I t- JJSa«MaC2SgSJIEMg»Yra Drukster-U Itgeeïstef Sam: Maatschappij H ET LICHT , bestuurâer t P. DE VISCH. L-edeberg-Oent . . REDACTIE . . ADM5NISTRATÎE hQOûPOORT. 29, CENT VOORUIT Orgaan des* BeSgische Werkliedenpartij. <— Verschjjnende affe dagen. ABCNNEMENTSPRIJS BELGIE Dfie maanden. . » , , fr. 3.25 Zes maanden ..... fr. 650 Cenjaar. ...... fr {2.50 Men abonneert zicîï op aile postbureelsa DEN VREEMDE Drie maanden dagelijkx verzonden). ..... -fr. 6.^ In al hare kaalheid Ons broe«ier©rgaanv « Het Volk » vai ' zaterdag kendigt onaerstaande al hoofdartikel af : Een enkele winterstorm is voldoend' geweest, om de beomen te ontdoen vai hu'n gelend ioof. Een restje van dorr< blaren trilt. nog treurig aan de twijgen maar het loofdak is verdwenen, en di nàtuur staat in droevige winterarmoe in al hare kaalheid. Zoo is het ook met de beschaafdi wereld. l.cn geval van matelooze ellend heeft met den oorlog Europa overmees terd, en allengs aile andere stemmingei verdrongen. Al v/at vvij lezen uit de oor logvoerèadc landen, althans uit die vai het vaste land, getuigt van een strem ■ming van smart, van afschuw van he dagelij'ksch gebeuren, van wanhooj haast. De oorlogsjammer neemt met af maàr toe. In doffe moedeloosheid zwer ven honderdduizende mcnschen rond, be roofd van ailes ; de oorlog verminder met in hevigheid, integendeel ; elke das schijnt de vernietiging en verminking ti vesgen van nog meer menschenleven: dan de vorige. Dcoden, gewonden, ellendigen, wi hooren van niets anders spreken, wi denken. aan niets anders. En niemam weet, wanneer dit ailes zal eindigen, nie mand ziet de teekenen van een op han den zijncle uitkomst. In al hare kaalheid staat de bescha ving van de twintigste eeuw ten toon tij ziet haren schitterenden bloei vernie tigd, en wacht in na&kte armoe, is stof felijke en geestelijke eîlende, op dei winter. Wat moet er dan van de wereld wor den ? Alsof er nog niet genoeg werd ver ! woest en gèmoord, als ware het oorlog voeren eene besmettelijke ziekte, is di •eseermg van Turkije op hare beurt aai het corbgvoercn geslagen, aan he moorden en vernietigen. Zal straks di heele heksenketel van den Balkan wee Ban het koken slaan? Zullen Grieken iand en Bulgarije zich eveneens is dei Btrijd werpen? En zal de regeering vai Italie daarbij lijdelijk toezien? Zal he aan de Turken gelukken, heel de Moha medaansche wereld in opstand te bren gen tegen den Europeeschen gewelde naar? Waarheen men zich ook keert overal is de horizont somber en drei gend. Wanneer straks de slaglinie vastlig van B.elfort tôt Nieuwpoort, en de oor logvoerenden zich aan weerszijden heb ben ingegraven, — wanneer geen vai beide partijen verder voort kan, er beide als hunne beste uitkomst beschou wen de uitputting van den ander, — wanneer langzaam maar zeker hc krachtigste deel van Europa's grootstf volken wordt weggevaagd van den aard bodem, of tôt drommen van jammerge stalten ontaard, — en wanneer thuis d-c overblijvenden met toegeknepen hart ci gebogen hoofd het bestaan verder voort slepen, zal dan de dag niet komen waarop de wanhoop den vrede haast ? In onzijdige landen mag het verlan gen naar den vrede luider worden uit-gesproken dan dààr waar de oorlog ïijne offers niet alleen in goed, maai i ook in menschenlevens eischt. Wij mo-| gen het met te meer klem doen, omdat 1 dfe banden die de ontelbare deelen dei oeschaafde wereld verbinden, oorlog-voerenden of niet, zoo menigvuldig zijn. dat het oorlogswee ook de onzijdige landen treft in hunne levensbelangen. Wij mogen luider 't verlangen naar den vrede uitspreken, omdat ons nationaal oelang daardoor niet wordt geschaad. ( Wat in Duitschland, Frankrijk, Belgiè s als hoogverraad zou kunnen worden op-gevat, kan in de onzijdige landen gebie-dendc plicht zijn. Hier mag het oogen-; blik dat voor den vrede gunstig zou kun-i nen zijn, niet onbenut worden gelaten. ; Overal in de onzijdige landen, dient al , wie invloed heeft, waakzaam en werk-zaam te zijn om de begeerte naar den , vrede te versterken, en zoodra het kan, tôt vervulling te brengen. Dit is de ; eenige taak, die ons te midden van de ; ontzenuwde oorlogsellende kan vervul- - len met hoop, met vertrouwen in de toe-i komst. Men meene niet, dat het verlangen î naar den vrede niet ook in de oorlog- - voerende landen allengs sterker wordt. t Niet alleen de afschuw van den oorlog 3 grijpt in steeds wijder kringen om zich , heen ; niet alleen baant de begeerte,dat - er een einde aan kan worden gemaakt - zich een weg, men wil een zoodamge t vrede, dat voor lange jaren, zoo moge-; lijk voor altijd, de oorlog uit de gedach-: ten der menschheid wordt verbannen. 5 Wij mogen ons erop beroemen dat niemand in dezen zm krachtiger werkt ! dan onze partijgenoot Kautsky in de ' « Neue Zeit ». Zijn jongste artikel, dat ^ over Oorlog-zeden handelt, besluit hij aldus : <T Wij mogen verwachteft, dat in enkele maanden deze oorlog een even sterke be- > hoefte aan een blijvenden vrede weki als de twiniig jaren van den oorlog die hon-derd jaar geleden werd gevoerd. Mis- 1 s chien zal hij, evenals toen, worden afge-sleten door een internationaal hongres Reeds is het aantal oorlogvoerenden tôt bijna een dozijn gestegen, hunne samen-komst voor den vrede zou op zithzelf ' retds ren internationaal kongs&s. beteeke-1 nen. Het zou wellicht dezen keer niet t Europa, maar de heele wereld. willen dee-* len. Dan zouden eok de onzijdigen toe-' sang verlangen. De regeeringen zijn thans niet meer zoo onafhankelijk van de vol-1 ken als voor honderd jaar. Zij kunnen 1 kun wenschen niet meer ongegejteerd in ^ den wind slaan. Onder zulke omstandig-heden zaït het niet ondenkbaar zijn, dat dit kêngres, gedreven door het algemeen verlangen naar vrede, een werk tôt stand > brengt, dat minstens even dvurzaam is ttls dat van het Weener kongres. » M«*r een vrede van vijftig jaar moet een duurzame, een eeuwige vrede worden. Want in dien tijd zal 't proletariaat zon-der twijfel erin geslaagd zijn, de wereld in te richten naar zijne behoeften; en van deze behoeften maakt internationale soli-dariteil en eene politiek die den blijvenden vrede tusschen de volken waarborgt, een bestanddeel uit. Het ideaal van zoo vele denkers der laatste drie eeuwen sal dan in vervulling gaan, als de ware be-hoefte van de maatschappij, — niet als een eisch van zedelijkheid alleen. ». In al hare naakthéid en kaalheid, in al hare stoffelijke en geestelijke ellende staat thans nog de menschheid ten toon. Maar evenals in de natuur de levenskracht niet verdwijnt, maar na den winter nieu-wer en rijker opbloeit dan ooit, zoo kan eok, na dezen ontzettenden oorlog, de menschheid eene nieuwe heerlijker toe-komst tegemoet gaan, wanneer slechts het ideaal van het socialisme sterk genoeg blijft in allen die het dragen, sterk genoeg, om, aïs het moet, op het beslissende oogenblik den vrede af te dwingen van de machten van het barbarisme, die thans de wereld beheerschen. Een nieuwe lente is mogelijk, flbk voor •ns ! Uit de Internationale I In verband met de vergadering die ï Komiteifc voor de samenwerking der Ska dmavische Arbeidersbeweging hield, op en 11 Oktober, ter besprelang van de voo Izetting der werkzaamheid der Intere nonale en van de mogelijkheid der voc licreiding eener beweging ten gunste v den vrede, werd op 24 Oktober eene nie "e -amenkomst te Stockholm gehoude waaraan ook door gezel Troelstra uit H< land werd deelgenomen. Op deze vergac img bleek dat reeds de partijen van ve scniljend® landen hunne instemming met ,' i -n °yei'brenging van het Internati Ïn r®f naa.r Holland hebben betuig ln x- vorige vergadering besloti fereatie werd opnieuw in bespreking g nmi i.6j mel1 ^warn tôt eenstemmighe rl-iV""611 i rWen elijkheid dafc een zul l aaWge konfereatia in hetJ^ijAvnn 0 oember in D<»n Ilaag zal worden gehoudt Naar aanleiding van een ingekora voorstel der socialistische partij der V eenigde Staten om een Intevinationaal i cialistisoh Kongres te houden, werd e telegrara aan die Partij gezonden, met opwekking, aan de desgevallend te houd i konferentie deel te nemen. $ % # ïïlft STftNDPUHÏ FRAÎÎSGHE PAETIJ JP^n Longuet, de veeljarige medewcrk aan de «Humanité», waar hij hoofdzakel: de buitenlandsche gebeurtenissen beha delt, stellig een der meest internationa gezinde onder de leidende Fransche soei listen, kleinzoon van Mar^; en groot-g bracht in een partijkring waar voor h nationalisme zeker geen hooge eerbied we gevonden, schrijft in een artikel dat h :t .voorstel.'der.JAmerikaa-nsche socialisten ç een kongres te houden ontijdig noemt, te slotte het volgende : « Het keizerlijk en militaristisch Duitscl land, — welke ook de aansprakelijkhei ' van anderen moge zijn ! — heeft meer da eenige anderemacht dezen oorlog gewilc en er de onnoembare griiwelen van over d wereld uitgestort». Geheele provincies va Belgié, de dicht bevolktste, nijverste stree van Frankrijk, ze zijn door de Duitsche 1( gers te vuur en te zwaard verwoest. Buito Europa geeft men zich Traarschijnlijk nit genoeg rekensehap van dezen toestand -en ten bewijze geeft Longuet een stuk ui een brief door hem van een Amerikaansc. partijgenoot,. §imons, ontvangen. De schrijver ziet evenals do Franschen i: het Pruisische militarisme den voornaaiï; sten schuldige, wiens macht moet worde: gebroken, al wil hij het Duusche volk nie vernederd zien, uoeh het Duitsche rijk vei brokkeld. « Doch, g^at Longuet Toort, om deze wortsch t» verwezenlijkea, om den vijan van de vrijheid in Europa te verslaan, moe ten wij den oorlog voortzett-en totdat dez uitslag verkregen zal zijn — wijl helaas he Duitsche volk niet den wil of de mach heeft bezeten het zelf te doen Wij moete don oorlog voortzetten zonder wilden haat zonder domme vaderlandfche verblinding zonder barbaarscho wraakzueht, me kracht en met waardigheid, om ons gelief republikeinsch Frankrijk te redden, om et: nieuw Europa in het leven t« roepen. » Eersfc daarna zal men kunnen sprekei over een gemeenschappelijke handeling va: de socialisten van aile landen om op vast grondslagen den wereldvrede te bouwen Dan zal het internationale socialisme ziji stem doen hooren.» ❖ # De oude kommunard Taillant protesteer in een artikel tegen de vrcdesvoorwaardci volgens een later tegengesproken uitin, van den Duitschen gezant te New-Yorl vaor de vijanden van Duitschland bestemd Dat zulke plannen iu Duitschland ge • koesterd wordep, houdt Vaillant voor zee waarschijnlijk. Men ziet nu, zegt hij, wa van Europa worden. zou ojjder het juk vai Duitschland's heerschappîf. Het zou d opheffing zijn van aile vrijheid, van al! zelfbestuur der volkeren, van iedere demo kratie. « Om dezelfçle reden als de overwinnini van Frankrijk en "Engeland de bevrijdinj van de volken beteekent, de vernietiginj van het militarisme^ en de invoering van d' demokratie, zou de overwinning vai Duitschland beteekenen de onderwerpin; - van aile naties onder den druk van he Duitsche militarisme. De noodzakelijkheid om te zegevierei wordt iederen dag grooter. Beter zou he zijn als Frankrijk en Engeland ondergingei in een weerstand tôt het uiterste dan zicl de wet te laten voorschrijven door eei vijand als dezen. » Vaillant twijfelt niet aan de zekerheu van te zullen overwinnen. < Hoe wreed de beproevingen van dei oorlog mogen zijn, hij zal worden volge houden tôt de uitkomst die ons zal vrijma ken. De schoonste en dapperste krijgs macht welke Frankrijk ooit heeft bezeten gesterkfc en gesteund door het onwrikbari besluit van de natie, zal het voeren tôt di overwinning. En die overwi%ning zal strek ken tôt heil niet enkel van Frankrijk, maa; tôt heil van de volken, van de demokrati* en van de geheele wereld. > -nwir m* mii—rufr npt -Qn—>• rro Oe bevestiging van wat É Roomscli-Molie^ priaster; iii België dodsn M'éft sehrijft uit Zuidhorn aan ons broe derorgaan «Het .Volk», van Amsterdam: «In de ambacht-steekenschool alhier ziji een 30-tal Belgiache vluchtelinge'n onderdal gebracht. Do pastoor alhier dringt er bi; deze menschen op aan elken dag in de keri i te komen. Het grootste deel der vluehte lingen meent echter, dat Zondags de kerl te bezoeken vojdoende is. «In de eerste Zondagmis na aankomst de: vluchtelingen preekte de pastoor van dei kansel: «Het was eigen schuld dat Beigii in oorlog was; het waren slcchte christe u®n daar». De vluchtelingen waren hier sleeht ovei tevreden en hebben van hun misnoegen der pastoor bij zijn eerstvolgende bezoek blijli gegeven. Het dagelijks kerkbezoek werc door deze preek niet aangemoedigd. Eer der vluchtelingen, katholiek van geboorte gehuwd met een protestantsche vrouw, ga: den pastoor te kennen, dat hij niet langei door hem wenschte te worden lastig geval-len. De pastoor gaf daarop ten antwoerd hij zou zorgen, dat deze vluchteling mei zijn vrouw en vijf kindoren werden verwij-derd.»Door den notaris iMei werden tei .., lezigg, bij idQlvlucbteUagea..bez<jrjgd. .cSel Handelsblad> en ook wel eens «De Tele graafs. De pastoor heeft het lezen van dezi dagbladen ver'boden, «dat waren duivelschi bladen die verbrand moesten worden». Men ziet het dat deze menschen overa hunne rampvolle politiek voortzetten. Er dit midden zoo'n vreeselijke tijd! —■ -y:zO-S>^r* ..1.1 Een M des Vaderlands Het was een ziekelijk knaapje; Zijn moeder zuchtte en sprak : Wij zullen 't niet behouden, Heè is zoo teêr en zwak. En ramp, en kinderziekten Bedreigden 't met den dood; Zal al haar zorg en kommer Hem redden uit den noodl Wat heeft ze er voor gestreden, Hoe meengen, meengen nacht, Daar tusSçhen dood en leven, Geweend, gewaakt-, gewacht! En als het was genezen En weer ter school kon gaan, Was 't feestdag in hun midden; Geen angst noch leed voortaan. Zij spelen, na den schooltijd, Met sabel en geweer; Zijn haar stroomt langs zijn schoudren, In wilde lokken neer. Zijn jeugdig hertje poppelt. Zijn oogjes flonkeren hel; Zijn groote zusters lachen Om 't schaatrend kinderspel. De zonne zinkt ten westen In purpren avondgloed, De rust heerscht op den buiten ; Het schemeruur is zoet. De kindren moeten scheiden; Daarbinnen brandt de lamp, Zijn moeder vreest nog immer De kou, de najaarsdamp. Het was een vlijtig knaapje, Een braaf, gehoorzaam kind ; Thans haalt het boek en kaarten, Zijne avondtaak begint. Zijn elboog steunt op tafel, Zijn hoofd rust op zijn hand; Hij volgt met tragen vinger De grenzen van zijn land. & En de avond ging ten einde En dan komt voor den knaap Het uur van rust en droomen, En zoeten kinderslaap. V66r hem, in heldere kleuren, Lag heel een levensloop; Hij was der oudren vreugde. Der oudren steun en hoop. Hij werd een dapper jongeling. Thans was hij kloek en groot; Thans moest hij naar den oorlog; En dààr vond hij den dood. Ne vele. 1870. Rosalie Loveling. Een miiiîarisiiscbs nitisg Het Wolff-bureau acht het gewenseht zijn dure telegrammen-geld **n het volgend be-richt uit Berlijn te verspilles : « In eeu artikel over do Duitsche mobili- 1 satie zegt d© socialist Fendricli uit Baden :i «Onze kinderen en kindtkinderen zullen »og weten te verhalen ho» het schijnbaar' zielloos mechanisme ons legerbeheer, . nu bewees te passen in do heilige orde, die Sehiller een dochter des hemels noemde.' Nu ziet men op de straten wat er geworden, is van den milliarden schat, die de regee-ring jaar op jaar in haar oorlogsbegrootin-gen vroeg. Daar gaat ons vleesch en bloed goed gekleed, wel geschoeid, flink uitgerusfe heen. Ook zij die menig bittes woord spra-ken tegen het nooit te bevredigen miHtaris-f me, danken nu heimelijk God, dat in den. Rijksdag, ook tegen hun wil, ailes is aan^ genomen. Want waar zouden wij anders! zijn Ï7> Wij merKen hierbij ter geruststellingj onzer lezers ©p, dat deze Fendrich w>i-strekt geen gezaghebbend iemand in de Duitsche partij is, doch tôt dusver slechtsl bekend was als schrijver van gemoedelijke feuilletonnetjes in de partij-pers. Naar wat1 wij uit Duitschland vernamen, geeft zijn uiting zoowat het tegendeel van de partij^ kringen heerschende meening weer. En dit: kan anders niet. Verwoeste steden Wanneer de oorlog voorby zal zijn, zegè'' de «Daily Chronicle», zullen zonder twijfel. de meeste steden, die nu door de Duit-: schcrs verwoest zijn, als d© Phcenix uifc haar asch verrijzen. D» geschiedenia leert' namelijk, dat een stad Moeilijk te dood#n is. ( Zoo is bijvoorbeeld Londea rijf maai door) de pest getroffen, waarbij nog typhus, eho-1 lera en de" andero besmettelijke ziekten kwa-men. Londen is bovendien verscheidene keer on 'in meer of isindero mato het slacht-effer van bràndea geweest. Parijs heeft 8 ke»r «ea beleg doorstaan, tien keer heeft hongersn®od, twee keer pest en een keer vuur dio stad geteisterd. Borne heeft niet Blinder dan tien maal onder de pest geleden, is tweo keer a-fge-brand en zes maal tôt de over jare gedwon-gen door uithongering. Constantinopel is negen keer geheel uit-gebrand en heeft vier besmettelijke ziekten en vijf belegeringen doorgemaakt. Maar er is geen stad in Europa die zoo; dikwijls een anderen meester gehad heeft als Warschau, waarom Rusland en Duitsch land nu strijden. Gestieht omstreeks heti jaar 850, was het de hoofdstad van het on* afhankelijk hertogdom Mazovia tôt de 15e» eeuw, toen het door do Polen werd aange^ hecht. In de 17e eeuw werd om het bezit van j Warschau gestreden door Zweden, Rusland, Oostenrijk en Brandenburg, totdat! în 1764 Rusland de stad bij zijn gebiedi voegde. In 1795 kwam zij aan Pruisen, ' maar Napoléon bezette haar in 1806 en bij den vrede van Tilsitt werd Warschau totj onafhankelijk hertogdom verklaard. In 1809; bezetten de Oostenrijkers de stad, maar. verloren haar weer totdat zij, na een nieu-wen korten droom van onafliankelijkheid, voorgoed aan Rusland kwam in 1813. * i Europeesche Oorlog 38 Ssar — Ri. 294 Wjs per nnmmor : voor België $ centiemen, voor den freemde 5 centiemen TeSeÎQsOïs s Ë?e«Î5ïcSie 247 » Âdsisiinjâstraîïe 2S4I5 SSisssîla^ 3 1314

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.