1* Jaargang 38 : 10 Cendeme Zondaii 6 October 1918 DE WAARHIED Otdaan van don (r ijen _aciaiist«nbond ... Allô briefwlsselmgen te zantien naar : POL D£ WITTfc, Verspyenstraat, iO, Cent, verantw-Ordelij^e uitgever, / BELQIE HA PEN 0ÔRL0 m. Verleden week hebben wij in den zin v de Revue d'économie politique van Bruss de « Staathuishoudkundige ongerieflijkhed eener ïnlijving van Belgie bij Duitsculanc vertoond. Thans wil;en wij, nog steeds pi tende uitdezelfde bron, de bezwaren uiiee zetten welke zulkdanige inlijving voor innerlijke staatkurrdige verhoudingen van h Duitsche Rijk zoude opleverenr Deze bezwaren zijn misschien van n veei moei'iijkeren aard dan de staathuishou kundige welke wij verleden week besprok hebben. Voorwaar de Duitsche binnenlac sche staatkunde tracht zich te ontmaken v cie kleingeestige doeleinden welke vroeg de oude godsdienstige en politieke partij steeds nastreefden. Maar het blijft nietterr waarhuddat er, boven van die kleingeesti beden, nog iminer zeer erustije staatkundi en goasdienstige belangen zweven en c men deze als levensbelangen voor de tcge woordige samenstelling zoo wel van t Keizernjk als van de verschillige Bondstat mag aanzien. ludion Belgie onder den eeu of den and ren vorra in het Duitsche Rijk werd opgen men, zou men deze nieuwe Staatsburgersn; mogen versteken van de algeiseene recbti welke de andere Duitsche burgers genietei deze rechten immers werden in 1871 insg lijks en zonder kijf aan de Elzas Lothari gcis veriéend. Het eerste dezer rechten het algemeen steinrecht voor de kiezingi van den Reichstag. Dit stemrecht is geen zins gckortwiekt zoo als het in Belgie is : h is het zuiver en algemeen stemrecht dat h Duitsche Keizerrijk beheerscht en dit ster. recht, uitgenomen de historische besnoeiït van iekere kiesomschrijvingen van Oosteli Pruisen, is niet vervalscht tcn bate der 1< dende standen. L'ike staatsburger van 25ja oud heeft eene ei. kele stem. Laat ons nu eens even de kiestoestandf van Duitschland overzien. Bcstatigen wij h ^ overgroot geial stemmen waarover de soci listen beschikken, heiwelk bijna geëvenaai HB «otdt door net getal stemmen op het kathi Çentrum uitgebracht en bedenken K nu eeW dat, binnen het belgisch grondg H bied, Qûyqdere Duitsche staa^spartijen, zel Hf niet ce vNatior;aal liberalen» noch de «fie • sinnigen » geen enkelen partijganger zulle K—. vinden. N^-dj^iezingen voor den Reichstc zOu . - ; i -n-i-Jiii, ■ de oppositie zetekn, 't zij als katholieken -'t zij aïs sociaiist ; tcn ware zij daar al ti sam ;n .-en prot u blok uitmaakten. O . r godsait. stig op^icht zou de toc stand gelijkaar-ij; uitvallen. Heden ten dag< geldt Duitschland als een protestantsch Rijk Pruisen js Luthersch en zijn kcning is zelf: de « suinmus episcopus » van de National! kerk, de « Landeskirche ». Maar de getal sterkte van protesianten en katholieken ver schilt niet zeer aanzienlijk, noch in het Rijl noch in het koninklijk Pruisen. Men heeft er zelfs dit eigenaardige volks verschijnsel vastgesteld dat de katholieks streken van Duitschland mecr kinderrijk zijr dan de protestantsche gedeelten en dat erof dit oogenblik in de scholeneven veel katho lieke als protestantsche kinderen geteld wor den. Welnu laat ons nu 't zij in Duitschland 't zij in Piuisenzeven tôt acht miliioen katho liekea kunnen brengen — want men mag e zeker van zijn, uit oppisitiegeest zullen aldi Belgen kstholiek worden — en men zou ter stond bij onze Oosterburen het godsdienstij evenwicht verplaatst zien, en bijgevolg, groot' machis'erschuivingen zien ontstaan. Nu, d> huidige oorlog bewijst ten voile welke storin] niachtsverschuivingen in het leven der volke _ ren verwekken. Deze hiiïderpalen zijn niet de eenige : Mei heeft maar te beder>ke-n welke moeilijkhedei de Belgisc'ae afvaardiging in den schoot vai den « Bundesrat » zoude kunnen v.°rwekken Maar zij de hoofdzakelijkste, en voo. hen die eenigszins dieper nadenkt, kunnen zi volstaan oin tôt een voldoende klaar besef t komen hoe zwaar te verduwen een brok he Belgische koninkrijk in de maag van he Duilache Keizerrijk wezen zoude. Reeds heeft de inlijving van Elzas-Lotha ringen voor de Duitsche Staatslieden zee moeilijkestonden te weeg gebracht en nog thans Elzas Lotharingen is, op 200,000 n van de totale bevolking van 1,600,000 eei oud Duitsch gêvest, dat nauwelijks twe honderd jaren geleden, onder Louis XIV, b Frankrijk werd ingelijfd en waar, na twe eeuwen fransche heerschappij, slechts een smalle strook gebieds rond Metz en, verder: eene minderheid in enkele aanzienlijke ste den bij voorkeur fransch spreekt, even als b ons in Vlaanderen. Wat moeilijkheden zouden de Duitsch heeren dan met de 3,500,000 Walen en m( de 4,000,000 Vlamingen niet beleven ? Sphinx. Gezel TroîsKï m De ftmMm Waarde Gezel, Ik begin te gelooven dat er groot versch bes aat lusschen theorie en praktijk, wantdi i twee diagen komen hier in de toepassin | gestadig i i bois in I Z u het ook kunnen zijn dat de mensche I die in boeken over revolutie en hervormin A der maatschappij geschreven en raad gegi H yen hebben, hoe te handelen in tijden va K revo'utie, er nooit eene zelf meegemaal hebben ? Ik begin het waarachtigte gelooven. Wij allen hier zijn doorkneed in het Kon în munistisch Manifest, waarin Karl Maix or lel zôogezegd den wej gewezen heeft hoe d; en we doen moeten eens dat de sociaal-dem( » kraten (in den tijd dat hij dit schreef zege !t. men « kommunisten ») de baas waren. n. Dit manifest is zooals ge weet het créa je geworden van aile ware socialisten, en gee et wonder. Daarin toch leest men : « Het proletariaat zal zijn politieke hee ag » schappij daartoe gebruiken, om der bou d- » geoisie voor en na aile kapitaal te ontn< en » men, om aile produktie-instrumenten i d- > handen van den Siaat, dat wil zeggen : va an » het als heerschende klasse georganiseerd er » proletariaat, te centraliseeren en de mass en » der voo'rtbrengingskrachten zoo snel mogf in » lijk te vermeerderen. g- » Dit kan natuurlijk aanvankelijk slechl ge » geschieden doormiddel van eendespotie lat » ingrijpen ' in het eigendomsrecht en in d n- » burgerlijke produktie verhoudingen, doc let » maatregelen dus, die ekonomisch ontoe en » reikend en onhoudbaar schijnen, maar di » in den loop der beweging zich zelf ov« e- » het hoofd groeien en als middelenter orr 0- » wentelingdergeheeleproduktiewijzeonvei et » mijdelijk zijn. ;n » Deze maatregelen zullen natuurlijk naa i : » de verschillende landen verschillend zijr e- » Voor de meest vooruitstrevende lande n- » zullen echter de volgende maatregele is » tamelijk algemeen kunnen worden toege :n » past : s- » 1. Onteigening van het eigendom aa et grond en gebruik van de groudrente voo et » Staatsuitgaven. 1- » 2. Zware progressieve belasting. ig » 3. Afschaffing van het erfrecht. jk » 4. Inbeslagneming van het eigendom va: i- » aile emigranten en rebellen. ir » 5. Centralisatievan hetkrediet in hande: » van den Staat door een Nationale bank me :n » Staa'skapitaal eneenuitsluitendmonopolic st » 6. Centralisatie van het transportwezei î- » in handen van den Staat. d » 7. Vermeerdering der nationale fabrie j- » ken, der produktieinstrumenten, ontginnin; ij » en verbetering der landerijen volgens eei î- » gemeenschappelijk plan. Es » 8. Gelijke arbèidsdwang voor allen i- » oprichting van arbeidslegers, vooral voo n » den akkerbouw. :g » 9. Vereeniging van den landbouw met d » industrie, streven naar een geleidelijk , » ophefiing Ça*ti Tï'èT onderscheia lusscutsft » stad en land. » 10. Openbare en kostelooze opvoeding » voor aile kinderen. Verbod van den fabrieks-» arbeid van kinderen in zijn tegenwoordi-» gen vorm. Verbinding van de opvoeding » met de stoffelijke vo rtbrenging, enz. » Zoo op het eerste zicht gezien is dit programma zeereenvoudig en gemakkelijk door te voeren, zou men zeggen. Dat geloofden wij ook, en wel zoo vast, dat wij meenden dat niemand er iet zou tegen hebben. Vol vertrouwen op die algemeene instem-ming schreven wij een verkiezing uit voor een nieuwe Doema. (Kamer van Volksverte-genwoordigers).Ditgtf de eerste teleurstelling. De kiezers, in plaats van de mannen te , kiezen die wij hun aanwezen, en voor wie zij uit zelfbewust plichtgevoel hadden moeten r stemmen, schenen er in de meeste plaatsen : een wreedaardig genoegen in te vinden juist andersom te doen, en hunne stem te geven î aan eei rommelzooi van kandidaten van i allerlci richting en kleur. ï Van in de eerste bijeenkomsten brak een \ epidemie uit van spraakzaamheid zooals men ■ aileen in parlementen enregeeringslichamen or.twaart. i Woordenvloed, onuitvoerbaar en ondoor-i dacht, idealisme, partijhaat, zucht om haantje i de voorste te worden, hatelijkheidaan 'tadres van andere personen en partijen, opvliegend-i heid, bijdraaien, van kleur veranderen en j meer dergelijke ziekten van hoofd en vooral : van hart, die gewoonlijk in natiepaleizen t heerschen, kwamen dra aan het licht. t Medehulp hadden we van dien troep « kwakksnde ganzen » niet te verwachten, en wij deden als wijlen Cromwell, enzondenze r allen naar huis, met gebod, te huis te blij.ven. Het begon mij dan al een beetje klaar te ï wordeH hoe hetkomtdatéénhoofdige regee-r ringen zulk ttai, langdurig leven hebben, en î demokratiën zoo een kortstondig bestaar j Demokraten prafen te veel, en daardoor lig-s gen ze gestadig met elkaar overhoop, en mel e hunne kibbelpartijtjîs gaat al den tijd verlo-:, ren.Daarom besloten wij, ik en gezel Lenin - te doen als weleer onze kloeke Tzaren deden ij alléén te regeeren, en dit met zooveel t« meer gerustheid, omdat Marx ergens spreek e van de diktatuur van het proletariaat. :t Maar dan hadt ge moeten hooren hoe wi van aile kanten uitgescholden werden voo: vernietigers der vrijheid, en men vroeg on; hoônlachend wat er nu veranderd was, daa we op dezelfde wijze te werk gingen als d< g regeering van Nikolaas, zegde men. Doct - het verschil zit hierin, dat wij handelen voo het welzijn van 't algemeen, en de autocratii slechts voor hare eigen kaste zorgde. il Ten bate van 't algemeen trokken wij eet e streep door de Siaa'sschulden. g Niets bezwaard een eerlijk hart meer da1 schulden, en wij begrepen dat wij er onzi n natie moesten van verlossen wiide men zi g op haar gemak stellen. Wij konder. dit zoo veel te geruster doen, omdat het Russischi n volk die schulden niet gemaakt heeft, en di it leeners meestal vreemdelingen zijn. Dî Fran-j schen alleen een 13 à 14 milliard; de Ei gd-schen een paar milliard siechts, even als de s- Duitscheis en de Belgen nog geen milliard s ten voile. Dit ailes vdôr de oorlog. Oedurende it den oorlog is daar voor virr of vijfmaal zoo-)- veel bij gekotnen, en ditmaal niet alleen van e Franschen en Engelschen, maar ook nog, en niet het minst, van Amerikanen en J«paners. 0 U begrijpt gemakkelijk, gezel De Maerte-n laere, al hadden wij gewild, dat het tcch onmogelijk is dien enormen schuldenlast te r_ voldoen. r. Onze gewezen bondgenooten die dit had-den zien aankomen van kl den tijd van Niko-n laas, dachtten hunne duiten te redden met n hem weg te jagen, en gaven daarom de voor-e' naamste stoot aan onze roemrijke omwente-a ling, die geroep.en is door haar voorbeeld de .. geheele wéreld te bevrijaen van den diuk der kapitalisten. s Die nemen ons nu dat kwijtschelden zeer lc kwalijk, en bedenken niet dat aile oorlogvoe-e renden — Amerikanen en Japaners uitgezon-r derd — zeer waarschijnliik in ons straatjî zullen komen, en allen een streep door de e Staatsschulden zullen moeten trekken, want r ik vraag mij af hoe hoog wel de belastingen _ zouden moeten gedreven worden om zelfs _ maar de intresten op te brengen. En hoe langer het duurt, hoe zekerder ik er van ben. r Toch wil men er niet uitscheiden ; over een i, paar jaren kon men dat verstaan, men ver-^ keerde toen in hetzelfde geval als twee spe-n 1ers die ongeveer een gelijk getal partijen verloren en gewonnen hebben, maar intus-schentijd al hunzakgeld hebben verteerd, en u dan een laatsten match aangaan om te zien r wie het al zal betalen. Maar nu, dat niet het zakgeld alleen, maar gansch het bezit op is, en veel schulden er bij, van de een als de ander, wat- verwacht men nu noch ? Het is 1 mij onbegrijpelijk Lenin, die aan de beterhand is, laat mij ^ roepen en ik moet uitscheiden. Later meer. t Geheel de Uwe, TROTSKI. i —o— Volledige sorteering van Ktoefmakers gereedschap-pen. Beste kwaliteit. y Huis Dutry-Colson, Veldstraat, 12, Gent. 1 —85^ ^aats.!w ■- VAN ALLES WAT » r Zotte getallen. — Het Zwitsersche <Bankverein» geeft in zijn verslag over de jongste Oogstmaand, de 2 getallen van de milliarden welke de oorlogen van de - beschaafde (?) volkeren sedert ongev^ ei honderd jaren v er*. „ ^ - P j Mpf. De oorlogen onder Napoledn I (1793-1815) 20.970 Duitsch-Fransche oorlog. . . (1870-1871) 6,225 Oorlog in Transvaal .... (1899-1902) . 5;385 Russisch-Japansche oorlog . . (1904-1905) 11,350 Balkan-oorlog (1912-1913) 6 000 Wereld oorlog 29 maanden . . (19T4-1916) 385,000 » 48 maanden . . (1914-1918) 850,000 De 29 eerste maanden van den huidigen krijg hebben bijna 20 maal zoo veel gekost als de 22 jaren van de Napoleontische oorlogen en men mag als heel waarschijnlijk aannemen dat binnen eenige maanden de kosten wel het biljoenof duizend milliarden of een miljoen miljoenen zullen bereiken. Als men die duizelingwekkende getallen overpeinst en wat-zij voorstellen aan goederen welke de mensch moet verdienen < in het zweet zijns aanschijns > dan kan geen twijfel geopperd worden of hij is inderdaad wat hij beweert te wezen « de koning der schepping > ! De kennis der natuur. — Het mooiste en leerrijkste boek dat men maar bedenken kan en tevens dat waar van de tekst het minst vervalscht is, is wel het boek der Natuur. Onge ukkiglijk zijn vele menschen, — dik-werf ten gevolge der oveibeschaving — tôt «gaaien» geworden, onbekwaam om de bladzijden van dit boek nog te hanteeren en er de lijnen met genoegzaam be-grip van te volgen. Volgens Voorait's briefwisselaar uit Henegouwen * Karel » hebben eenige svetenschappelijke mannen van Bergen het belang dier studie begrepen, want hij meldt : « Te Bergen hebben de geneesheeren Quignon en Pohl, de chimist Pacquet, de mijningenieurs Dufrasnes en Géronnes en den bankier Depire eene vereeniging gevormd tôt uitbreiding der natuurwetenschap.Belang-rijke verzamelingen zijn aan het Muséum van Bergen 1 geschonken.» j Bravo ! die mannen zullen meer goeds stichten voor hunne stamgenooten in 't bijzonder en voor de mensch-. heid in 't algemeen dan onze politiekers met hunne holle frazen, waarin nog minder stof zit dan in. eene zeepbel ! Malle toestanden. — Terwijl wij hier zitten te snakken naar katoen, naar hout, naar rekgom, naar petrool,naar rijst, naar... wat weetik al, zit'en vele volkeren aan de overzijde der zeeën te smachten naar potten en pannen, naar geweefsels, naar gereedschappen, naar landbouw-alem, naar glaswerk, waarvan Europa voornamelijk de bevoorrader der wereld was. Nu zitten de rverzccsche volkerea overlast met hunne grondstoffen en voedings-middelen en wij zitten, half gevoed, te zweeten om allerlei wapentu'g te vervaardigen ten einde onze medemenschen het wederkeerig dienstbetoon te be-wijzen van elkaar uit dit aardsçh tranendal te verlos-sen ! Wat malle streken! En zeggen dat men verontwaardigd den steen dierf werpen aan de natuuronderzoekers die het vermoeden opperden dat de mensch afstamt van eene groote apen-soort ! Ons dunkt dat de apen nog immer wijzer zijn dan de menschen, en dat de natuur-onderzoekers hun nog te hoog schatten. i Werklieden aller landen vereenigt u. — Toen wij, veertig en nog jaren geleden, deze tooverformule van den rooden apos'el Karl Marx bijtraden, hadden wij \ ons daarvan een zeer eenvoudig begrip opgevat : wij meenden namelijk dat de werklieden in aile landen, tôt. t welke nationaliteit zij ook behoorden, zich moesten t aaneensluiten en strijden eensgezind tegen hunne kapi-taiistische verdrukkers, '{ is gelijk tôt welk land of tôt welke nationaliteit deze laatsten behoorden. ; .Wij schijnen het tamelijk mis op gehad te hebben als wij nagaan hoe de Engelsche gezel Roberts het i onlangs op een socialistischen landdag uiteenzette : In zijn oproep raakte Roberts de bij de Britsche werklieden verspreide, op het stichten van een volke-1 renbond gestelde hoop aan en zegt : « Wij moeten î toezien, dat het voor de overwinning der verbonden î volkeren ui:eist noodzaîiciijk voorspel, het stichten eener dergelijke liga is. » Ma het oog op den econo-mi^chen oorlog na den ooriog, zegt de oproep : * Zelfs, ; indien de uiislag van dit konflikt het ter zijde stellen i van den militaires oorlog zou zijn, is het zeker dat de . economische oorlog tusschen de natics zal voortc ren, hoewel niemand de economische vernietiging z< \a i een \ijardelijk volk wenschtl? Het zal ons hoofddoel zijn het economisch hers van ons eigen en dat onzer bondgenooten te bew 4<en. De vraag naar grondstoffen zal zoo groot zijn, < wij ons zullen moeten inspannen, om ze zooveel moj lijk te kontroleeren en het materiaal naar onze kusi en naar de veibonden landen te zenden. Is dit, indi daardoor het lijden der vijandelijke v> lkeren verlen wordt, niet e^ne rechtvaardige straf vooi de zonden < ze bedreven ? De oproep sluit : « Zonder overwinning kan de weri nimmer vrede en veiligheid genieten. > Zie, zoo hadden wij het ons bij het eerste cong: der Internationale te Gent, ten jare 1877, waar ver genwoordigers van bijna aile Europesche landen teg< woordig waren, niet voorgesteld. Moeten dus volgens de Engelsche gezellen ook Duitsche lijden voor de fouten der Duitsche en Eng ! sche kapitalisten die iinmcrs met al de anderen schuld zijn van den huidigen oorlog ? Wij meenen zelfs met gerustheid te mogen beves gen dat al die congresleden zulke socialistische taal den booze zoude verkbard hebben. Strijden en voortbrengen. — Ondei het opschrift U houden maakte het Italiaansche blad Secolo merkwa dige meeningen bekend over den geest en het d< eener voortzetting van den oorlog. In het artikel wo: o. a. gezegd : « S'echts een koortsachtig optimisme eeneziekelijke inbeeldingskracht konden in den oorl een middel Zien, om den vooruitgang te dienen, wereld verdraaglijker en het leven voordeeliger maken. Nooit zal de oorlog er toe leiden, dat een hoc des overvloeds over de wereld zal uitgegoten word< Oorlogen die aile naties en aile klassen verrijki kunnen nooit bestaan, ook heden niet. Wat baat wereld eene zeeht erschappij, wat baat de Amerikaansc hulp! Iedere Ainerikaan, die in het leger dienst do en naar de slagvelden van Europa gaat, verlaat e ploeg of een plaats in een fabriek. » Dat is voorzeker in eerste plaats juist voor wat t treft den oorlog. Maar ook geldt zulks v«or de politie strijden waaronder vele landen — en het onze niet I minst — voor den oorlog kwijnden : die strijden hf den en hebben immers maar alleen op het oog, wel partij, — of liever welke kliek — de meeste voordeel uit de staatskassen ônder den een of den anderen vo; naar zich zal toehalen. Hoe onvruchtbaar zulke strijd zijn is voor iedereen die dieper doordenkt, niet z moeilijk te beseffen. In het vermeerderen der voortbrengst ligt de opl< sing van het maatschappelijk vraagstuk; de voo brengst van noodige nuttige zelfs onaangename zak is de eenig ware en mogelijke « hoorn van overvloec waarop Secolo doelt. Het heil der menschheid ligt ook wel voor een d< in de gematigdh id in het verbruik .. Maar hier ga wij de deugd prediken... en de deugd wordt door \ menschdom meestil maar met woorden gehuldigd! SPAART uwe SCH0ENEN met het SCH0ENBESL " DUC „ voor Heeren-, Dames en Kinderschcem Licht, sterk, praktisch, sierlijk. HUIS DUTRY-COLSON. Veldstraat. 12. GENT. ie tfrisla-SmM . 19 Gedicht d or Albert Morel-De Cuyper A's vrede-smid, gespierd en sterk, Vind ik 't bestaan, bij 't ijzer sm den ; Ik zing een lied, want bij mijn werjk, Denk ik alleen aan wereldvrede. Slechts broedermin moet zijn de leus! Dat stem ik thans ook in mijn lied. Weg met kanon, dien stalen reus ! Ik smeed voor vreê, en anders niet! En daarom tik-tak, ti.k-tak, tak!... ) , ■ Ik smeed het ijzer met gemak! ) Gevloekt dan ook, wie smeden zal Het staal,dat doodt en 't volk moet moorden ; Zulk onmensch brenge men ten val, Bekampe wij met daad en woorden. Slechts broedermin moet zijn de leus! Dat 'nergens iemand kwaad geschied'! Weg met kanon, dien stalen reus ! Ik smeed voor vreê, en anders niet! En daarom tik tak, tik-tak, tak!... ) ,. Ik smeed het ijzer met gemak! ) Als vrede-smid gewerkt met kracht, En voor 't eenzijdig doel gestreden : De broedermin! .. Eendracht schenkt macht 1 Te lang hebt gij, o volk, geleden. Sta op, sta op!... want in t verschiet Straalt vredezon met heldren gloed Wrocht ievrig meê, vrees immers niet. De toekomst brengt ons heil, heb moed! En daarom tik tak, tik-tak, tak!... ) ,. Sineed dus het ijzer met gemak! ) ls Begreep elkeen zijn plicht althans, 't Gevaar, dat ware dra geweken; Den Oorlog, ja! dien doodendans, Niemand zou er dan nog van spreken. Gaan wij, beraden, hand in hand, Ten strijd vooruit!... vol heldenmoed! En smeden wij dien stalen band: Der Wereldvree! O wees gegroet! En daarom tik-tak, tik-tak, tak!... ) .. Wij smeden 't ijzer met gemak! ) ITASSMHSEEŒŒ / SNOECSC'S ALMANAK f De Almanak is iets ernstigers da over t algemeen geloofd wordt. Michelet. Tout honneur à tout Seigneur! De aima nak van Snoeck is wederom de eerste aa de vensters onzer handelaars verschenen, voc de 137' maal, waar hij weldra gevolgd worc door honderde iegelijke bundeltjes, wien h den weg wijst, tôt groote prêt van groote e kleine kinderen. Mon livret, en ces jours de fêtes, Nè convient pas aux seuls enfans ; Le sage même, à cinquante ans, Proffite à l'école des Bêtes. De oorlog heeft de uitgave ervan niet onde broken, zoomin als hij, buiten de prijsve hooging waarover niemand zich zal verwoi deren, wijziging aan den inhoud en h eeuwenoud formaat heeft kunnen brenge De tijd vervliegt; de zeden veranderen, t Almanak van Snoeck is onvergankelijk. Straks dcorkruisen oude vrouwtjes ( kreupele peetjes de straten der stad om a; aile inwoners, met eene bevende stem, < verschijning van het nuttige boekje aan kondigen : A-a a-lmai ak van Snoeck I Snoe Almanak, nieuwen Almanak!... Ghêt hierd< nieuwen GentschejiA-a-almanakvan Snoec Hoe zwak die kreet ook worde uitgegalmd, :lfs toch klinkt hij ons als eene ernstige verma-tel ning in de ooren. De winter staat voor de °r- deur. De levenswijze wordt herzien en op lat j « toon » gezet. De schouwburgen openen ïe" , hunne poorten. Feesten en vriendenpartijtjes e" j worden ontworpen. Er is genot voor enke-gd i len; voor 't grootste getal gebrek en kommer lie in 't verschiet. Weer anderen koesteren hoop-,ld voile verwachtingen. Voor de meesten wordt een nieuw jaar van inspanning en strijd aan-■es gemeld, terv/ijl bij sommigen angst en vrees te- toenemen omdat zij slecht hebben geleeld — :n" 't schijnt dat zij zoo bijzonder talrijk zijn — de waar 1919 ons iet wat dichter bij 't laatste ei- oordeel brengt en St Pieter met den dag de onverbiddelijker wordt. Snoeck's Almanak gaat over dit ailes onge-jij stoord zijn gang, 't Is een van die gelukkige menschen die misschien wel over den huidigen wereldbrand hebbèn hooren spreken, it- maar die zoo maar op den man af niet kun-"j nen zeggen of hij in hunne buurt dan wel bij 'jt hunne tegenvoeters zijn vernielend werk en uitoefent. Als iemand hem daarover onder-fg vroeg, dan antwoordt hij : te 1 Nuttig is 't voor vele zaken, m Dat men weet ten naaste bij, :n. Wat voor weder het zal maken ^ In gelijk welk jaargetij, lie zoodat de onbescheiden klant onniiddellijk et, gevoelt... hoe laat het is. en De eklipîen, de jaar- en paardemarkten, e_ de fooren, de kermissen, de Qentsche paro-ke chiekermissen, de dagklappnr voor het jaar et 1919 siaan op dezelfde plaats waar eens de overgrootvader van den tegenwoordiger uit-en gever —Jozef Snoeck— hen op 't einde der m 18e eeuw gezet heeft, toeiï~ter tijde met zijne e« drukkerij op den hoek van den Hooiaard en 00 de Fruitmarkt gevestigd. )S. De geest van den stichter Ieeft voort in rt- zijn telgen A lo'f en Gustaaf. Zijn achterklein-en zoon Eduard, thans met de samenstelling ' * gelast, volgt naar den letter de aanbevelingen ;el van den voorouder die reeds ten tijde van an Napoléon met zulken goeden uitslag zijn et bekroond. Tusschen geheel dit-nakomeling-schap is slechts een verschil van voornaam, iG en de sterrekijker die in 1818 reeds die onbe-rispelijke weervoorspellingen deed, waarover v/ij ons allen verheugden, kunt ge nu, in 1918, honderdjaar later, nog steeds in dezelfde houding, met den zelfdenernst in zijne wacht exemplaren aan den m / rf e 'r slonk dit getal door de tijdsomstandigheden^--*? beneden de 200 duizend. Daarbij wachten duizende en duizende numm. rs op het einde van den oorlog om naar Nederland, het Noor-den van Frankrijk, Noord-Amerika en Transvaal gezonden te worden, waar Snoeck's Almanak een welgekomen gast is en aile jaren met meer hartelijkheid ontvangen wordt. Laat ons hopen dat de verkeerswegen weldra voor iedereen opnieuw geopend worden en de lezers van den Almanak van Snoeck niet langer hunne geliefkoosde lektuur moeten derven. Rik. AD0LF VAN DEN BREEN, papierhandetaar, Slacht-huislaan 17 en IS, Gent, verkoopt aan voordeelige prijzen emb»lteerpapier, witte cassée, slachterspapier, perkament végétal voor melkerijen, parafine papier, brsuwerspapier, zijdepapier, glacépapier in aile kleu-ren, caissetten en ronden voor pasteibakkers, enz. Papieren zakken v»or koffie, thé, malt, suikerij, be-schuiten, patatenbloem, soda, klakken, hoeden, modis-ten en aile andere bedrijven. Huis bestaande sedert 30 jaren. Vrouurenbeweglng « Vrouwensterkte », zoo luidt de titel van Sphinx laatst artikel ; we vragen ons af: « hoe-veel piilen heeft hij nog in zijnen kokerî » doch zonder vrees, want we zijn gepantserd. Van het artikel 148 uit het burgerlijk wet-boek zwijgt Sphirx nu ; dus de bespreking er vanis afgehandeld. Sphiï x mag nog zoo eenige wetsartikels aanhalen, waarin de vrouw tôt haar voile r:chtnict komt; we-zullen ze met genoegen I' onderzoeken en bespreken. De wetten zijn immers door de mannen gemaakt en 't is begriipelijk dat zij de deken naar zich ge-n trokken hebben. De vragen over recht, door Sphii x gesteld, om z'ooals hij bewectt, « het betrek tusschen feit en recht te doen opmerken » vonden we n zoo weinig ernstig, dat we lust kregen er eeneand'. rete sterc.i, waari.; ook sprake was I! van iccht, met de hoop dat Spbirx, die allf s bespreekten over ailes filosofeert, die kwes-r- tie zou aanpakken. Er wordt elken dag zooveel gesc' reven over geldelijk kapitaal, maar van het biolo-gisch kapitaal (levensl'apitaal) dat dcor-teelt-keus en erfelijkheidbehouden of vermeerderd wordt en van het eene gesl cht op het andere r- wordt overgezet, daarvan wordt zelden of r- nooit gesprokrn. Het is ncchtans de-schat, i- waarin ieder indi idu z ne lichamelijke, pees-:t telijke en zedeli;ke krachten pu ten moet. a. Sprekende over de rcchten der vrouw zegt le Sphi-x : dat de vrouw minder maatschappe- -lijk rrcht heeft dan de man, omdat zij be-•n trekkelnk zwakker is dan hij, en dat ze om m dezelfde reden in bijna_a!!e landen deonder-le geschikte is van den man. te Dat is waar. Bij de oudeRomeinen, waar-:k van Sphii x ^ewaagt, ha i de huisvader zelfs :n recht op leven en dood van vrouw en kinde-kl ren, Nu niet meer; waarom? Zijn de vrc^

Er is geen OCR tekst voor deze krant.