Registered at Ihe General Post Office as a Ncwspaper Téléphone: Muséum 2 6 7. Goà A°° . ''r/ De Stem Bureel : 21, Russell Square, London, W.C. uit Belgie Abonnement: ls. 9d. voor drie maanden. Subscription : ls. 9d. for three months. 2de Jaargang.—Nr. 52. Oplage : 13,000. VRIJDAG, SEPTEMBER 15, 1916. Abonnement voor de Vereenigde Staten, 40 cts. ; ^ -\ r * voor Holland, 1 fl. ; voor Frankrijk, 2.25 fr. 1X1CC IîU. STEEDS VDRDERIHGEN AAN DE SOMME. SCHOMMELINGEN IN DE BALKANS. NOTA VAN DEN UITGEVER. Nieuwe jaargang.—Dit is Nr. 52. Met dit nummer ontvangen onze inschrijvers eene inhoudstafel. Wij hebben ons extra-onkosten van druk getroost om ze zoo uitgebreid te geven. Volgende week zetten -en derden jaargang in. Wij verzoeken daarom c > îd aile personen wier driemaandelijksche inschr. j ^ hiermee vervalt ons zonder verwijl een postal eder van 1/9 te willen zenden. Men- wachte dus niet tôt men een verwitti-ging ontvangt, of de dienst der gazet geschorscht worde. Men weze zoo goed ons die nuttelooze kosten te sparen. Dank aan onze vrienden eindigen wij zonder schuld den tweeden jaargang ; maar den derden beginnen we zonder kapitaal. Blijft ons iedereen getrouw dan is wel het bestaan verzekerd, doch nog niet het getal bladzijden. Dat onze vrienden daarom al het moge-Iijke doen voor giften en nieuwe abonnementen. Missionarissen stuurden ons ter ondersteuning een pak Chineesche postzegels. Voor zooverre de voor-raad strekt kunnen de liefhebbers die er om vragen een Chineeschen postzegel hebben per elk nieuw abonnement dat ze aanbrengen. Dit geldt natuurlijk voor de abonnementen van 1/9 of 2.25 fr. Frontblad.zijd.en.—Wij dringen er op aan dat onze vrienden de frontbladzijden met het portret van Zijne Hoogwaardigheid Monseigneur De Wachter bestellen zouden. Al wie de verzameling van De Stem heeft moet ook deze bladzijden bezitten. Prijs 6d. Oude nummers 2de jaargang.—Zijn nog altijd be-schikbaar, min Nrs. 16, 20 en 50, waar we zelf om bedelen. Pastoorbezoek bij de Belgen in heidenisse. (Zie Eerste deel, Nr. 51.) Oude luidjes. t ls elif uut... en 'k moet nu een fclein uurke verder langs dien wit-krinkelenden steenweg tusschen de valleien. Ik sla mijn brevier open, 't is 't officie van St. Lodewijk, koning van Frankrijk, en de gewijde teksten doen me verstrooid nadenken op de heden-daagsche keizers en koningen en op hun groote verantwoordelijkheid' bij God, die de harten en nieren der diplomatie doorgrondt. De schaarsclle voorbijgangers gapen me ach-terna. Ze denken wellichit dat ik een "quaker " ben, en ze zijn bang voor belezen te worden. Dames on holiday kuieren hier en daar en plukken veldbloemen. 'k Moet er nu algauw zijn. Laatist ben ik in automobiel gekomen, mij door een protestant ter beschik-king gesteld. Nu echter is de automobiel voor 't rood bruis opgeëischt, en er zijn aller-lei regelingen. in voege gekomen voor 't be-sparen van benzine, tenzij om naar de paar-denkoersen te rijden. 'k; Zal voor aile zekerheid mijn weg vragen aan dien boer daar met zijn distelbaard en dien gevaarlijken schepershond, die tusschen zijn beenen. loopt in houwe trouw. "The Belgians, Sir, very near..." "The right hand side, second turn on the left." Ik glimlach een keer om die traditioneele wegwijzing. Aan mijn Engelsch. raadt de boer dat dk van " Yorfcshire " ben en 'k laat hem in zijn welbehage-ne wijsheid. Hier wonen ze de twee oude boerenmen-schen van den ouden stam, verplant, op hun zeventigste jaar, met hun gehuwde dochter, en hun jong kinidje, dat paardje speelt op grootmoeders schoot. Ze werden uit hun hoeve rond de forten van Lier geboimbar-deerd en ze hebben gereisd naar 't verre dorp, per schip en trein, voor de eerste maal van hun leven. De teekening van ons Heere uit "De Stem uit België " hangt boven 't mantel-blad, en op 't blad staan twee tintelblinkende koperen kandelaars met halfgebrandde rood-en hlauwgekleurde kaarsen. Daarrond lezen ze 's avonds den paternoster en al de lange avondgebeden ter eere van al de heiligen uit den hemel. 't Is er kraaknet, ge zoudt van de witte gordijntjes eten, en buiten langs den muur staat een roozelaar in vollen bloei. Ze werken op het land bij den boer, juisit alsof 't hun eigen land ware, ze zijn 's avonds moê en hun maag trekt goed. Zij leven van het land en dat is hun vaderland. 's Zondags gaan ze een uur ver naar de mis. Ze lossen elkander af en de twee mannenmenschen krij-gen van een katholiek in 't dorp hun hands-vol tabak voor de week en de vrouwen mal-sche koffie. We spreken van koeien en paar-den, van haver en rogge, van oorlog en vrede, van Kerk en God. "Ge moet gij honger hebben, Mijnheer de pastoor, na al dat dretsen en drillen, zegt de dochter die weg en weêr naar de kéuken loopt, 't noenmaal aan 't voor-bereiden." We schuiven bij tafel, slaan een kruiske en 't is een echt boerenkermismaal : tomatesoep, schapenbout met geroosterd, van vette boterzijpelende patatten, hesp met salade, en mayonèse, en daarachter een taart wreed van voedzaamheid. En daarrond en daarnevens vier menschen, die vergeten^ zelf te eten, zoo bezorgd zijn zij opdat ik "toe- trekken zou en doen lijk te huis, want wij hebben nu niets anders." Na 't lekkere maal op zijn Vlaamsch, stoppen ze een pijpe uit mijn tabakzak dewijl de koffie geurt op tafel. Ik geef de mannen een sigaar. Dat is voor Zondag namiddag, " Mijnheer de pastoor, zegt de oude man. We hebben dan tijd genoeg, er zijn hier toch geen vespers." Ik vertrek en allen gaan meê tôt midden de straat : ik bied hun vaarwel en grootmoedertj e roept me ach-terna : " Als de oonlog gedaan is, gaat gij het op tijd laten weten? " De bezorgde Weduwe. Nn gaan we Oostewaart in, naar die andere Belgen ginder in dat ander dorp, de weduwe met vier kinderen. Haar man is voot enkele jaren verongelukt op zee. Hier werd zij per automobiel ingehaàld, en weken lang zwom- getene geslepen messen naar Mr. Headcocq, draaft naar de kokende overloopende melk. Ze zal cocoa maken. Ze loopt vernesteld, verlegen, haastig en nijverig en vertelt altijd maar voort, en vergeet de cocoa en nog al wat. 't Is al harte dat aan 't mensch is, en "waarom zijt ge tegen den noen niet gekomen." Voor de zooveelste maal hoor ik heel haar levenslegende en haar voldaanheid met dit vluchtelingenleven met haar kinderen, die wel wild en ruw ge worden zijn, maar toch zoo fraai, Mijnheere, ze zien hun moeder zoo geren. Ondertuissdhen liggen ze in stokke om 't dichtst bij den pastoor te kunnen zitten aan tafel. Zij is een goede werkvrouwe, en zij wascht en schuurt wijl de kinders naar school zijn, voor de damen van 't komiteit, die haar goed betalen. "En is de cocoa niet VOETBALSPEL ONDER ONZE JONGENS. Het elftal van B 115, lste Bat., 4e Comp.. dat in den wedstriid de overwinning wist te behali men de kinderen m suikerweelde. Langs den graskant zitten drie gewonde tommies te zonne-bakelen, in blauw hospitaalgewaad met witte knoppen, een witte hateboord en een roode borststrek. De eene is een Nieuw Zeelander met den vilten hoed, de andere is een Schot met een drietuit, en de derde is een Lancashire kerel. 't Zijn lompen, afvalsels van den wree-den oorlog, toegenaaid en gebunseld, gepleis-terd en gepïaasterd, die nu van de zonne en den tijd nieuw levenssap verwachtend zijn, in welverdiende luiheid, en Kefst niet Happen over den oorlog. Zij weten dat ik op aan-tocht ben, iimmers1 de " Missis belge " heeft het heel het dorp rondgemaard, en een keer te weke, worden de tommies in haar "cottage" verwelkomd, om, onder 't drinken van een cup coffee, en het eten van een Vlaamsche boerestuite, met de kinders te ravotten. Ziet de kinders komen ginder al toegeloopen, wild als hazen, half verengelschit, en in gerad-braakt Vlaamsch vertelOen ze, g'en zoudt er met geen peerse doorslaan. Robert, de oudste heeft een rollewagentje gemaakt en hij heeft een lam gekregen van den boer, dat ginder loopt hoog op dien berg, ziet gij het, Mijnheere? Gustje werkt, na school, bij den boer, 't moet dagelijks zes (koeien melken, en 't krijgt daarvoor een ketel doomende, room-rijke verschie melk voor te huis. Faransje heeft zijn -armpje igebroken, 't is van den touter gevallen daar onder den pruimelaar. Antoinetje—in zijn rood baaike—vertelt van hun groot konijn dat door de katte opgeëten werd een nacht. Van vijf minuten ver staat moeder in *t deuregat te winken en te groeten dewijl de kinders al moeders geheimen uitbab-belen : dat moeder zeven broodjes heeft ge-bakken., cake gemaakt, kaas gekocht, bebloem-de koffietasjes en een eivatje voor dat kal-koenei dat Gustje gevraagd heeft voor Mijnheer de pastoor aan den boer. "Welgeko-men, Mijnheer de pastoor," schellebelt de moeder, en ze duwt me neêr in een zetel, loopt weg met stolî en hod en brevier, en vertelt slagwater, van ailes en nog. De jongens vechten, de moeder balt haar vuisten, zet Gustjes klakke recht. doet Antoinetjes haar-lintjes toe, vaagt Franskens traantjes met haar voorschoot af, zendt Robert om de ver- goea, ^uajnnieere... en t brood, en de kaas, en de cake..." Eten is een last, als ge moet eten om menschen plezier te doen. Ik deel schapulierem uit, en 'k geraak uitgedeeld, want ze vraagt er een voor haar peetje en meetje die in Holland zijn, voor nonkel Seraphyn en Tante Mie, en 'k weet niet wie al. 'k Moet nog naar 't kruisbeeld kijken dat ze meêgebracht heeft, en naar haar porfret, waar ze cup staat, te markt gaande met haar "baskette." "En ze noemen zij mij hier de missis belge en ze peizen, als ik Vlaamsch spreek, dat het Fransch is, en 'k ken geen letter Fransch zoo hoog als de vuur-toren van Oostende. Maar de kinders, Mijnheere, spreken Tngelsch lijk hun Vlaamsch." Zoo relt en welt de vloed van hare over-stroomd© blijdschap en als ik henenga, eerst dan, vraagt ze "En hoe zit het met den oorlog? Goed, niet waar, Mijnheere?" Ik zeg "ja," want zelf als het nu niet goed ware, zou 't geen zonde zijn te zeggen "neen" en 't geluk dier simpele vrouwe te stooren door zwarte gedachten. Een Zillebeeksche famille. 't Sloeg vijf uren op de klok van den toren, zouden d'e oude romansohrijvers gezegd hebben, en 'k was de baan op naar die West-Vlaamsche boerenfamilie van rond Yper die 't midden dat oorlogsboeltje volgehouden had tôt de Duitschers hun verraderlijke stikgas-sen Yperwaarts blaasden. De warmte is geluwd en buiten 't geritsel van een wiege-wagend takje hier en daar, ailes 8,demt stilte uit, alsof er nooit en nergens geen oorlog ware. Ginder verder zijn een tiental "nuts " en "swelis" tennis aan 't spelen, an witten broek en wuivenden hairbos 't Zijn klerken uit de Manchesterburee'len op "holiday." Mijn menschen wonen in een ruim buis, met pracht van bloemen op de vensterbanken. De moeder, kort gestuikt en taai gepeesd, is de sterke vrouw die de wegen van haar huis gadeslaat, en haar brood nooit in ledigheid at, en naar haar beeld, haar kinderen wil boetseeren. De twee oudste jongens zijn aan 't front en schrijven naar huis brieven lijk heiligen. 'k Moet ze al lezen eu de moeder bewaart ze weiger als een kleinood in een koffertje. Er zijn twee groote dochtere, en twee dubbele jongens die allen aan munities werken een paar uur afstand, waar zij elken dag henen-fietsen, goê weêr, slecht weêr. Ze winnen schoon geld en hangen van niemand meer af. "Ziet, Mijnheer de pastoor, ik houd ik van al dat flikkeflooeien van den Engelschman niet. 'k Ben geern te huis in mijn eigen huis en 'k draag den last liever zelf, en ten andere, een ouder moet waken op zijn kindeis. Want in Engeland 'loopen de kinders in 't wilde. Peis ne keer, elk meisje moet haren ' boy ' hebben." Zij is een wijze vrouw. Al de kinders hebben mogen te huis blijven van-daag, ook de vier kleinsten die naar school loopen, omdat de pastoor komt En de moeder is blij dat de pastoor er nu werkelijk is, want haar hoofd doet zeer van al het lawijd der kinders in 't opzeggen en 't herhalen van hun catechismu's'les, want de pastoor komt ondervragen, en geen eçii zou willen bot staan. "Och mijn dutsen van jongens op 't front," snikt de moeder en al de kinders meêvoelend en meêlijdend zwijgen. "Ze zijn reeds tweemaal hier geweest op verlof, maar 't was1 dan nat en koud. Ze moesten nu onze doening ne keer zien in dit zomerweder. En Mijnheer de pastoor, wilt ge er ne keer voor zorgen opdat de broeder van mijn zuster hier moge komen op ziekverlof, na 't genezen van zijn kwetsuren. Hij is een beetje bloô en bluts en met al dat Fransch kan hij geen weg." Ondertusschen zitten de twee jongsten op mijn knieën, en de twee andere klawieren op de leuning van mijn stoel. De moeder weet niet wat gedaan, in den strijd tusschen pries-tereerbied en kinderliefde. Och laat de kleine kinderen tôt mij komen, zegde Ons Heer, 't is toch zoo jammer dat de brave menschen zoo ver afwonen en dat ge er niet mede kunt bezig zijn, gelijk ge het zoudt willen, maar de Bçl-gische artist van 't gebuurte geeft de kinderen tweemaal te week godsdienstles. Dat is de edelste kunst : zielen vormen in en voor en volgens Christus. Ik stap den drempel uit, 'k keer mij eerst om den zegen te geven aan die brave lieden die knielen op den vloer en de moeder vermaant mij goed : " Pater, als gij nogmaals preekt in 't omligigende, laat het ons weten, wc komen er heên, anders zouden wij nog wel geheel geuzen worden ! " Bij den artist. 'k Spoed mij naar het huis van mijn vriend, de villa waar de schilder woont met zijne vrouw en zes kinderen, in de eenzaamheid, droevig in den killen winiter, hemelzalig in den schoonen zomer. Daar kan ik onder 't roo-ken van een gezapige pijpe keuvelen of rede*-twisten over de kunst, de politiek, over Vla/0r deren en het hooger leven, juist lijk in Vlaan-deren, en 't is zulk een genot midden dit Enge. land waar het high life maar spreekt van money en football. Welk 'n prachtige woonst daar nevens dat donker-groen, stormachtig kabbelend stroompje, welk 'n pracht van bloemekens in den hof, en hoe huizelijk is die "gloriette" allenthenen ombloesemd met wit-geele capucienehapjes.. Heere, laat ons hier drie tenten bouwen. 't Is zoo vreedzaam hier nu de avond begint te dalen over de bergen en de vlakten. 't Doet zoo 'n deugd een natuurkind te worden wanneer men ge-dwongen leeft tusschen 't vooize, saaie, be-driegelijke grootstaidsileven. De kinderen van d'en artist, mijn vriend, zijn al blonde kopjes van Angelico, en ze dragen de namen van Rome's eerste martelaressen : Agnes, Cecilia, Lucia, enz. Poëzie geurt u toe uit dat huis en dat familieleven. De artist schildert prachtportretten voor de rijke menschen van de omliggende villas, godsdienstige en oor-logsvisioenen, vol vlammende katholieke en vaderlandscha geestdrift. De Engelschmans bezien hem met bewonderenden eerbied. Moeder zorgt voor den mond en we peuzelen aan dat heerlijk milde maal, en na 't avond-geberl speelt een der meisjes op 't klankberd en we zingen al te samen onze heerlijke Vlaamsche liederen, en 't schijnt of de bergen en de vlakten van Derbyshire luisteren stil-zwijgend naar die heilige kunst, die in den vreemde zingt over 't schoone vaderland. Naar huis. 't Is tien uur bijna, en 'k moet naar de spoorhalle. Mijn vriend, de artist, vergezelt me, en we praten vertrouwelijk. De sterreti beginnen te pinkelen, de schaduwen der boo-men strekken verder en doffer. Weikmen-schen met 't biezenmandje vooruit fietstn

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.