Door plicbt en récit! Tôt liefde en rechlyaardigîif id. DE KLOK Door ïereeniging tôt machtî Door macht tôt Yrede ? Orgaan der Kristelijke Sociale 'Werking in het Land van Waas " ->inrr'§|j 11'■ i.■ . m»i ntnit^ "iiwniii — ii m Mii'tn'ii* iihwwwii imii'i inii1 iiwtm IVerschijnende om de 14 dagen 1 en nieer als 't noodig blijkt Oïi.:ris-tene UST aa.stenliefcl.e ILEEST en VERSPREIDT | Uw Volksblad | Abonnementsprijs : 1,30 îr. 's jaars. Het nummer : 3 centiemen. Propagandanummers : 2 fr. het honderd. Ongeteekende brieven worden niet opgenomen. Aile artikels en mededeelingen te zenden naar het beheer « Algemeen Secretariaat Gildenhuis » St-Niklaas. AANKONDIGINGEN : 10 centiemen per regel, Voor groote en bestendige annoncen andere en voordeelige voorwaarden. Met den Werkmanstrein! 400.000 rotsen er elk jaar mee over end weer ! 400.000 : hoort ge? 400.000! een heel sterk leger. Van 'tNoorden rijden ze naar 'tZuiden: van heel den boven- en middenkant van België, van af Thorhout, Deinze, Dender-monde en zoo 't land door, zakken ze naar Frankrijk, Brussel, Luik, Center en Borinage ; van weerskanten Antwerpen en Brussel, durven ze toe naar de ha-venstad en de hoofdstad. Elken morgen en avond, elken Zaterdag en Maandag, is 't een schommeling, een wiemeiing van sjouwende sukkelaars, moeizaam op jacht naar de beete broods! * * * Wanneer ze in de statie toekomen, dan hebben velen reeds een uur, een uur en half wegs afgelegd. Van eer dat de duivel zijn paneel schudt, waren ze al van onder de sarge. En nu, in de dompige stilte van den vroegen morgen, stappen ze met doorzakkenden tred de lange doodgewone bane af. Daar komen ze toe in de spoor-halle.Reeds tientallen, reeds honderd staan er bijeen, en nog aitijd komen er toe. 't Wordt een dikke groepeering, 't wordt voile drom. Grauw ziet hij van de scha-mele kleeding ; hier en daar een knapzak of eene etenbeurs blauwt er door ; en 't blekkert hier en daar 00k een stuk alaam of een rondende drankpul. * * * Opeens de blikken gaan westwaarts.' Hij is daar!... Rookend, kuchend en bla-zend snelt hij aan ; en daar loopt hij de statie binnen : een lange, onzindelijke trein, al derde klassen schier, de werk-manstrein ! Elk snapt zijn gerief ; alhier, aldaar gaat het, naar voren, naar achter. Wat een gewemel, wat een geroep ! Met twee, drieën te gelijk wil men in 't zelfde compartiment. Hier zit een jonge telle kerel reeds vast, door de vensters te zien, en roept zijn gezel die teweeg in een ander rijtuig stapt, maar nu omwendt en naar dat van zijnen vriend spoedt. Daar suk-kelbeent een oudgediende, gejaagd en vreezend geen plaats meer te vinden. Daar staan een aantal mannen nog voor een reeds vollen wagen. Ginds sleept een achterblijver aan zijn zwaren weerbarsti-gen knapzak. Een roep van den kaartjes-knipper : welaan ! zijn wij vaardig ? De laatste man drumt binnen. De laatste deur slaat toe. Fuut ! Fuut!... En zwaar spuwend en bonkend zucht de trein over de baan ; traag, rapper ; verder, verder ! En ziet, met de rookpluim boven hem, verzwindt hij ginder ver aan den einden. En rijden doet hij, en rotsen, aitijd maar dôor. Waar moeten al die mannen naartoe ? * * * In hunne half hoog afgemaakte slieten zitten ze daar of staan in den gang of leu-nen door de vensters. Hier halen een viertal het kaartespel uit ; lachend gaan ze aan gang. Op den dikbuikigen knapzak duwen ze alras de bladen. Ginder is een welweter aan het woord. i ! ; Op een eeuwig zwijgen gaat het... hel-j klinkend door het ruim. Die heeft een stem ! Hij alleen is aan 't woord schier. Een ja, een neen, een kort wawelen van de anderen ertusschen ; maar daarover en daarboven zijne lange reken. Kwaadaar-dig is hij niet, maar babbelaar ! Ailes | komt er uit : vertellingen van op 't werk; 1 verslag over het zondagvermaak ; nieuws van de parochie en 't omliggende ; verslag over de duiven- en hanenprijskam-I pen ; en dan 00k, wanneer er ergens een werkerswet op handen is, gaat het soms over politiek. Maar hier is hij niet wel in thuis. Alleen rond de kiezing geraakt hij in zijn vuur ; en dan, van lieverlede la-ten 00k de anderen zich ontvlammen ; dan gaat het er soms levendig en luid !... Hier en daar 00k, zit een nog onuit-geslapën moede werker, dubbel toege-plooid, te beproeven om een dutje te doen. En zoo, met eentonig ronken, al door | de platte velden, rolt de trein maar aitijd | voort. Plots stopt hij !... Een statie vol volk weer. OpnieuW een schommeling, een wemeling, een duwen. Een nieuwe lading werkers is opgenomen. Weer gaat de trein aan gang. * * * Zoo rijden elken morgen duizenden werklieden, uren ver,, de wijde wereld in. Zoo rotsen ze elken avond, moege-goold, van uren ver weer huiswaarts, terwijl anderen maar om de week weer huiswaarts komen. ★ * * En nu op het werk !... In de gn otstad, in het grootnijverheids-midden, worden ze uitgeschud. Zoo stil is het op hun dorp, zoo wemelt het nu dooreen. Elkeen spoedt de statie door en uit. Welk ander leven hier in de straten !... De straten door nu naar de uitkanten van stad. En hier komen ze op 't wijde veld der travaux ; in de zwarte omge-ving der fabrieken of putten. Hier treden ze in 't gelid van het groote, machtige machien- en nijverheidswezen. * * * Hoe komen ze, stoffelijker wijze, hier te staan ?... We hebben vroeger de schro-melijke samentrekking van kapitalen, en den wilden jacht naar geld in teugel-looze concurrentie afgeschilderd. Onze alleenstaande, onwetende buitenman is een zerootje in 't cijferen hier, een nietig radertje in het machtig machienspel, en even onbewust schier als het radertje, van de ontzaglijke inrichting in dewelke hij is vastgegrepen. Hoe komen onze mannen, in zedelijk godsdienstig opzicht te staan?... Het lange gejaagde dagwerk kent maar spieren-kracht, rapheid van 00g, knapheid van hand ; het kent weinig of geen geestes-werk, 't kent geen godsdienst alleszins, geen hooger betrachten. Geld winnen is de leuze, en, wat komt hierbij de godsdienst doen. meent men ?... Zwarter dan 't weritgebied, is de ziel van menigen werkgezel : zijn mond braakt vuiligheid, zedelijke zwartheid : wordt onze buiten man er niet door bemorst ?... En dan : de socialisten komen !... Aan die dikwijls verongelijkte zwoegers doen zij hun ver-ongelijking voelen ; met lust keeren ze 't ijzer in de wonde ; ofwel wanneer die niet gretig genoeg luisteren en niet rap genoeg mecgaan nijpen ze sa-am den ijzeren band van den dwang, van de pla-gerij, de broodrooverij. Hoe vele onzer buitenwerklieden zijn niet verleid door de schoone toekomstdroomen, verbitterd door het huidige leed, of genepen door de dwingelandij bij de socialisten te recht gekomen, waar ze geene hulp, maar veel misnoegdheid en bitterheid, veel ver-slechting, veel stoffelijkheid, veel gods-diensthaat hebben opgedaan, samen met den zucht soms, om dat ailes op hun- nen buiten te gaan uitstrooien ?... * * 4 Onderwijzers van Vlaanderen ! Pries-ters uit de Vlaamsche streken : ge draagt nog een hart in uw lijf: Wel ! pakt uwe rampzalige werkersbevolking van den buiten eens aan ! Geen afgescheiden, stille buiten bestaat er nog. Geheel ons België is een reizende of vast neergezette nijver-heidscenter geworden. Voor het groote strijdende leven moet al ons volk worden opgevoed. Geeft aan de kinders dan, van jongs af aan reeds beginnend, en aitijd verbree-dend en verdiepend, een klaar. stralende zicht op de wereld en 't leven. Toont hun de samenhang in het heelal, geheel geves-tigd op de ondersteunende en stuwende kracht van God ; toont hun den samenhang in hun eigen wezen, zoo'00k in de menschelijke samenleving, in de maat-schappelijke orde. En voedt hen van jonge af aan, en aitijd maar meer en meer, voor het ordentelijke leven, voor het veroveren-van zijn plaats en het stand-houden midden dat woeste geweld. In 't bijzonder, organiseert en bewerkt sterk uwe jonge lieden ! Doet voor de volwas-sen nog wat" ge kunt. Hoe weinig ge uw volk wel thuis hebt, tracht ze toch te groepeeren : in onderlin- ! gen bijstand, vakvereeniging zoo 't kan, ' werkmanskring, met aile inrichtingen tôt stofft lijke bate en tôt ontwikkeling. We hebben een tijdlang onze buite°werkers wat verwaarloosd. We moeten door ver-dubbelden arbeid, den verloren tijd, in-winnen. Aan 't werk ! H. Verleye. ZALIG NIEUWJAAR. Met genoegen vernieuwen wij nogmaals den christelijken wensch aan ai onze leden en lezers van : Een zalig nieuwjaar ! Het woord zalig onderscheidt onzen nieuw-jaarwensch van dezen welkeniet leven voor een eeuwig leven. Voor ons is dat woord het bewijs dat wij hooger en verder zien en willen dan tôt het stoffelijke, het tijdelijke. 't Is het bewijs dat wij weten eene zi^l te bezitten, die wij bovenal en ten koste van Wat 00k, willen en moeten zalig maken. Ja, wij erkennen en getuigen te weten, dat de mensch geschapeo is om eens eeuwig gelukkig te zijri. Ons werken en leven moet er daarotn steeds op gericht zijn die verheven roeping te betrachten. Gedenken wij daarom steeds chris-ter:en te zijn en leveren wij daarvan getuigenis door onze woorden en werken. 't 1s dus een gepaste christene wensch die de geloovigen maîkander toezeggen met het begin van elk jaar. Dien wensch heeft echter eene breedere be-teekenis dan welvaart voor het eeuwige gcluk. Hij omvat 00k voorspoed en welstand voor de aardsche zaken. En zoo wenschen'wij aïs werklieden aan maîkander een goed bestaan. vrede en eendracht, Mocht ten spoedigste doorallen worden inge-zien en begrepen deonschatbare diensten welke de werkersschaar aan de samenleving bewijst. Mocht dat begrip voor gevolg hebben dat men den werkmansstand niet meer als minderwaar-dig beschouwt en behandelt. Mocht er meer en beter verstandhouding heerschen, gesteund op p'.icht en recht, tusschen méér en minbegoeden, tusschen baas en knecht. Mocht weldra de. Christene liefde en r cbtvaar-digheid meer en beter begrepen wi ;;i n, maat-staf van algemeenen vrede en geluk ! Dat wenschen wij als christen en als werkers * * * Eindelijk bieden wij al onze beminde christene werklieden van het Land van Waas e jan o«ze aangeslotenevereenigingenbij het vab donze vurige wenschen van voorspoed en welslagen in al hunue ondernemingen gedurtnde h t jaar 1914. Door dien wensch verssaan wij voomit-gang in ledental, in geldmiddelen en in opzicht van ontwikkeling der goede vereenigingsge-dachten. Verders, dat de pogingen welke zullen aangewend worden om arbeidsvuorwaarden te bekornen, met een gunstigen uitslag zouden be-kroond worden. Duurbare leden, laat ons met het begin van het jaar 1914 ons besluit vernieuwen om te werken aan de grootmaking van onze geliefde vakvereenigingen en andere inrichtingen die den werkmansstand willen verheffen en grootmaken. Met dat inzicht, laat ons, onzen vrijen tijd, ken-nissen en macht gebruiken tôt versterking onzer organisatie, in de overtuiging dat daarvan af-hangt de welvaart onzer werbroeders. Slaan wij dus met nieuwen en verdubbelden moed de hand aan 't werk, opdat het jaar 1914 door onze werking en met Gods zegen, moge wtzen een vruchtbaar jaar voor de christene vakorganisatie van Waasland. ZALIG NIEUWJAAR ! Le Opstelraad. Uit St-Niklaas. CINEMA " VOLKSHUIS „ ! Sinds eenige weken was de kerel die aan « 't wiel » staat van den rooden cinéma in het « Volkshuis », moegedraaid om fnmen op doek te brengen die dienen moesten orr te trachten de christene vakvereenigingen van het Gildenhuis zwart te maken, terwijl de man intusschen de eigerie tafereelen uit den rooden v/inkel trachtte verborgen te houden. Die ongewone vermoeienis sloeg terug op « f =e Volksstem » door eene ongekeride stil-z>i ijgendhriu. Deze dagteekende vooral van den dag waarop « De Klok » aan dien wieleman antwoordde 1°) Dat wij niet behooren tôt de menschen die den rooden mijnheer niet zouden weten te woord te staan ; 2°) dat het maar van ons zou afhangen, — op de getuigenis van zijne eigene mannen af — sommige tafereelkens uit het roode « Volkshuis » voor te brengen, die de lâchers wel degelijk langs onze i<ant zouden brengen... doch, dat wi] die cinemavertooning voor eeri gepaster oogenblik voorbehielden. ■S # De roode draaier meent nu zijn on'nebbelijk-heden te moeten herbeginnen in een artikel « Cinema-Gildenhnis » dat eigenlijk dienen moet om op zijn manier — en die kent elkeen ! — een verslag voor te brengen over de alge-meene vergadering onzer kiistelijke fabriekwer-kers.'t Gaat vooral — benevens Le gewone ge-meene scheldtaal, die den man teekent ! — over 2 zaken : 1°) Onze fabriekwerkers hebben hun jaar-lijksch soupée afgeschaft. Welnu, het kost ons niet de minste moeite te zeggen dat M. Wieleman daarin gelijk heeft. Onze, fabriekwerkers hebben inderdaad ver-led^n ja r hu soupée afgeschaft. En weet gij w .arc .1, roode draaier ? Om aan onze leden toe te laten, zich aan te s luit en bij hunne lan-delijke Federatie, en aidas door die aanstuitir g sterk te staan in het verdedigen van hunne be-langen en rechten. Dat 250 werklieden manmoedig, zonder aar- Zondag 4etl Januari 1914 N° 20 Vijfde Jaargang.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.