Derde Jaargang, Nr 18. — 4 Mei 1918. Prijs : 10 eentieraen. - J ■ L1!LJJ_1L-J-,JL .. J. .IBgg ©erde Jaargang, Nr 18. — 4 Mei 1918. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. | WeekbSad voor het Vlaamsche Volk | Redftktie «c Bureel ; Lange Nieuwstraat, 10S, ANTWERPBN. 1/1 Priester Van der HAeulenfonds. INSCHRIJVING door de zorgen vau het weekblad ,,De Eendracht". se LIJST — (4-5-18 nr 18) Overdracht fr. 222. -W. De Mulder, Denderhautem 2.5o Ingezameld op het propagandafeest van de « Vlaamsche Kunstvereeniging » in de feestzaal Thalia op 8/4/14 18.52 idem idem opai/4/18 1 G. 3g Omhaling tijdens eene Vlaamsche verga-dering te Bonihem 1.37 fr. 260.78 Er wordt nogmaals een warm beroep gedaan op de offervaardigheid van aile Vlaamsche strijdgenooten tôt steun van dit fonds, dat reeds in voege is getreden en langs om meer bewijst een nood^alcelijkheid te jijn. N.-B. De giflen zijn voortaan enkel te storien op de Postchekrekening van het weekblad « De Eerdracht », met dringend verzoek eehter er per brief of postkaart onmiddel ijk kennis van te geven aan het bureel van dit black, voor kontrool en ten einde mi&vers'and of verwairing te voorkomen. ■■MB!»-. a yssasse&rst? sBEâinseecA.'rs. maasa IN HET GERECHT. Geruehten zijn verspreid als zouden de stakende rechters het werk hervatten. Prachtig ! Die heeren hebben zich schuldig ge-maakt aan eene samenspanning van ambtenaars, met het doel de bediening van het gerecht te beletten, een vergrijp dat, volgens art. 236 van het Strafwet-boek, gestraft wordt met eene maand tôt tvvee jaren gevang en honderd tôt vijf-honderd frank boete en dat hen bovendien blootsteit aan ontzet uit hun ambt. Die heeren nieenden het aktivism den genadeslag toe te brengen en bemerken nu tôt hun schade en sehande dat hunrie onbesuisde daad de geheele openbare meening tegen lien heeft doen keeren. Die heeren zien hun opzet mialukt ten gevolge van de aangekondigde oprichting der Duitsche rechtbanken. H ad de geheele magi«tratuur zich laten tiranniseeren door eenige belhamels, nu zien zij hun mis-stap in ; degenen onder hen die zich — -slechts met tegenzin gesolidariseerd TiâH-den met de leiders der bewegfrig, zijn nu de eersten om het gebeurde openlijk te betreuren en de herneming van hun ambt te verlangen. * * * Is hun terugkeer wel gewenscht ? Datds Duitsche rechtbanken niet Defi-nitief zijn, hoeft wel niet gezegd. Zij kunnen enkel tijdelijk zijn en zij zouden naderhand vervangen worden door Vlaamsche. Onder dit oogpunt hadden de stakende rechters aan de Vlaamsche zaak een grooten dienst bewezen. De vervlaamsching van het gerecht heeit evenveel belang als de vervlaamsching der openbare besturen ; het staken der anti-Vlaamsche magistratuivr verheugt ons dus evenzeer als het weggaan der ver-franschte ministeriëele beambten. Aldus wordt het mogelijk met een slag de rechterlijke macht op Vlaamschen voet herin te richten. Moest het aan de stakende rechters zon-der andere gevolgen toegelaten worden hunne zetelsopnieuw te bezetten,dit ware geen succès, noch voor het aktivisme, noch voor de bezettende macht. De rechters zouden eene overwinning beha-len, zich door hunne onaantastbaarheid gedekt wetende, zouden zij, met meer verwatenheid dan ooit, zich aan hunne Vlaamschvijandige werking blijven wij-den.Dit kan niet gedoogd worden en daarom mogen m. i. de rechters niet têrugkeeren in korps en ook niet zonder voorwaarden. Wie, onder de rechters, het goed meenen met het Vlaamsche volk, en slechts tegen hunnen wil in het smadelijk avontuur werden medegesleept, wij verlangen niet beter dan dat zij terug-keeren. Onder deze voorwaarde althans : n.m. dat, te meer daar de staking als protest tegen Viaanderen's zelfstandigheid bedoeld was, van de terugkeerende rechters, evenals van aile ambtenaars, de erkenning van de zelfstandigheid wordt geè'ischr. WlLFRIED. VertegENWoanijBjng naar buiten. De grootste opwerping die tegen de — per-sontele of reëele — unie aangevoerd wordt, is, dat met dit stelsel Vlaandsren en Wallonie een» gemeensehappelijke vertegenwoordiging naar buiten heliben. Vermits, zoo redeneeren de voorstanders van de algeheele scheiding, de Walen geslepener diplomaten zijn dat wij, zouden zij het laken meer naar hunnen kant trekken dan voor de Vlaamsche belangen nuttig ware. M. i. werdt het belang der buitenlandsche vertegenwoordiging fel overdreven. Wie onder ons bekommerde zich vôôr den oorlog om de wijze waarop de Belgische Staat bij de andere Staten en mogtniheden vertegenwoordigd was? Welk l»elang hechtte men .er aan, dat de Bel-giscke gevelmçhligie m'Hi*ters « dipl»Ma- 172 tische agenten Walen, Vlamingen of fran»-kiljons waren ? Een terugslag op onze binnen-landsche toestanden had dit voorzeker niet. Zelfs op de buitenlandsche politiek der Belgische Regeering was de rechtstreeksche invloed der gevolmachtigde minister* al keel gering. Blijkt immers niet uit de tijdens den oorlog bekend gemaakte diplomatische bescheiden dat onze ministers te Berlijn, Parijs en Londen eenparig en voortdurend, maar cîok te vergeefs, gewaar-sehuwd hebben tegen het gevaar, zieh door de Ententemachten in hunne tegenover Duitsch-land gevoerde afzonderingspolitiek en hunue voorbereiding tôt den oorlog te laten mede-slepen.Hoe weinig aandacht vôôr den oorlog aan onze nochtam zeer degelijkc diploMatische vertegenwoordigers in den vreemde geschon-ken werd, des te meer wordt nu door sommigen geschermd met het belang dat de buitenlandsche vertegenwoordiging in de toekomst voor Vlaanderen hebben zal. Va« waar die overdreven bezorgdheid ? 't Is waar, er zijn onder ons veel nieuwbakken politiekers, en met al den neofieteniever die hen kenmerkt, komt het wel voor dat zij zich zoo onstuiming in het politieke zadel wippen dat meer dan een langs den anderen kant van het paard in het zand bijt. * * * Het België van vôôr den oorlog leefde onder het regiem van de door de MogendhedenJjij traktaat opgelegde neutraliteit. Daar traktaten feitolijk dienen om geschonden te worden en daar er reeds meer dan een geslacht over heen was gegaan, kon de buitenlandsche politiek der Belgische Regeering wel eenigszins van die opgelegde neutraliteit.afwijken. De Entente-landen, in wier mvrôedsfeer het offlcieele België geraakte, zagen er natuurlijk geen kwaad in en Duitschland was niet genegen om op dit punt internationale verwikkelingen te verwekken. Het België of Vlaanderen — van na den oorlog zal zich aan een door de Vredeskon-ferentie opgelegde status moeten onderwerpen en zijne bu tenlandsche politiek zal zich bin-nen zekere grenzen moeten beperken. Dit status fan' tweedcrlel' zijn . ôiRvel eene »pge-legde neutraliteit, ofwel een opgelegd protek-toraat (dit woord werd in den laatsten tijd m het Nederlandsch vertaald door « aanleuning»), Wij,die zendernevenbedoelingen strijd voeren voor de volledige zelfstandigheid van het Vlaamsche Volk, verklaren ons volmondig partijganger van de eerste eventualiteit : de onzijdigheid. die geheel in de lijn van ons politiek .programma ligt. Deze oplossing laat ons land — Vlaanderen of België zoo het heeten zal — zooveel mogelijk buiten de wisselvallig-heaen van de Europeesche politiek en laat ons toe onze buitenlandsche vertegenwoordiging tôt hare kleinste uitdrukking te herleiden. Ook de tweede oplossing aanleuning of protektpraat — laat onze buitenlandsche politiek en dito vertegenwoordiging met t»t haar voile ontwikkeling komen, daar wij aldus fa-taal in het spoor zullen stappen van de groote nabuur wiens satelliet wij zouden worden. In geen geval bestaat er dus aanleiding om aan het vraagstuk der buitenlandsche vertegenwoordiging esn primordiaal belang te hech-ten.» * H: Ware het goed dat de-toekomstige Staat Vlaanderen of België aan grootscheepsehe buitenlandsche poliiiek ging doen ? Zulke politiek naar buiten is enkel mogelijk wanneer zij steunt op een sterke nationalistischen geest en eene onaangetaste vestiging der staatsmacht naar binnen, Nu weten wij wel dat wij nog zooveel binnenlandsche katten te geeselen hebben, dat er nog zooveel aan ons eigen huis moet gebouwd en hersteld worden, dat voorhands aan eene imponeerenae aktie naar buiten niet kan gedacht worden. De internationale positie van on» land na den oorlog zal niet 3chitterender zijn dan TÔor ! En in dien tijd had België op inter-nationaal gebied weinig op zijn aktief, wél vele misslagen te boeken. Dat wij het beter zouden doen na den oorlog kan ik ^auwalijks aannemen. Op het gebied der diplomatie en der eigen-lijke politiek, wij zagen het reeds, kwamonze Regeering er toe zich in het Ententekluwen te verstrikken . onze weinig benijdbare toe-stand in den wereldoorlog is er het gevolg van. Van onze koloniale politiek zeg ik ongaarne kwaad, wijl ik haar bewonder. L'chtcr, zij kostte ons volk ontzaglijk veel geld, bracht ons nog geen tastbare voerdee-les bij en zal — wie weet het — misschien enkel dienen om sen_a.nder land te laten genie-ten van de vruchten van onzen arbsid en va* onze kapitalen. Onze finantièele pelitiek,,. deze was aller-minst gelukkig. Zij bestond hierin dat de Bsl-gisclïe spaarpenningen belegd werden in min of meer gewaagde ondernemingen in aile 's Heeren landen. Alléén Rusland verzwelg 6 à 700 millioen Belgiiche franken zuiver verlies; Argentinie en andere Zuid-Amerikaansche landen maakten ons eveneens eenige honderden millioenen afhandig. Deze uitwijking van Belgische kapitalen kad veer j;«velg dat in ket 173 land zelf geen fondsen voorhanden waren voor ernstige ondersteuning en uitbreiding van de nationale nijverheid en landbouw. In België zelf werden vreemde — me<st Framsche — kapitalen belegd (roorbeeld : Limburgsche koolmijnen). Zoo werd Belgie meer en meer genepen in de tang van hit internationale kapitalisme, dat onze eigen ï apitalen in leen hield en onze inlandsche voortbrengst van hare goedwilligheid tôt het voorschieten van kapitalen afhankelijk maakte. Het is omdat de buitenlsndgche politiek, geboren uit de grootheidsgedachte van onze regeerders.zoo noodlottig is geweest, niet alleen voor ons Vlaamsch volksweztn, maar ook voor de geheele ekonomie van de "Jelgische landen, dat ik bang ben van allen die hunne oogen meer gericht hebben op het aanknoopen van buitenlandsche betrekkingen, ekonomische, staaikundige of wellce dan »ok, — dan op het opbouwen vau ons eigen staatswezen naar bninen, op de bevruchting van al de binnenlandsche mogelijkheden van ekonomischen voor-uitgang en sp de versterking van onzen Vlaam-sehen nationalen geest door gezondmaking der onnatuurlijke binnenlandsche toestanden. tZ-- : -■ . Het derde auti-VIaaiiisch Smeeksclirit der franskiljons en renegateii. De geschiedenis is een eeuwig herbeginnen. Vôôr iS3o heette men « Orangisten », hen die de maatregelen goedkeurden welke het Hol-landsch Bewind tôt herstel van het taalrecht der Vlamingen uitvaardigde. En de verfranschte leidende standen, katholieken en liberalen met den Franschen prelaat Mgr. de Broglie aan het hoofd, deden de goedgeloovige Vlaamsche menichen petities onderteekenen, waarin tegen de pogingen tôt vernederlandsching van ons openbaar leven verzet werd aangeteekend. In 1918 worden zij die va.', de Bezettende Overheid de vervlaamsching van Onderwijs en Bestuur aanvaarden voor « Duitschgeiinden » uitgemaakt en prinsen der Kjirk loopen, arm in • aiïri iuk'i Jt;- a un'' y AïHrrtf^pterrcn» du Loge, de deuren af om door Vlaamsche burger* aan het herstel van hun eigen recht hinderpalen in den vreg te doen leggen, Wij hebbenjindertijd (1) doen uitschijnen hoe luttel een belang er moet gehecht aan het t rekwest der 77 >, het zoogenaamde stoof-hakenmanifest, tegen de zelfstandigheid van Vlaanderen. Wij hebben toen betoogd dat geen enkel der bewijsredenen in dat stuk aangevoerd stand houdt en er op gewezen dat, buiten een half dozijn rechtzinnige Vlaatnschgezinden die, ter oorzake der offleieele plaats die zij beklee-den zich rerplicht zullen geacht hebben onder dit dour Havere ingegeven stuk hunnen naam te plaatsen, al de onderteekenaars personen zijn van wie de eenen enkel uit politiek belang of uit dilettantisme aan Vlaamsche Beweging deden en de anderen zôd Vlaamsch zijn... dat ze onze taal niet eens kunnen spreken. Het d»el van die «patriotten» die «niats van den Dsitsch » willen, is van de Duitsche Overheid gedaan te krijgen dat zij ophouden zou schikkingen te nemen en hervormingen in to voeren die de Vlamingen eindelijk hun voile taalrecht zouden schenken. Om in hun opzet te slagen, zo» dachten zij zou het vol-staan een hoop offieieële gezagvoerders, — Senatoren, Volksvertegenwoordigers, Burgemee-sters, Magistraten, Bestuurders van offieieële kunstinrichtingen, enz. — met eenige naam-ariitocraten — Graven, Burggraren en Barons — te doen optreden. De «Boches», die zoo hoog oploopen met titels, zouden blind worden geslagen en om het mindere volk en zijn. taal zou de Bezetter zich niet verder kekommeren. De voorstanders van onze « aloude en eer-biedwaardige moedertaal » zooals die heeren zich gewaardigen het Nederlandsch te noemen, hebben zich deerlijk misrekend : de Duitschers zijn niet gewoon zich een rad vôôr de oogen te laten draaien ; zij hebben er zich dadelijk van vergewist dat al die offieieële, hoogge-plaitste, rijke en voorname heeren van de nooden van het vslk, waarvan zij door taal-verechil als deor een oneverbrugbaren afgrond zijn gescheiden, niemendal afweten, al bewe-ren zij de «leidende standen» te vormen. Nu lijkt het alsof de voorstanders va» onze « aloude en eerbiedwaardige moedertaal » dat zelven zijn gaan mzien. Tegenover de honderden en honderden Vlaamschgebleven bur-gers, die het Volksmanifest voor de Vlaamsche Hoogeschool hebben onderteekend, en de dui-zenden en duizenden die, laster, boycot en broodroof ten spijt, den durf hebben ep straat te komen om hun activistisch geloof ten aan-zien van vriend en vijand te belijden, hebben zij op hun beurt een « Volkjmanifest » willen uitvaardigen, welk bewijzen moest dat ook het eigenlijke «Volk» tegen zelfstandigheid voer Vlaanderen is. * « * Ronduit g«sproken het opzet onzer tPgen standers heeft ons een oogenblik onrust inje-boezemd.Wij kennen te goed de middelen van •ver-reding- «n dw&ng (2) waarover die lieden (1) Zie De Eendracht, Eerste Jaa.rgang- nr* 33 (54 April 1917), 35 (28 April 1917), 38 (19 Mei 1917) en 40 (2 Juni 1917). (2) Van «le «Iwam^miedele* aie men te^en de activisten aanweudt sleekts dit ééne «taahje onder duicenien : een paur dagen vôor den Maantschen «ptocht ran 3 Februari te Antwerpe* werden in zekere burcau's, die tvf) voorloopig; niet noense* zullen, de btdienden tvwelien de k»"us ge-plaatst: ofwel sclirifte'ijlc beloren aiet. aan den st-oet deel te nemea ofwel (N d. R ) ' 174 " beschikken om niet te vreezen dat honderden, ja duiaenden verplicht aouden worden hunnen naam tôt steun voor de pogingen der vijanden en renegaten van het Vlaamsche recht te leenen... Welnu, — ook onze tegenstanders zullen het erkennen als zij rechtzinnig spreken willen, — het is een jammerlijk miskraam. De lijst der onderteekenaars — wij hebben ze vd(5r oogen — bevat in 't geheel honderd acht- en zestig namen ! (3) En of daar zich niet de namen van een aantal grappenmakers, « truters » zoaals men in Antwerpen zegt, onder bevinden ? Men vraagt het zich af wanmeer men bedenkt dat Jan en Alleman veiiig met den naam en titels die ze verkiezen «an te nemen konden onderteekenen, zonder dat door openbaarmaking «f door eenige andere voor-zorg den ernst van het stuk is gewaarborgd en als men verschillende onleesbare handtee-keningen vindt en er zelfs zekere ciîonnea» heeft geteekend wiens voornaam, hoedanigheid en woonplaats ontbreken En wat de enkele mannen van aanzien be-treft die zich tôt levenstaak schijnen te hebben gesteld van den rang die zij in de Vlaamsche Beweging wisten te veroveren misbruik te maken, om de pogingen hunner Vlaamsehe medestrijders van vroeger te verijdelen?... Wie heeft er niet gelachen om dien optocht in een beroemd zangspel, waar een eindelooze rij menschen over het tooneel, de eene zijde op en de andere aftrekt... en die, bij slot van rekening, uit slechts een twintigtal figuranten, altijd dezelfde, blijkt te bes'aan. Zoo een « cortège de la Juive, » vertoont ons het met bluf tôt « Protest van de Vlaamsche Vereenigingen » opgeblazen factum, waarvan Frans van Cau-welaert in zijn Vrij België den tekst overdrukt. Er is maar één ond rscheid tuescHen dit prétest en de twee vorige : de graven, burg-graven, barons en senatoren heeft men ditmaal gerust op hun kasteelen gelaten en vervangen door een - ook meestal met de offieieële Belgische wereld vergroeide -- leden ofbestuurs-leden van een zeker getal werkliedenvereenigingen, vakbonden en politieke elubs uit de achterbuurten van Antwerpen. * * * Voorop stapt Louis Franck. « Lui toujours ! toujours lui : » Ditruaal heeft hij echter zijn advocaten-toga aangetrokken en beweert hij — evenals Hector Lebon en Karel Weyler de « Vlaamsche Conferentie der Balie » — den « Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden » te vertegenwoordigen. Waar die heeren het recht hebben gehaald uit naam dier twee genoot-schappen te spreken, die niet eens worden ge-raadpleegd en waarvan een aantal leden -wij noemen slechts Heuvelmans, Henderickx, van den Broeck, Theelen, Dosfel, van Roey, — beslist da zijde der aktvisten hebken ge-kozen ? (4) Dan komen een viertal leden van de « Ver-eeniging der Vlaam'sche letterkundigen » die talrijke activisten — b.v. Verhulst, Baekelmans. Melis, Streuvels, Verriest — in haar school telt, zich nooit met strijdcnd Vlaamsche Bewe ging onledig hield en, indien de meening h*rei leden gevraagd was geworden, voorzeker nie 1 zou hebben beslist het aktivisme te bestrijden Daarna .verschijnt de algemeene Voorzittei van het « Davidsfonds », één bestuurslid var het « Willemsfonds (Sabbe) en drie leder va« de «Vlaamsehe Academie» die eiger machtig optreden zonder zieh met de ziens wijze hur.ner medeleden te bekommeren vai alie \etv velen voorstanders van het Activismi zijn en nog veel meer het Activisme in hun har genegen zijn, maar zwijgen uit vrees voor he patriotisch schrikbewind dat franskiljons ei renegaten doen heerschen. De reden waaron het protest dier heeren geen andere beteekeni: heeft dan de vertolking der zienswijze vai eenige enkslingën geldt schier voor al — wi durven zelfs zeggen voor al — de Vlaamschi kringen en maatschappijen c Liberale Vlaam sche Bond », « Katholieke Hoogeschooluitbrei ding » enz. enz , die men de stoutheid heef op te roepen tôt bestrijding van het Vlaamschi recht. In geen enkele dier vereenigingen wert ruggespraalc met de leden gehêttden. Dat anders die kringen zoo niet beslist tel voordeele dan toch voorzeker niet ten nadeel van het Activisme uitspraak hadden gedaan bewijst hetgeen gebeurd is in de genootschap pen waar de zaak wel ter tafel kwam. In Vrede St Willibrords (Antwerpen) weri voorgesteld het rekwest tegen Vlaanderen Zelfstandigheid te onderteekenen. Eenparii wees het Bestuur dit voorstel af. Ook door het « Verbond der Gemeentesecre tarissen van het Arrondissement» (dat wij, al weer om sommige onzer vrienden voor moei lijkheden te vrij waren, verkiezen niet te noemen werd een soortgelijk voorstel verworpen. Typischer nog : de Nederduitsche Band vai Antwerpen, uit wiens naam de heer Dr. Fr Nuyens beweert te spreken, vorderde reed in een bestuurszitting d. d. 24 Juli 1916 me (3) Hwfdzikelijk uit Antwcrpe», ilsof zij éie lut initiât» van ket verzet namen will»H d«e» verjeten dat onze stai steeds het « krandpunt der Ylaawiche Beweffing » was e misichien eok om de onverzocnlijksten onder de Frenskiljon knitenslands te sussen die, maar het schijnt, zelfs nu no niet te spreken zijn over de overgave van de stad deo Franck, de Vos en Ryckmane. Van Limburg komt geen enkel naam voor op de lijsi van Brakant slechts een i je en van liet. Etappengebie heet het in het factum dut men dat niet kan bereike — al p-ijkt de Vlaamsche (?) gemcenteraad van Gent 00 onder aan hît E'uk. (4) In oas nnmner va» verleden week leze me« h< artikel van den heer H. Mommaerts, om te verneme hee eeniffe voermannen van den < Belpischen Boereabeed het er op afin legden om uit naam vas hun duizende le*Un reHefUteeVerk te verrù:hte* (N. H.R.I 1 eenparige stemmen de» aanwezige leden. (4) « t*) Iict verwerpen van het doer sommigen » beoogde stelsel van tweetaligheid voor de » Vlaamsche geweeten.» « 1») Het in- en doorvoeren der volstrekte » gelijkheid, van laag tôt hoog en op aile » gebied dsr Nederlandsche en Fransche lalen » in België, Nederlandsch in aile gewesten » en gemeenten ten noorden der taalgrens » (natuurlijkerwijze met inbegrip van Brussel, » voorsteden en verdere omgeving) en « volle-» dig ^al f bestuur voor Vlaamsche en aa, che » gewesten de bestuurlijke grens in oveiten-» stemming te brengen met de taalgrens. » Mag de houding van dien waarnemenden voorzitter aan wien dit besluit schriftelijk werd overgemaakt en die er niet voor terugdeinst namens den « Bond » het tegenovergestelde te verklaren van wat werd beslist, niet allerminst — laten wij niet te scherp zijn — zondsrling worden geheeten ? En als de meening der Vlaamschgezinde kringen die bij uitzondenng worden geraad-pleegd derwijze wordt verdraaid, welk belang kan men dan hechten aan het protest der leden van dat dozijn onderafdeelingen van politieke wijkclubs en andere bonden. « van be-langhebbc-nden van dokken en kaaien », die de politiekasters welke hun toelagen en vaan-dels schenken als gedwee schapen volgen ? En welk gewicht legt in de schaal de zienswijze der leden meesters- smeder- zinkbewer-kers, houtdraaiers, en andere bonden van winkeliers die, uit vrees anders de klandisie van Mijnheer den Graaf of Mijnheer den Sena-tor te verliezen, ook als men hun de zaak recht goed had uitgelegd, tegen het Vlaamsche recht zouden zijn opgekomen ? Zeker niet meer dan de protesten van Oolen, Achter-Oolen, St-Pieters-Lille, Geel, enz. waarvan de gemeentevaders het stuk der renegaten ook hebben onderteekend. Wie weet wat men die menschen allemaal heeft wijsgemaakt ? Werd te Kessel-bij-Lier het gerucht niet verspreid, dat, als men het protest niet teekende, iet Nationaal Voedingscomiteit geen bloem meer zou verBtrekken en deed men te Lier geen beroep op de vaderlandsliefde der « mel-deplichtigen » om na « voor den Duitsch » te hebben geteekend, ook « tegen den Duiteeh » te teekenen !!! Al dat geknoei van franskiljons en renegaten zal tegen enzen heiligen Vlaamschen volk-strijd niets vermogen. « Les chien* aboient, le caravane passe. » (De honden blaffen, de karavaan trekt voorbij) Doelbewust, langzaam maar zeker streeft de Beweging Vlaanderens vrijmakirig na. De eenige rechtzinnigen onder diegeneu welke ons thans bekampen zullen de eersten zijn om ons voor ons strijden en lijden dank te zeggen op den dag van de niet meer ta verijdelen overwinning. ALL-RIGHT. Fransch in bet Osiderwiis. - Debatavond van 3 April ISiS, te Antwerpen. A an den Heer X, die betreurde, dat de Fransche les-uren in de scholen verminderd werden. Ik wil hopen dat de Heer X. een oprecht Vlaming is, zooals hij zelf verkl art, alhoewel er heden velen zijn, die zich achter dien titel vermommen, om de Vlamingen «ldus achter-baks t- kunnen aanvallen. In dit geval moest hij weten, dat ons onderwijs er veelal op aangelegd is, onze kinderen van af hun prilste jeugd en zoo vroegtydig mogelijk Fransch aan te leeren Dat dit naïuur-f lijk gebeurt ten-kuste van de algemee. e ontwikkeling hoeft geen betoog Doch dat komt er voor de meeste menschen minder op aan. Van het oogenblik dat men in de school eenige woorden 1-ransch leert brabbelen wordt die school als goed aanzien en sommige menschen staan verblult over de « geleerdheut » van hun kind. Gevallen zijn \oorhanden waarin men Vlaamsche kinderen van af 4 jaar de gebeden in 't Fransch leert Wat de stakkerds er van zullen verstaan en hoe ze die schoone taal radbraken hoef ik niet te zeggen Wat moet de uitslag van zulk onderwijs schitterend zijn ! t Zulke toestand is niet normaal en komt alleen ? voor bij volkeren die ondercirukt worden. Wij. I Vlamingen, zijn sinds eeuwen nooit volkomen vrij geweest. Zoo hebben wij het klaar zien verleerd en het kost ons soms moeite om het 1 onnatuuriijke en het verkeerde, van deze sinds . eeuwen, bestaanden toestand in te zien. ( Daar er buitengewoon veel uren gebruikt worden tôt het aan'.eeren v n de tweede taal, spreekt het vanzelf, dat de algemeene ontwikkeling er onder lijdt en dat onze jonge lieden j noodzakelijkerwijze min ontwikkelt moeten zijn dan Waalsche kmdercn b v,, die gansch hun 3 onderwijs ontvingen in die taal, die hun het ï duidelijkst is, die het meest tôt hun hart spreekt : hun moedertaal. Over 't algemeen zijn onze kindeien dan ook minder bekwaam dan anderen. Ook zien wij, dat in onze nijverheid veelal de beste plaatsen werden weggekaapt door vreemdclin-) gen, ni. door Walen en Duitschers, die noch-tans maar één taal kenden. maar die goed t geschoold het onderwijs verlieten, soms voor-zien van een dozis vakkennis Rond Aalst en rond Gent zijn groote blee-s kerijen. Vôôr den oorlog waren daar veel t Ieren werkzaam, die de beste plaatsen be-kleedden.Die Ieren kenden geen Fransch, geen f Vlaamsch, maar zij kenden hun stiel. Dcnkt j gij dat men hun vroeg : « Kent gij i-ransch? » , « Kent gij Vlaamsch ? » Neen men vroeg hun: f « kunt gij werken, kent gij uw ambacht ? » En die lieden verdienden goed hun brood. * Zoo is het overal. Ik beweer volstrelct niet, dat de kennis van een tweede taal nadeelig is. Dat zal niemand i (5) Het getal der aanweeige leden bedreeg 2t, wat in ^ aanmerking genomen dat ter oorzake van ziekte, uittan-digheid enz. velen afwezig bleven, vrij beduidend is. De vergadering werd op initiatief van een groep be-t stuursleden belegd, nadat de waarttcmcnrfe voorzitter Dr. * Fr. Nuyens halsstafrig had gewelgerd het bestuur bijee» » te roepen, onder voorwendsel dat de Bezettende Overheid n de verjuderiny niet zou toolaten — wauncer noehtnns éen aaatal kringea dir teplavinj jevrsagd ea bekomen hadden!

Er is geen OCR tekst voor deze krant.