-¥jjf-eii-TwiiitIgsle Jaar, N. iS O OÜSËOHSf Huisgezin — Elgenitan »&» Zaterdag, i6 Januari 19IS. i iTinr»idfj Vraagt ge een ntensch, onverschilligdenwelken. of hij «geleerd » is, negenen-negentig maal op hohderd «al hij bevestigend antwoorden, Jv?.*» 't Is een goed teelten, wijl het bewijst dat het genieten \(au onderwijs bijna algemeen was in de lvktste twintig, dertig jaren. Maar hoevelen van die zoogenaamd «geleerde » menscheö zijn het wel 'werkelijk? Hoevelen kunnen ?« schrijven »? Letters, de eene na de andese, °P papier teekenen, kunnen ze wel nfm of meer; maar hunne gevoelens en gedachten in duidclijken schrijfvorm uitdrukken, hoevelen. kunnen het? Dat is nu evenwel nog eene soort natuurlijke begaafdheid, die door oefening en studie /tot onlwikfieling en tot rijpheid komen moet. Niet iedereen is geboren met den natuurlijken aanleg om «schrijver » te worden. Maar wat iedere#|i,^die beweert «geleerd » te hebben -«".zonder daarom een «geleerde » te .zapijst- toch zou moeten kunnen, dat is verstandig lezen, 't is te zeggen : lezen met helder begrip van den inhoud der schriftentof druksels die men onder de oogen krijgt. Hoevelen kunnen fat ? Helaas, zij zijn veeftnin talrijk dan men oppervlakkig misschien wel denken zou, en juist daarom wfeden zoovelen heel gemakkelijk bedrog!» en misleid door eene drukpers, wéljkê niet altijd zeer nauw ziet in zake eeriijkheid en geweten. Nu zoovelen bijna? géén bezigheid bij de handhebben, nïi is het de tijd om te leeren lezen met langzame aandacht en beredeneerd overleg^ Dat degenen, die daar vroeger minder gelegenheid toe had flen, deze thans aangrijpen en er nut uil trekken. Want nu is het yjioral de tijd om met overleg te lë-zèn,'jxar ineip de waarheid ten minste bij ÏVcJWdering trachten te kennen. Vooreerst is er eeiffi soort drukpers, die van onzen benacden^tqd poogt misbruik te maken om bij het volk de hatelijkste drogredes voor liefdesbetuigingen te doen indringen. Konden alle menschen met genoeg overleg lezen om helder begrip van hunne lezing te hebben, zij zouden die soort drukpers met verachting van zich afwerpen, inziende dst iiq.die hun voedzaam brood beloofde, hun feitelijk vergif toedient. Maar ook die Maden, welke hunne zware verantwoordelijkheid voor de meening hunner lezers beseffen en eerlijk volgens dat besef wölen Jiandelen, kunnen thans minder dan op andere tijden instaan voor de echtheid der tijdingen, welke zij aan het publiek mededeelen. Ziet bijvoorbeeld de oorlogstijdingen. r De dagbladen kuntien niet anders dan melden wat hun medegedeeld wordt door bepaald daartoe aangestelde agentschappen, onder kontrool der legerbesturen. Deze nu, kunnen, in 't belang hunner zaak zelve, niet alles aan de openbare klok hangen en moeten, in dat zelfde belang nog, menige uitdrukkingen weren ctie het publiek misschien liever zou te lezen krijgen. Willen we daar nu de waarheid kunnen uitgrijpen, we moeten kunnen wat men in de volkstaal noemt: -«tusschen de regels lezen », en "dit is lezen met overleg. Zoo zijn er, in de oorlogsberichten, geijkte uitdrukkingen, die soms heel wat meer beteekenen dan ze schijnen te zeggen. — « We hebben ons kunnen terugtrekken van den vijand, wiens vernielingsplan mislukt is ». — Dat klinkt nogal schoon, niet waar? He wel, in gewone taal beteekent zulks : « We hebben eene nederlaag geleden ». Maar dit staat er niet in, omdat geen legerhericht, van welken kant ook, zoo iets zal zeggen. — Ofwel: « Om strategische redens hebben wij die stellingen verlaten, welke van te gering strategisch belang waren om voor derzelver behoud veel offers te doen.» — Eenvoudiger gezegd, beteekent zulks: «We z>jn er van weggetrokken omdat we het er niet houden konden.» Aldus moet men leeren de tijdingen te lezen, om ze naar waarheid te leeren begrijpen. En wat geldt voor de oorlogsberichten, geldt ook voor zülkdanige drukpers, die met veel helklinkende woorden tracht het vc Ik te snoeren, waar zij bezig is zich van 's volks lichtgeloovigheid voor eigene zelfzuchtige doeleinden te bedienen. Men leere «tusschen de regels te lezen », dan zal men lezen met overleg en nut van zijne lezing hebben. Lsest en vsrsprsHt HET WJL Fransch Ministerzoon gesneuveld. De voorzitter van den Franschen Ministerraad M. Viviani, heeft het officieel nieuws ontvangen van de dood van zijn jongsten zoon, gevallen den 27eOogst op het strijdperk te Cussigny (Meurt he et Moselle) op de grenzen zelf dus, op eenige meters der duitsche loopgraven. 't Waren deze loopgraven die hij aanviel met zijne compagnie (4e comp. 131e1.) e Bloemisterij, Iedereen weet dat de in ons land zoo bloeiende bloemisterij, tengevolge van den oorlog, als verlamd werd, vooral omdat de planten en bloemen met meer konden uit gevoerd worden. En nu komt een tweede ongeluk het eerste nog veel grooter maken. Bij de bloemisten geschieden de betalingen over 't algemeen per jaar. De groote ontvangen hun geld uit den vreemde gewoonlijk einde December, of heel in 't begin van Nieuwjaar, zoodanig dat de kleinere bloemisten, die veelal aan de groote leveren, den 15 Januari hun geld trekken. Nu hebben de grooten weinig of niets gekregen, en de kleinen worden dus ook niet betaald en kunnen eveneens aan hunne verplichtingen net voldoen. En aldus is gansch het engrenagespel uit zijn verband gerukt. Voor de bloemisten is de oorlog nu reeds eene volledige ramp geworden. VH A3ITWÉRPEJ1. Geen enkel schip verlaat of komt in de haven zonder de toelating der duitsche overheden; deze toelating dient echter ook door den havenkapitein tegengeteekend te worden. Doch veel werk hebben zij niet voor het geven van zulke toelatingen want er is op dit oogenblik geene beweging aan de haven; enkel eenige lichters gaan en keeren. Daar geene groote schepen binnen komen, worden de kaaien niet gebruikt en zijn er geene ontvangsten. De enkele schepen die de bassijns binnenvaren betalen de gewone taksen, behalve de lichters, die te Antwerpen de granen en bloem brengen, bestemd voor de voeding der Belgen. Door tusschenkomst der verschillige diplomatische komiteiten komen deze schepen vri] in de haven. Men zou zich een gedacht kunnen vormen van het verlies in werk en in ontvangsten, die de stad en het land ondergaan, op het oogenblik dat bijna gansch de bevolking moet ondersteund worden, door de volgende cijfers : In 1913 kwam in Antwerpen's haven omtrent 14 y2millioen koopwaren, terwijl in 1914 er enkel 8 y2millioen ton binnenkwam. Sinds einde Juli zag Antwerpen geene zeeschepen meer binnenkomen. Het verschil van 6 millioen ton koopwaren vertegenwoordigt het broodgewin van duizenden werklieden. Hier volgen nu de cijfers die het verlies aantoonen, ondergaan door de schatkist en de gemeentekas : In 1913 kwam er in de gemeentekas iets meer dan 7 millioen door de uitbat.ng zijner zeeamchtingeili terwijl de stad tot einde November 1914 nog geen 4 y2millioen frank ontvangen had. December zal er niet veel bijgebracht hebben en het verlies zal omtrent xirie millioen frank blijven. De kaairechten die ten voordeele van den Staat en de Stad zijn gaven in 1913 eene ontvangst van 3 millioen en nu omtrent 1 y2millioen frank, dus nog een verlies van 1 % inillioen. Gezien de gezamenlijke ontvangsten eene vermindering van 4 y2millioen frank ondergaan voor 1914, blijven de uitbatingskosten dezelfde, daar gansch het personeel moest blijven betaald worden en de onderhoud van het materiaal ook dient bekostigd te worden. Het personeel van de haven telt ongeveer 400 man. Een vijftigtal bleven op hun post tijdens de beschieting en nu ontbreken er enkel nog een vijftigtal. Het meerendeel der vluchtelingen, tijdens de beschieting, bediende zich van het stadsmateriaal, om naar Hansweert te vlichten. De slepers brachten de lichters en Rhijnschepen, die de haven wilden verlaten den donder- en vrijdag, 8 en 9 Octo ber, buiten gevaar. Gansch deze bestendige vloot heeft de vluchtelingen kosteloos vervoerd. Ook de laatst gebleven engelsche, belgische en andere stoomers vertrekken opgepropt van vluchtelingen. Men schat dat op die manier, ongeveer 50.000 Antwerpenaars zijn vertrokken. De stadssleepers waren buiten gevaar te Hansweert ofschoon de overheden hun vertrek niet had toegelaten: men begrijpt moeilijk dat deze schepen in de haven zijn moeten terugkeeren, waar onmiddellijk tien dier schepen opgeëischt werden; door de duitsche overheid. Aldus zijn ei zekere schepen met kanons gewapend geworden en te Passchendaele en elders in Vlaand eren «tegen de Belgen gebruikt.. Telkenmale dat de Duitschers de booten der Stad gebruiken, wordt het personeel dat anders het gewoon stadspersoneel is, vervangen door duitsche soldaten. De Stadsbooten verzekeren den dienst tusschen SteAnneken en Antwerpen en de stad ontvangt het overzetrecht van de (dat 5 centiemen is) uit Antwerpen vertrekkende booten, doch de stad ontvangt niets voor de vertrekkenden uit SteAnneken en niets voor de rijtuigen,' noch voor het gaan, noch voor het keeren.1 De zware overzetbooten van den Staat en de booten van het Land van Waas! zijn vertrokken naar Vlissingen den vrijdagmorgen, eveneens met honderden ■ vluchtelingen. Hoeft het gezegd dat er hoegenaamd geen werk aan de haven is ? Eenige schepen geladen met kolen eni de reeds genoemde lichters ter beschikking van de diplomatieke personen van Amerika. Dit is alles, dus niets voor de dockers.' * * * De belgische militaire overheid nam.,! voor de haven,vóór en na de beschieting,: de volgende maatregelen : Men dacht er eerst aan de 32 in Engeland genomen schepen, weg te brengen,; doch Holland weigerde den doorgang doori de Schelde. Wij moeten er seffens bijvoegen dat Holland hetzelfde verbod deed aan Duitschland, die de schepen, in de haven gevonden, ook wilde wegbrengen. Op die Hollandsche weigering heeft de engelsche bevelhebber bevolen een cylinder te doen dinamietceren van het machien van elk aangeslagen schip, dat aldus zou gedwongen zijn te blijven. Dit zijn de hevige ontploffingen, die de Antwerpenaars zoo hevig opschrikten,1 tijdens den strijd rond de forten van, Waelhem. Den donderdag 8 October werden de vier sluizen door de Belgen verstopt.; Deze verschillige maatregelen waren noodig, men begrijpt het gemakkelijk, om! den aftocht onzer troepen te dekken. Men! wilde de Duitschers beletten de lichters! te gebruiken om de bruggen op te bouwen en deJ3elgen te achtervolgen. Men wilde ook beletten dat belgische en andere schepen konden weggebracht worden. I E PER. De stad IJper, oude hoofdplaats van de provincie WestVlaanderen, gelegen op de Ieperlee, op 51 kilometers ten Zuid-Westen van Brugge, een der merkwaardigste steden van België, wier versterkingen in 1855j werden gesloopt, werd in de zeventiendeeeuw viermaal door de Franschen inge-^ nomen. Deze schoone stad, werd met hare) prachtige gebouwen, beschoten en gedeeltelijk vernield, waaronder voornamelijk^ de Halle en de hoofdkerk. De Halle, welke op de Groote Marktlprijkt, is het merkwaardigste gebouw,in zijn soort, van ons land.| Ten jare 1200, werd de eerstesteen ge-i legd, door graaf Boudewijn IX; het geJ bo'uw werd slechts in 1304 voltooid. In het midden van den Zuidergeveljstaat het reusachtig vierkant Belfort, 70lmeters hoog.■;,[) In het midden van den gevel, metende1 152 meters, staat het beeld van Onze;Lieve-Vrouw; van Tuyne, patrones der!stad, die zij redde, volgens de legende,!tijdens het beleg dat plaats had den 16e Juni 1383.j Aan den Oostelijken kant eindigen de Hallen door het «Nieuwwerk », schoon' gebouw van het Hergeboorte tijdvak. Het Stadhuis, tusschen dit gebouw en' den kleinen Noordergevel, in de XIVe eeuw gebouwd en verscheidene malen' veranderd na den brand van 1498, heeft! vele ruime en kunstig gebeeldhouwdë^galen. Op het eerste verdiep treft men moderne schilderijen aan, van Pauwels (1872) envan Delbeke (1891). Ten Noorden der Hallen is de SintMartenskerk, gewezen hoofdkerk, een de» prachtigste kerken van Vlaanderen. . Rechtover het «Nieuwwerk» staat de Conciergerie, gebouwd in Hergeboortestijllj Daarnevens twee huizen met puntgevels'j in denzelfden stijl. De Noorderwijk, in! de nabijheid, bevat nog talrijke huizen met puntgevels en gildenhuizen. Ten Zuid-Oosten de Halle; op de Lage Markt, staat het vleeschhuis, gothieke' Halle, met twee puntgevels, waarvan de ondersta verdiepen van de XIIIeeeuw dagteekenen en waarvan het eerste very diep het «stedelijk museum » bevat. ij In de Rijselstraat, ten Zuid-Oosten detfHallen, heeft men het Godshuis BelleJtoevluchtshuis voor oude vrouwen, onvstreeks 1279 gesticht.'

Er is geen OCR tekst voor deze krant.