! 0Î JAARCANC, m 993 " MAANPAC, 16 DE&EMBE^UHg^ HET VADERLAND Klefne aankondigingen : C fr. per regel Groote id. bij overeerikomst Dienstaanbiedingen : voor gereformeer-den kosteloos. Belgisch cktgblad, TOcrlocçig is Parijs, 3, Place des Deux-Écus, 3 LEO VAN GOETHEM, KreetesiP Het nummer ; 10 centiem _ " Per maand (vooruitbetaald) : Frankrijk* 1-75 tt. Engeland 2 sh. Holland 1 gld. 25. Elders 3.00 fr. Kardinaal Mercier (Vervolg) « Te gemaklKekjk stelt gij u tevreden, eeg'de Mercier aan d<3 Katholieken, met bij roi van volgelungen, aanhangers der wetenschap, en te weinig onder u hebben de eemicht rnede te werikeh aan X 2een men wetenschappelijke bewe-ging noemt; te weinig onder u trachten de bouwstoffen te vergaderen, die later de verjong'de synthesis der wetenschap en der Ohristene wij'sbegeerte vormen moeten ». Hij wilde, besluit Goyau, lien mee-trekiken naar de zuivere wetenschap, voor haar eigen beoefend, zonder onder-wijs beooging, zonder recMstxeeksch godsdienst ,dchtvaardigend doel ; hij Ivvikte dat ze zoekers werden, wier uit-vindiingen later door de philosophie zou-den geordend, — wiskundige ontleders, wier werken later, in een algemeene samenvatting zôuden voltooid worden. De werkmiddelen werden bijeenge-bracht, en weldra zag men te Lèuven, in het Hoogere Instituut van wiijsbe-geerte, andere geleerden der verschàl-lende Faculteiten zich rond Mercier eoharen, om ieder, in zijn gebied, den samenloop der wetenschappen naar de eenheid voor te bereiden. Korten tijd nadrien, werden Merciers' leeiiingeri, MM- Nys, de Wulf, Thiery, Deploige, zijn eigen medewertkers. Een zelfde geest zweefde voortaan in hun onderwijs, ventolkt in de Néo-Scholos-tische Revue, en een nieuw gebouw in Gotiischen stijl verhief weldra zijn mura, om aan de jonge priesfcers gelegen-heid ie geven, naast de lee-'ken, de hoo-gere wijsbegeerte te doorgroiiden. Doch die grootsche inrichting miste eene laatste wijding : het tëjjden van dfn man w.iens werk zijn was- « Het Instituut van Leuven uit Roôn-Bels aandrijven geboren, was, zoogezegd eene Roomsche gedachte, op den Belgi-schen grond ontloken,'dtmk zij den mt-voerder ,die ze h ad bevrucht. » Aile nieoiwe uitvindingen, nieuwe op-vattingen hebben tegenstanders. Ook hier werd tegengespro'ken, weerstand geboden, en zelîs samengespannen om Iiêt vertrouwen van Rome in Mgr Mercier te doeri wankelen. Sombere uren heeft hij toen beleefd, zware onrusl, diepe droeïheid. Doch de man heeft niet gewanhoopt. « Labora sic ut bonus m des Christi » (werk gelijk een goede soldaat van Ghristus) &fcond in zijn huis, op den schoorsteen gesohreven, en hij vervolg-de zonder ophouden, onmoediglij'k, inaar vastberaden, de maoMige, ver-hevene taak. Zijn vijanden moesten zich dan ook terug trefeken en overgeven. Wat meer ss, ze hadden willen professer Mercier bénadeelen, en, zonder het te weten, ze" ker zonder het te willen, hadden zij in hem eene nieuwe wilskracht gevormd, die later andere vijanden zal verwonde-ren en doen buigen- Het Hooigere Instituut was nauwelijfe aan die gevaarïij'ke crisis ontsnapt, of het Neo-Thomisme daagde in vollen luiister, boven den gezichteinder der geesten. Terzelfdertij d werden de labo-tratordiums verrijkt met hun gereedschap en meteen hun uitvindlingeh verbeterd. Later, ongelukkighjk, is de Duiteche feuiitur gakomen en heeft een deel dier .weriken in de vianimen doen vergaan. De Hoogesehool van Leuven, die de eer-ste Luther had veroordeeld, had ook te-gen Duitschland gezondigd : ze werd geatraft. Maar de vlammen der kultur zijn weldra uitgedoofd tervvijl het vuur van den geest- blijft branden. « Het werk van Mgr Mercier was te-gen den tijd bestand door de gedacMe, "hadden gansche geslachten er zioh aan-geheoht. De vruiohten welke het droeg moeten den oorlog overleven, zooals ze, in 1906, ziijn vertre'k uit Leuven over-ieeifd hebben. » « 't Is een ckenmerk der groote opneh-ters, hun werk op zich zelf te kunnen doen bestaan.» Ze mogen het losmaken van hun eigen, gelijk de vrucht zich losmaalkt van den boom. De Paus moeht Mgr Mercier Kardinaal benoemen. Dit deed hem gedeniken <fot hij aan God alleen toebeîhoorde, en hij ver lie t. de Hoogesehool en zijn gelief-d.e studenten om aanstonds eene nieuwe taak, gewschtiger nog, te ondernemen-Maar te Mechelen zooals te Leuven, verkre^ onze Kardinaal de medewer-king van velen. De pnesterlijke hoogmoed is hem on-bekend en hi] verlangt de hulp zelfs van minderen dan hij. « Soms, ja, spreekt hij aan zijn pries-tei's over het navolgen der leeken, en var. welke leeken ? Van den werk man, van den eenvoudigen eerlijken arbeider, , die zijnen dag verdeeJt tuasaheou het werk op zijn land of in de fabriek, en zijne zorgen voor vrouw en kinderen. » « De armen ziin onze meesters, zegt hij, ze leeren ons geven, bidden en den Heer liefhebben. « Wat hem ook nog de harten doet win-nen, is zijns toegeeflijkheid voor dege-ren die niet tôt de kerk behooren. Legt hij uit, dat de goddelooze yrij-metselarij onbekwaam is, de zedelijk-heid te vri.iwaren, dan voegt hij er aanstonds bij : « lk beoog leerstelsels, dtoch niet de-genen die ze ons voorhouden. Hen wil ik niet beoordeelem De mensch die dooit is altijd meer waard dan zijne sMsels » en die zienswijze laat hem toe met ka-ibhoiieiken niet alleen, maar ook met niet katholieken om te gaan. Soms, in wel'gekende vérgaderingen, waar hij aanlioord^s van verschillende rpeeningen voor zich heeft staan, vraagt hij, dat zij hun voorkeu'r op godsdiens-ti,g politiek en sociaal gebied zouden ver-gèten, om zich alleen te herinnerem, dat ze allen broeders zijn, dat ze allen den-zelfden ijver bezitten, om dezen te hel-]ien, die onder het lijden liggen neerge-drukt.Ja, de herderliike ziel van onzen Kardinaal is gansch met liefde doortrokken. Hij vônd woorden, uitdrukkingen, waar iedere Belg, tôt welke partij hij ook toebehoordie, gevoelig aan was. En wat dan zeggen over de wijze waarop hij over Relgië sprak ! Neen, voor hem was ons Vaderland, dat klein stukje grond niet meer, uit de laatste Europeesche politiek ge-boren. De Bel-gische gesohiedenis kon hij uitbreiden, er in het Belgisch gemoed wist hij fier-beid te storten. Zijn herderïi.jke brief van 1910 is niets anders dan een vaderlandsche brief, waarin de prelaat de harten van zijn volk tôt nieuwe krachtinspanning aan-wakkert, en de liefde voor der vaderen grond wil heiligen en vergrooten. « Nooh die prelaat echter, noch dat volk, hadden toen het voongevoel der smartvolle gloi'ie, welke hen te wachten stond, en voor immer moest vereenigen, onscheidbaar, met hun geliefden Vorst, in de bewondering van de wereld. » Dom WALTER O. S. B. — — WWW Tegsn het bolsjewisme GETUICENIS VAN EEN BELGiSCH ARBEIDER Men laat de barbaarsche bolsjewiki alleen staan. De meeste beschaafde Sta-ten hebben afgebroken met de zoogezeg-de regeering van Moskou. Eerst de ' Bondgenooten, dan onzijdigen, zooals Zwùtsrland, Spanje, Zweden, Duitschland zelfs heeft de diplomatische betrek-; kingen afgebroken en nu roept Noorwe-' gen ook het personeel terug van zijn Legatie te Moskou. Een gedeelte van het internaitionaal socialisme-, door zekere leiders bedro-1 gen stelt nog betrouwen in Lénine en ziijn bende. Maar de ernstige arbeiders, zij die weten, die gezien, ondervonden î hebiben zijn de laatsten niet om het ver-foeilijk te verwerpen dat van Rusland | een poel van ellende en walg heeft ge-maakt.Een Belgisch werkman uit Rusland 1 teruggekomen schrijft aan « La Liber-| té », Fransch blad van Parijs, om zijn ^ verortt.waardiging uit te drukken over die Fransohe afgevaard'igden die de be-' wonderaars zijn van het bolsjewisme. « Ik weet, schnjft.de Belgische arbei-' der, dat de BeJigen die terug naar hun land keeren en die welke g'aan weerkee-ren, al de Moffen uit ons land zullen drijven, met de bolsjewikissen « hun vrienden » ! « Wij zullen geen toegang verleenen ' in Beligië aan dat volkje. <c Wij hebben in Rusland gewerkt on-' der het tsaristisch regiem, dat niet meer ' zal terugkeeren ; wij hebben ook onder " de Boljewikis gewerkt. Deze laatsten ziijn grooter verdrufckers dian de tsaris-" ten. Het zijn bandieten, dieven, schrik-1 aanjagers ». De Belgische correspondent voegt er J bij dat de plaag van het aan den regee-ringskaas zitten onder de bolsjewikis nog' erger is geworden dan vroeger en " dat de omikooperij op grooter schaal 1 woekert. Dit legt uit waarom sommigen 1 zoo ijveniig zijn voor het bolsjewnstisch " stelsel. www— ; DE KIEZINGEN IN ENGELAND De Engelsiehe kâezingen zijn Zaterdag " in de grootate fcalmte afgeloopen. De 3 vrouwen hebben in groot aantal ge-stemd.j De uitslagen zullen niet bekend zu'jn voor den 28n December, daar de verza-meling van de kie&bulletijns tamelijik t lang zal djuren. DE ZONDAG VAN PRESIDENT WILSON IN HET HOTEL MURAT M. en Mevr. Wilson hebben een gœ-den naoht gehad in het hôtel Murât. Zij waren tamelijk vermoeid na den gevul-den dag der aanfcomst. De lange reis van Brest-Parijs, met de lange huldebe-toqgfingen aan elk station haast, de ont-vangst te Parijs met aile haar protocolaire vormen hadden het hooge paar de rust wenschelijk gemaakt. Zij hebben niettegen:|ïaand5 iiun ver-moeidheid veel bezoek ontvangen van de vertegenwoordigers van aile bevrien-de naties en hooge Fransohe persoonaad-jes die lien huide kwamen bieden. Zij zijn zeer ontroerd over de heer-lijke manifestatie die hun Zaterdag te béunt viel. „ DE PRESIDENT VERVULT ZIJN ZONDAÇSPLICHT Om 10 u. 20 verlaten de président en Mevr. W'iison het hôtel. De wapens worden gepresenteerd door de eerepiketten en de Amerikaansçhe politie verzeikert de oi'de. M. en Mevr. W'iison begeven zich naar de kleine Amerikaansche kerk in de rue de Berri. Op hun doortoeht juicht het wachtende volk warm toe. De président en zijn gade knikiken vriendelijk alier-wege.In den omtrek van de kerk stond het zwart van volk. Er is geen ordedlienst, toch loopt ailes zonder stooten of dràn-gen af. De voorgevel van de kerk is niet versierd ; enfkel een schild boven de deur met de Amerikaansche en Fran-sche vlaggen bestoken. De kleine kerk is gauw vol. Langs de murfen waaiers van nationale vlaggen ; de preekstoel ■ Ws ook behangen met « stripes en stars ». De preaident en Mevr. Wdlson gaan eenvoudig zonder formaliteit binnen, ge-volgd door de Amerikaansche generaals Bdiss en Horts en de Fransche generaal Léorat- Zij gaan midden tusschen de gelooviigen zitten op de bank van de af-gezanten die in niets van de andere ver- ■ schiilt en zich op den zesden rang ■ be-vindt. Om 11 uur begint de dienst. In ■ het midden van den dienst beklimt de ■ herder Goodrich het spre'eikg-esitoelte. Hij koos voor onderwerp van ziij'n preek : ■ « het Idéalisme » en haalde als steun-' teksten veel aan uit de voorzeggingen van.Isaïas. Tegen de middag eindàgde de plechtigheid.Buiten is de menigte zeer aangeigroeid onderwijl dde bij het uit-gaan van den président en zijne vrouw 1 iîtin geesMriftig huldigen. i BEZOEK IN HET ELYSEUM ' Om 9 uur 's namiddags hebben de président Wilson, Mevr. Wilson en Miss ' Margaret Wilson bezoek gebraeM aan 1 M. en Mevr. Poincaré in het Elyseum. t •k -k fvl. WÎLSON ZAL DE OORLOQS-PUENEN ZIEN ALVORENS AAN DEN ■ VREDE TE WERKEN , Het is nu zoo goed als zeker dat de - voorbereidende vredesveilgiaderingen t niet zullen geopend worden voor den 3n : aelfs niet voor den 13n Januari. De Britsche kiezingen hebben buiten : nog anidere oorzalken deze voorbereiding ; vertraagd, die men dacht te zullen zien samenvallen met de aankomst van M. Wilson te Parijs. M. Wilson zal van den vrijen tijd die hem alzoo wordt gegeven gebruik ma-ken om de door de Duitschers verwoeste streken te beeoeken. IN VOELiNG MET DE WERKELIJKHEID Londen ,15 December. — Men leest in de « Observer » : De président wiens idealen de wereld hebiben gewonnen is ge'komen om in aanrakinig te komen mat de barde wer-ikelijkheid. Nooit heeft een Staatsman harteliijker vertrouwen ingeboezemd in de zu'iverheiid zijner intenties of in de oprechtheid zijner gedachten. Hij is idealist maar hij zou niet van zijn ras noch van ziijn land zijn indien de prak-tische kant van de vraagstuklken die hij te behandelen heeft, zijn idealen niet aanpaste biij de feitelijke toestanden. Wij zijn op den uithoek geplaatst van het Europeesch vasteland dat nog jaren zal ten prooi zijn van heerschzucht en wraakbegeerten. Niemand kan voorspellen hoe de nieuwe Staten en bevrijde nationaliteiten zullen samenbouden. Op het beste genomen bevinden zich Frankrijk, Belglië, Groot-Brittannië met Italie, om hun een overwicht te geven, tegenover 100 miljoen bewoners van Duitsch ras. De vrede en de veiligheid zullen voor ailes afhangen van het standhouden van dit boridgenootschap en de ha?idhaving van de Britsche zee-macht is voornamelijk noodig om dit bondgenootschap te handhaven. DE T'WEE PRESIDËNTEN. — DE GROET VAN WILS©N AAN PARIAS. Cliché Presse Xrt Spanje DE KATALAANSGHE KRISSS Barcelona, 15 Deoemiber. — Al de re-jutolitkeinen zullen heden het woord ne-nen in een groote meeting. M. Lerroux heeft ook meetingen inge-•icht in de voornaamste steden van de ^ier proviinciën van Katalonië. Madrid, 15 December. — Het dagblad ( El Mundo » drukt belangrijke ver-daringen over de Katalaansche kwestie ifgelegd door het he rvormi ngsgez i nde katalaansche Kamerl.id Hosé Zulusta. De afge.vaard.igde bevestigd onder an-lere dat het incident door de regiona-isiten in de Kamer verwekt geen weer-ilank zal vinden in Barcelona, en dat let Katalaansche vraagstuk tôt geen >mwenteling zal leiden zooals sommige Dolitiekers willen doen gelooven. (Zooals men weet vraagt Katalonië celfsitandigheid. De gekende leider Mau-~a sprak enkele dagen geleden ee n geest-iriftiige, kernachtige rede uit voor de 3p,aansche politieke eenheid en werd ioor de Kamer daverend toegejuicht). —. —■. —-vwwv * In Hongarije HET SCHRIKBEWIND ONDER DEN OORLOG Amsterdam, 15 December. — Volgens ie « Pesta Hirlap » meldt het Hooger Hof van Weenen dat gediurende den oorlog 14.000 inwoners ter dood werden verwezen door de militaire triibunalen m ook werden terecht gesteld. lia BuiÊscMaad / / DE REICHSTAG DOOR HET LEGER BESCHERMD Bazel ,14 December. — Men meldt uit c Berkjn op 14 December : ^ « Talriijlke afgevaardigiden hebben M. *-Fehrenbach verzocht de Reichstag bij- ^ een te roepen voor Januari nog in het F heriogdom Baden of in de Rijnprovin- v ciën. « Troepen van het westen hebben ter-zelfdertijd in denzelfden zin geschreven s aan M. Fehrenbach en beloven hem het c Parlement te beschermen. » (De socialiistische afgevaardigden heb- ^ ben verfkilaard dat zij de vergadering van den Reîchstag niet zullen bijwo-nen). s c DE GRONDWET-BEREIDENDE ? VERGADERING NABIJ ? Bazel, 15 December. — Volgens de c dagibladen van Berlijn,zullen de kiezingen voor de Constituante vroeger plaats griijpen dan eersit was vastgesteld, om rede van den kritiieken toestand en den vuriggn wensch van de bevolking. De £ overheden van het Riijk hebben reeds a voorschriften gegeven te dien einde. \ GEEN \ « DUiTSCHE VADERLANDSBOND » MEER a Zurich, 15 December. — Onder de ti-tel : « Nog een lijik » kondigt de « Vor- r waerts » aan dat de « Bond van het C Duiitsche Vaderland » door von Tirpitz gesitiicM, zijn eigen ontbinding heeft ge- c sdjamd. ^ IS in CEVECHTEN BIJ DE KASPISGHE ZEE Londen, 15 December. — Volgens eei ffioieus telegram uit Bagdad hebber vee Britsche schepen die den 8 Noveom er patroeljeerden op de noordelijke wa iren van de Kaspische zee drie gewa ende bolsjewisfcsche schepen aange allen. Deze hebben drie honderd kanonscho în gelost op de Britten. Een Britsct >hip werd getroffen en licht bescha igd. De Britten hebben een vijandelijk :hip getroffen. De bolsjewnkis zijn ge lucht. FINLAND ONTRUIMD Stockholm, 15 December. — De laat Le Duitsche troepen zulJen Finland on ,er bevel van hun hooger offioierer laandag 16 December verlaten. Men zal niet toelaten dat de Duitsch< nderrichters in het land blijven. —— -M/VU'V- - - ,»M DE PRESIDENT VAN PORTUGAL VERMGORD Lissabon, 15 December. — m. Paes residént van de Republiek werd gister m 11 isur, met revolverschoten ver loord op het oogenblik dat hij wild< ertrekken naar Porto om er het bankei an de Handelskamer voor t© zitten. De moordenaars zijn zoo het schijni angehouden. Dadeiijk werd een voorloopige regee ing onder voorzitterschap van admiraa anto y Castro ingerïcht. De Kamer komt morgen bijsen orr ver de te nemen maatregelen te be lissen. Verlenging van den wapenstilstand )E WAPENSTILSTAND EEN MAAND VERLENCD Gister meldden wij de veTlenging van ten wapenstilstand. Hij zal dndigen den i Januari, om 5 uur 's moi-gens, maar '.al kunnen verlengd worden tôt het tluiten van den voorloopigen vrede in-iien de Bondgenooten er geen bezwaar. n zien. De voorwaarden van den wapenstil-<tand zijn dezelfde gebleven. Zij die noy riet werden volbracht moeten het' zijn 'Jinnen eenigen tijd. Het roll&nd rnate-rteel zal den ISn Januari moeten afge-'everd zijn. Het pantserschip « Baden » zal de: « Machensen » vervangen, die met kon geleverd ivorden. Twee en ha If miljoen ton Duitsche schepen zullen onder toezicht van de Bondgenooten worden geplaatst, maar het zal zijn om levensmiddelen te kunnen vervoeren naar Duitschland en de riecontroleerde schepen blijven Duitsch dgendom. Eindelijk werd een belangrijke voor-waarde bij de vorige gevoegd : « Het hooger bevel der Bondgenooten> behoudt zich het recht voor, te beginnen van heden zich nieuwe waarborgen te •cerzeheren als het dit noodig acht, en 'de onzijdige streek op den rechteroever van den Ri)n, ten noorden van het bruggen■< hoofd van Keulen tôt aan de Hollandsche grens te bezetten. Deze bezetting zal door het hooger bevel van de Bondgenooten zes dagen op voorhand worden aange« kondigd. » De toon door de Duitsche afgevaardigden op de bespre/cingen van Trêves aangeslagen was zeer gematigd, wel be' rekend, maar ook beleefd. Erzberger heeft gedrukt op den goe« den wil van Duitschland bij het opleve* ren van het oorlogsnuuerieel. De voorwaarden werden vervuld in de maal van het mogelijke, zegde hij. Een zaak kan Duitschland niet wel verteren : de levering van de lokomotieven en de wagons. Daar komt het tegen op maar toch zal het al het mogelijke doen, zeggen de gevolmachtigden en « zich de uiterste mspanning opleggen om de eischen vdn de Bondgenooten te voldoen ». Erzberger eindigde zijn redevoering, met de verstaanbare vraag toch maar, spoedig den blocus op te heffen en on-middetlijk de vredesonderhandelingen aan te knoopen ; hij beriep zich ook op den « verzoeningsgeest van Kerstmis ». De Duitschers zullen nooit begrijpen dat wij hen veel te verwijten hebben en nog zoo dadeiijk niet kunnen bereid iijii dm onze hand in hun zoo bloed bevlekte schuldige hand te leggen ! Zoo het schijnt hebben ze te Washington gevraagd, waar en wanneer de vre-desconferentie zou plaats hebben. Zij weten ioch wel dat de Vereenigde Staten hun niet antwoorden ; dat si; zich te wenden hebben tôt al de Bondgenooten-s amen. — Te Keulen zijn de Britten de be-faamde Hohenzollernbrug te paard over-getrokken. Deze brug prijkt met de standbeelden van Frederik III en Wil-helm II. Generaal Plumer, te paard!, 'met een groote Britsche vlag naast zich, zag zijn troepen defileeren, terwijl hij dooi\ zijn staf omringd voor Wilhelm II stond. De Fransche voorhoeden hebben het voorgeborchte van Frankfort bereikt dat op de grens van de dertig kilometer ligt die door de Bondgenooten bezet worden.De Duitschers hebben de voorvjaar-den van den wapenstilstand stiikt vervuld ten minste wat de evakueering aan-OMt. A. B. — -WWW i ■' ■ . . | LAATSTE MINUUT Berne, 15 December. — Volgens de « Norddeutsche Zeiibung » werd de blocus verslapt in de Baltische zee. Kolen mogen van Duitschland naar Zweden worden gevoerd. De andere waren van en voor Zweden mogen onder vrijgelei- de overgebracht worden. ★ ★ * De Britsche admiraal heeft te Wil-helmshaven aan de Duitsche vlootcom-missie herinnerd dat Engeland zich het recht voorbehoud Heligoland te bezetten bij niet-untvoering van de wapen- stilsitandsvoorwaarden. * ★ ★ Den Haag, 14 December. — In de Tweede Kamer sstelt het socialdstisch lid van Ravensteyn vast dat Holland gedu-rende gansoh den oorlog onder de in--vloedi van Duitschland stond. >- MUÀ ' .S

Er is geen OCR tekst voor deze krant.