, in die lieden hun geschrijf, zulke lee-Lgke, onhebbelijke namen : shells, shrapnells sterkontploffers, enz., die een gewoon mensch, met zijn gewoon, gezond verstand, niets en zeggen 1 Dat is, voer 't meeren-deel, al zoo klaar als inkte, en alzoo verstaanbaar als Hebreeuwsch; en 't meeren-deel weten daar niet beter rneê weg, of dat ze weg zouden kunnen b.v. met de taal, die g«sprok<su wordt in de hoofdstad Zivi&trri- horambarieizoremba, waar Kibidibipafacho zetelt als Koning, en waarvan, onze goede vriend, E. H. Juul Leroy, de gevierde pastor van Wulpen, de gemoedelijke Vlaamsche verteller en Vlaamsche folklorist, zoo smakelijk weet te spreken in zijn « Zeiseis en Vertellingen». Daarom zal een woordeke over schieten en schietpoeder hier niet ten onpas komen. Ik zal trachten die ingewikkelde zaken, ten minsten het bijzonderste er van, uiteen te zetten, zooveel mogelyk, in gewone taal. > *** De ontplofstoffen die nu, in dezen oorlog, gebezigd worden door de Bondgenooten en door den vgand; verschillen merkelijk met liet schietpoeder van over ouds gekend en gebruikt door onze oüd, o ver-oudgroot vaderen, en nog veel vroeger zelf, alzoo wel voor hun geweren als voor hun kanons, die ze eerst moesten laden langs den loop met lood en schroot, en een geute schietpoeder, by middel van etaen stamper, en die ze naderhand, met kogels of kanonballen wapenen konden. De wetenschap of de kunst om zijnen evenmcnsch te leeren dooden op bliksemsnelle en op verraadsche wyze, is ie deze laatste veertig, vettig jaren zoo rap vooruitgegaan, rapper zelfs, en veel, dan de kunst om den mensch zijn leven te helpen redden.- Dit komt eenvoudig omdat de mensch < een ziel f is die te paard rjjdt op een wilde beest », en omdat er in d« wereid zoo veel zijn, tot op Keizerlijke tronen toe, die het wilde beest baas laten, en het vrijen toom en teugel geven, in hunnen waanzinnigen heersch- en roofzucht, als het de Wetenschap op den wagen hunner ambitie meevoert. En de brave lieden zijn dan wel verplicht, willen ze hun leven redden en dit van hun medemen- ' schen, en willen ze de beschaving niet zien verscheuren, 'lijk een ^onbenullig « voddeke papier >, door de grinzende klauwen van \ 1 grimmige barbaren, die kerels van 't zelfde | laken een broek te geven, en hun, met eender munt, hun misdrijf betaald te zetten. Breed genomen, zoo kunt ge de ontploffen- ( fen, nu gebezigd; verdeelen in twee klassen: { 1) deze die eenen sekeran tyd vragen om te ( ontploffen, die gebezigd worden in geweren i en kanonnen, om den kogtl naar buiten de ' lucht in te jagen, en die daarom beeten de , dry/poeders, of, kort weg, de drfvers. (in 't) Fr.: le» propulseurs, in 't Eng.: the propél- ï lants). | 2) deae die bliksemsnel ontploffen, die 1 daarom eene verschrikkelijke verscheurende 1 en verpulverende macht bezitten ; men heet t ze de anelontplof/ers, (in 't Fr. : explosifs a haute tension, in 't Eng.: high explosives.) De kracht, ontwikkeld door de ontplof-itoffen van 't eerste slag, draagt meer het j' senmerk van een hevigen stoot of stuw; b ? terwijl deze van 't tweede slag van verpul-verenden ot verpieitereuden aard zijn. Om het even tot welk slag eene ontplotstoi behoort, haar werking berust op het plotseling verloop: van haren natuurkundigen siaat, van den eeneu in den anderen, namelijk van den vasten vorm, of van den vloeistaat, in gas. Iedereen weet dat de stoffen die ons omringen in een van de drie volgende staten verkeeren, te weten: vaste stof, vloeistof of gas ; en, iedereen weet ook dat veel stoffen kunnen, onder den invloed van verschiilige oorzaken, meest van natuurkundigen aard: warmteverandering, plotselinge slag, rappe of langzame drukking, barnkracht, enz., kunnen overgaan of verloopen van den eenen staat ia den anderen. Geen eenvoudiger voorbeeld om dat te bewijzen dan het water. Hei water loopt, vloeit, en is dus een vloeistof; „onder den invloed der warmteverandering als 't water bevriest, 't is te zeggen wanneer de omgevende warmte daalt tot onder nul Centigrade, wordt het water hard, het neemt den vasten vorm aan, het vloeit niet meer ; met andere woorden, het bevriest, het wordt ijs, hagel, ijzel ol'sneeuw. En anderzina kookt ge 't water in uwen moor, waaneer de warmte honderd stekken of graden Centigrade bereikt, uw moor doomt, er komt gas uit; met andere woorden, .uw water van vloeistof is gas geworden, ledereen weet gok Züker dat die verandering of dit verioóp van staat gepaard gaat met nog andere verschijnselen, en dat b. v. het water, dat eerst vloeistof was, nu gas geworden, onder den invloed der warmte, niet alieen veranderd is van staat, maar ook dat de gas veel meer plaats noodlg heeft dan het water, wiens verloop zij is. Wanneer nu een stof overgaat van den vasten of den vloeienden vorm, moet ze dus oogenblikkelijk, meer plaats bezetten, en, om die te bezetten, drijft ze dus alie hinderpalen uit den weg, en verooi zaakt, met andere woorden, de ontploffende loerking. Bij voorbeeld, een kubieke centimeter gewoon schietpoeder, waaneer het afgevuurd is, wanneer het ontploft dus, geeft 264 kubieke centimeters gas. Doch, er is meer. De hitte ook, hoe hooger zij klimt, zet een gas van langs om meer uit. Ea, vermits die hitte, veroorzaakt bij het omzetten van schietpoeder in gas, zeer groot is, moet het u dan niet verwonderen dat die kubieke centimeter schietpoeder niet omgezet is in 204 kubieke centimeters gas, maar in tien maal meer. 't is te zeggen in 2640 kubieke centimeters gas, en dat wel, op staanden voet, op het ooge-ublik zslf der ontploffing I Wanneer nu die ontplofstof b, v. gevat is in een kanonbal, zoo genomen zoo sterk, dat ze de gas, in denzelfden omvang houdt ais het poeder, wiens verloop zij is, dan oeient die gas, op iederen vierkanten centimeter van den binnenwand van dien bal, eene drukking uit, die geschat mag worden op omtrent 8 ton, t. t. z, acht duizend kilogrammen. Hadt ge nu uwen bal gevuld, niet . met gewoon schiepoeder, naar met nitro- jj glycerine, eene andere en nieuwere ontplof- | 3tof, dan zou die drukking op iederen vier- i kanten centimeter van dienzelfden binnen- 5 wand nog dertien maal grooter geweest zijn, 1 t.t.z. honderd en vier duizend kilogrammen. Nog iets: het gewoon schietpoeder om die ; irukking te veroorzaken heeft, tusschen het JOgcnblik der ontploffing en dit der volle irukking, ongeveer een tiende van een se-:onde tijd noodig; terwijl de nitro-glycerine, i >m die nog veel grootei e drukking te ver- I >orzaken, maar een veertig duizendste van \ ien seconde van noode heeft. Het is dit dub- i >el verschil in de hoeveelheid en de snelheid ; Ier uitgeoefende drukking, die de twee klas- f ten van ontplofstoffen kenmerkt, en dus on- f lerscheidt. 'tVervolgt.) | Jaa Van de Woaatyne. «WMWNMMH HKNMl WARM AANBEVOLEN jeziügen voorBrankardiers op de Voor-luie een boekje voor alle Vlaamsche solda- i en prijs 0.36 fr. op ons bureel, fr. o'4o bij de erkoopersen o.öOfr. in den Handel. < Vlamingen gedenkt» een prachtboek- ' : met photos en teekeningen, fr. o.75 op ons ureel en bij onze verkoopers. I DE BALKAN-WARBOEL De diplomatieke toestand. Italië heelt Bulgarije den oorlog verklaard. Hoe lang zich deze verklaring ook liet wachten, toch is het een feit vaa belang, omdat het Italië verplicht tusschen te komen. Hoe zal deze tusschenkomsl geschieden ? Dat is eene vraag alleen op te lossen door de krijgsoverheid. In alie geval niet langs Macedonië, schijnt het. Wat we vragen 't is dat ze niet meer uit-blijve en dat een onmiddelliijke tusschen» komst aangekondigd worde. De Tsar heeft een manifest uitgevaardigd tot alle siavische volkeren. Deze oproep kan wel een groote beteekenis hebben op zich zelf, maar werd te laat uitgevaardigd, men houdt iemand niet tegen die radeloos in den algrond loopt. Dit manifest dient denkelijk als voorbode van de Russischs oorlogsverklaring aan Bulgarije. Dit hadden we graag terzelvertijde zien gebeuren. Met wachten hebben we reeds zooveel verloren. DE KRIJGSTOESTAND Slechts ditgeoe dat zeker is. In't noorden zitten de Duiftchers en Oostenrijkers vastgeplakt op de bergruggen, dus daaruit is er er geen onmiddellijk gevaar te wachten,maar wel langs den kaüt van Bulgarije. Het bulgatirsch legei hetfi een offensief ingezet dat drie doeleinden beoogt; Het aan- ' ceiisluiteu mei cL». riiiii««hj. ma*kt, xnen van Nisch en het coupeeren van den heelen spoorweg gaand® van Saioniki-Nisck en Saloniki-Uskub. Het eerste deel wordt betracht door het forceeren van den Timok-pas. Na een bloediger) slag zijn de Bulgaren erin geiukt vooruit te dringen. De optócht naar Nisch werd tot nog toe tegen gehouden, maar het coupeeren van den spoorweg— het belangiijkste doel is misschien reeds nit een voldongen leit. Vranja, op den spoorweg Salonlki-Nisch weid ingenomen. De Bulgaren rukken nu naar Uskub op. Het gevaar is dus groot. Het Servisch leger wordt maar onvoldoende meer bevoorraadt. De regeering verplaatste reeds zijn zetel van Nisch naar Pritchisa en als men de kaart wel aanschouwt dan moet mea tot het besluit komen dat het offensief der Bulgaren de bijzonderste krijgsverrichtiBg is wijl het een natuurlijk gevoel blijkt dat de Duitsche inval geregeld is naar dö bulgaarsche in-? zichten. Het Servisch leger beleeft een kritiek oogenblik. De Bondgenooten Zij hebben Stroumitza (in Bulgarije) bezet. Dit feit wil toonen dat de troepen der bondgenooten het plan koesteren, zoo mogelijk, en als ze in don flank den vijand kunnen verslaan, na&r Sofia op te rukken. Beschikken zé daarvoor over een voldoend getal manschappen ? We weten het niet. De ontscheping gaat voort. Doch het stelselmatig verzwijgen van de in 't vuur gebrachte troepen, is meer dan een bewijs dat we in den Balkan voor 't oogenblik nog ver ten achter staan en... heldenmoed wordt door overmacht verplet. ■MNMMaaaWUMR * OP 'T WESTELIJK FRONT Sedert den mislukten aanval tegen Reims viel niets bijzonders voor. Men verwacht nu weer een exentrieke duitsche poging op een anders punt. Ze is van nu reeds tot een mislukken gedoemd. * £ $ Uit het jongste rapport van French luidt dat de totale winst door de engelsche troepen in de laatste kiijgsverrichtingen behaald, ïtfekt over een front van zeven kilometers • lat ingebeukt werd op een diepte van drie luizend meters. * De Duitschers bombardeeren met schrikkelijk geweld het eagelsch-fransch fr®nt van tan La Bassée tot Atrcpht. 't Is om het gevaar af te keersn voor het belangrijke steunpunt Lens dat ingesaoerd sit al twee kanten. Voor de LAATSTE BERICHTEN Zie tweede Blad 1® Jaar — 186 Vijf centiemen h&Pnummèr Zaterdag 22 Octoöer ltf lö

Er is geen OCR tekst voor deze krant.