Eersfe jraargang woensdag 3ï !Waart 1915 3 Cesifg DE VLAAMSCHE STEM 4LGBMBEN BELGISCH DAGBLAO [en voïk zal niet vergaan / Eendracht maakt maeht i REDACTiEBUREEL: PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. — TELEFOON No. SS22 Noord. De Vlaamsche Stem verschijnt te Amsterdam elken dag des morgens Dp vier biadzijdan. Abonriementspiiis tij vooruitbetaliug : Voor Holland en België per jaar / 12.50 — per kwartaal f 3.50 — per uiaanct / 1.<J5. Vocr ftngeland en Franferjjfe Frs. 27.50 per jaar — Frs. 7.50 per kwartaal — Fis. 2.75 per maand. Hoofdopstelllei* : Mr. ALBERiK DESWARTE Opstelraad : CYRIEL BUYSSE - RENE DE CLERCQ Mr. JAN EGQEN. — ANDRE DE RIDDER Voor ABONNEMENTEN -jv-onde men zicli tôt de Administratie van liet blad-: PALÉISSTRAAT 31, AMSTERDAM. Voor AAXKOXDIGINGEN wende men zich tol-de Firrua J. H DE BUSSY ROKIN 60, AMSTERDAM. A DVEBTENTIES : 25 Cents per regel Korta Inhoud. le B! a d z i j d e : Groot-Nederland 011 België — Dr J Hostc J r. Kloiue Kroniek. ■ Belgische vliegeniers — G. Raal. iadrukken uit Hontenisse (verrolg). B1 adz ij d e : -fit' het Vaderland. Briovfn uit Antwerpen — Sinjoor. l'it bot onbezette België — L. du C. Reisherrnneringen (o) — G. 11. Fricm. 3e.BUdzij d e: : De Europcesche Oorlog. Rrioven uit Parijs — Wilma Knaap. Een officioal coraiteit — Frans van C'auwe liert-. Bl a d z ij d e : Voor de Uitgewekenen. Vit do Kampeu. LijStén van gesneuvelderi. Voor dracli ten. Éroot-iederland en België. Onze vtieiid efi viedeucrkcr Dr Hosie Jr. ktft'in de, ,,Nieuwe Amsterdammer" van duc wcch.ctn zeer gewichtig cpstel gepubli-ctf,rd;*bçlrci-Icing hebbend op de Belgische 'mh in verband*met de groot-Nederlandsche k"cfjing\ dat we hier ah e.cne zeer belang-vrkk'ehdc uitinl/ vin ,,Belgicisme" en. van 'uFfamingantisme'' teven's, met gretigheid wrdrukkcn. Is het aan een Vlaining tocgelateu zijn meening uit te drukken naar aanleiding van i het 'irtikol onder lioofdiug ,,Groot Nederland" ! in De Sirinrc ■Amstcrdaniincr vërschenen? Wij wéJLSciien het hier meer bepaald te beb-kn over liet gedeolte, waarin spraak is van staatl&ndigG verschuivingen, welke zouden Àunnen gëbetiren bijvoorbëekl op verlangen van Engeland, dat in een vereeniging van Neder-lândérs en Vlamingen een huffer tegenover Duitscliland zou vinden. Xaar langs beide zijden door de oorlogvoe-rende partijon beweerd wordt, is het voorbarig «e mogolijko vredesvoorwaarden te bespreken, Telkc aan dezen waanzinnigen oorlog ucunnen ■ cen einde stelien. Dio uaanziu lïeeft ons blijkbaar nog n;ct aangetast. vermits wij tegen de meening in van zoovelen, die er gezaghebbeud willen uit-«hijnen, reeds nu over don vrede handelen ùiirven, iii 7-oover het België geldt. Moa begrijpe ons goed : boven een Iaffen ▼rede verkiezen wij een volkomen ondergang. Die gpdaebte is bij ons zoo rotsvast dat wij ons ';ren torngkeer naar een verkneeht België innneu indenken. Bpls;en, die orer cfen vrede handelen, moeten 'litsluitpûd aamens het réélit de stem verhef-fec, welko mogendheden 00k over het lot van België zouden willen baslissen. \6ôr het uitbreken van den wereldhrand *as <]o liQuding van België onberispelijk ; de oorlog heeft bewezen dat het ^ijn plieht be-glflpt: whar do vredesvoorwaarden te herde gebrûeht worden, moet 00k de moreele invloed, ^i« van België uitgaat, aan het kleine land in ''et bijzondei- en het volkerenrecht in het a-lgc-ten gqede komen. "îj zijn overtuigd dat aile kleine volkeren dat inzien ; voor hen is liet van rechtstreeksch l'flang dat België 00k na. den oorlog over zijn eigen lotshcstemming meester blijve. Ofwel sal- de maeht ten dienste gesteld van ^e| oarecht zegevieren eu dan bestaat er geen ?niel zedelijk begrip meer, waardoor het be-staan van een klein land tegen dô imperialis-ttschc plannen van de *roote mogendheden ver-dedigd wordt. zeêev"iert het recht, en de onafhanke-: 'ijlhéid van aile kleine staten wordt daardoor versterkt. vrrjhe'id van België moet niet alleen be-T°ehten wordec op de- slagvelden ; 00k door de . \re._esvo°rwaarden dient zijn volledige poli-, eP pkonomische onarhankelijkheid ge- *-aarborgd. I Belgie hèeft de Duitscftie voogdij met fierheid I ®rworPen : • het spreekt van zelf dat het die 1 ai oorlog door do voogdij vau andere | °'|CI)dheden niet vervangen wil. I j0^endheden, die daartoe van hun maeht [ n gebruik maken, kunnen zieh I .JWjk beroepen op hun eerbiëd voor het i hrin 1 " gen^ zijn wij overtuigd dat de i vau ^eu vo^° beseffen. I ont '' }.en nog geen enkelen Nederlander jiJ^die de meening uitsprak dat de onaf-' 2Vîo£/ 6 van kon te loor gaan. I mecn,n 0DZ° -^ederlandvsche vrienden deze ^en RDf ver^ondigen, niet alleen, wanneer zij ferrai. £ ^moeten, maar overal naar de ge-S""1 tic!' ™ordoet. i dîon .i^e^n^nS is dat op den groudslag van îtadpr;P V00r recht een werkelijke toe- | £0}j€n to^chen Nederland en België, ja tus-trorrlft ' Pleine staten zou kunnen bezegeld febo verklaren aan de Nederland- staatk- ri°7. 6n> die thans het plan van een dor.s p vî^° • vereeniging tusschen Nederlan-îiet h' TD^n?en zouden toegedaan zijn, dat droombecld is' waarbiJ wi3 ons ÔnK + . ,unilen aansluiten. miiuro» Wl , a®r liebben Nederlanders en Vla-"on .lû u 6 van elkaar te leeren ; de Vlamin-heid oty i°^er® v°lksbeschaving, do nauwgezet-landorc u 4° z,n voor degelijke; de Neder-van Tiim e-7 ^e1moedelijke en den frisschen durf ■ j) Zmderbroeders. en v,^;.0ndhoe^nigheden van Nederlanders | ot j,. lll8en vullen elkaar zeer goed aan. sclmppén 111 cle XVI° eo,1IV Je ,eiSen" iet 2nîrlo -u n vo\^sgeest in het Noorden en de be^vekkelijk meer verwant dan nu : j Zoo het .waar is, dat de aard van een v uit de wezentrekkeu van de menschen sprec dio tôt dat volk behooren, dan zal iedereen troffen worden door het i'eit, dat de kopp die een Frans Hais geschilderd heeft, zooz • aan de huidige Vlamingen herinneren. 1 bezoek aan het Eijksmuseum is voldoeude vast te stelien dat de bijzonderste hoedanig den van do schilders uit het bloeitijdperk > de Nederlundsche kunst nog steeds den Vla£ sehen landaard kenteekenei]. Misschien zijn er eenige Nederlanders, zonder het te weten uit Duitscliland al te z het stugge overgenomen hebben en die niet al te goed kunnen stelien met Belgen, ■ langs hun kant al te gemakkelijk het mind waardige uit Frankrijk tôt eigen . gebrel-lieten vergroeien ; tre^fend is het evenwel 1 de massa van het Nederlandsche volk. ondai de vervi-eemding, met de meerderheid van ] ■ Vlaamsche volk in sommige opzichten overei stem t. Maar of er daarom Vlamingen aangetrofi worden, die een staatkundige verschuivi mogelijk of wenschelijk achteu, waardt Vlaamsch-België bij Nederland komt, al 7. dat 00k aan grooee mogendheden behagen ? Ten eerste is het stellig dat- cen dergelr vereeniging niet kan op den weg liggen v de Engelsche politiek, en wordt er door Bel{ niet gestreden tegen het Duitsche militaris: om zich bij het sluiten van den vredo t dienste te laten stelien van de politiek eei: greot-e niogendheid. Overigens heeft het lil raie Engeland in dezen wereldoorlog een star punt ingenomen, waardoor het verplicht wor het zelfbestaan van België iu elk opzicht cerbiedigen ; die opvatting zal op elk gebi kunnen o]>wegen tegen het jingoisme, waart cen gedeelte van de Engelsche pers zich z verlagen. Een tweede opmerkiug geldt de verhoudi: tusschen Vlamingen en Walen. Mogelijk is het dat men van Duitsche zij onrler hen eeu tweespalt wil dôen ontstaan. Dat zal in elk geva.1 geen uitwerking lîebbe Wa.ar men cen enkelen Belgischen burger zi Milieu overtuigen dat de B«lgis(;lie regeeri] op internationaal gebied niet handelde, zoor het betaamdo; Dat verklaren wij met des te meer nadru daar wij stoeds de meening verdedigden d België zich door geen enkele groote mogen heid mocht laten op sleeptouw nemen. Het eenige verwijt, dat België treffen ka is dat het te veel vertrouwen stelde in < oprechtheid van de Duitsche regeering. Daarvoor îieeft gansch het land censgezii geboet, en bloedt het nog dagelijks. Eii nu zou men ons komen spreken over e( staatkundige verschuiving, waardoor wij vî de "Walen zouden gescheiden worden ! Daarop antwoorden wij zoo duidelijk mog lijk dat wij met hen in lief on leed, onder < hoede van onzen Koning wenschen vereenif to blijven. Onzo Koning is als het levende beeld vf het Belgische volksgeweten, en niets is l machte om de eensgezindheid der Belgen verzvt akken. Zoo er werkelijk kerels zijn, die thans ( Vlaamsche beweging aanvallen, dan vervulk zij misd'adig werk. dat de vaderlandlievent Walen zelf met ons zullen veroordeelen. Wie zou er thans kunnen op uit zijn < taalkwestie tôt een broedertwist op te drijven Do voorstanders der inlijving van België l Duitscliland. Wat men er 00k moge over denken, lîebbe Vlamingen en Walen gemeenschappelijko ho danigheden en gebreken, welke niet te looeh lien zijn. Een Vlaming kan voor de beschaving va Nederland d'en grootsten eerbied koestercr zijn gemoed is toch ;^nders dan het gemoed va den doorsnee-Nederlander, en het ware ec droombeeld te denlcon dat een vereeniging va Nederland en do Vlaamsche gewesten liet merkelijk verschil zou kunnen uitwissclien, d; zijn grondoorzaak in een eeuwenlang afzonde: lijk politiek leven vindt. Evenmin als Wallonie op staatkundig gebie bij Frankrijk behoort, evenmin behooren c" Vlaamsche gewesten in dat opzicht bij Ncde land. Gedane zaken hebben geen keer; laat 01 liever de werkelijkheid inzien, zooals zij i: Dan weten wij des te beter hoe er dient gi handeld tôt lieil der beschaving, dio in Nedei land. Vlaamscli-Bëlgië en Zuid-Afrika in li€ Nederlandsch tôt uiting komt. Wij, flaminganten, hebben geen staatkui dige bedoelingen, wanneer wij tôt veredelin van den Vlaamschen volksaard aansluitin zoeken bij Nederland. In staatkundig opzicht weten wij enkel e alleen, dat wij liet grootste belang hebben b het voortbestaan van Nederland als onafhai kelijken staat. Gansch de wereldbescliavin heeft overigens tegenover het kleino Nederlan zedelijko verplichtingen. : Natuurlijk heeft 00k de onafhankelijkhei van België de grootste beteekenis voor Nedei land. Een Nederlander, die voor het goede re'cl: van België opkomt, verdedigt niet alleen d hoogere belangen van den Nederlandsche stam, maar 00k de vrijheid van zijn land. Jloe zou het Nederlandsche spraakgcbie niet ingekrompen worden, indien een vreen de mogendheid door dwang de Vlamingen c toe kon brengen aan hun eigen taal te vei zaken? Dat men toch niet denke dat het Vlaamsch volk, wanneer België weer vrij is, zijn strij naar hooger leven zou kunnen opgeven. Die strijd is zijn wezen zelf. Een volk, wier zonen sneuvelen voor het gemeenschappelij Belgisch vaderland, zal 00k weten te leve voor zichzelf. Er zal na den oorlog in België noodzakelij zooveel veranderen. Over ailes zal een frissch wind waaien, en waar de gedachtenstrijd son: te scherp zou worden, daar zullen er wel goed burgers opstaan, die Vlamingen en Wale langs den zelfden weg zullen leiden naar d volledige ontwikk.eliiig van de Belgische volks kracht. v<f" Kleine Kroniek. aer # îen Von Hindenburg, de zoogdieren en andere om beesten. ^ D^uit-scliers hebben -e^* een zonderlin 111- s^a£> van greote mannen te vereeren Hun ' wonderbaarlijke bescliaving houdb e tlie vieemdsoortige opvattingen op na over lie ?er geven van eer of liulde of lief de. Hun ai iet omgekende ©11 beruchte meerderheid ni zicli dagelijks op de verrassendste maniei 01 " vraiment renversant toe ^on Hindenburg is zoo'n beetje den hel< lks van den dag geworden. Aile leden van he iet bekoorlijk geslacht, (voor zoover de Duitsch ;n- madammen bekoorlijk zijn, natuurlijk) lieb ben hem een liefdescultus gewijd, en de ge en neraal moet heusch meer dan platonisch aan n» gelegd zijn om zoovele aanvallen* te weer 'or staan ! ou Nu hebben ze iets nieûws uitgevonden o beter gezegd, nu willen de fameuze intellec an tueelèn 00k, oj> hunne beurt-, nied< rjo doën aan het algemeen wierookverkwisten ne Zij hebben' hun dikke koppen moe gedachi en om toch maar vooral iets oorspronkelijkt cr oerduitsch uit te vinden, en eindelijk komer ze de wereld verblijden met hun laatste kul ^ turproduct. te Een hunner heeft ergens in een van >God C(j en alleman verlaten landstreek (die den be oc kdorlijken naam van Kaiser Wilhelmslanc 3u draagt) een nieuw zoogdier ontdekt en eer lumineuse gedachte heeft hem ingegever door dat zoogdier onzen generaal te verheer-lijken. Voortaan is de natuurlijke ge-schiedenis een beestje rijker met het beval n< lig naampje van Dactylopsi Ilindenburgl, ju Maar dit uitvindsel van Duitschen uebér-îg geest wordt verre in den schaduw gesteld ls door het nieesterstukje van een anderen gp-ieerden mijnheer, een zekeren Victor t*arà-^ di. Die ba-as heeft een nieuwe kreeftsoort ontdekt en geen oogenblik heeft hij geaarzeld om 00k die kreeft te bedoopen met des ge-tî neralen triomfnaam. Het nieuwe • diertje le (hoe vinden de Duitschers nu zoo opeens al die nieuwe dieren uit? Dat lijkt wel ver-id dacht, of mogen wij die ontdekkingen op hetzelfde boekje schrijven als aile andere 11 Duitsche uitvindingen van den laatsten tijd: Afdeeling Leugenaria?) het nieuwe diertje e_ dus is voort-aan vereeuwigd onder het etiket le Macropodia Hindenburgi. ;d Een kreeft, quoi ? Is dat soms om de reus-achtige overwinningen van den generaal te n herdenken? Een kreeft? Ik heb altijd ge-'lJ dacht dat zoo'n diertje zich onderscheidde 0 door zijn... achteruitkruipen ! Ie De Duitsche bladen, die deze laatste kul-,n turuitvinding verheerlijken, verge ten er bij 10 te voegen hoe von Hindeniburg die dubbel-zinnige hulde van zijn landgenooten opge- 'e nomen heeft ! Van je vrienden moet je 't a hebben, hè ?.>. 'J Zeem strljken. 3" Te Gottingen wordt onder toezicht van prof. dr. Cari Stange, een ,,weekblaadje voor dë n Vlaamsclisprokendo krijgsgevangenon" uitge- ? geven.met naani ..Onze Taal". 11 In het eersto nummer wordt er op gowezon, n dat er voor de gevangenen reeds een Fransch 11 blaadje verscheon .,Lo camp de Goettingen" ; den Vlamingen zou het stellig voldoening fc g^ven, dat hun taal niet in het hoekje was gezet. Er wordt 00k gezegd, wat men in het d blaadje zal kunnen vinden: ,,ledere krijgs-e gevangene", zoo lieet het, ,,die zvn vaderland liefheeft, — en waarom zulks betwyfelen, uwe aanwezigheid hier, spreekt die niet ten uwen s voordeele? — zal met do grootste spanning '• lezen al wat betrekking heeft aangaande het î- behoud, het welzyn} het heil van het man-haftigo Belgenland. Te dien eindo zullen do t bijzonderste officieele modedeelinge, zoowel Fransche, Engelscho als Duitsche regelmatig i- aangekondigd worden. g Voor het overigo zullen wij onzo gevangene g wapenbroeders een bondig maar juisfc over-zicht geven aangaande Duitschland. Vergeten a wij niet dat Duitschland een zeer voorname ij pLaats bekleedt zoowel op zedelyk als sfcaat-1- kundig gebied, en wel een studie waardig is." ï Vergelijk nu, bij al dio li^ftalligo vriende-3 îijkheid, do meening van de ,,Deutsche Tages-zeitung" : d ,,België is, zooals hier herhaaldelijk is '- opgemerkt, een levenskwestio voor de Duitsche toekomst. België's kusten en liavens mogen t nimnier meer reohtstreeks of zijdelings onder Q den invloed van vreemdo mogendheden gera-u ken. Indien België onder vreemden, dus vijan-delijken invloed stond, dan zou do ,.vrijheid" d der zeeen, waarvau do Norddeutscho gowaagt, 1- een liolle fraze blijven en Duitschland zou als r zee- en handelsmogendheid voor altijd zijn overgeleverd aan do genado van Engeland." o d Hulde aan Nederland. s Het scliijnt dat binnenkort de gemeonte-k raden van de groote gemeenten van België in a openbare zitting liulde zullen brengen aan Nederland, voor do hulp, die het Nederland-k scho volk en de Nederlandsche regeering aan do 0 Belgisclio bevolking heeft geboden. s In den gemeenteraad van Brussel zal de e dienstdoendo burgemeester een rede houden, 11 waarin-hij al do feiron zal aanhalen, waardoor 0 Nederland op de blijvendo dankbaarheid van het Belgisclio volk mag rekenen. Te Gent zal schepen 4osee}e het^initiatief van deze hulde ^aiemen^ Duitsche naieveteit. De vrouw van een Franschen kapitei ? ontving dezer dagen den volgonden brie • geheel authentiek van taal en spelling : ,,Madame. Je suis en Suisse, à Bâl< 0 C'est moi, Lisbeth, votre cuisinière. J'i pas dit à Madame que je suis Allemand* L J'ai dit Alsacienne. C'est pour vous demai > der, cette fois, de chercher dans ma cham bre, au placard, en haut, dernière plan 1 che, gauahe, au fond. Il y a un livre cui ^ sine allemand imprimé. Le 1er août, jJ£ 3 mis dans le livre la (s i c) billet chiquant • francs de mon mois juillet. J'ai oublié 1 livre en partant. Je pensais pas que la guei rs dure longtemps. Mon mari devait, lu solda/t, aller à Paris chercher billet dans 1 „ placard. Pas moyen. Si madame veut en L voyer l'argent à Bâle (volgt een adres) merci, C'est bien. — Lisbeth. ' Sinds het vertrek van Lisbeth —• voeg ,,Excelsior" erbij, die het geval vertelt — heeft mevrouw de zçkerheid gekregen da z-î een spion in haar dienst gehad heeft Er zijn stuikken verdwenen uit het bureai van liaar man, die slechts door de ,,cuisi nière" gestolcai kunnen zijn. Ze is daaron naar de aangewezen plaats gegaan, heeft he biljet in het boek gevonden, en heeft lie aan een van de oorlogs-steunfondsen ge zonden, hetgeen niet meer dan rechtvaar dig is. De groote vadet iandsiiefde der kulturmenschen Zoo wij de Duitsche kranten moeten geloo ven, dan is de vaderlandsliefde van het kuï tuurvolk grenzeloos. Moeders zouden gejuioh hebben bij 5t vernemen van den dood van hui kind ap het veld van eer, vaders- zouden liui laatste centen opgeoffcrd hobben om het be dreigde vaderland te redden, en dergelijk< heldendaden meer. Docli wijsgeerig aa 11 gelegd zijn de Duitscher; allonminst. Wat zij voor grenzeloos verslijten is wel degelijk afgebakend door de ste<vigo om Iieining van klein en laag egoïsme. Zij willor groot zijn en zij vermogen liet niet. oinda' hun zielen ldein zijn, in de domino verwaand heid van eigen volmaaktlieid. ♦ De Duitsche regeering had een beroep g«■ daan op de goede gevoelons harer onderdaner en had hun verzocht zoo spoedig mogelijk hur gouden mu ut te komen wisselen. De groot< vaderlandsliefde der beschavers dacht er eoh-ter anders over en de duiten bloven in de vei-lige verborgeniheid der brandlcaston, zoodai de regeering, ten einde raad, beeloten heeft. desnoods met dwang, de gouden cent-jes op te eischen. Mee!honden. Volgens de ,,Augsburgcr Postzeitung" is het ecn bekend hotidenfokker gelukt een aan-tal politiehonden zoodanig af te richten, dat ze bij liet naspeuren van verborgen meel en graan uitstekende dienst kunnen doen. Zelf s meters diep in liooi enz. verstopt graan en meel weten zij te ontdekkeu. Een zoo groote kunst als men op 't eerste gczicht zou geloo-ven, is dit niet. De honden hier te lando weten zonder dressuur tôt hoek en taaH ver-loerkt meel en graan zeer goed te ontdekken, on deze honden hobben geen hongérkuur 011-dergaan als do arme tegenwoordige Duitsche viervoeters. Eën stapje verder, en een uitge-liongerdo meelhond (niet to verwarren met meolworm) ontdekt het rauwe meel, ja zelfs het nog niet vermalen graan. Wat zullen na den oorlog deze honden den landbouw een diensten kunnen bewijzen, door do akkers aan te wijzen, welke het best voor graancultuur geschikt zijn. Of..., moeten wij hun speurver-mogen in verband brengen met do mindero welriekendheid der cerealiën? Als het beetje meel dat in voorraad is, nog gaat bederven 00k, is 't heel en al mis. Ceruchten omtrent ItaHaansche mobilisatie. Wij lezen in de ,,Tribune de Genève" : ,,Een politiek persoon, Zaterdagavond 20 Maart uit Italië aangekomen, heeft verklaard dat or op het schiereiland geruchten loopen, dat do algeœi^eno mobilisatio zou worden uit-gevaardigd.,,Een onzer landgonooten heeft de mobilisa-tie-orders gezien, die men in do gomeentehui-zen uitdeelt en die, naar mon zegt, tusschen 22 en 27 Maart, geafficheerd zullen wordon. ..De SeniLat heeft, 11a een kort débat, met 145 tegen 2 stemmen het voorstel van econo-mische on ■militaire verdediging van don Staat aangenonuôn. Se non è \rero...., zoû het j animer zijn. Bekentenis van onmacht. D^ ,, Lokal-Anzeiger" wordt wakker; ,,De Duitsche vloot zal voortgaan on'ze kusten tegen de Engelscho aanvallen te besclior-nien, Zo zal voortgaan den vijand verliezen toe te brengen door middel van raijncn ten onder-zeeëts, zonder er eehter in te slagen de zee-in "dit van Groot-Britannië in* waardeerbare A'crboudingen te verzwakken. ,,De Engelsche vloot is te onl>otwistbaar su-]ieri»3ur aan de onze, zoo ten opziehto van ge-sehut als van tonnenmaat, dan dat de verliezen, die wij liaar kunnen toebrengen. be-trokkelijk onl>eteekenend zijn."' Dit goede inzieht komt overigens wel wat laat. Eu tusschen laat en nooit is het verschil, voor wat de aievolgen betreft, dikwerf uiterst gering- ifc=s=B-ae=^-. J » Belgische vliegeniers. n. * u Kapitein Deschamps. ïlij was de ibevelhebber der militaire vli< î; gers. ii Gewoonlijk /.ijn de sportmen, menschen di 'fc leven vroolijk inzien, door Gods dagen bo L. len met den glimlach van levensroes en rijde en rotsen of 't pleizier en de Jeute allee 's levons schering en inslag vormen. Men ka die nonchalente, vroolijke, jemenfoutische t} " pen uit duizenden herkennen, hun vrankc 1 overmoedigo blikken verraden hen onmidde s lijk. Vaar noch vreeze kennen zij en wat 't be e roep van hen eischt schenkt hun het door rus teloos entraînement verstaa'lde lenige lichaan j lichaam. 3 Bij do vliegers zag men aanvankelijk 00k zui ke tyjîen. l'oekelooze betrachting naar he avontuurlijke, het lovensgevaarlijke, dreef lie: > met brutalen aandrang. intuïtief, naar de op perste bedwelming die de vliegers in het lucht b ruim voelen. Toeu do vliegkunst breeder uitgelijnd wer< b en de vliegtuigen do v<^lmaking nabij kwamen begreep men dadelijk van welk overwegen< nut deze in de \erdediging van het land zou den worden. Do militairen maakten er zicl meester van en bij een eersten oproep van onzi 1 regeering kwatmen talrijko oPficieren zich latej b inschrijven. Hun type week af van dat de: > sportsmen. Hoewel bijna allen gedreven wer den door de drift naar het avontuurlijke wars van luwe kazerneluclit, bleken zij beziolc to zijn met de grootschlieid der offervaardig heid. .Tonge mannen, stoutmordig, kranig cdelmoedig in dienst van 't vaderland ! Ik heb kapitein Deschamps bij do ccrst< vluchten lan Baron Càters, Tyck, graa: - d'Hcspel, Montecv fcarteel, Olieslagers, e.a rond do vliegtuigen zien zwonken en vol be wondering de doening zien nagaan der dappe 1 ren, in verre, hooge vlucliten. Er was iets dal t hem steeds en wederom dreef, onweerstaanbaa] duwde naar die broze tuigen en hun snorrende i polsen. Hij bevoelde, 'betastte, bestreelde de stalen pezen en gouden vlerken der mecanische 1 vogels. Zekeren dag, zag ik — en ik was niet hel • mînst verwonderd of verbaasd — den langen. L slanken, jongen man, met zijn moede mager-' heid en zijn goedigen neerhangenden blonden knevel, op een tweodekker stijgen en met zach-te, afgemeten gebaren de tôt de ^ lucht noodige bevclen geven. Het was bij hem geen zwierige siorlijklieid die den beroepsartist verraadt, niet dat losse, dat gewaagde dat vaak in roekeloosheiel ont-aart. Neen, kalm, pleohtig, zooals zijn gan-sche voorkomen, gaf liij zijn bevelcn en toen hij de hand tôt lossing. omhoog stak, was liet of hij een kruis sloeg en zijn roeping be-zegeude. Ja, zoo was elie ernstige man, de liefde voor zijn vaderland gaf aan zijn taak een godsdienstig© plechtiglieid. Een grootsche ziel lag in hem. Vrâag het de talrijko onder zijn bevelen staando officie-ren, zijn mécaniciens, zijn lielpors. Zij zullen u van hem spreken zooals men van een priester spreekt die zijn taak tôt oorslag van zijn loven heeft gelegd. Hij vloog en offerde zich. 't Was' een wg-ding. Hij wist dat 't vaderland in de ure van 't gevaar vooral op hem en hen rekenen zou en ailes, ailes heeft hij betracht om die be-rekening niet ten 6chando to maken. Hij voerde onze militaire vliegerij op enkele maan-den, met zeer beperkto middelen, tôt zijn grootscho taak op en België, ik zag en weet het. mag thans bogon op een keurkorps. klein wel is waar, maar dat in adel voor dat van geen enkel der grex>te natiën moet onderdoen. Kapitein Deschamps bepaalde zieh niet tôt piste- of vestingvluehten. Hij toerde Belgio rond. Enkele elagen voor de seliaduw van den oorlog over Europa trok en niemaiid vermo°-den kon wat gebeuren zou, zag ik heiîi met do morgenzon vertrekken, hoog en plechtig. De-genen die hem kënden en 00k de doening in de lucht van anderen hadden nagespeurd en bestudeerd, zeidon : Dat is kapitein Deschamps 1 zoo trots ging hij daar in de lioogste hoogte van 't verblindend zonnewerk. Des avonds, toen de schemering reeds moe over de aardo trok en zachtjes de bosse-lien, en velden en pleinen overgrauwde, hoorden wij, als een groot harte dat slaat, zijn motor kloppen. Tegen do bleokblauwigheid van don païen zonnehomel zagen wij toen een klein, bijna onmeetbaar stipje. En op peillewze hoogte, daar waar ?t- licht der zonne nog vaagde, zagen wij, als een gouden vogel, den aëroplaan in langen zweefval naar het donkero Bras-scliaot zich richten. Mooi, fantastisch schouw-spel! Dagen. dagen achtereen, als liewust van 't gevaar dat aanzette, braoht hij alelus in het ijle door en betoerde tôt den kloinsten hoek van Belgio. De dagbladcu spraken er toen ovor en de stedelingen lazeh het nieuws met bewonde-ring, maar wij, wij ve>elden en zagen hem, hoe :s morgens vroeg do zonne hem kuste en des avonds met al de gouden innigheid liarei- kleu-ronpracht lieni het moede hoofd ovcrgloedde. T!en bru taal feit heeft den dappere uit het leven en den dionst van het vaderland gerukt en de onsterfelijkheid ingevoerd. Bij een ontij-dige landing in 't kleine hoekje van 't West-vlaamsche, kwamen vier zijner lieljjers hem toegereden en ontlastten den tweedekker van de bommen. ^11 onvoorziclitige beweging deed een der projektielen op den gi-ond vallon. Een vreeselijke slag weerklonk. Do kapitein en zijn helpers werden in stukken gesclieurd 't Is ecn groot verlies voor ons, een ontzet-tend verlies voor zijn beminnelijke verloofde, een zwaar verlies vewr hen die hem konden en waardeerden en e>ok voor diegenen elio hem niet kenden, maar op dit oogenblik voelen Mie voor hun heil en redding hun bloedrijk leven en hun eerlijk harto veil hebben. Heid Deschamps krijgt een mooio bladzijdc in ons lijdensboek, n VAAJ?. Indrukken uii lie! Vlu&hioord Honfenisse, Van de tentkaniiJen, waar van ik u een korte beschrijving heb gegeven, begaven wij ons naar de keuken, eenvoudig doch doelmatig inge-richt. Hierna trok do naaikamer onze belang-stelling. Daar werken pl.m. 20 meisjes gesta< dig oui do benoodigde kleedingstukken te ver-vaardigen of 0111 zo te vermaken eu te her-;- stelien. En daar is liet dat dë pakken kloecîingstuk- 0 ken, welke naar aanleiding van den oproep in I- het vorig nummer naar Kloosterzande zullen toestroomen, zullen worden hersteld, pasklàar gemaakt enz. Ik verwacht zoo:n groote hoe-veelheid, dat nieuwe hulptroepen het personeel der naaikamer zullen moeten versterken, of dat de werksters dag en nacht zullen moeten ar-beiden.Hierna kwam de eetzaal aan de beurt en het is begrijpelijk, dat de eerste vraag dio men elaai* stelt is : .,\\at wordt hier nu zooal gegeton". De lieer Verdéyen vertelde mij dat op cloktcr.s-advies do,voeding zeer goed is. Deze laatsto t verlangde n.l., met het 00g op do heersehende 1 epidemio, veel versterkend ve>edsel, waama het - volgendc weekprogramma werd opgesteld. 's Morgens en 's avonds koffio met wit eu bruin brood. I Als middagmaal ëén keer per week brood, , koffie en gebakken viscli (wjjting of spiering) ; 1 twee keer per week rijst mot melk on suiker; twee keer- per week soep, aardappelen, groen-1 ten en spek; . > twee keer per week soep, aardappelen, groen-t ten en vleesch. Gij ziet een voedingsprogramma h et welk aan . normale eischen geheel voldoet. Daar ik wist dat de smakelijkheid van het bruinbrood. dat [ in vele inrichtingen wordt gebruikt, dikwjjls . veel te wenschen overlaat, vroeg ik )ioe het ( daarmedo op Hontenisso gesteld was. Po lieer Verdeyen noodigde mij hicrop uit van een der , porties, Avelko ve>or ecn aantal vluchtclingcn ge-; reed stonden, een stuk brood af te nemen en t o proevon. Aan dit verzoek volelced ik en vc/ klaarde gaarne dat de smaak uitstekend was/ Na 00k nog do waschzalen, do badkamer.dc leoszaal, te hebben bezocbt, waarvan*-^' u. wegens beperkte plaatsruimte goen uit'.Hi«y/'ig,r" t verslag kan geven, begaven wij ons naar do , polikliniek en barakke^. In de polikliniek von-deii wij den dokter bezig do nog vrij geblevcn personen in to spuiten. Dit maakt eenigszius elen indruk van een morphine-inspuiting. Met een spuitje met aan 't eind een dumio fijno naald, welke tusschen huicl en vleesch eestoken wordt, worden de van typhus vrijge-blevenen ingospoten. Dezo beliandeling go-schicdt tweemaal, mot een tusschenruimte van acht dagen. Informeerend naar het resultaat hiervan, vernam ik dat bij degenen welke. tweemaal waren ingespoten, zich geen enkel geval van typhus had voorgedaau, bij hen wolko slechts eenmaal ingespoten waren, was de ziekte niet zoo lievig. Do koortsen waren minder hoog en korter van duur. Do inspuiting is nagonoeg pijnloos, slechts geeft zij den dag daarop ecîi onaangenaam gevoel en spicrpijn. Nauwkeurig werd aantoekening gehouden van hen die zich lietën inspuiton, zoodat geen enkele onopgemerkt door do mazen van het net kon lieensluipen. Nog rest mij een en ander te vertellen van de barakken en slaapzalen. Deze eersten dan zijn gelukkig aan het oui-volken, d.w.z. cr worden vele patiënten onfc-slagen en er deden zich clô laatste dagen geen nieuwe gev-allen meer voor. Er waren er o^n vijftigtaJ. Slechts een vijftal sterfgevallon deden zich voor. De patiënten worden allen zeer goed verzorgd en de graagto waarmee zij aten '.'wij kwamen namolijk op het etensuur) getuigtle dat het eten hun best smaakto. Wat de inrichting zelf betreft. Do zaal waarin zij lagen was frisch en ruim en eenigo zusters waren daar 0111 de patiënten te helpen. Ook werd door ons het laboratorium bezocht, wolis-waar primitief, doch waarin, vol trots op :;aar hoiligdom, <lo hoofdvorpleegster de sceptcr voert. H u 1 d e aan don dokter, welke, zooals o"« lieer Verdeyen mij mededeelde, geen tijd ■ 11 mooite ontziet, wanneer het geldt zijn patiënten te verzorgen. H u 1 d e aan u, Zusters in liet vluchtoord Ilontcnisse, hcldinnen buiten het slagveld, !2;ij die geen gevaar vreest, wanneer het géldt uwe menschlievonde en opofferonde taak te ver-vullen. Het is door een onvermoeid samenwor-lcen van don dokter en u, dat het aantal slacht-offers zoo beperkt is gebleven en velen zullen zich dankbaar herinneren de liofdevolle behandeling in Hontenisso ondervondon. Zoo do ruimto in ons dagblad bot tooliet, zou ik u cen schetsje gegeven hebben van de inrichting der slaapzalen. Ik wil echter pogen u deze zoo duidelijk mogelijk te beschrijvcn Zoodra men de slaapzalen biunenkomt, bespeurt men aan weerskanten oen lange gordijncnrij, lielder wit, precies. gelijk hangend aan lange roodefn. Elko zaal bevat twee zulko ingatigen, d.w.z. dus vier gordijnenrijen. Elko rij is onder-verdeeld in compartiincnten, door zijscliotten van gordijnenstof gescheiden, tenvijl in elko afdeeling voor eenigo personen plaats is. Het karnp bevat 4 zulko zalen, wa.:rvan er drie in gebruik zijn. De totaal indruk welko lier, kamp ni.-nk! is alleszins gunstig. De ingang is geplavoid, ter-wijl «tusschen de verschil Ion do barakken houten wegen zijn aa,ngelegd. In allô zalen zijn houten vloeren, terwijï over voclit weinig klachten worden veinomen. Hoe goed het er ook moge zijn, toch begrijp ik volkomen, dat het verlangen van velen om weer naar België terug te kunnen keeren met den dag sterker wordt. Moge liet uur nabij zijn, dat ze zonder don overweldiger naar de oogen te zion, trotsch op de heldliaftig bevochten, -met het bloed der zonen gekochte vrijheid, kunnen terugkeeron. En gij dr. Verdoven, moge het aanschouwen van eeli snellen opbloei van uw roemrijk VI^anderen u een vergooding fcîjn voor de liefde en opofferinçj, waarmee gij uw taak volbrengt. Ik ben overtuigd te spreken in naam van aile vluchtelingen in Hontenisso, zoo ik U toeroep : „Hartelijk, hartelijk dank voor^ JJf steun in <leze t_ijdens"

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.