ZevcnenTwinligsIe Jaar. — H. 283 .1 . n I ■ Il ■ i. I II -n Codsiienst — Hsissezia — Eisesfeii Zoaiia» 2, en Maandas, 3 Seceisber 191' Aile briefwisseUngen vrac! Vrij te Eepden aan Aug. Vi Iseghem, uitgever voor de naaç Snaatsch. ♦Drukkery Het Volï Heersteeg, n* 16, Genfc. Bureel voor West-VIaandere: Caston Bossuyt, Eecollettej •traat, 14, Kortrijk. HET VOLK | Msn schr!]It !n « Opaile postkantorenaan lOfff. per jaar. Zea maanden fr. 5.00 Drio maandon fr. 2,50. Aankondlghigen t Prijs volgens tarief. Voorop tj betalen. Rechteriijka herstelling, 2 f» per regel. Ongeteekeiid9 brieven wordôï M geweigerd. J ÏELEFOON N* 137, Gent» Versch^nt © maal per week ■QfiHgiWlBn waraws w >nm itaf CHRISTEN WERKMANSBLAD îî$ 0n**r*#\â«*Yïf*rï Bîfitf, l>. 11 lMBîftP Jan van Ruusbroes. Jan van Ruusbroec is een man die den nf am van ons vaderland groot gemaakt liceft in gansch Wesfc-Europa. Wat hij daarvoor gedaan heeft? — Een nederlg pricsters- en kloostorlingsleven geleid, zijn Heer en God uifc ganscher harte be-mind, zijn evenmensch uit al zijne krachten tôt het goede aangespoord, — door zijn eenvoudig voorbeeld, door zijn sfcil overtuigd woord, door zijn onsterfelijke geschriften. Hij werd geboren te Ruisbroek, bij Brussel, ten jare 1293, kwam op elfjaiigen ouderdom naar de stad bij zijn bloedverwant priester Hinckhaert inwonen, cm zlch tôt den geestclijken staafc voor te be-reiden, en werd, na eenige jaren de latijnsche school bezocht en zich verder door studxe en gebcd tôt den dienst der altaars bekwaamd te hebben, in 1317 priester gewijd. Hij had toen reeds een tijdlang lagere bedieningen in Sinter Goedelenkerk bekleed, en bleef als eenvoudig kapelaan aan dezer dienst gehecht. Maar toen reeds straalde uit gansch lict wezen van den Ingetogen en minzamen priester een wonderbare kracht: weldra was men zich in zijn omgeving bewust dat zijne ziel met God vervuld was, door zijn voorbeeld alleen gevoelde men zich op beminnelijke wijzo tôt een beter leven aange-trokken. En beterschap was er dàn danignoodig, in de woelige dagen der 14* eeuw. « De goede oude tijd « leverde toen het bedroevend schouw-spel op van diep zedelijk ver val en ongehoorde godsdienstige baitensporigheden. Aile standen «.varrn aangefcast van hoog tôt laag, overal beerschte de zucht naar çcld en genofc zonder mate; en om de slechte drilten in de hand te werken rezen al Dm de vcrdTfclijkste ketfcevsche lêeringen der valsehe mystiek, die onder voor-wendsel van geestelijke vrijheid en innig vevkecr met de Godheid, aan àlle booze neigingen van 't menschelijk hirt vrijen fceugel liet. Te Brussel zelf woonde te dien tijd een vermaarde ketterin, met name Blommardine, die vole aanhangers fceldc en menige ziel in 't verderf stortte. Tegen deze en hare geestverwanten ging Jan Ruusbroec den etrijd son. Zijn kalm en vastbe-raden weord viel in stilte neder en raakte menig verdwaald gemoed; trots spot en verzet ven machtiger, trots de verblindheid der menigto in zinnelijkheid en onwetondheid gedompeld, groeido zijn invloed dagelijks. Weldra werd hij gew.^ar dat zijne werking ten goede veel verder en duurzamer hare kracht zou uitoefenen, indien œij door het schrift kon doordringen en Werk-aaam blijven waar zijn woord kon of moest te kort schieten. Dasrae.n hebben wij zeer waar-Bchijnlijk den sehat zijner geschriftcn te danlcen, — schat van bovennatunrlijke wiisheid, schat tevens van zuivers schoonheid in onze heerlijke nationale Ietterkunde. Al de werken van Ruusbroec, van grooter of klsiner omvang, bsoogen slschts een doel : den mensch nader tôt God te brergen. Sommigo zijn hoofdzakelijk eene uiteenzetting van het kristelijk geloof of van een of ander punt van het kiistelijk leven; maar do meeste voeren de zicltot den hoogstentrapdergoddelijkebeschou-wing op en hooren eigenlijk thuis in de mystische litteraluur. Maar Ruusbroec's mystiek blijft eteeda een praktisehe mystiek : gedurig dringt liij aan op de noodzakelijkheid van een bster leven, van zsdelijke tucht, van oprechte deuga om tôt een innig en vertrouwelijk verkeer met God waardig bevonden te worden. De kapelaan van Sinter Goedelen bestemde zijn boeken echter niet om in 't openbaar uitgegeven en verspreid te worden : 't zijn mee3tal gelegenheidsgesclirif-ten tôt. bijzondere personen gericht of voor een bepaalden engen lcring lezers opgesteld. Doch soodra men in 't bezit kwam van een dier werken, werd het alras aan vrienden en kennissen meôgedeeld, die er vlijtig afsehriften van namen en het verder aan anderen mededeelden, soms tegen den wil van den schrijver in. Van dien t'jd dagteeker.t waarsehijnlijk het boek dat gemeen-lijk nls zijn meesterwerk geldt, met name Het eieraad der geestelijke Bruilojt, waarin hij da volledigste samenvatting van zijne mystieke leer gegeven heeft en uitvoerig den weg bo-Bchrijft dien de ziel moet volgen om van het gewone deugdzame leven tôt de liefderijke ver-eeniging met God in de beschouwing op testijgen. Ruusbroec had zich verdiept in de studie der groot-e mystieke schrijvers van den voortijd : faunne streng wetenschappelijke uiteenzettingen ■waren echter in de kerkelijbo taa', 't latijn opgesteld en waren dus niet voor allen toegankelijk. Ruusbroec zag echter in dat hij in eigen omgeving zij.' doel enkel kon treSen, indien hij recht-■t-roeks zijn landgenootea in de gewone volka-taal 't woord toeriehtte. Derhalve echreef hij geen latijn maar Ylaamsch, of juister gezegd dat Zuid-Brabantsch gekleurd Nederlandsch, ■waarin wij zooveel eigenaardigheden van *t he-dendaag'sch dialekt der Brusselsche etreekterug-Vinden.Dat was evenwel geea nieuwighsid : reeds een eeuw vroeger had men een begin gemaakt met godsdienstige en zelfs mystieke onderwerpeû in de landsspraak in dicht en proza te bshaïide-len. Maar hoe verdienstelijk die eerste pogingen mogen geweest zijn, toeh dragen ze doorgaan» Jxet merk van het taaten en zoeken dat den be-ginnelingen eigen is. Daartegenover ia 't Ruus-fcroeoa onvergetelijke roem dat hij het Nederlandsch proza, van meet af en ineena, bijna tôt de volmaaktheid heeft opgevoerd. Of hij in jkorte snedige gezegden de waarheid ala in even-Veel lichtstralen laat uitflikkeren, of hij soms in j»en langere période zijne gedachte ontwikkelt, Immer ia hij zijne taal volkomen beheerschend, Sauner vindt hij het trefïend woord, het luid- t*prekend beeld dat den lezer aangrijpt en mede-(ileept. Daarom verdient hij tereoht den eeretitel •an <Vader van het Nederlandsch proza»., oewel hij noch do éérste nooh in zijn tijd de ligete prozaflchrijver is geweest. Want hij was «al altijd blijvon : een roemrijk baaubreker het gebied onzer nationale Ietterkunde. (Slot vOgi.) iL Lmt en versoreldt HET VOLS li Graaf von Herliing in den Rijîisda BERLIJN, 29 Novcmbor. — De rijkskans anï lier graaf von Hertling deed dezen namidda 5C2! volgende mededeeling in den Rijksdag : De Russische regeering heeft gister, van i ;en Zarskoje Selo, — onderteekend door den voltî [)e_ kommissaxis voor buitenlandsche aangelege bot heden beer Trotzki on den voorzitter van di ije raad der volkskommissarissen Lenin — aan i ,oi: reegeeringen en volkeren der oorlogvoerem 'en landen cen vonkentcl?gram gericht, waarin i im voorstelt, op een nabijzijnde termijn in onde jjn handelingen te treden over een wapenstilstai ;rl) en een algemeenen vrede. Je. Ik aarzel niet, te verklaren dat, in de tôt hie lle toe bekende voorslagen der Russische regeerir. en bstwistbare voorslagen voor het opnemen vs te onderhandelingen kunnen aangemerkt worde. en en dat ik bereid ben op zulkdaiiige in te gasai ;er zoodra do Russische regeering daartoo gevo lig machtigde vertegenwoordigers afzendt. Ik hoo en en wenseh, dat deze strevingen weldra vaste en vorm aannemen en ons den vrede brengen. zullei ire (Bijval.) "g Brsedvocrlf? Zittlngsversla?. cjj BERLIJN, 29 November. — Voorzitts ,c_ Dr Knempf openfc de zitting om 3.15 unr. Aa de tafel van den Bondsraad : graaf von Hertlin ; graaf von Roedern, von Sti.ïn, von Capclli x_ vrijheer von Stein, Dr. von Krause, Dr Drevi von Waldow, von Breitenbach, Dr Sydow, E erl Fischer, von Eisenhardt-Rothe, Dr Havensteii ,al graaf von Lerchenfeld, von Varnbuhler, en vei ,,r kommissarissen. De vergadering is zeer goed bi. ;r_ gewoond; de tribunen zijn reeds vôôr het begi : der zitting overvol. In de hoflogic, onder andc )r_ hertcg Johan AU)recht tôt Mecklenbiu-g. r Het aandenken der overleden afgevaardigde a Waldstein (Centrum), Graefe (conserv.) en Goli ;cl schalk (conserv.) Wordt rechtstaande geëerc 'n Voorzitter Dr Kaempf gedenkt de groote suc ,rg cessen der troepen op de cilanden der Golf va Riga en in Italie, asook den onoverwinbare: weerstand aan het Westlront. (Bravo.) Wat daa in aan heldenmoed voor het vadtrland aangebracli is en Wordt, is onmcttlijk. (Levcndig bravo.) Me JS dat zvvare volhouden wedijvert het volk binnei: 'n lands. De uitslag der zevende oorlogsleenin bewijst dit. Van den laatsten rijkskanselie Dr Mich?ëlis scheiden wij met het gevoel en d 11J uitdrukking van donk voor dehooge eigensehaj: er pen, welke hij gedurende gansch zijn? lojpbaa eI! aan 'tvaderlandten ofter gebracht heeft. ( Bijva Moge de werlizaamhcid van graaf von Hertlin te een gezegende voor 't vaderland zijn. tr" 't Eerste punt der dagorde is de eerste lezin n> van het kredietsontwerp. te Relkskaîisîll^r ??raaf von RsrtUng : Mijnheeren. Nadat Zijne Majesteit mij t;-1. deze er plaats geroepen heeft, heb ik ds eer den Rijksda 1 : te begroefcen. Ik Wonschte onmlddellijk uwe: go voorzitter mijn dank te betutgen voor de vrien ,et delijke woorden, welke hij mij in zijne aanspraa: m toestuurde. Moge de door herp aangeslagen too: de van Wederzijdsch vertrouwen in aile verhandelin u- gen weerklinken. (Bijval.) he Zooals do heer voorzitter aangemerkt heefi jft ben ik voor u geen vreemdeling. In twee tijd gt perken, door een zesjarig vak van elkrnder g? er scheiden, heb ik op verschiUend gebied samer t(| gewerkt met monnen van aile partijen. Wannee et ik, in Februari 1912, aan het hcofd van he m Beiersch ministerie geroepen, en dat darrdoo er aan mijn parlementaire werkzaamheid ee: id einde gemaakt werd, scheidde ik van hier me if- h8t bswustzijn, veel vrienden, menig politie ;n tegenstander, maar, zoo ik hoop, geen persoon îh lijke vijanden achter te laten. (î/evendige tôt r- stemming van aile Tcanten.) In dit vertrouwo: îd en in dankbare herinnering aan die jaren, treei >n ik thans voor u op. Zoo ik in stormig-bowogei na tijd besloten heb, het zwaar en verantwooi jd dingsvol ambt van rijlcskanselier over te nemer n- — zoo ik gowichtige bedenlcingen teruggedron 'et gen heb, die reeds alleen uit mijn gevorderde: ouderdom konden oprijzen, — dan leiddo m: [ce daarbij de overtuiging, dat het plicht is, de on e. gezocht mij opgedragen taak niet af te wijzer et en dat het plicht is, aan het vaderland elk offei r_ ook het zwaarste, te brengen.Ik dacht aan ?onz n broeders en zonen, die sedert veertig maande: elken dag hun leven voor het vaderland inzetter ?r Hun voorbeeld wilde ik volgen. (Levendige bij : val) Uit dien hoofde, mijnheeren, heb ik den roe -n van Z. M. den Keizer gevolgd en in dezen zin bi ?" ik u om uwe vertrouwensvolle medewerking (JBijval en toeslemming.) e* "We staan bij 'fc eindigen van een jaar, dat o] lt* vele oorlogsfcooneelen verregaande beslissinge: »; aangebracht heeft. Fier en dankbaar stel ik va s UJ dat onze wapens, zoowel de onze als die onze bondgenooten, bijna overal welslagen behaal b, hebben. In het Westen — waarop ook de hee ■0". voorzitter reeds gewezen heeft — gaat de sla 8* ln Vlaanderen schier onafgebrokwi voort seder Junivan dit jaar. Nagenoeghetgeheele Engelsc: sn léger is in de Vlaamsche vlakte bij overmach et van aantal tegen ons front tngezet geworden sû Ook verscheidene Fransche divisies hebben aaj ie- de Revechfccn deelgenomen. Maar ondanks he an verlies van ccnlge dorpen en hoogten staat on ns front ln Vlaanderen op zlch zelven onwrikbaa ie- vast. Zijn doel der bereiking van de Vlaamsch ia- kust tôt onschadelijk-making onzer duilcboot sr- basis blijft den vijand vôôr als na verwijderd ot Hun nuttelooze en verliesryke aanvallen 1j in Vlaanderen erkennend, zoeken de Engelschei n- thans de beslissing bij Cambrai. Aan de dagen in lange vuurvoorberelding, welke tôt hieri» lt, hunne aanvallen voorafglng, hebben zij ditmaa d, verzaakt. In de plaats daarvan ia de massa-inze d- van tanks gekomen. Niettegenstaande hunni le- massa, hebben de tanks de hoop niet kunnei lel vervullen, welke Engeland op dit oorlogsmldde gezet heeft. Als ofîcrs van onzen gevolgrfjken af le weer, liggen zlj vernleld op het strijdveld. (Le aa vendige bijval.) De aanvankelijke Engelschi er voordeelen werden door het ingrljpen onzei reserven goedgemaakt. De slag is nog in vollei gang, maar onze aanvocrdew en troepen ziet den zegevlerenden afloop met rechtmatlg ver a trouwen te gemoet. (Levendige bijval.) ~~ De Franachen hobben ploatselijke voordeelei gohad ten Noordoosten van Soiseocs en Verdun g, Het is hun echter xiîet gelukt dio te voltooien " daar ook hier snelle tegentrokken onzer aanvoer :e* ders aan don vijand aile atrategische bewaardi g- ging ontzegd hebben. De oprlogsgebeurtemsse) in het Oosten, welke tôt de verovering van Rigî en Duaamonde leidden, stcan in uw aller ge 3" heugen. Het roemrijk vooruitdringcn der ver D" bonden legera in Italië houdt do wereld r.of ® heden in spanning. Iets overweldigends werc daar volbracht in verrassend vluggen doorbrraks „ sanval doorheen ongenaakbaar brggçbied S1J Italië heeft een merkclijk deel van zijn man r" schap en minstens de heift van al zijne oorlcgs 'd middelen ingeboet. Het heeft landstreken ver loren, die rijken voorraad leverden. Het is toi p" hiertoe zelfs nog niet mogelijk geweest den buil te bergen. Indien wij de gezamenlijko win.st in n geld wilden omcijferen, zouden wij kunnei I > rekenen tôt een winst van milliarden. Een verdei j» succès onzer zegepraal van de Isonzo tôt den Piavo was voor ons de werkzame ontlasting van P ons Westfront. II Op gelijke wijze maakten wij onze zegepraal '• ook in Maeedonië voe'lbaar, want de vijand schijnt de geringe voordeelen welke hij Westelijk het Oehrida-meer behaald heeft, vrijwillig op r te geven. Voor het schiereiland Sinaï handelden n de Engelschen tegen de Turksche troepen in , Palestina en hebben daar aanvankelijk zelcere V voordeelen kuimen b-hslen. Een invloed op den gezamenlijken militairen toestand hebben r die voordeelen evenwel niet. Op het oorlogstoo-neel in Klein-Azië en in Irak is do toestand niet .] veranderd. i- Onze oorlogsvloot heeft de hoop, op hare jonge a kracht gesl.-id, volstrekt vervuld. De volle-zoc-r vloot, welks rustelooze werkzaamheid zich veel-vuldigaan de blikken der wereld onttrekt, heeft a den dank des vaderlands verdiend. Zij heeft na r lange poos sedert den roemrijken slag aan l. 't Skagerrak, bij het nemen der cilanden Oesel, - Dago en Moon in voorbeeliige samenwerking a met het léger, en bij de korte gevolgnjke gevech-1 ten in de Duitsclie baai der Noordzee tegen r aanmerkelijke overmacht, hare standvastige t strijdvaardigheid opnieuw bewezen. Als steun t en aanvulling staafc zij achter onze duikbootcn. Zij clekt dezer steunpunt .n en verzekert hun g den weg ter vrije zee. De d.ulkboot-zeehandcls-r oovlog oefeut stelselmatig zijn geweldige, ontût-e blijfbare werking uit. (Levendige bijval.) Hij was en is het éénige gevolgrijk doorgàjp; nd middel a van den ons opgedrongen cconomischen oorlog ') tegen de aanvoerende ma cht onzer vijanden g om hen in hun levenszenuw te trcîîen. (Bijval.) Hij richt zich tegen het vijandelijk en in vijande-g lijVen dienst varend scheepsraim. Indien onze vijanden ook sedert eenigen tijd de g^dunde hoeveelheden hunnerhandelsvlotcntrachtçnaan te vullen met neutralc schcpen, welke zij door r hongerblclckade en andere druicmiddelen ge-g welddadig geprest hebben, zoo laat zulke doe-i ningzichnictnaarbelicvenvoortztttcn.cn zalzij - weldra haar grenzen bereiken. En bij het nog \ zoo aangespannen nieuw-scheepsbouwen op de i werven onzer viîanden, zal de verzinkingssom - het nieuwbouwcijfer steeds overtreffen. Zoo geven aile waamemingen het overtuigend bewijs, dat de duikboots-liandclsoorlog hrt hem aange-Wezen doel zal bereiken. (Levendige bijval.) Wij kunnen den oorlogstoestand niet geden-ken, zonder ons met het gevoel der onuitwisch-r baro dankbaavheid degenen te herinneren, aan t wio wij die suceessen en onzen gunstigen toe-r stand te danken hebben : ons zegevierend en i glorierijk léger, dezes vernuftige aanvoerdors t en de haldhaftige troepen. (Bijval.) i Indien ik te dezen opziehte ook in 't bijzonder de troepen aan het Westfront gedenk, dio in - zelfverzakende trouw en taaie volharding sinda a meer dan drie jaar aan eon ongehoorde over-1 macht in menschen en materiaal het hoofd bie-i den, zoo gebeurt dit niet om de onvergelijkbare - verdiensten te verminderen van de légers, die , gemeenzaam met onze trouwe bondgenoten - gelijk een lawine door ongebaand terrein in de a landstreek van Opper-Italië binnengêdrongen j zijn, om het trouwelooze Italië te tuchtigen. Maar gij weet dat geen onzer zegevierende offen-, sievon, nôch dat van 1915 in Rusland en en Ser-, -.ië, noch dit van 1916 in Roemenië, noch de 3 tegenwoordige, zegerijke, nieuwe overwinningen i belovende veldtocht in Itplië, met zulke kracht ware kunnen doorgevoerd worden, indien de - metalen muur in 't Westen ook niet tegen de ? dapperste bestormiegen stand gehouden had. J (Bijval.) Onvergeten weze ook de heldhaftige dapper-heid onzer schutstroepen in Oost-Afrika. (Le- 1 vendige bijval.) Met de brave kolonisten et in- t. boorlingen is het volk in 't binnenland met ^ denzelfden zegeswil vervuld als het leger. Ook r hem geldt mijn darik. Rustig en gestadig draagt 1 liet ontberiagen en wederwaardigheden welke de c oorlog medebre-ngt. Doelbswust en offervaardig = drongen de vrouwen zich bij den srbeid aan, t van welken de mannen afgeroepen werden. De 1 bevolking toont zioh in wedijver bereid, de krach- k ten van het economisch leven aan te apannen • om het hoogstmogelijke te bieden. I Onze manier van oorlogsfinanceering heeft op verhsugende wijze do proef doorstaan. In regel-r matige opeenvolging lieeft het Rijk tôt hiertoe , zeven maal op het Duiteche volk beroep gedaan, I omhem de middelen tôt voortzetting van den oorlog beschikbaar te atellen. Aile kringen des ' volks hebben met elkander gewedijverd, opdat ieder naar zijn krachten zou bijdragen om sommen samen to brengen, welke in de achter , ons liggen de vredesjaren effenaf fantastisch j zouden geschenen hebben. Nagenoeg 73 milliard t mark zijn aldus door vrijwillige inteekeningen , opgebracht en tôt het doel van den oorlog aan-[ gewend geworden. (Bravo.) Indien ik te dezer I plaats den dank des vaderlands uitspreek aan . allen welke tôt dat grootfiche dienstbstoon bij-. gedragen hebben, daa» gebeurt dit niet wijl er i kon verwacht worden dat zij, zonder dat deze • dank uitgesproken werd, niet ook verder het-, zelf de in 't belang da» vaderlands zouden do on. i (Bravo.) ' Dat deze oorlog, vooral een zoo vreeae^ke oorlog als de wereld er tôt hiertoe nog geen i kende, niet enkel deze sporen in het volksleven nalateu, maar «ok nieuwe opgavon «tellen en , nieuwe vormingen invoeren zou, zullœ moest wij verwrehten, ook indien de geschiedenis v; vroeger tijden er niet op voorbereid had. E i ongehoorde gebeurtenis heeft or.s volk oang t grepen en en hem meer dan ooit het bewustzi der sam';nhoorigheid ingewisseld. De begripp van volk en Stant, van vaderland en natie zi niet meer een overgcërfd bezit, dat wij door i gewoonte overzetten; iedtre enkeling van h geheele volk heeft ze als zijn zelf-eiger dom en haar ganscho waarde aangegrepcn sinds den da dat het geheela volk als één man opstond, sede onzo strijders aan het front dag aan dag hi leven voor hun vaderland inzetten; on ni slechts dat : ook de arbeider in de werkplaai ook de landbouwer achter de ploeg weten, d ook zij een deel van een geheel zijn. (Bravo.) Vandaar dan ook de groote belangstellir die zich allerwege voor de staatsinstcllingen b toont. Men treeqt cr toe aan met de vraag, of i de proeven, waarop de oorlog hen gestcld heei doorstaan hebben of dat zij voor nieuwe inric' tingen moeten plaats maken. Hier vooral geld het behoorliike te crkennen en het erkende mi vaste hand "door te voeren. Het g»ldt, zich nii metslagwoorden te laten overbîufîen. H' t gelc te doen, wat beantwoordt aan de behoeften va ons volksleven, aan den Duitscheu geest en aa den Duitschen eigenaard. (Bijval.) Aan de grondslagen onzer Rijksgrondwet ka en moet niets veranderd worden. Die zijn opgi wassen uit den gesçhtedkundig geworden aar van het Dtntsche Rijk en van ziin verschillend stammen. De parlementaire vcrtcgenwoordigin in den Rijksdag staat op de breedst denkbai grondslagen. Indien zich nieuwe opgavcn vooi doen, indien nieuwe behoeften moesten blijke binnen de perken der Rijksgrondwet, dan zal d Rijksleiding t'allen tïjde aan Wenschen en aar sporingen in deze hooge vergadering — 'k be cr zeker van — ccn gewillig oor leenen z zaaklijlc onderzoeken. H t spreekt vanzelf dat de maatschappelijk "politick, waarmede Duitschland aile landen de wereld voorgegaan is en aan welks eersten aan vang ik als afgevaardigde bij den Rijksdag ko: medewerken, op dezclfde wijze voort- en volgen behoeîte verder doorgevoerd zal worden. B zijne naaste samenkomst zal aan den Rijksda een wefcsontwerp voorgclcgd worden tôt he oprichten van Arbeidskamers (Bijval), in vci b.md met de werken der Rijksda gskommissi van het jaar 1910. (Levendige bijval.) Evenzo< wordt een wetsontwexp voorbereid, waardoc de beperkingen der samenspanningsvi'ijhei van § 153 d^r'RijksnijverhMdsregeling zoude. wegvallen. (Levendige bijval.) Ook dit or.twer zal den Rijksdag bij zijn samenkomst geworder Zeker is het dat bij de regeeringen der Boncl= staten dezelfde opvattirgen beetaan, als <V>z dio ik zooeven uiteengezet heb. Zij weten aile: op welke grootsche wijze in den machtige: Duitschen Bondsstaat, het initiatief van ee: diepingrijperde wijzigirg van uit den hoog genomen geworden is. Ik behoef te dezer plaat over dat o'nderwerp niets meer te zeggen. Wat de Censuur aangaat., ik ben gaarne berei de vrije meenir.gsuiting tôt haar recht to helper voor zoover het de belangen van het vadej land en der oorlogsleiding niet schaadt. Zeker beperkingen kunnen nu, in den ooilog, niet tei zijde geschoven worden. Daarbij is de pers ~!if in staat to zien of mededeelingen of besprekir gen die zij doet, schadelijk zijn voor onze mil: taire belangen. In zooverre zijn hare leidin en het nazieht noodig. Tegenover de streng censuurmaatregelen in andere landen, zijn w thans in den toestand van een apeler, die vei plicht is met open kaarten te spelen, terwijl d vijand de zijne zorgvulclig verdoken houdt. Ieder van u, mijne heeren, heeft gelezen ho beslist heer Clemenceau nog lsatstledec, ieder toegeving op de censuur van de hand heeft g« wezen, dezelfde Clemenceau, die, als uitgevc van den Homme Enchaîné, met de grootsto vei bitteiing tegen de censuur streed. (Opschudding luistert-, luistert ! ) Het ia echter mijn ernsti streven, wantoestanden en gereehtigde klachte te doen verdwijnen en er den terugkeer van tego te werken. In dieh zin hebben reeds onderhar delingen met de militaire ambten plaats gehac waarvan de uitslag een dekreet is van den hee oorlogeminister van 18 November, dat rekenin houdt met de wenschen der pers en van de Rijksdag betrekkelijk het verbod van dagblade: en het tôt stand brengen eener engere verhot ding tusschen de uitgevera en de censuur. lie beji ernstig voornemens op dezen weg voor te gaan, om de wantoestanden, door mij aange klaagd, zooveel mogelijk te doen verdwijne: en aan aller wenschen te voldoen. Ik hoop da het, met den tijd en goeden wil, ons allen mog gelukkcn aanneembare toestanden te schepper Hetzelfde geldt ook op het gebied van hefc vei eenigings- en het vergadermgsrecht. Met allei ernst en nadruk bid ik u, bij de aanstaande ver handelingen aile mceningsverschillen daar fc laten. Voofc hefc bespreken van parfcijtwisfcen i altijd genoeg na den oorlog. (Bijval ; geroep bij d onajhankclijke sociaal-demokratcn). Thans geld het eensgezind en vastberaden samen te staai totdafc de zegepraal behaald weze. Dat zij de zege met de wapens niet kunnei bevechfcen, beginnen onze vijanden ook reeds ii te zien. Zonder kennis van onze Inncrlijke ver houdlngen, stellen zij hunne hoop op de ver meende aanstaande Ineenstorting van ons parle mentalr leven, van ons vredelievend geregek vereenigings- en vergaderingswezen. Mlslek door eene afhank"lijke en haatdragende pers willen zij in enkele voorbijgaande voorvallet voorteekens zien van eene beginnende innerlijk< ineenstorting. Helpt deze inbeeldlng te nlel doen. Toont door de eendrachtige samenwcrkln! met de Welke gij de Rijksleiding ten dlenste staat dat ln Duitschlond enkel één gedacht geldt hctweîkallc harten vervult: het gedacht aan he! vaderland; dat enkel 6én gedacht, één wil all< gelederen des volks beheerscht : de wil om uit t< houden en te weerstaan tofcaan het einic.(Bijval', Mijne heeren 1 Van mijn hoogvereerden heei voorganger heb ik een kostbaar erfgoed overge-nomen : de verzorging onzer vrlendschappelijke verhoudlngen met OosfccnTijk-Hongarie, Tut-kije en Bulgarie. Ons verbond met deze drit Staten, dat op verschillende td^stippen geslo- sn ten werd, is gemeenzaam, maar heeft hetzelfde m doel; de verwezenlijking der nationale idealen, 3n de verzekering van het territoriaal bezit en e- hetafweren der vijandelijke aanvallen. De over-jn Wegonde waarde van deze doeleinden heeft onze =n vastberadenheid gestaald in een lang en bloedig jn strijden en zal zich ook handliaven tôt 1k t einde ie van dezen strijd. (Bijval.) et Onze trouwe bondgenoten met wie de verde-in diging der heiligstc goederen ons hccft samen-<r gebracht, met wie vereenigd op de slagvcldf n rt en in het vaderland daden van onvergs lijkbare m grootte uitgevoerd geworden zijn, verdienen mijn dank en mijne bewondering (Levendige g bijval.) Thans ben ik in de mog lijkheld, aan het huis eene gewichtige nieuwigheid mede te deelen. a (Beweging.) De kanselier deed hier de hoogerstaande mede-ij deeling over het telegram der Russische re-t gcering en ging dan voort : Mot oprechte deelneming volgen wij de ver-j: dere ontwikkcling van het zwaar beprocfde ,j. Russisch volk. Mochtehem ten spoedigste het \ terugkeeren der ordelijke toestanden bescheiden ( zijn. Wij Wenschen niets meer, dan te kunnen n terugkeeren tôt de oude gebuurzame betrekkm-n gen, vooral ook op economisch gebied. Wat be-treft de landsgedeelten Litauen en Koerland, die eens onderworpen waren aan den schepter n van den Tzar, wij achfcen hefc zelfbest-mming^- I recht hunner volkeren. (Levendige bijval.) Wij verwachten dat zij zelf dezen staatkuiyligen 0 vorm belcomen die overeenkomst met hunne verhoudingen en de richting hunner kultuur. ° Deze zaken zijn overigens nog geheel hsrgend. Beriehten, die eenigen tijd geleden door do pers n gingen, als ware over zekere punten een vaste e overeenkomst getroffen, zijn de feiten vooruit-geloopen.II Onze toestand is anders tegenover Frankrijk, e Italië en Engeland.Sinds wij en onze bondgenoo- ten ons in het antwoord op het vredesberoep van ^ den Paus gesteld hobben op den grond der pauze-lijke nota van 1 Augustus 1917, was het snood gerucht, dat het Duitsch militarism den vrede jî der volkeren bedreigt, van allen grond ontbloot. '• (Zeer juist.) £ Omgekeerd is het nu bewezen waar, in waar-7 heid, vredemoordend militarism to zoeken ia» ; In zijne rede van 29 Ocrtober 1917 heeft de Italiaansche minister Sonmno het gedacht eener algemeene ontwapening uitdrukkelijk afge-_ wezen. (Hoort\ hoort\) De reden hierom is veel- 1 beteekenend genoeg : Men kan het st^ande leger niet missen, met het oog op het innerlijk gevaar. 3 (Hoortl hoort\) Clemenceau is in zijn verstoktheid zoo ver gegsan, Duitschland en Oosteorijk-Hongarië uitdruidcelijk uit te eluiten^van de vredélievendo volkerengemeenschap, die in de 9 tockomst in de plaats van het wapengeweld zou 1 komen. Lloyd George verkkart kort en goed 1 dat het doel van den oorlog de vernietiging van 1 den Duitschen handel is. De oorlog moet voort" 9 gezet worden tôt dit doel bereikt is. De ver-3 overingszucht, Duitschland valschelijk toege-schreven, is thans door de geheimverdragen van d hot Verbond, destijds gesloten en nu door de > Russische regeering op?nbaar gemaakt, voor de gansche wereld in helder daglicht geateld. 0 Ons doel was van den eersten dag af de ver-dediging van het vaderland. (Bijval.), de ver- * zekering zijner grenzen, de vrijheid en de onaf-" hankelïjkheid zijner economische ontwiklceling. ■ (Herhaalde toeslemming.) Daarom konden wij- 5 hefc vredesberoep van den Paus begroeten. Ook 0 heden nog bezîclfc ons dezelfde geest, die het ant 'i woord op de pauzelijke nota ons ingaf. (Bijval.y Maar dit antwoord op de nota van den Paus 0 ma g door de Verbondenen niet aanzien worden als een vrijbrief om den misdadigen oorlog in 0 't oneindige voort te zetten. (Stormachtigc bijval) 6 .De verantwoordelijkheid van het voortdurend moorden en van de vernieling der ladtuur- r waarden treft alleen de machfcen van hefc Vcr-bond. (Levendige toestemming.) Zij dragen de : verantwoordelijkheid en zij zullen ook de gcvol-% gen te dragen hebben. (Bijval). Q Moge het gezegd zijn, vooral aan heer Sonnmo, n mogen de Italiaansche machthebbers zich laten " gezeggen, dat zij schuld hebben aan de verschrik-'» keliilce ineenstorting, doordafc zij de vredes-r hand van den Paus niet gegrepen hebben. S Mogen de volkeren, in Italië en Frankrijk, zich 0 zulks tôt verwittiging laten dienen. (Levendige 1 toestemming.) Voor ons kan het woord, in heb - huidig oogenblik alleen zijn : Aîwachten, uit>- houden, doorhouden t (Bijvaïï) _ fc Wij vertrouwen op God, Wij vertrouwen op " ons leger, wij vertrouwen op onze legerleidcrs, } wier namen slechts moeten genoemd worden fc om stormen van geestdrift te doen ontbranden; c wij vertrouwen op onze heldhaftige beschuttmgs- • troepen in Oost-Afrika, wij vertrouwen op de " zedelïjke kracht van ons volk. Wannecr leger en 1 vaderland samengaan, zal de zegepraal aan ons " zijn. Daaraan zult gij, mijne heeren, medehelpen, 3 ik weet het, en daarom bid ik u ncgmaals om s uwe vertrouwensvolle medewerlcing. (Slormach- tige, voorldurende bijval, levendig handge^Iap.) 1 Na de rede van den rijkskanselicr werdenvaa-wege do versehillondo partijen verklarii^gen go« 1 geven waarin zij het betrouwen en de hoop uit- 1 spreken, ten spoedigste te komen tôt een eer- ' vollen en duurzamen vrede. Voor het Centrum sprak Trimborn ; voor de ' sooialisten Seheidemann, voor de vooruitstre- , vende volkspartij Fischbeok, voor do nationale 1 liboralen Stresemann, voor de konservatieven ' graaf Westarp. 1 Het wetsontwerp betrekîcelijk een oorloga- ; krediet van 15 milliard wordt in eerste en tweedo ' lezing aangenomen en do volgende zitting bo- ' paald op zaterdag om 12 uur, met de dagorde : ' ondervragingen den middenstand botreffend ' en derdo lezing van het oorlogskredietenont- ' werp. Do zitting sluit na 7 uur. ! Overhancilalntî der nota van Trcsld. BERN, 30 Novomber. — (Zwitsersche de. pechenagontschap). — De Bondsraad deeltmede De kommissaris voor buitenlandsche aangele-genheclen der Maximalistische regeering to Sint-Petersburg, Troski, overlrandigde de zes vertegenwoordigers der neutrale Europeesehe Sta-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.