IBurtsi : 31, RUSSELL SQUARZ, LONDON, VV.C Téléphoné: Muséum 267. De Stem VOOR GOD EN VADERLAND. uit Belgie Afeeoaemcxii : 2sh. vo®r $ maanden. Snbscription : 2sh. for 3 months. Voor ie Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holiand : 1 î. Voor Frankrijk : 2.50 r. Voor de soîdatçn : lsh. \f -\ Kft fr e Jaargang, Nr. 49. (BOiz,. 1591-1602.) GpiLage: /ii,ioo VRIJDAG, AUGUSTUS 24, 1917. Rcgistered at G.P.O. as a Newspaper. 12 biz. 1 y2. Losse beschouwingen over 's Pausen vredesvoorstel (r)f Wat te verwachten was, is geschied. Zoo Bénédicte. XV, luieterend naar de inspraak van zijn medelîjdend hart en naar de smeek-gebeden van velen zijner kinderen, zich kwam piaatsen tegenover de oorlogvoerende vodken met den vredespaïm in de hand, om het menschdom te verlôsisen van de nachtmerrie der varschrikkelijke oorlogsbeproevingem,— dan zouden er ook velen zijn, die voor zijn vaderltjk woord de sdhouders zouden opha-.:Dj ?;ndert,u die fre zoiid 'n verdi aaien of .set bittefheid Sof-v-rs '/-ijiK, Heildgheid zelf kon zulik eene bejegening voorzien : men heeft vroeger Wilson bekeven, toen hij met een vredesplam voor dein dag kwam ; waarom 20U Hij minder gespaard worden dan de Président der Amerikaansiche Staten? De Paus wist del, dat hij tusschen de gewapende machten zou veTschijmen als een Hagenbeck m een fcooi van leeuwen en tijgers, die tegen cfaar op huilen en brieschen. Het vjlt niet jemakkeiijk diere-n te temmen, en 't is- nog moeilijker verwoede vijianden tôt bedaren en nadenken te brengen. De voorspelling van een niet-katholiek diplomaat in Den Haag, wiens woorden door " De Tijd " van 7 Augus-Ms iqi6 werden meegedeéld, g.aat dan in vervulling : " Bij de tegenwoordige gemoedsi-stemming. der volken, zal iedere vrede en 'edere vred'eszending teleurstelling brengen, die men op den vredesstichter zal werpen." Deze hooge per.-oon vraagt derhalve "of de Paus zelf niet moet wenschen gepasseerd te worden." Ongetwijfeld ! Het is niet voor zijn vermaak, niet voor eenig tijdelijk voor-deel, niet voor den aangroei van zijn gezag, dat de Paus dien -vredtesstap waagt ; maar hij is Vader, een mimrend vader, die lygaan :s met het lot vaS het rampzalig mensehdom, en die gaairne zelf wil lijden, indien hij daar-door het leed vain zijne kinderen kan lenigen. Trouwens, de Pausen leven niet voor één dag; zij reikenen op het oordeel van het nageslacht, en Benedictus XV. weet zeer ;gœd dat hij—om noigmaals de ui.tdrukking van den dliplomaat te gebruiken—"'eerst bij :den geschiedschrijver wiaardeering zal vin-den."Intu-sschen hebben die uitingen van mis-noegdheid ook hunne goede z.ijde. Misschietn schnilt onder hunne oppervlakta wel eenige ps t'»Vf ne'-en^eca Me: men maakt zich boos, om den vijand te toonen, dat het vùur der strijdHustigheid ntog niet is uitgedoofd, dat men niet noodgedwongen den vrede aan-■neemt, doch enkel om verder bloedvergietein ■te sparen. En daiardoor laait men ook de mogelijkheid -open om de vredèswoorwaardein nog te verbeteren. Erzijn dagblad'en die den H. Vader ondeu-gend verwijten de aanrainders en de aange-randen, de schuddigen en de onschuldigen, goed en. kw.aad op ééne lijn te" stellen. Een Atigi.kaamsche bisschop scheldt den Paus zelfs als God'sverachter ! Nergens heb ik oiver dit thema een driestere taail gelezen dan in The Times" van 20 Augustus. Richard Ba;got zet in dit blad al de sluizen zijner verontwaardiging open. Ziet, hoe de goïven zijner verguizing op den H. Vader neerstor-ten: De Paus, zoo heet het, "beschouwt al de oorlogvoerende partijen als even gelijk sehuldig," ja "schuîdig aan baldadige aan-fîinding vergezeld van afschuwelijke misda-den tegen aile menischelijke en goddelijke ivetten"; hij "hoont onze eer en de eer van degenen die aan omze zijde s.tr:jden. Hij hoont de nagedachtenis onzer dooden en de opofferingen onzer levenden." Hij "beschnl-d'igt ons stilzwijgend (sic) van leugentaa.1 aangaande den oorsproing en de oorzaken vain den oorlog." Hij "gebaart alsof Duitsch-lands zaak even wettig of onwettig was al de onze..." En zoo gaat die elucubratie voort over gansch eene kolom !... En dit ailes sitaat er niets te lezein in de Pauselijke Nota ! Al die lasteringen zijn het voortbrengsel van een. door vooroordeel en bwaadvpUigheid ingenomen geest, opge-pveept door een ziekelijke verbeelding. Wat is dan.de waairheid? Wel'de Paus handhaaft zljne oeutraliteit ; hij wil vredestichter zijn, Jeen rechter ! Indien hij door de oorlçg-voerende machten tôt rechter werd uitgeko-zen, zou hij al de stukken van het débat nazien en een gerechtelijk oordeel vallen ; saar de H. Stoel is nu geen tribunaal. Als zeden.leeraar heeft de Paus "aile " onrecht-'aardigheden en euveldaden veroordeeld, ^aar hij zou onrechtvaardig zijn indien hij Jersonen of volken vonnisde, zonder daartoe bevoegdheid te hebben verkregen. De iigbladen zullen zich wel dat recht aanma-J?en, maar de H. Vader mag dit niet doeni. Kent hij cLa.n de aanleggers van den oorlog net? Is hij niet ingelrxht over de gepleegde jruweldaden? Ongetwijfeld, als privaat per-ioon; maar indien hij als Vredestichter wi.l jptreden—en dat alîeen is in zijne macht—■ lan mag hij de m:sdiaden, zonder ze te ont-:emnen, toch niet in het débat brengen. Mis-chien zal eene vergelijking, naar ons oordeel, « handelwijze van den H. Vader eendgszins >pluisteren : Er zijn tijden geweest—.en heit [ebenrt soms nog ten huidigen dage—dat ffzigers in Sicilië of in 't Noorden van ti) Zie volledige tekst van het voorstel, >)z. 8. Afrika, door haansitroopers werden gevangen g.enomen. En om deze® uiit hunne handen te rediden stelden siommige bemiddelaars zich in betrekking met de roovers en kochten, 'door het storten van een somme gelâs, de ongetok-kigen vrij. Nu spreekt het toch wel van zelf, dat de be.mi.ddalaars, door Ihet aianbieden van dien losprijs, heeilemiaal niet badoelden%aan de Too'vers een recht op het geld toe te ken-nen, noch h en. even onschuldig u:t te roepen aills hun sliachtofiers. 'Maar zij oordeeldien, dat de vrijheid der gevangemem wel opwoog tegen de betaling van eenige go.uden stukken. Zoo doet ook een vredestichter : hij bewteert geenszins dat de alanleggers van d'en oorlog en de stichters van zooveel gruwel-daden eenig recht hebben op hunnen buit ; hij beweert niet dat miacht gelijk sfcaat met recht—de H. Vader leert juist in zijne Note, dat redht staiat boven macht, wat eene zdjd!e-lingsche veroordeeiling is van Duitschland ! begeerenswaardigs uitroept. Zelf staat zij tusschen beide m. Alhoewel het wapenge-weld soms duldend, is zij toch uiteraard vredesgezind : zij verfoeit den oorlog en is afkeerig van aile bloedvergieten. En dien haat, gesteund op de rede, legt zij aan den dag door hare leering betreffende het aanleg-gen van den oorlog en hare voortdurende aansporingen, opdat de volken hunne geschil-len langs vreedzamen weg zouden vereffenen. Sint Augustinus,—zoo verhaalt hij zelf in zijne Belijdenissen,—had het pad der deugd verlaten en dwaalde meer en meer af naar de ketteTij der Manidheërs. Zijne moeder, de H. Monica, berispte hem daarover ; doch Augustinus holde steeds los'bollig voort op het pad des< verderfs. Van haren kant liet de H. Monica niet af hem met hare moeder-lijke bezorgdlbeid te achtervolgen. De zon-daar bleef evenwel het oor sluiten voor hare smeekgebeden en hare tranen : " Monitus mu. , De Vlucht. Naar de schilderii van A. De Laet. (Zie blz. 3.) Maar nooit is zoozeer gebleken dat de oorlog in vele geviallen een dom en ararechtvaardig ding is. De kracht der wapanen beslisit over de overwinning, doch h.et zijn niiet a'itijd zij, die de beste wapanen hebben, over het groot-ste getal manschappen beschikken, die het recht aan hunne zijde hebben. Maar wam-neer nu eenniaal de buit van landen en volken in de vuist is van den. sterke, hoe zal jnen dan die Landen en voiken redden? Door ' een sterke'ire macht er tegen aan te voeren? 'Goed zoo ; maar indien het nu te betwijfelen iiis, dat men die sterkte bezit, of indien men voorziet dait de ontplooiing van die macht nog op zware offers zou te staan komen ? Kan men het dan niet beproeven om door het ten oifer brengen vanT minder waardige goederen en door het treffen van een vergelijk, goederen van hoogere waarde te redden? En dat is de bedoeling van den Paus. Hij deelit wellicht niet, zooals velen onder ons, het optimisme der gealKeerden. Hij wil noch-tans de vrijheid, de o'naifhankelijikheid, het Moed van volken vrijwareji, al moet men dit ailes ook afkoopen door de kwijtschelding van een stoffelijke schadievergoeding. Doch eene volkoman kwijtschelding vraagt ook de Paus niet. Hij voorziet "sommige gevallen " —en wie denkt hier niet aan België?—"voor welke bijzondere redenen bestaian" om scha-deveqgoeding te vragen. Die moeten dan "met gerechtigheid en bil'lijkheid " in over-weging .gebracht worden, opdat aan de rechit-mat'ige eischpn voldaan wiorde. Deze rege-linig, waardoo.r het bloed van duizenden gespaard wordt, schemkt niet aan eenieder zijn voile recht—wat in de veronderstelling onmo-'gelijk is ; —zij kan a'ithans even billijk ge-noemd wonden .als diegeme, waardoor gevan-genen worden vrijgekochft uit rooversihandeai. Het reohit, dat iets geesdalij'k is, is niet âltijd bekwaam de stoffelijke macht te bedwingen. En toch za)l ten s lotte het recht zegevieren, namelijk in het oordeeil der geschiedenis, en» voot den rechtetstoel van God. 20 Augustus. O De Kerkelijke Moraal en het Begin van den Oorlog. DE BRIEF VAN WILLEM II AAN * WILSON. (10 Augusti 1914.) De deugd ligt in het midden. Tusschen de twee uitersten—het Pacificisme en het Militarisme, in de vorige opstellen geschetst— staat de vredelievend'heid der Kerk. Zij ver-oordeelt het Pacificisme als een dwaling, welke het aangeboren verdedigingsrecht van enkeling en Staat ontkent; zij kant zich eveneens aan tegen het Militarisme, eene on-deugd, welke den oorlog met zijne onvermij-delijke rampen als iets nood'zakelijks en liebres ! " Dat is maar vrouwenpraat ! zoo beschimpte hij de raadgevmgen dier min-nende christin... De H Kerk nui is zulk eene teerhartige moeder tegenover de afdwalende oorlogsvolkereni. Zij ook zij heeft deze ach-tervolgd met hare leeringen over den oorlog, met het afschilderen der rampen welke de vijandschap medebrengt, met hare raadgevin-gen over de christelijke inrichting der Staten, opdat deze tôt welzijn der burgers zouden strekken, en vooral met hare smeekgebeden om vredesgezindheid. Doch sommige mogendh'eden hebben steeds de woorden dier moeder in den wind geslagen : zij hebben ze eveneens uitgekreten voor onwelkomen vrouwenpraat : monitus muliebres. En het on-heil is1 op het menschdom neergekomen... doch voorzien, als de donderknal die moet voortschieten uit samenpakkende wolken, door den hoogen Wachter ter eeuwige Stede. "Pius X," zoo verhaalt inderdaad Kardinaal Merry del Val^ volgens eene mededeelmg van Z. D. Hl den bisschop van Laval, "Pius X heeft den tegenwoordigen oorlog voorzien. Dikwijls wanneer wij de gebeurtenissen van den dag bespraken, zeide Z.H. : "Wat U mij daar vertelt is droevig, maar het is vrij niets in vergelijking met den grooten oorlog ' il guerrone ' die weldra koman zal." Toen in 1912 de Balkanoorlog uitbrak, zeide ik tôt Z. H. : "Heîlige Vader, wat U vooruit-zaagt is werkelijkheid gewoi;den. De vxeese-lijke oorlog is uitgebroken." "Neen, neen," antwoordde levendig de H. Vader, "Dezen bedoelde ik niet," "Non è questo." Eenigen tijd later zeide hij mij : "Eminentie, de groote oorlog nadert. Wij komen het jaar '14 niet zonder oorlog door." "Non passeremo il quattordici." "Maar," antwoordde ik, "er is in 't geheel geen reden voor deze vrees. Aile regeeringen willen den vrede." "Eminentie, u is te optimistisch " De maand Juni 1914 brak aan. Wegens de groote warmte verlieten de verschillende ge-zanten Rome en kwamen voor hun vertrek nog even een bezoek aan het Vaticaan brengen. "Heilige Vader," zeide ik toen, "geen enkele gezant heeft eenigen twijfel omtrant zijn terugkeer in October laten blijken. Bo-vendien is de helft van het jaar reeds voorbij, en er is dus niet veel tijd meer over om een oorlog te beginnen." Pius X schudde ongeloovig het 'hoofd en zeide nogmaals nadrukkelijk : " Eminentie, wij komen het jaar '14 -niet zonder oorlog door." * * , * DE VOORWAARDEN TOT EEN GEREC'H-TIGEN OORLOG. Ailes duidt dan ook aan, dat deze volkeren-krijg moed-willig is voorbereid en ontketend, en dat men bij de oorlogsverklaring niets geen aandao"ht heeft geschonken aan de eischen, w.aaraan deze moet voldoen om geen hemeltergend schelmstuk te worden. Dit moge blijken uit den telegram-brief van keizer Willem aan Président Wilson, deze week in de "Daily Telegraiph" openbaar geniaa'kt. ( 1 ) De godgeleerden, die te dezer zake het gevoelen van de Kerk uitdrukken, zijn zeer streng in hun oordeel en stellen vele voor-waarden alvorens een oorlog gerechtig te noe-men. Enkel in het geval dat het recht werd geschonden door eene groote fout, die dui-dejjijk bewezen is en er geen ander middel overblijft om tôt een vergelijk te komen, laat zdj toe over te gaan toit gewapenden aanvajl. Indien men het eene wandaad noemt, wanneer een rechter voor 's lands tribunalen een beklaagde veroordeelt tôt opsluiting of dood-straff zonder eerst de zekerheid te hebben, dat deze werkelijk schuldig is": welke misda.id pleegt dan niet .een Staat, welke lichtvaardig den oorlog verklaart, waarbij het leven van duizenden op het spel staat; De moraal spreekt dan ook haar "non licet" uit tegen een oorlog aangegaan op,grond van voorge-wende misdaden, waarvin men en.kel door geruchten kennis heeft ^gekregen. Zij eischt dat men zekerheid hebbe van het gepleegde kwaad. Zelfs P. Çénicot, die nochtans het Prohabilisme met -eene onverbiddelijke logica dooïVoert, betoogt, dat men bij het verklaren van den oorlog niet mag steunen op eene reden die " waarschijnlijk " of zelfs "meer dan waarschijnlijk " is (Theol. Mor. I, Nr. 381). En hierin trouwens is hij enkel de tolk van den H. Alphonsus de Liguori : "De oorlog, zegt deze Kerkleeraar, sleept gewoonlijk zulke verwoestingen, zulke gevaren voor den godsdienst, voor de onschuldigen en de eer der vrouwen na zich, dat het practisch bijna nooit mogelijk is een krijg gerechtig te noe-men, wanneer hij ontketend wordt onder de heerschappij van waarschijnlijke en niet-zekere redenen (Th. Mor. li.b. III, No. 404). Hieruit zal men opmaken, dat het volkomen teg^nstrijdig zou zijn met de menschelijkheid ' en het chris endom «ich te laten geleiden bij de borlogsbeli.-ising door loutere vermoedens, door aangebr^chte geruchten en nieuwstijdin-gen, welke zoo gemakkelijk verzonnen en in omloop gebracht worden, wanneer volken met elkaar op gespannen voet staan. De eisch is 1 dan niet te veel, dat de rechtskrenking, waar-om men de wapens opneemt, een uitgemaakte en volkomen bewezen zaak zij. Dit is echter niet ailes. De gepleegde en bewezen misdaad, waarom men den oorlog ontketent, moet daarepboven van zeer gewich-tigen aard zijn. De^Souvere^n mag zich niet gedragen gelijk de noogmoedige burgersman, die in zijne lichtgeraaktheid om een een-voudige eerekrenking de vuisten balt, op den ongelukkigen schenner losstormt en op hem zijn wraaklust koelt. Neen—aldus Frans de Vittoria—"in de gewone en natuurlijke ge-rechtszaken is het niet geoorloofd om gelijk welk misdrijf tôt een aanzienlijke straf te veroordeelen, als dood, verbanning of ver-beurdverklaring van goederen. In den oorlog is echter ailes gewichtig en verschrikkeîijk,: moord, brand, verwoesting ; het is daarom frerboden lichte krenkingen met den oorlog te bestraffen ; de grootheid van het misdrijf moet tôt maatstaf dienen voor de kastijding." (De jure belli, 14). Het spreekt vanzelf dat die zwaarwichtigiheid der bedreven fouten van de omstandigheden zal afhangen. Onder dergelijke misârijven zal b.v. een Staat rek'e-nen een vijandelijken inval in zijn land, het moedwillig verhinderen zijner handelsbetrek-kingen, het mishandelen en vervolgen zijner Landgenooten ; het opruien zijner burgers tegen het wettig bestuur, het ongerechtvaar-digd tusschenbeidekomen in zijn maatschap-pelijk en staatkujjdig leven... En zelfs de zekerheid, welke een Staat mocht hebben van een .gewichtige m:sdaad tegen zijne souvereiniteit gepleegd, geeft hem nog niet dadelijk het recht om het zwaaTd te trekken. De moraal vcgt, dat men eerst andere middelen beproeve om tôt rechtsèer-stel te komen. Volgens hare leer is de oorlog het laatste middel der koningen : "ultima ratio regum," wàartoe men eerst dan de toe-vlucht ne'emt, wanneer aile andere pog'ngen, om het geschil langs onbloedigen weg op te lossen, schipbreuk hebben geleden. Door den gekrenkten Staat moet eerst voorgesteld worden, dat de schuldige èerherstelling doe, dat hij de ontroofde goederen teri>ggeve, dat hij vergoeding schenke Voor toegebrachte schade. Het voorstel moet gedaan worden om bij middel van een onpartijdig scheids-gerecht tôt een vergelijk te komen, en de Monarch of het Staatsbestuur, dat hoogmoe-dig zulke vredelievende voorstellen van de hand wijst en zich haast de wereld te versto-ren door een oorlog die vermeden kon worden,' zou eene' zware fout iegen de gerechtigheid plegen en de schuld qp zich laden van het vergoten bloed. « » * DE ONGERECHTIGHEID DER DUIT-SCHE OORLOGSVERICLARINGEN. ^ a) Aan Rusland. In 't lioht van deze beginselen, voorgesteld door de kerkelijke schrijvers, kan men best ' uitmaken, wie in dezen wereldoorlog de ware schuldigen zijn. Door het uitpluizen der zoogenaajmde veorgeschiedenis—het gelief-koosd ondeirwerp van Duitschers en sommige Hollanders—komt men tôt niets anders dan -kwade vermoedens, die tôt geen resultaat kunnen leiden, dewijl ze meest .altijd in twee-derlei zin kunnen uitgelegd worden, en op (1) Zie tekst op biiz. 4.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.