«su ■!■■■ miwww —iimtMM « Masmm Ttwwexam wnraa mw i â ci ïoor het Vlaamsche Vo!k Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Redaktie en Bureel ; Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Jjj- -j —_ I "" 51 IPriester Van der Metsienfasids. IKSGHRIJVISG joor de zo: gen van hst weekblad „De Eendracht". 3e LiUST — S-2-18 Overdracht fr. 92.90 keiî tolonderi li radier o 20 Updat zij, die du Vlaamsche Beweging niet hegrepe , het noodige vers'and zouden krijgen on ze te bestu eeren ot er over te zwijgen 2.5o Van een Vlaamsche vr >u,ve, moeder van *" een pries er, die bij onderv 1 ding w et hoé vrouwe Van dcr Meulen moet gele-d#n hebben do r de y> rbanning van hareti zoon.omdat hij"zij 1 vo klief heeft, 2.5o Een réchîgeaard Kempisch pastoor 5. Uit Achel (i.imburg). 10. fr, iid. 10 De insc'nrijvers worden vriendehjk verzocht korte bondige motto's te bezigen en wanneer immers mogelijk hunnen naam te laten mede-afkondigen voor het goede voorbeeld. S -B. Oe giften zijn dus voortaan enkel te storten op de Posfchekrekening van het weekblad « De E'-r dracht », met dnngend Verzoek echtcr er per brief of posika >rt onmiddel ijk kennïs van te geven aan het bureel van dit blad, voor kontrool en t'en einde m svers'and if verwairing te voor'somen, I— ' I De Plechtige Uitroeping van Viaandereii's Zeifstaiidigheld OpvolgentMjk in de drie groote sleden van Vlaanderen, Brussel, Gent en Antwerpen werd onze politieke zelfstar.dig-heid plechtig uitgeroepen. Eerst was het de beurt aan Brussel op bJariuari. De plecntigheid had plaats ir àe -AJhambra-schouwburg. Alhoewel de vergadei.^g slechts daags te voren aan-gekondigd was, vulden 3ooo Vlaamsch-gezinden de ruime zaal, Wie hac vôor de oorlog ooit zulk aantal Brus-selaars op eene Viaamscbe vergaderin^ bijeen gekregen ! Daarmede zeggen wi; ffatudrlijk niet dat Brussel in zijn ge-heel voor Vlaanderen gewonnen is. Zoo de Brusselsche Franskiljons en Walen de, vergaderin^ met schijnbare onver-schilligheid laten voorbijgaan, bewijst dit nog niet dat zij zieb ovefwonnen geven : de niet-uitvoering der taalver-ordening bewijst juist het tegendeel. Maar wat tôt hiertoe door de aktivisten bereikt .werd, getuigt van een opgewekt stambewustzijn bij de vervlaamsche bevolking in onze hoofdstad. Hier vooral had de gcknechte Vlaming te lijden onder het juk der verfransching en het moet ons dan 00k niet verwonderen dat, eens dat de Brusselsche Vlamingen zich geheel bevrijd zullen voelen uit de klui-sters van het Fransçhdom, zij op de eerste plaats zullen staan van de ver-dedigersvan onze verworven volksrechten. De volgende Zondag 27 Januari vierde Gent op indrukwekkende wijze Vlaan-deren's hoogtij. Gent, de stad van de grootsche volksbewegingen, de stad die beter dan welke andere haar vroeger volkskarakter bewaard heeft. Naar de verslagen ons melden was de bijval er onbeschrijfelijk prachtig. De Nieuwe Cir-kus, het grootste soortgelijk gebouw van België, was proppensvol en na de 'ergadering doorliep een stoet van 10.00c ®an de straten der oude vrijheidsgezinde stad. Nu Zondag 3 Februari gebeurde het te Antwerpen. Het wijde gebouw der Beurs, was beneden en boveir volgeloopen met «nedicht opeengepakte menjgtegeestdrif-liggestemdeVlaamschgezinden. Hetaantal 'anwezigen bedroeg meer dan 10.000. De uitroeping van Vlaanderen's zelfstan-digheid, de aanspraak van den grooten volksredenaar Borms en de voorstelling Tan de afgevaardigden in den Raad van Vlaanderen en in den gouwraad werden eenparig toegejuichd. Geen enkel verzet in de zaal, tenzij men het gooien van een pak peper — het Iranskiljonsch vat geeft uit wat het ]n heeft—als dusdanigmoet beschouwen. Was de vergadering in de Beurs buiten verwachting gëslaagd, niet hetzelfde mag gezegd worden van de optoçht op de Meir 'lie bij gebrek aan inrichting, tusschen de overgroote menigte volk in de wnr 'iep. Reeds voor de vergadeiing hadden ^etaalde schuimers (zoo was hun 5oo fr. taloofd wanneer zij eene vlag zouden kuit maken) getracht wanordelijkheden te stichten. Eveneens tijdens de optocht zetten eenige tientallen tegenbetoogers zich duchtig te weer om door hun buiten de grootsche indruk weg te nemen. ' | 52 Al die tegenmanifestaties hadden echter weinig succès en hielpen ten slolte er aan mede om de beteekenis van de geschiedkundige plechtighcic? te verhoo-gen.Dat onze Vlaamsche strijd op tegen stand stuit weten wij maar al te v\el; onder de tegenbetoogers waren 'er be-nevens het uitgekochte galgenaas, 00k ■ wel die flot'en uit overtuiging en een enkel zag ik wiens gelaat het paroxisme van den haat tegen al wat Vlaamsch is uitdrukte, terwijl hij ons het woord ( Verraders > toeschreeuwde ('t was een woekerqar !), Maar wat ons ten zeerste verheugt is dat tegenover de tienduizend betoogers in de Beurs en de minstens evenveel goedgezinde maar zich nog niet uitspreken durvende toeschouwers op de Meir, slechts een bespottelijk klein getal tegenstrevers kon opgetrommeld worden En dit niettegenstaande de Antwerpsche franskiljons, n. m. de bazen van het Comité National,* geen rnoeite noch geld gespaard hadden om bij deze gelegenheid het aktivisme den ge-nadeslag toe te brengen. Slecht is het hun bekomen. • V * * * * Brussel, Gent en Antwerpen, onze drie hoofdsteden, hebben dus Vlaande--ren's zelfstandigheid pltchtig uitgeroepen en laten bezegelen door het stambewuste en gezonddenkende deel van hetVlaamsche volk, het deel dat alléén berechtigd is mede te spreken waar het de belangen en de toêîcomst geldt van ons volk. Bij deze gelegenheid is voor de eer £ maal sedert den oorlt.g het aktivisme als breede omwentelende volksbeweging in het openjjaar getreden. OnzeVlaamsch'e beweging, die vroeger^zoo vaak te pletter liep tegea den ijzeren muur der on-verschilligheid, heeft nu de toets der openbare meening van aile Iagen en standen van ons volk doorstaan. De uitslag is in zulke mate bevredigend dat ■ ons vertrouwen in de eindzege er danig door- versterkt werd. De voormannen en baanbrekers van het aktivisme, die ailes op het spel hebben gezet voor het heil van hun volk, weten nu dat hun offer niet nutteloos is geweest en dat zij gevolgd worden door breede scharen zelfbewuste Vlamingen die op het ge-geven oogenblik allen tegenstand zullen overwinnen en Vlaanderen's vrijmaking verzekeren. le joiîpis ODKnappiog van m Havsrscn llslsietie. Over de jonaste krisis in het kabinet de Broqueville schrijft Frans Van Cauwelaert in « V ri j België » ; Nabetrachtingen van een crisis. De mail van verige week hij liet lang op zich wachten — bracht ons eindelijk aanvullen-de en officieëele mededeelingen omtrent de jongste wijzigingen in het Ministerie. Zij leve-ren stof tôt eenige nabetraclitingen. Laten we even een overzicht geven van de veranderingen die plaats vonden. Minister Hymans verliet het Ministerie van Ekonomische Zaken - dat pas op 12 Oktobei j. 1. voor hem gesticht was — voor buitenlandsche Zaken Om het ongenoegen van een ee-.voud g ruiltje met Minister Hymans te vermijden, sebiep Minister de Broqueville voor zich zelf het Ministerie van « Nati nale Herinrichting » haalde meteen naar zich toe het hoofdgedeelte van de werkzaam-heden vag het nog ongeorganiseerde Département van Staathuishoudkundige Zaken. Om echter den schijn te redden werd het uithang-bord van dit laatste gehecht aan dat van Kun-sten en Wetenschappen, m afwachting misschien dat Minister Hrunet, die 'voorloop g monder portefeu lie in den Kroonraad zitting heelt, z>ch aan de ntmosfeer zal hebben gewend en de ekonomische zaken voor zich zal opeischen. Het Ministerie van Nationale Herirrichting, zal zich overigens met het werk van herstel slechts in ondergeschikte orde bezighouden. Als we het verslag van Minister de Broqueville aan den Koning moeten gelooven, dan zal de nieuwe taak van het Kabh,etshoofd vooral bestaan in de zorg voor de onmiddelijke levensniiddelen-vooiziening van het bezet gedeelte van Be'giè. D.- bevoop ading van het onbezet gedeehe daar-entegen, cok voor de burge lijke bevolking, wordt opgedrggen aan den Minister van Inten dantie, den heer Vsndervelde, wiens département vcortaan den naam dragon zal van t. Ministerie van Burgerlijke en Militaire Int ndantie». D t is niet ailes. Het bijzonder « Kom teit van oorlog en van 's lands wederinrichting », dat 4 Augustus bij Kon. Besluit werd in het leven geroepen en dat door Minister de Broqueville, op 3 Augustus in een vers'ag aan den Koning werd aangtkondigd als » de kroon op het werk », ligt ree is aan stukken. Het werd ve'-vangen doo.r drie verschi lende komtteiten, welke ieder uit een zeker a_'iital ministers bestaan zuden, maar^llen zul en worden voorgezeten door Minister de Hroquevil'e. Het eerste komiteit zal zich onledig houden met de vraagstukken 53 aangaande het leger en de buitenland'che be-trekk m'en ; het tweede komiteit zal zich bezig , I10U1I n met het ekonomis;h herstel van België en de v rgoeding van ootlogs chade ; aan,. het derde zijn opgedragen de verzorging van de Delange- dcr uitgewekenen en de voorbereiding van vie wetgeveude en bestuurUjke maatrege'.en, welke verei cht worden d"Or den oorlog o{ welke in den ov rgangstij i na den oorlog j noodz'ake ijk zullen zijn: Aan het (c Ministerie van Nationale Htrinr'chting » i een algemeen se-kretariaat gehecht van de Ooriogs- en H'rinrïcH--tingskomiteiten.Dit gehee van nieuwigheden wordt — als naar gewoonte bij Zijne Majesteit ingele d met een verslag van Miivster de Broqueville en dit verslag is — 00k weer i.aar gewoonte —zwaar van... gevoel. Het n euwe voorstel is natuurlijk weer eene ver- i>chte v .n 's lands hoogste belang en — zoo lieet het — het z.l «de banden die met « 00g op het gemeenichappelijk doel, de leden tf van 's Konings Regeoting vereenigen, nog « v.ister t lesnoeren, en hun toelaten, in eene « aitijd e gere V-rstandhouding, in een v .lledig « en wederzijdsch vertrouwen, de dad.n voor « te bereiden, die het land van hunne vader-« landsliefde verwacht». . De voorstellen hebben « —zoo lieet het \erder bij ze'dzaam toeval, ' « de bijtredmg vin aile meeningen verworven; « inen heeft er een onbetwijfelbaar \ojrteeken « (de F'ransche tekst zegt : gage.) in gegeven van « die vereen glng dcr gedachten met de ver-« lichte een.h ,d van dedaadndiein Le Havre 1 regel is. Dize laatste z nsnede snappen we'-Aiet goed, il aar wat zij bedoelt zal wel heel mooi en heel waar zijn, Het lijkt ons eene versterkte variante van d : « bedachtzui e begripseenheid », welke-wij uit h_-t verslag van 12 Oktober, om 't nu v rongelukt Minister.e van Staathuishoudkundige Zaken reeds hebben leeren kennen. Aan het einde van het verslag wordt ten over-vloede be\ est gd dat «In de diepste gedachte (dani la pensée profonde) van de leden van 's Konings Regeering vormen deze voorstellen een geheel, dat de karaktertrekken van harmonie en van duur vertoont » dat wij hier te doen hebben met «een nieuwe en schitterende bevestiging van de sterke eendracht » die in den schoot der regeering heerscht en dat onze mini ters hunnen tijd doQrbrengen in « waken en zwoegen voor de bevolking van Bek>ië. » Door deze ontroerende taal heen, weet Mi-ni^ei de Broqueville eenîge eenige boscheidene mededeelingen te vlechten over zijn eigen lots-bestemming. De vereenig'ng van aile diensten, welke zich bezighouden met de bevoorrading van het bezette gebied, in een département zou, volgens onzen premier, op herhaalden wensch van Z. M. den Koning zijn gebeurd en Z Mi zou het zelf hoogst wenschelijk hebben gevonden, dat deze diensten zouden worden geplaatst onder de leiding van het hoofd zijner regeering. Op het huidige oogenblik wordt de taak v orzeker meer en meer on-dankbaar zij schijnt echter (bedoeld is: slechts) zeer weinig voldoening voor te beschik-ken (réserver) aan dengene, die de opdracht aanvaardt. Maar de plicht van een leider staat lioog boven aile dergelijke bespiegelingen. Het volstaat ten andere de stem van zijn hart te aanhooren, om geen oogenblik te aarzelen ai de moe.lijkheden te keer te staan (affronter), hoe hard zij 00k mogen wezen, om zulk doel-wit met de hoogste verwezentlijking doen ge-paard te gaan.. » Wij kunnen het bij dêze aanhalingen laten. Wij zul en overigens de'wreedheid met begaan om deze ontboezemingen van Minister de Broqueville te bege'eiden met stemmen achter de schermen, en wij wenschen ,den leider van onze regeerin-i, die zoo hoog boven aile per-soonlijke bekommernissèn naar de stem van'zijn hart staat te luisieren, niet de beproeving toe, dat een zijner tegenstanders een verzameling van zijn oorlogsliteratuur met kommentaren zou uitgeven. Maar wij vragen in gemoede en met den ernst, welken de tijdsomstandigheden mee-brengen, wat h.eeft het landsbelang gemeen met al deze melodramatische phrasenmakerij ? En wat .heeft het landsbelang gemeen met al de nieuwigheden, verwikkelingen en ministe-rieele wijzigingen welke elkander in Le Havre met vçrsneld tempo opvolgen Men plaatse eenvoudig de verschillende krisissen, welke wij reeds hebben doorgemaakt, met hun respektieve oplossingen op een rijtje en pien zal onmidde-lijk de Tijn erkennen, -die er doorheen loopt. Daarmee is geenszins gezegd, dat de samen-sfelling der regeering na c'rie jaar oorlog. on-vtranderd blijven moet wat zij was op 4 Augustus. Wij laten laten dit punt hier buiten bespreking. Maar indien ministerieele wijzigingen nooJzakelijk worden geacht, dan worde in de eerste plaats rekening gehouden met de werkelijke behoeften van het land, ■ iet met de bevrediging van persoonlijke ambities. Wanneer veranderingen doelmatig zijn, dan zal dit 00k wel blijken uit de verbeterde uitslagen, maar het eerig zichtbaar resultaat van al de oplos-singen, welke wij tôt nu toe hebben beleefd, is, xtat de regeeringseenheid en de eendiacht van het land zelf er meer worden door opgelost. Met gevoelzjvangere phrase 1 kan 00k Minister de Broqueville ons over deze werkelijkheîd niet weg helpen en het is niet aitijd bebend-'g om aan den nood van het land voorwendsels te ontleenen voor het weg werken van minder mooie motieven. Geheel het betoog van de Bcoquevdle draait ditmaal rond de noodzake-lijkheid i>m de bevoorrading van het bezet gebied te verb teren door v;reeniging in eene hand van al de daarbij betrokken diensten. Men kan gewis voof de voedstlvoorziening van het land nooit te veel doen. Maar moeten wij dan werkelijk gelooven, dut de voedrng van Belgié' tôt nu toe geleden heeft on 1er het gebrek aan organisatie en samenwerk 11g' te Le Havre? Eerlijk gesproken, wij relooven h t niet. Kr zijn hier andere machten m 't spel. Maar indien h t zoo ware geweest, dan zou de regeering verdienen met stokken te worden geslagen, en onze premVer doet dus niet verstandig met de voedingskwestie er bij halen om mindere soort van dingen verborgen *te houden. Het is wel jammer, dat wij op dit oogenblik niet ov. r een parlement beschikken, om aan de waarheid haar recht en aan het land 5-: zijn medezeggenschap te verleenen. Maar dat weze voor onze regeering geen aanleiding om hare sfeer van zorgen te beperken tôt St-Adresse en zijne onmiddelijke omgeving en zich te ver-diepen in de toch onontwarbare problemen van persoonlijke betwistingen en machtslusten. Het land wil geregeerd worden zooals zijn werkelijk heil en zijn toekomst het vereischen. Het land wil daden zien. want daden vertroosten het volk beter dan woorden Nuchtsre Beschouwingen. Zonderling. Het heeft mij d'kwijls zonderling aangedaan dat tegenwoordig twee woorden vooral veraf-schuwd worden, 11 m. : het woord « Vrede » door sommige Kristenen; het woord « Vlamingen » door sommige Vlamingen.Wie legt dit uit? Eene eenvoudige vraag.. Voor de oorlog was haast niemand over de Vlaamsche beweging te spreken, men had er geen tijd voor over en men zwe'-g ze dood. «Men lâchée en haalde de schouderen op », zooals A. Rodenbach destijds dichtte. Op dit oogenblik is iedereen, zelfs de vroegere franskiljons, overtuigd van het goede recht der Vlamingen. Alléén... 't is nu de tij.l niet, en... de aktivisten zijn verraders , Wat zal het lot der Vlamingen zijn na de oorlog: 1° als de aktivisten het winnen ; 2° als zij het onderspit delven ? . . .en eene eenvoudige opmerking. Wat er 00k van zij, het aktivisme. heeft het Vlaamsche vraagstuk bekend g maakt en op het voorplan gecracht, zoo bin en als buiten 't lands. Hetgeen vroeger tn breede kringen moedwil'ig geregeerd werd, heeft nu aller aan-dacht gaande gemaakt. Onze tegenstaanders, die zich vroeger met een hooghartig scheldwoord van de Vlaamsche « derviches hurleurs » afmaak-ten, zijn nu tôt wanhoop gedreven. Moeit, wat God verhoede., het aktivisme verslagen worden en onze voormannen als slacht-offers hunner vaderlandsliefde vallen, dan nog ware het aktivisme de rechte weg om tôt de heropbeuring van ons volk te l^omen. Het is de groote verdienstc van het aktivisme dat het de schrijnende wonde, waaraan het Vlaamsche volk doodbloedt, bloot gelegd heeft voor het eigen volk zoowel als voor de buitenwereld. Dank zij het aktivisme kan de oplossing der Vlaamsche kwestie niet langer- meer op de lange baan geschoven worden. De passieven daarentegen, op sleeptouw ge-nomen door de uitgesproken vijanden van het Vlaamsche -volk, heeft ailes gedaan om de Vlaamsche beweging in den doofpoi te houden en haar voor eeuwig de genadeslag toe te brengen, zoodat het Fransche wachtwoord «après la guerre il n'y aura plus de flamand », werke-lijkheid zou geworden zijn. NIEUWE BOEKEN. TAMAR. Een Bijbelsch verhaal in verzen, door RENÉ DE CLhRCQ, Vlamingen durven in hun kunst heel wat stouter dingen aan dan Hollanders. Een natio-naal temperamentsverschil, dat tôt een zeer diepgaande anti'hese tusschen de kunstproduktie in beiielanden dôôrgroeide. Maar 00k in tijden van niet allerhoogsten bloei, bij kunstenaars van niet oergen.ale kracht de inferioriteit van de Vlaamsche kunst in menig opzicht verklaart. in de letterkunde even goed als de plastiek. Vondel, wiens kunst meer tôt een internationale Kultuurstrooming dan tôt de engere sfeer van zijn vplk behoort en den onhollandsch-uitbundi-gen semiet Querido buiten beschouwing gelaten. Waar een Noord-Nederlandsch moderne een klein mytologisch episch essay nog als stippel-lijnig ftagment laat verschijnt'n, gooien de Vlamingen maar Bijbelsche dramas op de Boeken-markt, die zoo maar doodkalm Kristusfiguren ten tooneele voeren. Wat Wagner toch nooit aandurfde. Het is een heele gebeurtenis als een Hollandsch toondichter een liedje durft publiceeren en het dan 00k wel eens uitgevoerd krijgt. Maar in Vlaanderen moest nu toch elk liederdichter 00k een oorspronkelijk opéra voor het voetlicht brengen. De gemeenschappeiijke Barokbeweging ver-lfidt Rubens tôt een pralend-heroïsche gebaren-kunst ; doch verdiept Rembrandt's streven naar levendiger, pakkender, prangender zielsuitdruk-king. Na de Barok de Romantiek Tusschen de lawaa-erige parade van Wappers en de verrukte wijding van Bosboom's stille kerkinterieurs, welk verschil ! Bij de Hollanders ontaarden de prachtige kwalit. iten van degelijkheid en zelfkritiek wel eens tôt nuchtere huisbakkenheid en' pietluttige peuterigheid. Maar zoolang m Vlaanderen het kunnen zoodeerlijkbeneden het willen-en-durven blijft, verdienen onze naïeve zelfoversch 'ttin>_>, onze uitbundige pathos, onze pronklievende bouw'ust, onze zwakke grootdoenerij, volstrekt niet de bewondering waar dweepers met « het grootsche » in Vlaanderen zoo mild mee zijn. * * * Met meer angst dan blijde verwachting hadden wij de aangekondigde verschijning van De Clercq's epos « Tamar » tegemoet gezien., De Clercq is een zeer groot dichter. Maar wel eens erg ongelijk, als hij zich tôt stoute schep-pingen laat verleider., die nu eenmaal buiten zijn kracht liggen, of er boven. * * * Het is mooi dat hij 00k andere genres is gaan beproeven dan het volksliedje, waardoor hij zoo vlug een hartelijk-verdienden roem vetwierf. Waar zij niet simpel van de schamele 55 weelde van het innige volksfamilieleven zongen, doch een snijdender toon-van-verzet tegen onrecht en ongelijkheid lieten doorscheuren, kondigden zij den socialen bundel « Toortsen » reeds aan. Opstandige verzen, door den proleta-riérsnood der moderne fabriekstad geinspireerd. Zij maakten opgang in Vlaanderen. Gedeeltelijk omdat sedert Vuylsteke's nog zwakke, maar veel te weinig gewaardeerde pogingen, geen sociale poëzie meer gehoord werd, ondanks de vluggen groei van de Sociaal-Demokratie. Dank, in de eerste plaats aan de zeer kloeke waar de van vele gedichten, waarin lets van de brandende bezieling van Maerlant: Van den lande van Over^ee, en Anna Bijns refreinen smeult. Het was een sympathieke poging om onze poëzie, die in de zoetelijke, werelavreemde erotiek der Tachtigers-epigonen, verkwijr.de, weer in de straffe bres van het moderne leven terug te voeren. Maar daar trommelden 00k heel wat rythmen in « Toortsen , die dreigend oproerig en ontzaglijk profetisch wouden doen. lnderdaad leeg maakwerk bleven. Als geheel blijft « Toortsen » beneden de kunst van Gorter en Henriette Ro'and-Holst. De Clercq miste hun sterke-va te levensbeschouwing, hun vroom geloof, hun kosmisch toekomst-voorvoelen. Het is niet noodzake.ijk socialist te zijn om goede sociale kur.st voort te brengen Maar zijn verzen biiezen zich te luidruchtig tôt aanvalsklaroenen op om zuiver-menschelijke stemmen van deernis te laten zingen. Doch als men eenmaal de toorts van den sociaal-revolutionnair grijpt volstaat een beetje letterkundige demagogie, nu eens vaag humanitaristisch, dan.socialistisch, dan weer kristen-demokratisch of pantheistisch-ari-stokratisch getint, niet om op den groot-mensche-lijken, aller sehnen vertolkenden, aller lijden troost-verheerlijkenden klank van geloof en hoop en liefde de donkere massa's door den harden strijd naar het blozende be ootde land te voeren. Vandaar dat naast innig menschelijke belij-denissen als v Moeder t en hartstochtelijk-rake strijdverzen als « Arm Dietsch », heel wat revolutionnair pathos dat den gemoedelijken, fris-schen, oprechten dichter der volksliederen en natuurverzen zeer deed betreuren. Na een paar romanproeven waagde De Clercq zijn kracht aan de groote epiek. Daar staan zeer groot<ch-aandoende dingen in « Van Hemel en Aarde » Fragmenten. Want geen enkel der vier stukken mocht volledig slagen. In het zwakste dat aan vreemde en dwaze verbeel-dingen van Wiertz doet denken, treft men dan plots een Michel Angeliek vers aan als deze oer-sterke God-de-Vader-visie : « de hand, ten schriklijk sterken scheppingstijd [geivoon ' » de werelden de ronde ruimten door te Sangere n » perste de ruige ivitte baardlok voor de [vingeren. Vooral in « Doemsdag » komt het zwakke van zijn epiek aan den dag : zijn kortademigheid, zijn gémis aan kompositiebeheersching, Naast plots opschitterende verzen, spontaan en sterk, veel ondoorvoeld aanvulsel, verzen die maar voortbollen op het rythmendrafje. Doemsdag is heelemaal geen kompositie. Een aitijd maar geweldiger en geweldiger willen doen, zonder zuinig berekend crescendo. Verder nog het geestelijk onklare dat '00k de « Appel », ondanks de kracht der landschap- en figurenschildering, als wijsgeerig gedicht deed mislukken. tîî * * Tamar staat aïs episch geheel hoog boven deze vier proeven. Er zit gang in dit verhaal. Een rustige gelijkmatigheid verraadt hoogere zelfbeheersching. Men kan er niet zoo mooie. noch zoo diepe, noch zoo felle verzen uitlichten, maar, (al kon er nog heel wat dor hout weg g snoeid worden), 00k hinderlijke buitenissig-ludcn en schreeuw-leelijke onsmakelijkheden koinen ons 00k niet meer hinderen. Men kent de ge>chiedenis : Juda, de zoon van Jacob, heeft driezonen. De oudste trouwde met Tamar, de mooie vreemde. Doch, den Heer onwelgevallig, stierf weldra kinderloos De Jood-sche Wet verplicht zijn broeder de wéduwe onder zijn te t te nemen. Ook deze wordt weldra door den Heer getroffen wegens zijn zondig gedrSg. Sjela, de derde zoon, weigert Tamar. Hij vreest hare sohoonheid als een verderfbrengende. Verliefd daaienboven op een verlokkende, bradde meid. Juda met een donker hart, wa?rin de liefde voor Tamar, de vrees voor de hedige. dwingende huwelijkswet en tevens de angst ook zijn laatsten zoon weldra door die vreemde vrouw in het verderf te zien storten en zoo zijn mannelijke nakomelingschap uitgeroeid te zien, strijden, zendt Tamar met eervolle geschenken naar haar vader terug, voorwendend dat Sjela nog te jong is om te trouwen en lasterpraatjes net raadzaam maken haar te verwijdcren tôt Sjela mannelijk-rijp zal zijn. Tamar, de vrome, de duldende, ondergaat ailes in lijdepde berusting. De oorzaak van den dood der beide broeders verzwijgt zij, al drukt nog zoo pijnlijke verdenking op haar. Zij weet dat Sjela boeleerde, maar verzet zich met hart en ziel tegen den oorlog, dien haar maagschap tegen Juda wil voeren, om den smaad haar aangedaan. Thans het tragische hoogtepunt. Zij verneemt d6t Juda met een vriend zich op reis begeeft om zijn schapen te scheren. Zij hoort de vreeslijk gebiedende stem van Jehova, die haar de diepste zelfvernedering oplegt. Zij legt haar weduwkleederen af, bedekt zich met een sluier en gaat Juda afwachten aan de Twee Fonteinen. Deze denkt een meisje-van-plezier voor zich te hebben en gaat tôt haar in na haar als pand zijn zegelring en snoer en staf gelaten te hebben. Snikkend zijgt Tamar neder onder de zwaarte van haar kruis. Later verneemt Juda Tamar's zvvanger-zijn en eischt wraak voor de schande. Een bode komt Tamar halen voor het oordeel en de straf. In de tent belijdt zij aan haar vader hoe zij onschuldig, schuldig is. Voor Juda gebracht wordt zij tôt den brandstapel veroordeeld. Dan laat zij Juda's pand brengen. Juda erkent zijn schuld en neemt haar tôt vrouw. Uit hun geslacht \al de Verlosser geboren worden. Vooraan in het boek wordt den nuchteren BLjbelte'ust afgedrukt, die Wahrheit van Dichtung IpOerde Jaargang, Nr 6. 0 Februari 1918. Pr.ijs : io centiemen. Derde Jaargang, Nr 6. — 9 Februari i§i8.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.