i ?oor Beigii S centiemen, voor Kederïjffid 5 cent het nummer | VIJFTIENDE JAAR Vrijdagr 23 Jartuari 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brasse! ABONNEMENTEN: 1 jaar 6 maand 3 m. lielgiiy vracktvrij fr. t/<,00 7,50 4,00 Nederiand, i i 20,08 10,50 8,80 Ânderelanden ■ 32,00 16,00 8,00 Men kan inschrijven op aile postkantoren De inschrijven voor een jaar ( f 4L frank), kcèben recht op une gratis boe\enprmu en een ftfUuttrecrd néWIfktch bijvoegtel van 8 blads. Vlaamsche Gazet Nr. 23 Vrïjdag: 23 Jartuari 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brnssel ÀANKONDIGINGEN 4» Bladzijde, per kleine regel „ . . Ir. 0,30 l'Bladiijde . 1.00 2'Bladzijde .«. • • • • tr. \ an i 3,00 Reehterlijie eerherstellini«n . > *,0# ————^— ■— ibii > ■ » ■■ r""»——an» fSoofdopsteller-Eigenaar : JT7I/ETJS HOSTE, BRUSBEÎ van BRUSSEL, VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK BBSTtTUR EET BED AOTI3 TELEFOOH MO Een Friesch Ûichter Waling Dijkstra Wat Guidia Gezetlé, De Bo, Hugo Verriest en Stijn StreoDvsls voor West-Vlaanderen/ Wâ-reri of nog zijn, diat akes is de nu on lang s ovèrleden dâohter en phi'.alôog Waling B'ijk-fctrâ voor Frieslàhd geweest. Hij was dachter, hotewei minden- begaafd'. als Gezel'lle, taalkundige en folklorist als De Bo, prettig vertel'ler ails Hugo Verriest -en... ■bakker aïs Streuvels. Ik zou die vergedijking kunnen doortrekiken, want ex bestaam nog m'eaf punfeen van overeenikomst riiet ail een tusschen Dijikstra en onze West-V 1 aamsche strijdlers voor het beboùdi van eigen taal en eigen aedlen, rnaar ook tusschen de Frie^en en d!e West-Vlamingen in het algemeen, en ook, zeker ni et filet minst, tusschen de; stre-ken, welke zij bewonen. Evenals Wcst-VlaaiKlbren is Frieslandi een kustpirorvincie, een laagliggendl gjawest aan de, Noiordzêe, met een hieerlijik ver.leden en eien solfiât Van overieveringen ; een lancL bew'oondl doo-r een taai volk, dat z-àker niet van eigen-zinnighieid is vriji te plèiten, maar toch ifoard:-nekkig "Vasthoudt' àan ailes wat het onder-soheiden kan van zij ne buren; een streetk be-zaaid met ontelbare « doode. steden », 'heel mooi in bonne schilderachtige verlatenheid en romantische stilte, maar dood, dlood, dlood', zondeiii hoop> op he.rLeving. Het ideaajl; va.n Gezel!!e, de beoefening dfer landlstaaT, was ook dat van Waling Dijkstra. Nauwelijiks was hij er in geslaagdl het bakkers-leven vaarwel te zeggen en als klerk aange-nomen te worden d'oor een uîtgever te ï rane-Iker, of 'hij zette zich ernstig, aan den a.rbeid en weldlra, in de jaren veertig, ('hiji werdl in 1812 gieboren) zagen zijn eerste versjes het lieht. Geschreven mat het dbel door de een-voudiige lieden van het ]j!atte.land begrepen te worden waren zijn gediahiten missehiien niet van a'ilereerste letterkundig ge:halte, maa.r \\iat - zie aan literaire waarde rnisten \v;erdl vergoecî door d'en fijnen -humor en de frischheid van klank en rijm. Ware Waling Dijkstra in plaats van in Friesland;, in een onzer Ykiam-sche dor-pen geboreni, ze'ker zou hij een d'er voorman-nen onzer Beweging geworden zijn. Luister maar eens naar die ééne stretfe uiit het ge-diohit: « D<e Fryslke Taeil » : Tmiiier moa.t ik smculen<J îxcawo : FrysJâns sprake rnoat forgean En oan forfal fen krefben stjemtî, Hja is to'n oin on km net niear bist-ean; Mar ik scil sbride, sa lang ik stridie kin For Fryil'âns tae-1 en frij© Fryske sin. Is het niet a.ls las men Gezellile's : « Gij. z-egt dit 't V'iaam'sch te niet zal gaan ? » Doe:h) zij.ne werkk rac^hit wendde hôj' niet al-Joen aan tôt het dichten van voilksgezangen ; ook verte llingen en vooirdlflaehteni benevens een « Le>^con FrisiçUimi » — dat ma alweer aan een West-Vlaamscih werk: Pastoor De Bo's a Idiioticon » d'enken dOeit—, een in het Nederlandsoh uitgegeven boefe (twee deelen). « Het Friesolxe Vol'kslfeven » en een Friesch Woordenboek veirschienen van zijne handi. Alsof dit allés nog niet genoeg was, werkte hij cpk nog mee aan vele Tijdisohiriften en jaar-boekjes welke) — evenails in Vlaanderen ! na een min of meeir Janggerekt bestaan, dat steedls een lijd'ensgiesc'hiederw's werd. (ook voor de beurs van dlen uitgever), aan bloed'ar-moedle bezweken. Voot zoover ik weeit is al-leen nog in leven het nu zoowat vijf-en-twintig jaar bestaandie « Sljucht en Rjucht» (Oprecht en Eenvoudig), dat overigens een respektabel aântal lezers .heeft. Daarbij1 was Dijikstra ook nog voorzLtte>r en later eere-voiC'rzitte.r van. het « Fnsk Selskip» en bestond er voor foem geen girooter genoegen dlan heel zijn iand tôt de kleinste ge'huchteni toe af te redzen en die men-schen jtildaar te bezorgen wat 0: winteravond-pret», of, om het eenis in «het Friesch te ze-g-gen, w:lat « winterjouine-nocht ». Een echte stoere F ries was Waling Dijkstra, dlie trotsch ging op zijn F.riesch-zijn zooals all'e Vkimingen het zouden moeten zijn of hun Vlamdngschap. Hij kende Latijn en Nedlerlaindsch en ook w^l wat Hoogduitsch, doch wou niets te maken hebben met wat 'hij a Frainsohen Avind noe^md'é ». Van Molière vertaaild'e ihi^een paar b.'ijspe.lien, doch zooals die h. Cannegieter het diezer dlagen in eeji waardleerend woord aan den Firieschen zanger gewijd. sohreef : « Fransoh -heeift 'hdj nooit wil-len l'eejen ofsChootn hij er de gelegenheid en de bekwaamheid tô»e .hiadi. Deshalve heeft hij Molière met. wiepo hij cAveepte naar d'e Hol-landische udtgave voor zijn db^l bewerkt ». In Waling Dijkstra, die mï op 93-jarigen leef-tijd heenging, veriiiest l'"riesLa:rbdl een zijner beste zonen, die Friesche taa,!1 een haren vu-jigste en meest gewaarde verdiedigers. MauTiLs LiesenborgHs. NEDERLANl) De Groothertogin van Luxemburg in Den Haag De groothertogin van Lnxeinburg woonde Woensdagmorgen vroeg de mis bij in de katho-lieke kerk der Parkstraat en ontviiiig om 11 uur een tegenbezook van do koningin-moeder. Te-gen half twaalf bogaf zij zich met de konmgm-moeder naar het Mauritshuis, waar zij de zaal met de werken van Rubens en Van Dyck, de primitieven en de Holbeins, ^de sohilderijen van Rembrandt, Venmeer, Dou, Bronwer, Jan Steen, Terbovgh, Rnysdad, enz. bezichtigde. Daarna werd een rijtoertje gemaakt door de stad, tôt Sclieveningen. 's Namiddags werd een autorit gemaakt tôt Loidên, waar zij oen ijsfeest bijwoonden. 's Avonds gebruikten de beide vorstinnen een familiemaal bij de konijigin-moeder en begaven -Ach daarna naar het Koncert-gebouw, waar door het Haagsch gemeentebestnur een konoert aangeboden was. Het drama in Den Haag De man die Dinsdagavond zijn minnares doodschoot en daarna poogde wch te zelfmoor-den is Woensdag in het ziekeninuis overleden. Het is gebleken dat jaloerschiheid de drijfveer zijner miadaad is geweest. ENGELAND Nieuwe werkstaking te Londeri Londen, 22 Jan. — Do kooldragers der stad Londen zijn in staking gegaan en taigeveer 10,000 dezer arbeiders staken tliaais. De stakers eischen eene loonsvorhooging van 10 oentiemen per ton, te laden of tehni-^ af te leveren kolen. Zij stellen nog andeire eischen, door do kooplie-den op 35 tôt 40 centiemen i>er ton kolen ge-sdliat. Thans krijgen de laders 90 centiemen per ton, de voerlui 80. feanSijk De lijkplechtigheden van c-»eraal Picquart op Staatskosten Parijs, 22 Jan. — Tengevolge der persoon-lijke tusschen ko mst van den h. Don nier gue, voorzitter van den ministerraad, nabi,j de leden der familie van generaal Picquart, liebben de-zen er in toegestemd dat de lijkplechtigheden van den gewezen minister op staatskosten zouden plaats liebben. Ontploffing. — Negen gewonden Lo Havre, 22 Jan. — Eene ontploffing viel voor in eene ijsmakerij te Le Havre. Een leid-buds van ammoniak is namelijk gesprongen. Ne-gen' arbeiders werden gewond. EEN VLIEGTOCHT MET H1NDERNISSEN Barones Vaiighan en een harer kinderen in gevaar Parijs, 22 Jan. — Dit Beaulieu meldt men dat een nogal angstwekkend voorval sisteren plaats greep bij een opstijgin^, welke oarones de Van^han met een harer kinderen deed als passagiers op liet watervliegtoestel van den vlieger Maicamp. Tijden6 den dag had Maicamp reeds met verso'hillende passagiers oyer de zee gevlogen. Hij deed zijn laa.tste opstijging met de barones en een liarer kinderen, toen op den stond dat hèt toesfcel 't wate-r verliet, een der « vlotters » een baarkop trof. Door den senok schoot een steunsel los en trof de soh.roef, waar-van de bladen werden verbrijzeld. Dit had tôt gevolg dat het vliegtoestel achternit in zee stort"^. Èen autoboot vaarde dadelijk den Vlieger en zijn passagiers ter ljuln en deze werden beliouden naar den oever gebracht. DUTTSCH L AND Na de voorvallen te Zabern Straatsbiurg, 21 Jan. — De stadliouder graaf van Webel is uit Berlijn tfrug-gekeerd en heeft den minsterraad ver&lag gedaan van zijne reis. Naar men verneemt, zal er voorloopig geen verandering in de regeering komen: de oplos-sing der krisis i6 echteir ail een uitgesteld, om-dat men het nemen van ontslag in een bijd, dat de gebeurtani^sein te Zabern hun naweeën nog doen gevoelen, wil vermijden. De Duitscne militaire zending De Kolnische Zeitung verneemt uit St-Peter.v burg: De Russisclie pers betoogt, dat de Duit-sche militaire missie, zonder voorafgaand overleg met de Hussische reigeering naar Tur-kije gezonden, de belangen van Rusland schaadt. en ùs betrekkingen met Duitschland in gevaar brengt. De Duitsche regeering moge inzien dat een goede verstandhouding met Rusland voor de toekomst van meer beteekenis is dan een tijdelijk sukses en dat vrede met Rusland een der grondstellingen der Duitsche staatkunde moet zijn. In Duitsche diplomatische kringen betoogt men echter dat dëze mis^iie op aanvraag der Tnrksche regeering en niet door "het aandrin-gen van Duitschland zelf naar Turkije is gezonden.Uitspraak in het Tilian-proces Berlijn, 22 Jan. — Gisteren werd door den Hoogèn Krijgsraad opnieuw uitspraak gedaan iin, het Tilian-proces. Schleuder en Hinst wer-d)en elk tôt 6 weken, Hoge tôt 3 weken ver-sc\herpt kamerarrest veroordeeld. Schmiidt werd tdt, 4 weken licht-arrest veroordieeld, ter-wfjl de aa.nklacht tegen Luitenant Tilian deels . is ingetrokken, en hij overigens is 'vrijgéspro-ken. Ook Pfeiffer werd vrijgesproken. Het Tilian-proces stond, naar imen zich iher-inneren zal, in nauw verband met de bekende Krupp-zaak in den zomer van verleden jaar. Daarbij werden luitenant Tilian veroordeeld tôt 2 maandl gevangenis en ontslag uâit den dienst, evenals Hinst. Sahrnldt werd tôt 2 1/2 maand, Hoge tôt 43 dagen en Pfeiffer tôt 6 •maand' gevangenisstraf veroordeeld. De Hooge Krijgsraad heeft thans dit vonnis herzien en de straf idler beklaagden aanmer-kelijk veiminderd of hen vrijgesproken. SPANJE Een dorp vergiftigd. — Tachtig zieken Madrid, £2 Jan. — Uit Mur cia meldt m en dat 80 personen er worden vergiftiigd, na be-dorven varkensvleeich te hebben giegeten. Veertig verkeeren in sterveriegevaar. TURKIJE De boykot tegen Griekenland Weenen, 22 Jan. — Blijkens een telegram uit Kor.stantinopal craat de Turlcsche regeering, ondanks haar beloften, de boykot van Griek-6Che waren in Turkije niet tegen. De boykot neemt nog steeds grooter afrnetingen aan. Turkije en de kwestie der eilan ~n Konstantinopel, 21 Jan. — De Tàniri, orgaan der Jong Tiirken, scluijft ovet het besluit der mogendheden inzake de Egieiàche-eiland'en: « Europa is het nieuwe jaar met een daad van onrechitvaard/igheid begonnen. Zooa's het Griekenland ten koste van Bulgarije Kawala 'heeft afgestaan, ontneemt het Chios en Myt.i-lene aan Turkije ten bate van Griekenland. Deze onbillijkheid zal Turkije en Bulgarije tôt elkaar brengen. Beide staten, aangevuurd d'oor denzelfdten haat, zullen niet aarzelen een voor hun veiligheid onmisbaar verbond te sluiten». ^ . AMERIKA Het Panamakanaal Panama, 22 Jan. — Kolonel Goethals, de hoofdingenieur van het Panamakanaal, heeft verklaard dat er thans 30 voet water staat in de Culebra-doorsteeK, waar onlangs grondver-schuivingen hébben plaats gehad. iïen groote oceaan-stoomboot zou zonder bezwaar het ka-naal kuninen doorvaren. Hij is van plan met Aprxi d)ie proef te nemen. JAPAN Vluchtelingen in een grondspleet gestort Toltio. 2-2 Jan. — Bij Kagosjima zijn 300 vlnchtelimgen in een door de aardbevingen ôntstane spleet gestort. Men heeft er ongeveer 100 leunnen redden. De vulkaan op Sakoerasjifnij. ig nog altijd in werïdiig. Wintergtzicht in Terkameren-Bosch te Brussel EEN HOEKJE NABIJ DEN TOEGEVROZEN VIJVER S 1 Boewel het gnre weertje nu reéds. lang aan- ne nialen zâg men er den thermomeber tôt 2 lioudt, b'es|:aat er wepiig kans dat er in de eer- gradien onder het nulpunt dalen. Sedert Maar Sto dagen eui verzaclitm^ van liet wed'er zou dag -n-oa-v lut or aanhoudeiid ! întvtden. Lan shejn do Pchelde en met nàme rond Teh In .iniren liebben wij zulken kouden winter yiCljle z}jn uitgest-rekte weiden ondev water g< met g&had en wij moet en ^el tien taaracliter- lof) tl,an, mot oene dikke ijskwst bc mit gaan, om een winterseizoen te vmden met dek,j.. aan den Rsclipold^r is een ijsvlakte va zooveel gnre dagen als wij thans doorleven. wel m hektaren grgS, waarop honderde Dooh indien het weer met verergert mogen •scliaatsenrijders naar hartelust hun sport b( wij ons nog troosten met de gedaente dat men f in jaren zooals 1892-1893 veel harder winters ' ' . ,2ekend heeft. \ oor de heiliebbers van ait wmtersport : Te Brussel is de koude overigens nog lang zoo voor waar oen sohoone tijd, doch laten zi, aroot niet als op a.ndere plaatsen in België. Se- <>1.1 lerlcieen onzer due thaiis een warm vuu de<rt tien dagen heeirsc.ht namelijk in de Arden- vmdt, er aan denken dat er in deze dagem ve< lien een Siberisclie koude en reeds vers chai de- ongelukkigen honger en koude lljden. liiUÊI UT «iE\S Van unzen. berichigever • Gentsche Vrouwenbonei De voordracht door Mev. Drucker m het No-tarissenhuis gegeven werd talrijik bi]gewoond. De spreekster haalt teksten aan van groote mannen uit aile tijden, die den* arbeid ver-fclaren voor liet heiligst, onvervreemd'baarst ei-gendoni dat de mensoh bezit-. De zoogenaamde besohermingswetten voor de arbeidende vrouw zijn eer een beletsel tôt het eerlijk verdienen van haar brood dan eene we-zenlijke bescherming. De vrou.wenarbeid is met een produkt van het huidig maêhinewezen, maar is oud als de gescbiedeiiis, reikt zelf s nog verder. Gedu rende de lijfeigenschap bestonden groote ateliers waar slechts vrouwen werkten. Met den arbeid' Voor loon begint in de 13e eeuw de strijd der mannen tegen vrouwenarbeid. De spreekster behandelt de wetgeving op vrouwenarbeid in Engeland,Frankrijk,Duitschland, Zwitserland, Xoorwegen en komt dan te-rug op haar vaderland Nederiand. Zij bewijst dat al die besohermende wetten de vrouwen reeds uit 15 bedrijven hebben geweerd, waaT zij vroeger de meerderheid waren. Het gevolg daarvan, is : overrompeJing def sledht bozol-digdo vakken door de vrouwen, Wat de mannen haar weer kwalijk nemen, de uitbreiding der prostitutie, en eindelijk een stijgend en ju-ist besef van deze waarheid : dat aile bescherming gelijkelijk mannen en vrouwen moet treffen, die onder on^unstige voorwaarden ar-beiden;De spreekster werd toegejuicht. Vele propa-gandabrodliures over dit onderwerp werdçn ver-kocht. . Vlaamsoh- en Liberaalgeziode werking Zou Gent zâoli nevens de vrienden van Ant-werpen en Bi*us"sel te weer stellen ? De jongste vefgadering der V laamsche Libérale Vereeniging laat het ons liopen. Besloten werd: : de benaming der vereeniging in den volgenden -zin om te zetten « X laamsche Liberale vereeniging van het Arrondissement Gent-Eekloo », dit op aanvraag van vele vrienden van den buiten^dit zal, voor de propaganda onzer gedachten van het. erroot-ste nut zijn, meer voeling, meer sarnenwerking tusschen dorpeling en spedeling. Op deze vergadoring zijn belangrijke voor-stellen geflaan, weJke een vurige maar loyale bespreking hebben uitgelokt, en die gezien het late uur niet zijn ku'nncn afgehandeld worden. Vrijdag a. s. worden de leden nogmaals op-geroepen, om de werking der Vereeniging vast te stellen. Aan de Liberale Vlamingen van het Arrondissement is het nu plioht zicJj aan te sluiten 1 De « Prijs van Rome». De groote prijskamp van Bouwkunde, ge-zegd «Prijs van Rome», wordt dit jaar ander-maaJ te Antwerpen. De Gentsohe kunstfaam zal er sterk verde-digd worden door jeugdige stadgenooten, die in de bouwkunde reeds heel wat bijval verwieY-ven, en die voorzeker hun intrede best zullen doen. Zeè Gentsche mededingers hebben namelijk hun toegangsexamen tôt den prijskamp afge-legd, en zullen met de beste krachten van Antwerpen, Brussel en Luik, een 25-tal medekam-pers samen, in de maand Mei aanstaande vooi twee dagen in loge gaan. Het zijn: Emiel De-leux, eerste groote prijs van onze Koninklijkc Àkaaemie van Schoone Kunsten ; Ka.rel Bar er Paymond Van den He<xle, iii^gelj.iks eerste prij-zen der Akadèmie ; verder De Bondt, gebroe ders en De Moor. De Begrafenisplechtighedcn van Ledegouwe In den killen, droeven, grijzen wintermoi gen is het stoffelijk overscliot van den al t vroeg gestorven diahter Ledegouwer, dat va Parijs naar Zoveneekon, zijn geboortedorï werd overgebraoht, Woensdag aldaar ter aar gedragen. Vanuit Gent was een talrijke aroep vriende van den over leden dic'hter naar Zeveneeke ge.trokken, om er hem een laatsten groet "t brengen. Daaronder bevonden zich o. m. dichter Ker De Clcrcq en Dr J GOossemaerts, beide le raars aan het Koninklijk Athenœum te Gen Dr Jules V7an Boy, Dr Paul Van Oye, Mare Minnaert, Gust. Van Hecke en een twintigti st u den ten. De studiekringen a 't Zal Wéi Gaan » e de « Heremanszonen » waren dpor hun vaai jdels vertegehwoordigd. Deze groep volgde 1 I Ztweneeken de beproefde familie Verdunr naar liet gemeentekerkhof, waar bij liet gr; J door den h. Marcel Minnaert een kort en tre • fend vaarwel werd uitgesproken. In het stèrfhuis Werd daarna rouwbekla I gebracht. Ook werd er in de eenvoudnge stl | die'kanior van den verdwenen vriend, in c tegenwoordigheid der diep bedrukte ouders, b sloten zijn nagelaten werk, verzen en proz: in den loop van dit jaar in boekvorm uit 1 geven. De dichters .«îterven niet. Het moge een troo: zijn voor de familie en de vrienden van Led-gouwer, den goeden, schoonen jongen die, c Vlaamsche letterkunde ten spi.jt, de heerlijl belofte welke hij ons bracht, helaas niet tôt ee rijpere daad voltooien kon... Voor het Nederlandsoh Tooneel Het Komiteit tôt Bevorderiug van h< Gentsch Tooneel_ heeft in een zitting, Dinsdaj avond gel'.ouden, besloten de groote openbai vergadering, waar de toestand van onzen Ni derlandschèn Schouwburg en de middelen U verheffing van het gesproken tooneel, moete b-liandeld worden, te houden op Maandag Februari, om 8 u. 's avonds, in 't Vlaamsc Huis. Door middel der dagbladen zullen al Gentsche tooneelvrienden tôt het bijwonen d-^ zer vergadering worden opgeroepen. Te dezer vergadering zal zuiver principie worden voorgearagen een opstel, beivatten de noodzakdijke verbeterinaen die van stad wege aan de zaak van dên Nederlandsclic Schouwburg moeten toegebraclit wofden. D | opstel zal vervolgens namens de Gentscl | tooneelvrienden : letterkundigen, kunstenaar ' Vlaamsohe strijders, het genieentebestuur voo gelegd worden. Tôt dusyerre zijn tôt het komiteit, dat ni sluitend uit Vlaamsche letterkundigen b estas en dat zal bestendigd worden, toeigetreden, .< , lih. Rerië de Clercq, Gustaaf d'Hondt, P. Verbauwen (als hisJtoriesehrijver van h< Gentsch Tooneel). Richard de Cneudt, AKoi Sevens, Lambrecht Lambrechts, Frans Tliir Paul Kenis en Gust. Van Heoke. Aan verschi lende letterkundigen wordt nog crovraagd vs dit komiteit deel uit te maken. Algemeen wordt te Gent van de werking ve het komiteit tôt Bevordering van het Gents( Tooneel het beste verwacht. « Vrije Wolken ». « Vrije "Wolken » is de mooie titel van li-tooneelspel in drie bedrijven van den Tsjee se hen .drama tu rg Jaroslav Kvapil, dat op 3 F bruari a.s., als vijfde kunstvertooning in d< Nederlandschen Schouwburg wordt opgevoer Deze vertooning zal worden voorafgegaan do een inleiding over Kvapil door den le't.terkunc ge Gustaaf van Hecke. We twijfelen niet of deze vertooning, wel | van een hooge en' diepe kunstwaarde zal zij j zal de belangstelling van (het ganscilie intelle | tueele Gent treldken. I De Voertaal van het Lager Onderwijs Het débat in de Kamer Het débat,' dat Woensdag in de Kamer plaats vond over de kwestie der voertaal van het lager ondierwijs, is in aile opzichten be-iangwekkend geweest. < V olks verte gen woo rdige r s van aile partijen en zelfs Walen zijn opgestaan om het in de wet schrijven van het beginsel : de moeder-taal voertaal van het onderwijs, te verdedigen en tevens het vervroegd aanleeren van de twee de taal te bestrijden: De Regeering heeft bij monde van minister Poullet .— die nu zelf den (kop heeft inge-drukt aan de legende, dat hij een Vilaamsch-gezind minister was — stand zien kiezen tegen de rechtmatige eischen der Vlamingen en — welke sohromelij'ke pedagogische dwaiing in den mond van een minister van onôferwijs! — het vervroegd aanleeren der tweede taal zien aanprijzen. Wij hebben ten slotte eene fraktie van de katho'lieke Vlaamsohe groep, met de h.h. No-bels, Veraohtert en Maenhaut aan '"t hoofd, eens te meen; venraad zien plegen en een amendement zien indienen, dat de deur open-làa.t voor allé misbruiken en de droevige eer genoot, door den h. Woeste, den eeuwigen vijanc' der taaleischen, verdediigd te worden. Wij zegdien daareven, dat volksvertegen-woordâgers van aile partijen de eischen der Vlamingeç hadden veirdedigd. De h. Augus-teyns opende het vuur en sprak, zooals altijd, Nederlandsch., een voorbeeld dat wij niet genoeg kunnen aanprijzen. In een kêrnachtige r>p<le brandmerkte hij het stelsel, dat te Brussel en voorsteden en in andere plaatsen heerscht en alleen de a^igemeene geestesont-wikkeling. benadeelt. De .redie van den h. Vandervelde was uit-stekend, voor ièmand die feîteilijk geheel bul-teh de Vlaamsche beweging staat. Moohten al de B.russelsche vx>l k s v ert ege n woo rd à getrs zooals hij een.helderen kijk op de Vlaamsohe taalbehoeften krijgen, en het taal'vraagstuk zou spoedig opgelost zijn. Met klem verdeddgde de h. Persoons het amendement der Vlaamsche ldberalen, er daarbij nadruk of> leggend, dat de kwestie der J voertaal er eene van opvoedlkundâgen aai'd is, waarin de huisvadex niets te zien heeft. Zijne rede was in aile cprâchten de '. ertolking _ van het Vlaamsche libérale standpunt. e- Uit de redie van den h. Ozeray stippen wij 11 alleen aan, dat hij de Duitschisprekende be-J volking van den Eux e m6iurgschen uithoek geheel wil verfransohen. s De h. Franck toonde zich zeer bezadigd en , ontleedde met veel overredingskracht de vier ^ begînselen waarover de vetrschililende amen-dementen het eens zij.n. PIet amendement dat hij met de mede-onderteekening van de hh. Van Cauwelaert, K. Huysmans, J. Delbeke, r Persoons en Hendrickx inddende, vat op wor- - treffelijke u^jze de eischen der Vlamingen sa- - men; wij koesteren dan ook de hoop, dat er e genoeg helderziende Kamerleden zuillen te Q vinden zijn om dit amendement ten slotte te j doen zegevieren. Wij sprake n reeds hooger onze meening n uit over het standpunt door minister PouJlet 11 ingenomen. "t W7as waarlijk erbarmelijk te zien e lioe hij schermdie met allerlei slappe beweeg-é redenen om de to'epassing van het beginsel der s- moedertaal als voertaal niet in de wet vast te leggen en het vervroegd aanleeren der twee-de taal in de hand te werken. Als een magere voldoening kunnen wij alleen aanstippen, dat n hij het Leuvensch voorbeeld, waar het i- Fxansch tôt voertaal van den 4on graad is in-° gesteld, afkeurde. O'ver de andere sprekers willen wij kort zijn. f. De h. Lemonnier verdedigde met veel bom-bast de vrij.heid van den huisvader om zijn S kind in taalopzicht te verbasteren en te ver-^ stompën. De h. Troclet bestreed hët vervroegd j. aanleeren deir tweede taal doch schermde al i, te veel om te Birussel den voorrang te geven ;e aan het Fransch, de h. Woeste koos de zijce der katholieke Vlaamsche; daterachtigen, de L h. Destrée schipiperde, de h. Van Cauwelaert le liet een prachtig pleidooi voor de Vlaamsche :e amendementen hooren en veroordeeilde tereaht n het mossel-nochrvisch amendement Nobels en, « liât not least » kwam/de h. Claes, van Leu^ ven met een verdediging van het Leuvensohe \ tweetalige stelsel, welike verdte'diging eigenlijk niets anders was dan een smadelijke veroor-'ç deeling. »t l 4f\T WERPSCHE_ KR0I\I JK ^ Van onzen tieïichtgevéï ■ Een poiitieke parade ^ Wij hebben gemeld, dat onze klerikalen in s" lcindeî sdholen dàgorden liebiben doen stem men tegen den wensch, in den geraeenteraad uitge-lt drukt, om de gàsthuizen te verwereldlijken. [e Zeker moeten de klerikalen zelven gevoeld liebben, hoe belachelijk zij zioh daardoor ge-r" maakt liebben, want zij hadden besloten eene meeting te houden op 26 dezer, ten einde ook ^ dé groote menschen te laten protesteeiren. ^ Ei' moet weer iets tusscliengekomen zijn, want deze meeting is nu verdaagd tôt 2 Fe-J1 bruari. Deze klerikale betooging moet duis niet drin-18 gend wezen, want wanneer zij zal plaats heb-ben, zal er meer dan eene maand verloopen zijn, dat de wénsch gestemd werd. 't Is niets dan eene poiitieke parade, om h un publiek warm te liouden. Wat er zou moeten gedaan werden Een klerikaal blad, dat geplaatst is om goed ingelicht te zijn, weet te melden, dat een bij-zondere afdeeling van de interkommunale kom-mi=sie, zioh begeven naar de plaats van den ît toekomstiigen « Ring », die zal begiiinen juin k- de Handelslei, gansch den omtrek maken rond 8- onze nieuwe haveninriohtingen, en eindjigen aan 'n de Ivruiaschans. De studiën ervan, zegt het, J. zijn geëindigd en er is. niets meer te doen dan >r de werken beginnen uit te voeren :i- Opperbest! Maar zou me,n niet veel beter doen, wat meer spoed acht^r de haveninrich-io tiiiigen zelven te zetten en de Stad er in bezit n, van te stellen, wat zij reeds sederfc geruimen k- tijd gevraagd heeft, zonder dat er haar ant-woord gegéven wordt? DAGKLAPPBR De erfenis van Kcning Leopold II. - De za^ikgelastigden van de. prinsessen en van hun schuldeischers vergaderden Woensdagavorid in het hôtel van den minister van reclitswezen, ten e;nde een beslissende overeenkomst te sluiten ten opzichte van de nalatenschap van Leopold II. De vo.orgestelde overeenkomst voorziet sen gelijke behand'eling voor de drie prinsessen. Prinses Louiza zou ô 1,2 millioen beko-komen, waarvàn zij slèchts een millioen zou behouden ; de overige 4 1/2 millioen zou zij îare schuldeischers afstaan. Het feest van den Duitschen Keizer. — Het Verbond der Duitshe Maatschappijen van Brussel richt, zooals aile jaren, Dinsdag 27 Januari a.s. een feestmaal in ter gelegenheid van den verjaardag van den Keizer van Duitschland. Dit féestmaal, dat door den Duitschen gezant van Below zal worden bijge-woonjd, heeft plaats in het Metropole-hotel en zal om half zes beginnen. Als naar gewoonte zal deze verjaardag ook door een feest in de groote zaal der Duitsche school der Miniemenstraat gevierd worden. Voorts worden plechtige diensten gehouden in de Duitsche Evangelische kerk van de Mu-zeumplaats en in de katiliolieke kerk van den M agidialenasteenweg. 's Avonds, na afloop van het feestmaal, wordt door de Duitsche oud-gelienden een « festkommers » ingericht in het koffiehuis «De Drie 7witsers». In de socialistische partij. — De Algemeene Raad der socialistische partij vergaderd'e Woensdag in het Volkshuis te Brussel en trof de noodige ^schikkingen voor het houden van het Partijkrongres met Paschen a.s. ; dit kon-gres zalnaar ail en schijn dr': d-igen duren. Buls-Tempels-Gesticht. — In het artikel dat gisteren, onder die hoofding, in on6 blad' ver-sclieen, wea-d bij veirglssing geschreven dat het gesticht opengaat in Oktcber : de kursussen nemen aanvang op Maandag 26 Januari aan-?,taande.Voor aile inlichtingen zich te bevragan bij den h Smelten, Relieboekstraat, 22, Brussel. Her programma van het eerste jaar omvat : Embryologie en erfelijkheid (Dr Heger) ; levens-leer van 't kind fD' Péchère) : zielkunde en cntleedkunde van het zenuwstelsel (Dr Ley) ; kinderopvoeding (D' Heu rotin) ; schoolhygieen (Dr Eusch) ; geestesontwikkelinG: en verstande-1 i j k onderzoek van het kind (IV De Croly). Een lijkoven voor België. — Wij meldden reeds vroeger dat. de voorstandiers der lijkver-branding in België het voornemen hadden op-gevat. aan de grens, op Fransch gebied, een lijkoven te laten opriehten, ten einde ald-us de BeJ.gen, die huri lijk willen laten verbiranden, in de ^gelegenheid te stellen 'dit zonder groote kosb n te doen, Alen weetndat /ulks vçor het d'ogenblik niêt a'icmer dan' te Parijs kan ge-schieden. en de tijd, waaron de Belgische regeering de oprichting van lijkovens in Bel-.triê zal teelaten, is nog ver van ons verwii-derdDe plannen voor dezen lijkoven zijn thans voltooid en de werken zullen eerlang aan.ge-.vangen worden. De lijkoven is derwijze_j>pge-vat dat de lijken er niet door de vlammen, maar at.îee.n door de werking der gassen zullen verteerd' worden. Het zaadonderzoek laboratorium te Leuven Een zeker getal zâadstalen werden reeds onde rzocht. 1° Voerler Beetzaad ga.f eene zuiverheid van 04 % (in pLaats van 97) en eene kiemkraeht van 57 % fin plaats van 80 %). De gebruikswaarde van dit za.ad was van 53 % (in piaats van 75 %) Een kilo van dit zaad was dus 70 centiemen waard in plaats van 1 frank. 2° Een slaal rood. Jclaver zaad had maar 06 % zuiverheid (in plaats van 96) en 45. % kiemkracht (in plaats van 88) hetgeen maar e'ene gebruikswaarde geeft van 30 % (in plaats van 84 %). Een kilo van dit zaad was dus maar 71 centiemen waard in plaats vap 2 fr. 3° De z.uiyerheid van luzerne zaad daaide. tôt 91 % (in plaats van 96 %) en dit zaad be-vatte veel warkruidzaad (cuscuta), dat zeer nadeelig is voor de klavers en het zaad dus onbrnikbaar maaM. 4° Een staai rood klavcrzaad werd onbruik-i haar verklaard door de me.nige warkruid of cusciitazaden die er aanwezig in waren. Het onderzoek der zaden in de aanstaande lente te gebruiken (klavers, gras, beetzaad, erz.) zal bijzonder noodzakelijk zijn. Op aanvraag zal het zaadonderzoek-labora-torium, 4, Hoogeschoolplaats, Leuven, koste-loos aile noodige inlichtingen verschaffen no-pens het zaadonderzoek. De misbruiken der portvrijheid. — Ten einde de misbruiken der portvrijheid tekeer te gaan, heeft de minister van i osterijen aan zijn kollega's der andere departementen voor-gesteld de lijst van.de stukken die portvrij met de post verzonden worden, te herzien. Inder-daad, het aântal dezer stukken neemt op on-rustwekkende wijze toe en in 1912 waren er niet minder dan 37 1(2 millioen. Onder de voorgestelde rnâatrëgelen treffen wij aan het afschafferi van de portvrijheid voor de ten-toonstellings- en ahdere bijzondere komiteiten en de beperking, van het gewicht der portvrij te verzenden stukken, van r, tpt 2 kilo gram. Paspoorten in Servië. — Uit een omzendbrief, door den minister van Binnenlandsche Zaken te Belgrade gestimrd aan de bevoegde Servi-sche overhéden blijkt dat het paspoort onont-beerlijk is voor de vreemd.elingen die de on-langs door Servië ingelijfde grondgebieden (Oud-Servië) bezoeken en doorreizen. ^TÂAÎrSBL7vD " 22 Januari 1914 Universiteit Gent. — Keélhof M is op eigen verzoek qntlast van de oefeningen van den leergang in de hedhtheid der bouwwerike'n (3e jaar) ; Voorme'.de oefeningen worden onder de be-vcegdhe.d geplaatst van Thiéry, J., ingénieur f klas.se van bruggen en wegen, in besohik-baarheid, en repetitor. Burgerlijk eereteeken. — Bij koninklijk be-sluit is het burger]ij"k eereteeken verleend aan de hierna vermelde bedienden van het Beheer van .Spoorwegen, als belooning* van hunne pli<:htsbetra eht i n g : Het krùis 2° klasse, aan : Demalsie, G., machinist. De medalie 1e klasse, aan : Istas T., sein-hujswachter. Bossu t, C., gepensionneerden ploegbaas. De medalie 2e klasse, aan : Van Assche J. De' vy<t, P.. Debôeçk F. De medalie 3e klasse. aan : Ruymackers h Havelaerts A., Maton C., Tliiry C.. Laenin's j' VanderwiVdt A., Bnltus G.; Mevronwep Hnvse geborer. De Rée : Coligifon, geboren ilansart Weduwe Devrint., geboren Vandevelde • Van kerkhoven, geborer; Bryninx; Vincent geborer Lietnrd ; Degroot, geboren Baudry ; de h h Re nard A. ; Binamé D. ; Bernard G. ; Boël C • Ma thieu .1. ; Puttens J. /

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.