Bureel: 21, RUSSELL SQUARE, LONDON, W.C. Téléphone: Muséum 267. De Stem uit Belgie. Abonnement : 2sh. voor 3 maanden. Subscrlption : 2sh. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fi. Voor Frankrijk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. , of 1.50 fr. I 3^e Nr. 50. (Btz. 1603-1610.) Oplage: 11,100. VRIJDAG, AUGUSUJS 31, 1917* Registered at G.P.O. as a Newspaper. 8 blz. Ij^d. Onderwijzersambt. Stichting van Normaalscholen. (i) II. Vele ouders, vele jonge lieden zullen gewis gereedelijk de grootheid van het onderwijzersambt asnnemen, doch natuurlijk ook zullen in luui geest opwerpingen van stoffelijken, piakt i d. aaid ontstaan zijn, sterker thans dan ooit op den. vôôrgrond tredend onder den .erscherpten n iod '1er oorlogstijden en de duistetheid der tOfK m» Ht er è|e opwer pingen zullen geweeat zijii . 1. Is de vergoeding beiioorlijk, laat zij een treffelijk bestaan toe? 2. Is het de moeite waard normaalstu-dies aan te vangen met het vooruitzicht van ondexbrekenden krijgsdienstplicht? 3. Zal ik, ouder, in ballingschap de kosten kunnen betalen? 4. Kan een kind van vijftien jaren, in voile bewustzijn, ©en tovensstaat kiezen? 1. Is de vergoedi:. behoorlijk, laat zij een treffelijk bestaan toe? Het is welllicht vele oningewijden onbekend dat de Schoolwet van 1914 ernstige geldelijke verbeteringen voor de beambten heeft Lnge-voerd. Benevens de gewone jaarwedde, die tijdstippelijk klimt, komt de vergoeding we-gens verblijf, deze voor het aanleeren van bijzondere vakken, de spéciale loontafel van sommige steden die de Staatsbetalingen voor-afgaan, en 't vooruitzicht van een pensioen. Deze voorwaarden mochten wellicht in 't 00g van vele ouders toch onbevredigend voor-; komen, nu bijzonderlijk zij in vreemde landen en in buitangewone oorlogsomstandigheden [ hooge jaarwedden en vooral hooge werkmans-i looneri uitbetaald zien. Doch deze vergoedingen dienen beschouwd te worden, otiafge-I scheiden van het midden waarin zij verleend werden, namelijk in een land dat in vrede ' leefde, in een land waar de levenskosten ge-ringer waren, en waar allerlei nevenomstan-digheden van eigen streek en volk meêwerk-ten om vele ambtenaren eene bijwinning te verzekeren. Ten anderen, al zou het voorbarig zijn en : bepaalds gesteund immer klimmende .c w'ôrspelletr, ..c*. rnag toch als een hoopbarend verschijnsel aangestipt worden dat in aile landen—de rede van den En-gelschen minister Fisher was er laatst nog een bewijs van—eene ernstige strekking waar te nemen is om meer prijs. te hechten aan een degelijk personeel, en dat, als doelmatig mid-' del om het te verwerven, betere vergoedingen aangegrepen worden. Eene andere beschouwing, die voor dit vak even als voor andere vakken hare waarde heeft, is wel deze dat de onderwijzer niet ver-oordeeld is op de laa'gste trappen te blijven stilliouden, maar dat voor den behoorlijk-begaafden doch werkzamen en deftigen onderwijzer, meer wellioht dan voor andere ambtenaren, de wegen openstaan voor hoogere plaatsen, waar vergoedingen aan vast zijn die niet moeten onderdoen voor de jaarwedden van mannen, die hoogere studies deden en hoogere titels dragen. Gedenkt ook, afzonderlijk van deze onmid-delijke stoffelijke voordeelen, dat het bezitten van een diploma eene eervolle eigenschap is en eene veiligheid tegen de levensrampen. In menige landen zien wij menigte van begoede kinderen, niet enkel ter Hoogschool gaarn, maar het examen van onderwijzer, onderwijzeres afleggen, niet met het inzicht het beckijf uit te oefenen, maar om een bree-der en juister inzicht van zaken en menschen op te doen en in de samenleving te kunnen verschijnen met het sieraad van meer weten-heid en zielegrootheid. Maar een diploma.is niet enkel een sieraad, het geeft ook brood wanneer het voor velen schaarsch wordt. De oorlog is sterker dan ooit komen bewijzen dat een mensch die steu-nen kan op eigen krachten, beslagen is en titels heeft tôt het uitoefenen van een ambt, zich min alleem voelt, min ongelukkig is en min aan den nood blootgesteld. 2. Is het de moeite waard normaalstudies aan te vangen met het vooruitzicht van onder-brekenden krijgsdienstplicht? Normaalstudies beslaan vier jaren. Een jongen van vijftien, zestien, ja zeven-tien jaren heeft er belang bij—zoo hij onderwijzer worden* wil—zijne normaalstudies in ballingschap aan te gaan. Komt een krijgs-oproep die studies. onderbreken, hij zal reeds een kostbaren weg hebben afgelegd, w.eg dien h:j later niet meer zal moeten afstappen ; eu wat de toekomst betreft, hij z.al zijne studies kunnen volledi'gen, ofwel na den oorlog, ofwel in bijzondere omstandigheden ge-durende den oorlog, daar onderwijsinrichtin-gen van dien aard bestaan ten behoeve van (1) Deze beschouwingen meenden we te schikken op blz. "Onze Scholen." Uit oor-%ke echter van het verlof—en gebrek aan plaats—verschuiven we deze rubriek tôt de tweede helft van September. Van de andere zijde heeft het echter zijn belang, met het 00g °P de Belgische normaalscholen cie nu geo-pend worden. d'at het artikel niet langer worde weggelegd. Vandaar dat wij er hier plaats i voor inruimen. soldaten om gezondheidsredenen buiten wer-kelijken dienst gesteld. Men wete ook dat in de normaalscholen op den vreemde gesticht en door ons Belgisch Staatsbestuur erkend, de dipiomas regelmatig en geldig zullen afgeleverd worden, net als in gewone tijden. 3. Zal ik, ouder, in ballingschap de kosten kunnen betalen? Dezelfde moeilijkheid bestond toen het middel'baar onderwijs werd ingevoerd, eni wij zien vijf, zes collèges in vollen bloei. 't Is waar, zuilks was' ten grooten deéle mogelijk dank aan de mildadige tusschenkomst van onders'.andswerken, die op eene bewonde-renswaardige wijze de edelmoedigheid •uitoefenen- Het is ons onbekend indien, ook op dit nieuw gebied, de inrichting zal tus-schenkomen; doch, in elk geval, is het de moeite waard voor de ouders inlichtingen te nemen bij de besturen die normaalleergangen zullen inrichten, aangaande aannemingsvoor-waarden. en kosten. Vele werklieden, die Le voyage de Madame Schnee. (Zie "De Stem," Nr. 48, blz. 2.) CHAPITRE II. Où nous ferons la connaissance de quelques types boches et autres. II importe avant de narrer la vaudevillesque traversée d'Afrique de Taibora à Borna et le retour en Europe, que nos lecteurs fassent la connaissance de Tabora. Depuis la prise de Dar ès Salam par les Anglais, cette ville devint en effet la capitale administrative et la résidence gouvernementale de l'Est-Africain allemand. C'est à Tabora que les" fonctionnaires et commerçants allemands se réfugièrent, c'est là que furent enfermés et maltraités nos internés et nos prisonniers, c'est là aussi, après la prise de la ville par les Belges, qu'on établit le camp des prisonniers, qu'on installa DE BOURNE PONDS MILL, TEN Z W. VAN COLCHESTEll (ESSEX). Voldersmolen gebouwd in 1591 met de steenen van de oude St. Mary's Abdii, ten gebruike van de Vlaamsche baaiwerkers die zich te Colchester in 1570 neergezet hadden. Het molenwiel staat op een waterval tusschen twee der oude vlschvijvers aan de Abdii. (Zie verder : Vlaanderen en Engeland, de 16de eeuwsche godsdienstige inwijking.) thans hooge loonen verdienen, verkeeren on-tegensprekelijk in buitengewoon-voordeelige levensvoorwaarden om deze toekomstzaak en de prachtige gelegenlheid die hun wordt aan-geboden, ernstig te overwegen. 4. Kan een kind van vijftien jaren, in voile bewustzijn, een levensstaat kiezen? Algemeene regels vaststellen voôr dit kie-sche vraagstuk ware vermetel, ja onmogelijk, daar de gevallen duizendvoudig zijn en ver-schillen van huis tôt huis, van kind tôt kind. Een eenvoudige geestgezonde raad zal hier beter van pas komen. Min of meer tekent zich inmer bij het kind eene zekere vôôrbestemmmg of, een bijzondere aanleg, eene overwegende liefde voor dit of gene vak ; en, in elk geval, komen deze gesteltenissen niet positief te voorschijn, zij komen het negatief door de blijkbaarheid dat het kind ditgene en datgene mist dat vereisoht wordt voor het uitoefenen van een bepaald ambt of vak. De ouder moet hier, met belder 00g, !ief-hebbende ziel, en niet gedreven door de blinde, onredeneerende zuc'ht al te vroeg hulp in 't werk te hebben van de kinderen, zijne lievelingen nagaan, stap voor stap, den onderwijzer spreken 't laatste jaar zijner lagere leergangen, meermalen spreken, en samen met hem onderzoeken in wel'ken levensstaat het kind het meest goed kan doen aan zichzelve, aan het huisgezin, aan de maatschappij. Dat is de rechte, de rédelijbe weg ! En in deze tijden, dringender dan in gewone, vraag ik aan ouders en onderwijzers al hunne liefdevolle aandacht aan dit groote vraagstuk te wijden, want het ware te betreu-ren, moesten, na den oorlog, als aile krachten zullen moeten benuttigd worden en uitgeput tôt den bodem, sommige dezer krachten te niete gaan of ontzenuwd worden omdat zij zich niet mogem uitstorten op het gebied dat hun 'eigen is en past; het ware jammer, voor-al, moesten jongelingen en meisjes, die geroe-pen waren om de volkskinderen op te leiden, door de onachtzaamheid o-f het eng inzicht van hen die ze helpen moeten en voorlichten, gedreven worden in een levensbedrijf, dat misschien prijzenswaardig is in zijn eigen, maar de hoogten niet bereikt en de maat-schappelijke weldaden niet mededeelt van het onderwijs. Deze schuld—zoo er schuld bes.taat—zal toch nimmer op ons Staatsbestuur kunnen gesohovan worden, daar het wijselijk en edel-moedigeen normaailonderwijs op den vreemde onderstéunen kwam, V. les internés et qu'an les fit jouir tous d'un régime de faveur sur lequel le public est loin de connaître la vérité toute entière. Elle dépasse, cette vérité, tout ce que l'on peut imaginer de plus extravagant et pour ne pas déplaire à la censure, nous n'en donnerons que de très légers aperçus. Les Belges entrèrent à Tabora dans la nuit du 18 au 19 Septembre 1916 et mi-octobre, tous les services publics, abandonnés par les Allemands, étaient rétablis et fonctionnaient régulièrement. En moins d'un mois, le service des hôpitaux, l'état civil, la justice, la police, l'hygiène étaient organisés avec une telle maîtrise que les Allemands eux-mêmes, notamment les référendaires vice-gouverneurs Brandès et Brandenburg, y rendirent hommage. Tous les biens des sujets allemands absents étaient mis dans des dépôtls et soigneusement inventoriés, les internés étaient groupés, la plupart, dans le quartier le plus sain de la ville, celui de Rafita, les prisonniers étaient logés,- les uns dans le grand Borna, les autres dans un camp ; tous dans des locaux propres et spacieux et disposant d'une immense place pour se promener. L'ordre le plus parfait régnait dans la ville, et trois de nos officiers coloniaux exerçaient avec tact et fermeté les fonctions de commissaire de police. Les agents étaient parfaitement djressés et on ne constata jamais si peu d'infractions que pendant notre occupation.Terrorises par les hoches, les indigènes n'osaient plus apporter leurs vivres au marché et la disette régnait. Les prix étaient exorbitants, on payait un franc pour un œuf, les poules étaient introuvables. Des mesures furent prises et après quelques jours le marché battait son plein, le nombre de vendeurs augmentait, et comme certains commerçants et maraîchers, à l'instar de nos mercanitis, surenchérissaient les produits, une mercuriale fut établie. Une ordonnance, à laquelle on tint ila main avec plus de fermeté qu'on ne la tient hélas en Europe, édicta des peines sévères contre les profiteurs de la guerre, et la vie normale fut vite rétablie. A ceux qui s'étonneraient d'une organisation si rapide, si parfaite et en si peu de temps, il nous suffira de dire qu'elle fut l'œuvre de coloniaux, plus habitués aux actes qu'aux discours, et que la bureaucratie ne s'en mêla heureusement pas. Rendons à César ce qui est à César... puisque la presse a déjà chanté les hauts exploits des organisateurs de la victoire de l'Est-Afri-cain de l'arrière, nous nous en voudrions de ne pas citer quelques-uns de ceux qui, en si peu de temps, dans des conditions si difficiles, arrivèrent non seulement à conquérir mais aussi à organiser. Tous y collaborèrent sous la direction du chef modeste et infatigu'able, celui qu'en Afrique on sait être avec son E.M. l,e véritable artisan de la victoire, le général Tombeur, les commandants Giorie et Stroobants, les Dr. Rhodain, Trolli, Stradfl, De Rudder, les auditeurs Dellicour et Leyssen, tous les officiers, qui, après cette campagne si pénible, sans trêve et sans repos, se remirent à l'œuvre. Nos lecteurs désireront probablement être pilotés par Cocairdasse pour visiter la vjjjte ! Nous le trouvons au centre, sur la place du marché. Ce dernier bat son plein. Au loin on entend le bourdonnement des conversations dominé par la voie perçante des femmes, dles pleurs d'enfants, et les cris suraigus des poules encoquées dams des petits paniers en "moutêtes" (paille) d'où sortent leurs lous déchaînés. Les marchands sont nombreux, sous le hangar à droite en enrtant dans la rue de la mission s'étalent des chicouangues (farine de manioc) éparpillées sur le sol ou dressées en petites pyramides. Çà et là le manioc s'échappe à travers une feuille crevée. Ici sont rangés par tas de 4 ou 5 des oignons aux pelures dorées, à côté des régimes de biti-ka (petites bananes pour Européens), dont le jaune pâle voisine avec les teintes rouge d'or d'ananas, rangés symétriquement. Là sont empilées les patates indigènes. Voici des œufs ,des papaeyes dégageant un parfum délicat, des mangues juteuses si nombreuses à Tabora. La plus vive animation règne. Acheteurs et marchands discutent avec énergie. Une querelle s'élève de temps en temps, les invectives se croisent, et comme disait Cocardasse, c'est le mairché au poisson de Bruxelles transporté en Afrique. Mais ici aussi veillent nos agents, majestueux, avec la grande éc'harpe rouge, la bayonnette, et les menottes qui pendent à la ceinture, et leur apparition suffit le plus souvent pour calmer les esprits. Les femmes noires en costume regardent de haut les ba^engis (fem^ope ne portait que le pagne), et se promènent nonchalamment ; quelques-unes portent leurs gosses sur le dos. Sans arrière pensée, elles sont remarquables comme commères. Quel caquetage ! Les boys, fiers de porter des costumes.de blancs, se baladent en casque, en casquette ou en chapeau de paille. Vêtus d'un costume blanc soigneusement amidonné et repassé (l'Européen ne parvient jamais à trouver son amidon lorsqu'il en a besoin), ils sont chaussés de petits souliers blanchis et jouent négli-geamment avec une badine. Ces gaillards se connaissent merveilleusement dans l'art de faire danser l'anse dta panier, et trop paresseux pour porter les achats, ils les chargent sur la tête d'indigènes. Des soldats s'offrent avec leur solde quelques douceurs, du tabac et sourient aux mwano mouke (femmes) sur lesquelles s'exerce très fort aussi, sembie-t-il, le prestige de l'uniforme. Sous le hangar de gauche, se sont gioupés les vendeurs de pombé, bière indigène fabriquée à l'aide de bananes. C'est à cet endroit qu'il y a le plus d'entrain, et femmes et • hommes s'enivrent consciencieusement. Des vendeurs offrent aussi du tabac en poudre, dont les dames apprécient la qualité en en mettant une pincée sous la langue. Plus loin nous -trouvons les bouchers dont les étales sont prises d'assaut. Parmi les nombreux Européens nous remarquons (comme le disent nos chroniqueurs des quotidiens), notamment Cocardasse qui discute gravement avec l'ami Qmval, le dompteur de léopards, la qualité et le prix des tomates. Plus loin, regardant avec consternation les buveurs, Delihove, le célèbre missionnaire adventiste du 7e jour, devenu huissier du tribunal de Tabora, fait la morale au mitrailleur Bielman, le talentueux violoniste, greffier au conseil de guerre et tout en auscultant consciencieusement une poule, il lui cite un texte de la bible adventiste où il est dit que ceux qui fument, après nulle ans, ne sortiront pas de terre et ne jouiront pas des pâquerettes et de la rosée. Le capitaine Le-keu, achète tous les régimes de banane. Devant la boucherie, notre louvaniste, le Dr. Delannoy et le professeur de Herstal, le Lt. Jardon, examinent en Vaitel consommés, la manière dont ils vont préparer un morceau de viande et à quelle sauce. Les commandants Pirot et Ltescornez traversent la foule au galop de leurs mules et crient des recommandations à leurs boys. Les Lts. Goelen, Laude et l'hypnotiseur De Kezel examinent les œufs. Opération délicate, s'il en fut. On les mire au soleil et selon qu'ils sont transparents ou opaques ils sont acceptés ou refusés. Mais il est l'heure d'aller déjeuner et avec Cocardasse nous allons prendre le tram. Le tram, vous récriez-vous, à Tabora, en Afrique! Mais certainement. Ce n'est, il est vrai, ni un tram électrique, ni à chevaux, ni à mule, ni à âne, mais c'est une voiturette poussée par trois noirs, le receveur compris. Le prix du trajet, quel qu'il soit, n'est guère

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.