gerste Jaargang r>°- 43 maanaag is maart i9i& lî l'.PntK DE VLAAMSCHE STEM ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD Een volk zal niet vergaani Eendracht maakt machtl BED*ALElf?TRAATE3n AMSTERDAM. - TELEFOON No. 9922 Noord. De Vlaamscha Stem verschijnt te Amsterdam elken dag des morgens os vier bladzijden. Abonijementsprijs bu vooruitbetaling : Voor Holland en BelgiiS per jaar f 12.50 — per kwartaal f 3.50 — per maancl / 1:25. Yocr Kngelaud en Frankrijk Fra. 27.50 pjr jaar — Frs. 7.50 per kwartaal — Fra. 2.75 per maand. Hoofdopstellei• s Mr. ALBLRIK DESWARTE Opstelraad : CYRIEL BUYSSE — RENE DE CLERCQ Mr. JAN EGGEN. - ANDRE DE RIDDER Voor ABONNE3IENTEN wende men zicli tôt de Administrâtes van liet blad: PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. Voor AANKONDIGINGEN vende men zich toi de Firma J. H DE BUSSY, ROKIN 60, AMSTERDAM. ADVEBTENTIEÉ*: .25 Cents per. regel KORTE ÏNHOUD le M ad zij de: Als de vos de passie preekt. — Leonce a Catillon. Kleine Kroniek. Ondcr Ons. (5). — Edward Peeters. Het boek van Waxweiler. — Mr. Fran Wittemans. 2e blad.zij.de: Uit het Vaderland. Brieven uit Antwerpen.,— Sinjçor. Do filosoof van 't Sashuis. (4). — Maurit Sabbe. 3o bl ad25 ij d e: Do Europoesche Oorlog. ■ Uit (le Kampen. Voor de TJitgewekenen. Overzicht van Tijdschriften. 4e b 1 a d 55 ij d e : Vrouwenpraatjes. — AngeUus. Es ist nicht wahrscheinlich. Us k vos ile passie preekt,.,. Toen ik nog in Brussel verbleef ontmoei te ik er pas voor mijn vertrck een oude Vlaamschen vriend, een vergrijsden Vlaam schen strijder met wien ik een langdurig gc sprek had. Niemand zal me van onbesçhei dfenheid betichten, wanneer ik hier een ei ander uit die conversatie wil aanhalen, ora dat zij.'van algemeen belang is voor ons Belgen. Er was o.m. spraak van de nieuwe Duit sche politiek van pootjes geven om de goe.d Vlamingen niet *alleen te ontwapenen, maa insgelijks tôt vrienden te rnaken. Bedoeld Vlaming vertelde me hoe hij zekeren moi gen het bezoek vafl een Duitscher ontvinj die liera, namens een hooggeplaatsten amt tenaar van de Civile Verwaltung kwam vei zoeken met dezen te willen dineeren, er bi voegende dat Herr K., als gewezen Duitsch Consul te Brussel, een vriend van mijn zegs man was. Deze was zeer verwonderd he bestaan van een nieuwen vriend te verne men. Toen herinnerde hij zich vaag tijden de tentoonstelling van Brussel, anno 191C aan'een feestdisch nevens dien Consul t hebbeû. geze,ten en dacht aan de gevarë van booze geZçlschappen. Beleefd dankt hij dus voor de eer Zeeuwsche oester6 ei tartarensaus te eten met een van de tijde lijke meesters van België. Later;ontving dezelfde ^ laamsche strij der het bezoek van een ambtenaar der Kom raandantur. Tôt zijne verbazing, die ii verontwaardiging veranderde, haalde d Duitscher een papier te voorechijn, behel zende de taalgrieven waarover de Ylaminge: zich in België l^adden te beklagen. Dit stu. was ingezonclen door een flamingant, wien naam me niet werd bekend gemaakt. An ders zou ik hem hier aan den schandpaa hebben géspijkerd. Aan den bejaarde Vlâamsçhen kampioen vroeg de Duitsch uitzendeling of hij die lijst niet zou wille: or.derzoeken, met beleefd verzoek zijne met ning over de aangehaalde punten te late: kennen. Het ' antwoord, dat de man de Kommandantur in den zak moclit steken was kranig raak: De taalstrijd is een hui< lioudelijk geschil dât ons Belgen alleen be ireft en waàrmee een" vreemdeling en no, rainder een vijand zich heeft te bemoeien Bovendien vind ik de doenwijze van de klager uitzinnig en liàtelijk, wanneer hij di Belgische quaestie door den overheersche wellicht opgelost te zien. Zulke cfoenwijz zoudfc u zelf niet dulden, niet waar? I. weiger dus beslist aan uw verzoek te vol doen zoolang een Duitscher mijn land beze houdfc." De uitzendeling drong aan en vroeg o hij niet naar de Kommandantur zou wille: gaan om nader bescheid over die lijst va grieven te willen geven. — Ik zal er slecht henengaan tusschen twee soldaten, luidd mannelijk antwoord. Zoo hield he dialogeeren op. We spraken ook over Doktor Harol Graevell, den zonderlingen pangermaan dien ik reeds lang dood of verdwenen waan de. Ik ontmoette hem voor een twintigta jaren te Brussel. De man die uit de luch scheen gevallen, knoopte kennis aan met ee aantal Disteliers en Van Nu en Straksers maakte zich lid van het Kunstgenootscha De Distel en schreef al een woordje i l'laamsch en Vrij. Hij onderhield betrekkingen met den b€ ruchten Freiherr von Zie^esar, leeraar aai • ^ ^foninklijk Abheneum van Brussel, e zi<*nlijk hoofd van de pangermanen te Brus sel, levende op nauwen voet met de Rhein: sche und \Vestfalische Zeitung en met d ^lldeutsche Blàttern. Men weet dat Vo Ziegesar stierf als beheerder van eene f nancieele zaak van de gebroeders Hutt, di nog vervloekt worden door de kleine spa-a] ders van België, wat niet belet dat z t jans de geldschieters zijn van de pro-Duit sche La Belgique van Brussel. Toen d Brnsselsohe Vlamingen echter gewaar wei den dat de onschuldig uitziende Graeve hen als de poesnellen van het pan-germî nisme wilden gebruiken, verplichtten zij hei zijne matten op te rollen en braken met hei • Kort nadien verliet hij Brussel. H ^as nv©rlamd" zooals men in politieta< I zegt. Later heb ik een paar brieven va hem ontvangen waarin hij in zijne eigen oj gezwollen en. opgescliroefde taal van h< wermaneudom sj>raik daj 4^ JYSççld . vernieuwen, doch hij wacht nog op mijn antwoord. i Graevell is niet de eenige Duitscher die aan zijne regeering heeft geschreven dat zij vooral moe3t steunen op het Vlaamsohe ele-ment in België en twee Vlaamsche univer-s siteiten voor de Vlamingen moest over hebben. Te Brussel is nu ten stelligste verze-kerd geweest dat zekere professor Roetsch — is hij geen buitenlandsch lid der Vlaam-s sche Academie? — in denzelfden zin had betoogd. Men mag niet zonder reden on-derstellen dat andere Duitschers ook zoo ■hebben aangedrongen. Ik meen zelïs dat de Duit6èhe regeering naar die stemmen heeft geluisterd of anders kan ik de nieuw-ste politiek van generaal Yon Bissing niet begrijpen. Die sohielijke liefde voor de Vlamingen is hartroerend. Aan zooveel voorkomend-m heid waren zij niet gewend, noch in tijd van vrede, noch in tijd van krijg. De toonaan-, gevende Duitschers van België onder-scheidden zich veelal door eene verregaan-de Fransch gezindheid of liever anti-Vla-i mingscliap. De Fransche kunst in al haar uitingen, het café-concert en mad. Beule- - mans inbegrepen, vond geene vuriger be-wonderaars. Voor verscheidene jaren zegde i me een welbekend correspondent van een - der grootste Zeitungen van Duitschland, dat , de Dnitsche legatie te Brussel de Vlamingen gàn&ch negeerde. Niemand onder hen was - er waardig geacht een kopje thee te nip-e pen. Toen bij gelegenheid van 's Keizers r bezoek aan de tentoonstelling van Brussel, e eenige kruisjes van den Rooden Adelaar of de Kroon aan journalisten zouden uitge-r deeld worden, deed ik den Duitscher, die - met dit manna gelast was opmerken, dat hij de Vlaamsche pers had vergeten, ter- j wijl hij Duitsche ordes over had voor Waal-3 sche, Vlaamschhatende en antiduitsche con-fraters. Dank aan die opmerking ontying t een enkel Vlaamsche -journali.st liet Roode Adelaarskruis waarvoor ik had bedankt, s zooals ik ook de Fransche 'palmes geweigerd , had. Dit belette niet dat wij door die zelf-3 de met Duiteche orden gesmukte Fransquil-i Ions uitgekreten werden voor Pangermanen 9 èn landverraders en zulks ondanks al onze i protesten, onze Belgische trouw en onze korrektheid ten aanzien van de Waalsche Belgen. Bij. de Duitschers zijn wij, Vlamingen, . dus nooit in tel geweest. Onze ongelukkige i gewesten hebben dan ocxk bloedig ondervon-3 den wat het kost de Duitsche vetters niet door te laten en zich eerliik aan verdragen i van neutraliteit te houden- Als de overwel-^ diger nu meent dat, wanneer hij ftet wenscht s en wil, de Vlaamsche Belgen er zioh zullen - toe leenen de grafmakers van liun door hem 1 zoo' onmenschelijk geteisterd vaderland te i worden, dan bedriegt hij zich evenzeer als 3 toen hij "bij cl en aanvang lioopte dat een i sociale revolutie Frankrijk en Rusland in- nerlijk zou verscheuren en het pan-isla-i misme En gel and 'en Frankrijk tôt op hunne r grondvesfcen zou doen wankelen. Het zij me toegelaten aile Vlamingen te - waarschuwren en een welgenieend. opgepast . toe te roepen. De weinige Vlamingen die te r Bruesèl en elders meehuilen met den vijand ^ en het hoedje naar den schralen wind uit i het Oosten zet-ten, zijn reeds te veel. Hoe 9 griefde het- mij in onze hoofdstad een r ouden dichter, een Vlaming die nog Con 9 ciençe heeft gediend, tevens Belgisch Staats-^ ambtenaar en ridder in de Leopoldsorde, . te hooren wenschen en verzekeren dat de t Duitsche wapenen over die der verbonde- nen en bijgevolgd die van onze Belgische f jongens zouden zegevieren. Ik heb maar i liever aangenomen dat de man die, als grijs-i aard, nog minne-gedichten schreef, ietwat s suf was geworden. Wat k:on ik anders zeg-q gen, dan: Leve ons België, Léopard? Maar t wij zijn niet suf noch in de hersenen ge-raakt, ontmoedigd noch veeg. Wij willen 1 België helpen verlossen en vrij maken en , tevens ons Vlaamsche dietsch, onze taal, die - moeder ons leerde, doch nooit met behulp 1 van den wreedaard die ons vroeger met den t hoogmoed en de verwaandheid van een par-i venu voorbij trad. Wèl om zelf, door onze , eigen macht. Wie gedroomd heeft dat het d Vlaamsche volk met zijne taal te niet zou i craan met de boeken. van Deuvens aima mater, met de indrukwekkencse Pieterskerk - van de oude hoofdstad van Brabant, met de i wijdsche hallen en de heerlijke St. Marti tenskerk van Ieperen en met de Vlaamsche - stedekens, die heeten Aarschoot, Dender- - monde, Diiksmuiden en Nieuwpoort is een a gek of een domoor. Noch Fransch, noch n Duitsch ! Wij Vlaamsche strijders zullen - daarvoor zorgen. En zijn er valsche broe-e ders die ons aan wie ook willen verkoopen •- en leveren, wij zullen ze aanklagen, hen ont-j maskeren, als kwaepeifninck aan den derde - slaan. Wij willen niet dat die on-betrouw-e bare gasten het Vlaamsche volk verkanke- - ren. Liever een lidmaat afgehakt dan het 1 gansclie lichaam te zien verrotten. Laat ons vooral niet luisteren naar het n zoet gevoois dat we in Vlaamsch België ver-n nemen om Duitschlands politiek te bevorde-ij ren. Een oud uilen'spiegelachtig Vlaamsch il spreekwoord waarschuwt ons: als de vos de ti passie preekt, boeren wacht uw ganzen. Baarle-Hertog. t| m9iêë M catillok,' Kleine Kroniek. Doodelijke neutraliteit. Het dagblad ,,Popolo d'Italia" verlangt naar den strij d : y,Indien wij volliarden in de neutraliteit, /al het Italië van morgen eon lago en vervloelcto natie zijn, een veroordeelde natie, zonder zolf-bestuur en zonder toekomst... De wereld zal voor ons een weinig medelijden en veel minacii-ting hebben, want wij zullen overwonnen zijn zonder te veohten, wij zullen dood zijn alvoi'ens te liebben geleefd." Sapristi!, dat klinkt als een klok! En uit het, dezer dagen versclienen, heerlijke gedichfc, • ,,Les Garibaldi", van Paul Fort, den tegen-woordigen ,,prince des poètes", nemen wij de volgende regels als weerklank over: ,,Légion italienne, à vous l'ambition de vaincre pour l'honneur! Montrez-vous, légion, comme des tigres commandés, par un lion!" De Duitsche koekebakkerij. Met een j,Gemùthlichkeit", waaruit de weeë geurtjes van in bier gedrenkte leverworst en zuurkool opstijgen, onthaalt de ,,Lolcaal An-zeiger" zijn toch reeds bedrukte lezers op het volgende verhaal : ,,Een familiefeest, gegeven bij gelegenheid van een doop to Konigswusterhausen, is door de politie onderbroken geworden. .,De marna had veel dingetjes bereid : aan het dessert vorscheen, tôt aller verrassing, op tafel een prachtige, tliuis bereide koek. ..Op het oogenblik, dat de dischgenooten zich gereecl maakten oin dien te verorberon, kwam een diender aan en legde beslag op den koek, daar de lioeveelheid gebruikt meel niet overeenkomstig de uitgevaardigde voorsclnif-ten was. ,,De inbeslagnam© yan den schotel is ov#-ri-gens maar eon deel van de plechtigheid en de verantwoordelijke persoon staat onder bediei-ging van een bevel tôt gevangenneming." Heerlijk land, dat Germania! Doux pays! Je maakt thuis koek en doet er zooveel meel in als je smaâ'k je voorschrijft, en je hêbt karwRnh daarvoor eenigen tijd in do nor te koekeloeren. In andere landen zou je den indringenden kla-balv met goed gevolg kunnen toevoegen : ,,Loop naar de koekoek!" Dat is andere koek, wat? Duitsche overloopers. De ,,Corriere délia Sera" meldt, dat een jonge Duitscher, Cari Suckert, door zijn ouders in den kost gedaan bij een familie te Florence, eenige dagen geleden verdween. Daarop ont-ving men echter van hem een brief uit Avig-' non, waarin hij mededeelt, dat hij zich in de Garibaldische gelederen heeft doen inlijven. Het jjDeutschland liber ailes" krijgt hoe langer zoo meer een klank van bijtende ironie. Duitsche padvinders. Het Parijsche dagblad ,,Le Journal" ontving het volgend bericht uit Amsterdam : jjVijftienhonderd jeugdige padvinders (Ju-gendwehr) van het gewest Bielefeld, hebben 011-langs het concentratie-kamp in het Senne-regi-oen bezocht, waar 30,000 Fransche en Engelsche krijgsgevangenen zijn geïnterneerd. ,,De Franschcn protesteerden door liet zin-gen van hun volksliederen, waarop de jeugdige padvinders antwoordden met het aanheffen van ,,Deutschland liber ailes". ,,De ,,Vorwarts" veroordeelt die taetlooze uiting van vaderlandsliefde door de jonge padvinders en vraagt, welke de gevoelens der Duitsche krijgsgevangenen zouden zijn, indien der-gelijke feiten in Frankrijk plaats hadden. De ,,Vorwarts" is zoowat het eenige blad in Duitscliland, dat niet geheel Pruisisch denkt en de streken van het ,,Ivulturvolk" af en toe durft te kapittelen. Op zijn vraag echter,. welke de gevoelens der Duitsche krijgsgevangenen zouden zijn, indien dergelijke feiten in Frankrijk plaats hadden, antwoorden wij, dat in elk ander land dan Teutonia de ouders hun spijbelende en geurmakende padkindertjes en -vindertjes eerst .een pak op de bloote billetjes zouden geven en da-arna hen met een va art van zes komnia drie repetent naar school zouden zendèn. Vert, kwàjongens! Duitsche aanmatiging in de Vereenigde Statcn. Uit Chicago seinde men den 6den dezer aan het Londensch© 'blad ,,Daily Mail": ,,De Amerikaansclio Germanen bereiden een groote germanophilistisclie betooging voor in de gansche Vereenigde S ta ten, op 1 April a. 6.. geboortedag. van Bismarck: ,,^fen vreest ongeregeldheden, want de vrienden, die de Geallieerden hier hebben, be-giunen zich te ergeren aan de rumoerige ge-dragingen van de aanhangers des Kaisers." Wij zouden de anti-Duitschers tôt kalmte willen manen. By Jove! 1 April is een prachtige datum om van een pro-Duitsclie betooging een kostelijke, onbetaalbaro grap te maken! 't Beglnt te nijpen. In Duitscliland is tlians verboden het linnen met amidon te stijven, claar s£ijfsel voedende l>estanddeelen inhoudt. We verwachten thans ook in de Duitsche pers te lezen, dat de schoenen met geen traan of ander vet zullen mogen ingesmeerd en blinkpreparaten ook onder de catégorie van voedende waren zullen gerangschikt worden. Zwijnenvleesch moet van stonde aan bij iede-ren niaaltijd in al de restaurants gegeven worden. De ,,-Kolnisclie Zeitung" kondigt een be-sluit af, waarbij in de Rhijnprovincie van de sluit af, waarbij er ten minste één uit varkens-vleesch zal moeten bestaan, op straf van 60 mark boet. Te Berlijn moeten de restaurants, volgens de ,,Lokal-Anzeiger", om tien uur gesloten worden, zoodat thans ook de nacht- en andere raven belet zijn, in de ldeine uurtjes, de restjes oi> te eten. JÊ jjj. Een van zeer ouden eed. Maarsclialk von Hindenburg, do grooi Duitsche generaal, man van koene dade: heeft zich menigmaal laten kennen door zi; eerlijk, openhartig optreden. Door zijn broed wordt tlians een levensbesclirijving van he in liet licht gezonden waarin brieven van 1 teren dag worden opgenomen. Als officier d wacht maakte hij den veldtocht van 1870 mei en • beschrijft zijn indrukken zonder path< noch liolle frazen. Daar waar hij het hee over de nederlaag der Franschen te Sede schrijft hij een volgenden gewichtigen volzir ;,De eigenaardiglieid van den slag bestoi hier in, dat wij van het Zuid-Oosten kwam< en de grootste voorzorgen moesten in ac nemen om niet den Belgischen grond te betr den " Wij erkennen gaarne de nobele gevoelens 1 onze vijanden en zullen ons nooit leenen deî waar het pas geeft, to miskennen. Welke e geeft die man niet aan zijn keizer voor wii traktaten en geschreven overeenkomst slech een ,,papieren vodden" zijn! Het simpele g geven woord krijgt bij oprecht eerlijke lied de beteekenis van een duren eed! Zijn gezicht langer. Te Luxemburg , stapt een Duitsch offici stoer en trotsch een kapperswinkel binnen o zich te laten scheren. Als het overtollige ha verwijderd is, reikt do luiténairt den patro< heel genadig een 20 pfennigstuk toe. — Pardon, zegt deze, het is 30 pfennig. — Maar den vorigen keer heb ik maar pfennig betaald. — Dat is mogelijk, maar... dat was voor d' slag aan de Marne en sedert is uw gezicht v< langer geworden. Het ijzeren Kruis. Hedenochtend zagen wij het nieuwste op gebied van 't ijzeren. kruis. 't A Vas een kle wit Hollandsch hondje, dafc' hëél snoezîg ë geel oranjelintje om zijn nek droeg, en ai liet lintje bengelde, tôt groot vermaak v: ?t hondje.... het ijzeren kruis. Waarmeê hee dat kleine dier deze ondersoheiding verdiem vroegen wij zijn vrouw. Hij heeft vannac een muis gevangen! was 't antwoord. En de dame met het gedecoreerde liond zetten hun wandeling door Amsterdam's str ten voort. O, Heilige ,,Kultur". We wetën reeds welke de invloed is d ,,Kultur" op het Duitsche wezen : getrouwhe aan 't gegeven woord ; eerbied en nalevii voor geteekende overeenkomsten ; zachtaardi heid van genioed, enz. Die Wahrheit van B'e lin ontsluiert ons bij afkondiging van 't v< gende hoe diep die kultur heeft gewerkt op menschlievende gevoelens van de over — Rij sche broeders. Wij veraten letterlijk: „A1 de spoorwagens die ons uit Rusland van do Toolsche grenzen teruggezonden wc den zijn besmet. ,,Men mag dezen dan voor niets anders me laten dienen dan voor 't vervoer van Fransc en Engelsche krijgsgevangenen Cij zult het beboeten, mijn broeder. Bij al de opofferingen en vernederingen cî Oostenrijk van wege Duitscliland moest ondv staan komt thans ook nog dat Duitscliland zi bondgenoot voor de gebroken potten verar woordelijk stelt. Let er een s op die tw> zullen weldra ondereen aan 't kletsen gaan i God weet welke rare dingen we dan te zi> zullen krijgen. De Duitsche pers is lang niet malsoh vo Oostenrijk omdat het zich niet heeft weten op te offeren om Italië volledige voldoening schenken. Oostenrijk had zich van liet groote gedeelte zijner zuidelijke kust moeten ontdo als belooning voor ltalië's blijvend bondgenot schap en deelneming in den wereldkrqg. De Taylische Rundschair. verklaart openlu tig dat de huidige toestand gansch anders z< zijn geweest indien Oostenrijk met Italië e-volledig akkoord had gesloten, en bezweert zi bondgenoot in dit uiterste oogenblik Ita! ten-volle-uit te bevredigen. Ja, ja, qui trop embrasse mal ètreient! Kan wel eens verkeeren ! In de Kroeg. Twee Duitschers stappen een café bimn en de een vraagt den bediènde: — Un ferre de pierre ! — Ces messieurs sont allemands ? kloi de gemoedelijke vraag. —• Jawoll, moi Prussien en mon ai Autrichien. Met stentorstem keelt de garçon : — Un bock pour le Pruissien eb un poi l'Autre...chien ! Letterkundige Kroniek. We zullen morgen de eerste ,,Letterku dige Kro-niek" van onzen mederedactei André de Ridder, die reeds met zooveel g zag voor ons blad de tooneelkritiek schree opnemen. Voortaan zal deze rubriek reg( matig worden voortgezet. We hopen d deze nieuwe rubriek-al onzen lezers voldo ning zal schenken: en aan onze Hollandscl lezers, die gelegenheid zullen vinden mé en beter de Vlaamsche literatuur te leer< kennen, en aan ojize Vlaamsche lezers, d voorzeker met belangstelling • met i nieuwe Nederlandsche boeken kennis zulh maken, des te meer daar ze van hun ve blijf alhier vermoedelijk gebruik zullen w len maken om met de Nederlandsche eu tuiir nadjQj m aanrakiu^ Onder ons. W —' » ■ W" W m w ■ ■ w ai y. In het leven is het volstrekfc noodig' dat ,e men diegenen kenue, waarmede men qui-i, gaat. En nochtans moeten we, jammer gc-n noeg, vastàttjlleu dat eus die kennis bijna îr geheel en al ontbreekt, en dàt we, o ! toch m ; z6o weinig vceling hebben met onze mede-menschen. ,,Voelen we ons niet zonder-jG'■ ling aangedaan," vraagt ook Prof. dr. )s j Heymans, ,,half tôt een spottenden glim-ft ; laeh, haJr tôt naijverigo bawonde.ing ge-•n t stemd, wanneer we lez:n van die vriend-: i schapsbonden der 18e eeuw, waarvan de lcI leden geheel in elkander opgingen, in hun ^ diepste deaiken on voelen niets eigen s meei e_ hadden, maar ailes gemeen? En kunnen wij zelf s den in.druk wel van ons afzetten," ►ij \ vraagt hij nog, ,,da.t ook in een mindei e, | ver verwijderden en minderhoog gestemdea] er j tijd onzo vadera en grootvaders in hunne ■n ; praatgezelschappen veel meer hunne ge-lieele persoonlijklieid tôt uiting braehten. ^ dan ons nog mogelijk zou zijn?" De tijden zijn 'zoo zeer veranderd, vooruitgegaar uit zoo menige opzichten, da't de persoon-lijke uiting, het ,,zich toonen zooals we zijn" een echte mei^kweerdigheid gewordei" 0r ; is ; dat bii na iedereen zich. met gemaalît-; heid omhuit, en wanneer dit niet het geva' ^ is, men toch ,,in de cel zijner bijaondeiv gedachten en aitidoeningen, wensohen er idealen" opgesloten blijf t. 20 ,,Hoe otieindig dikwijls komt het voor,'1 scîiriift verdea- de befaamde Groningei hoogleeraar, ,,dat wij de woorden en d< ha.ndelingen onzei4 medemenscheu verkeerc begrijpen, en dientengevolge verkeerd be-oordeelen ! Ik denk hier niet in de eei-st^ jilaats ,-âïi de gevallen, waarin diepgaaiide 't meeningsverscliillen op godfcdienst-ig, maat-in scliappelijk of staat-kundig .gebied fret in moeilij'k of onmogelij k m aken, zich op el k an-,n ders st^iKlpunt te verplaatsen al wil ik ei in het voorbijgaan op wijzen, hoe vaai jy deze jnooilijkheicl of onmogelijkheid der veibeffenden strijd der beiginselcn in eer demoraliaeerend persoonlijk geharrewai je doet ontwaarden. Maar buiten verhouding a- talrijker en drukkender dan de groote zij i de klerie misversta-nden tusschen ouden en kinderen, tusschen eclitgenooten, tus schen vrienden of kemissen, in dienstbe er ti elvkingen, tusschen mededingers op ecr i(j of ander gebied, enz." ig Indien we el'kaar kenden, dan zouden d< g- nieest-e misverstanden uit den weg geruime r- zijn. 't Is daarom dat-ik reeds hooger schree: d- dat het in het leven volstrekt noodig ij diegenen te kennen Waar.mede men om gaat en niet alleen onze naastbestaanden 0£ onze vrienden, onze kennissen, onze ambts r_ betrekkingen, maar ook en vooral o v. z < k i n d e r e n. De Frar.sche wijsgee; Gu er stave Le Bon heeft terecht mogen schrijvei ie dat msnige cuders een gansoh leven mei hunne kinderein omgaan, en s ter ver z o n d'o r z e o o i t g e k e n d te heb b e n ! ie • Mensahenk e n n is is dus voor de onder; r- vooral, en ten andere voor iedereen, onont ),n besirlijlk. Het is nu éditer niet noodig dal men daarvoor dikke, dufi'ige vei-velende fo lianten doorbLadere : daar mogen de ge m leerden en de vakmannen zich mede bezij houden. Vo>r den niet wnjsgeerig geschooî or den verstandigen mensch zijn er slechts dri< te levende boeken te bastudoeren : ziol te zelven in den tegenwoordigen tijd, zicli zel ven in den verleden tijd, en het kinderge ,ii r,lrCi0(i- Dat 9Ciliijnt bij den eersten oogop slag nu wel eene zeer moeilijke studio, docl r_ er is niets van. Wie begaafd is met gezonc )u verstand, eerlijk is, niet alleen in de gewo ?n ne liandelingen van het dagelijksohe leven jn maar vooral jegens zich zelven, en die bi ië die twee groote gave-n : gezoncl verstand er eerlijkheid jegens zich zelven, geene stijf hoofdigheid voegt, maar integendeel berêi( is desnoods tegen zich zelven getuigeni af te leveren, bewezen zaken als degelijï ,u vaststaande feiten te aansohouwen, en ur zijne becshouwingen de gevolgmatige prac tischa besluiten en vocrnemens te trekkei q. en te onderhouden, die is meer dan vol doende uitgerust om de drio levende boe aj ken, die ik hooger vermelde, te loestu deeren. Het gemaldcelijkst om begrijpen voo] ir iedereen is het eerstgenoemde dat we daaron op de eerste plaats zullen doorbladeren: ons zelven in den tegenwoordigen tijd. De ken nis die we noodzakelijlkerwijtzo hierbij zul len opdoen, zal ons goed van pas komen on ;1" het tweede boek ,,ons-zelven in den verle Ir den tijd" aan te vatten. Daar vinden- wi e" onze eigene persoonlijkheid terug in de kin J' der jaren, en die beschouwing zal ons eenx uitabeikende aanwinst zijn-om, na ons eigei ^ kindergemoed doorschouwd te hebben, ool e" een lielder licht te laten vallen in het ge moed onzer kinderen. Van dat oogen 3r blik staan we niet meer vreemd tegenove '.n elkander: wel daarentegen. We kunnen e: }e toe geraken dieper in de kleine zielen t> dringen dat het henzelf mogelijk is, en doo: m die aandachtige studie hen en ons de vraag V stukken te verklaren die ons zelf wellich i" iu onze jeng<lige jaren gemarteld hebben. Het boek van M. Emile Waxweiler. Volgens het woord van Goethe, dat de heer Emile Waxweiler voorop in zijn boek ,,België neutraal en loyaal" overschrijft: ,,Men moet steeds de waarheden herlialen, omdat men niet ophoudt de leugens rond ons te versprei-den'', willen wij na het artikel van dr. T. 1). K. in ,,Do Vlaamsclio Stem" versclienen, op dit werk terugkomen, dat trouwens zoo rijk aan stof i9, dat er heel wat over gezegd kan worden. Het is een onafweerbaar gevoel van droef-lieid en opstand, dat zich van ons meester maakt, sclirijfb. de heer Waxweiler, als wij op eene onrechtvaardige wijze in onze eer aange-tast, en als onze goede trouw en onzo recht-6chapenheid miskend worden. Al de Belgen kennen thans dit gevoel. Na het vertrouwen m een pleclitig woord te hebben zien miskennen, na overgeleverd geweest te zijn aan de ver-woestingen en de smadelijke beleedigingen van den oorlog, heeft België zijne loyauteit in twij-fel zien stellen ; het is al te gelijk hatelijk geworden voor zijne vijanden en verda^ht aan zijne vrienden. Men werpt in Duitscliland een kwaden naam op de wijze, waarop België zijne onzijdigheid voor den oorlog begrepen heeft-men sjireekt over ons land met minachting, Emile Waxweiler lieeft ingezien hoe nood-zakelijk het was dat de Duitschers de bewijzen , van den goeden trouw der Belgen onder oogen kregen: hij heeft dan ook met den hem beken-den helderen en methodischen geest, een© do-cumentatie geschreven, waarvan do bewijs-kracht niets te wenschen overlaat; het boek i yestigt zoodanig de aandacht, dat het reeds in 9 talen verscheen en dat de Duitsche ver-taling bijna geheel uitverkocht is'. Ook verbergt de schrijver niet zijne verontwaardiging voor het gedrag der Duitschers, noch zijne aanklach-tegen hunne overtredingen der oorlogswetten. Het boek volledigt aklus het betoog van Mi-nister Van den Heuvel over het schenden van de Belgische neutraliteit en is het eerste gedo-•cumenteerde 'boek over do talrijke overtredingen der Kaapsche Con ven tie van 29 Juli 1899 betrekking hebbende op de wetten en <Te-bruiken ran den oorlog. Men is v. rkclijk vt»rb.» ; -.d, als i.uti jk-i werk van liet reeds l>eroemd lid der belgische Ivoniuklijke academie doorleest, dat de feiten zoo geheel in tegenstel-ling zijn' uitgekomen met de vriendschappelijke bëtrekkingen die tussqlièn België en Duitscliland bestonden. „Tijdens zijn laatste liezoek te Brussel zegde do Duitsche keizer dat de •hartelijke ontvangst, welke hij in ons land genoot, een pand was van den nauwen band die de beide landen vereenigt, en dat hij hoopte dezen band nog nauwer te jiien worden". Jn 1913 had Koning Albert een bezoek gebracht aan den keizer te Potsdam en zich met hem op een uiterst vriendschappelijke wijze over deu politieken toestand onderhouden. De Keizer was van meening, dat liet moeilijk was een oorlog met Frankrijk te vermijden, en deeldo in voile vertrouwen aan den Koning mede, , dat de Duitsche legers Frankrijk zouden over-winnèn. Dit "«fcrtrouwen werd nog kort voor den oorlog bevestigd : de Keizer had den Koning uitgenoodigd de manoeuvres bij té wonen, welke den 17en September plaats nioesten hebben, en do Koning had begin Juli laten weten dat hij de uitnoodiging aannam. Toen kende toch de Keizer de oorlogsplan-nen door de Duitsche staf opgemaakt en die den doortocht door België behelsden? Duitscliland had in 1870 laten weten dat het België's neutraliteit zou eerbiedigen ; den >2^ Mei 1871 na het stichten van het Duitsche Keizerrijk had Bismarck in den Reiohstag gezegd: wij zijn gewend de trahtaten en de neur-traie landen te eerbiedigen. lu 1907 had1 het de Haagscho Conventio onderteekend, die verklaart, dat ,.het ' grond gebied der neu-trale staten onschendbaar is". In 1908 had Duitscliland met de annexatie van Congo door België goed te keuren, erkend dat deze annexatie geen bezwaar was tegen het belioud van onze neutraliteit. Talrijke feiten bewijzen verder, dat België niet op den oorlog voorbereid was en dûs niet tegenover de borgen zijner neutraliteit zijn plicht verzaakt heeft. Over de wijze van optreden der Duitschers tegenover de burgers, de gczamenlijke beteu-geling der onschuldigen, de 'systematischo schrikinboezeming, de uiterste toepassing van de leuze: ,,Not keimt kein Gebot!" haalt Emile AVaxweiler getuigenissen der Duitsche bladen aan, die door hunne eigene bekentenis-sen aldus zelve een blijvende scliandvlek od Duitscliland's naam werpen. Het art. 50 van de Haagsche Conventie, waaraan deze zicU niet stoorden, luidt als volgt : „Geen gezamentlijke straf, geldelijke of andere, mag van de bevolkingen opgeëischt worden ,uit rede van individueele daden, waarvan zij niet solidairlijk aansprakelijk kunnen gemaakt worden". ,,Do gewilde en Iieraadslaagde overtredi-gingen der oorlogswetten", schrijft een der Duitsche geleerden. Dr. Karl Strupp, in hot ,,Jahrbuch des Volkerrechts", na den oorlog veTSchenen, ,,komen ons voor, niettegenstaande hunne afgrijselijklieid, als opgedrongen door de houding der Belgen(P), en zijn aldus overeenkomstig met het volkenrecht". Wat betreft de oorlogsschattingen, door do Duitschers op zulk een breede scliaal oj> de Belgische bevolking opgelegd, deze zijn evenzeer in strijd met de Haagscho Conventie ; art. 52 dezer conventie luidt inderdaad, dat zij ,,alleen voor het onderhoud van het bezet-tingsleger en in verhouding met de middeleu van het land mogen opgeëischt worden." Moge het krachtvollen waardige protêst van den heer Waxweiller dienen voor het volkomen herstellen van 'slands eer en goed. Mr. F. WITTEMANS. Zie onze lelegrammen en laafisîe §eges*berichten op de derde bladzijde.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.