Bure«l : 21, RUSSELL SQUARE LONDON, WX. Téléphona: Muieum 267. De Stem uit Belgie Abonnement : 2sh. vooi 3 raaanden. Subscription : 2sh. for 3 inonths. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fl. Voor Frankrijk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. of 1.50 fr. 3de Jaargang, : Nr. 32. (Blz. 1427-1438.) Oplage : 10,800. VRIJDAG, APRIL 27, 1917. Registcred aî G.P.O. as a Newspaper. 12 blz. i^d. De Oorlog en de Vlaamsche Volkskracht. (l) Sociale volkskracht. Het vsaagstuk doet zdoh voor als volgt : Hoe ziilten, wij de Vlaamsche volkskracht heropbouwien, in 'it licht vain ailes wait de ! oorlog oas leerde of ontleerde, met andere woorden, hoe zullen wij op " versttandelijik, zedelijk, soc&al en, godsdiensttig gebded," ons ' volk opvoedien om het al de rijjcdommen van zijn wezen te leearen o&itgdminen,, om al zijn mogalîj'klhediaa tôt werkelijkheid te makan, ten emde bat eene eereplaats te laten innemen in de beschiaafde wereld, door deze oorlogs-sclioramaling in zoo menig opzicht gewijzigd? In een eerste bijdirage had iik bat over "verstand'elijbe" volksikiracht welke moët aangeworven en oultwi'kkald worden door aigen onderwijs, met de moedertaal ah voer-taal, volleddg en stelselmatig aangepast aan de Vlaamsche toestandein. Vervolgens moet die versbandelijke volkskracht zich openbaren noar buiten, in den vreemde, op elk gebied van wetenschap en ndiverheid. En binmea) den lande moeten drukpers, dagbladwezen. letterkunde en staatkunde démâte ingericht zijn dat zij het volk door de waarheid opvoe-den voor de wa,arheid. In een tweede bijdrage had ik het over "zedelijke" volkskracht welke moet aangeworven en ontwikkeld worden door de opvoeding deir waTe en gezonde vaderlandtsliefde, door de opvoeding der eigendommeldjke bc-leefdhedd, door de opvoeding der eendracht. door de opvoeding der zu'jvefheid voor hiet leven, en voor de moderne wereld. Thanis hebben wij het over " sociale " of maatschappelijke volkskracht. Door sociale volkskracht beduiden wij de kracht die uit-gaait van een degelijke inrichting, verstand-houdimg, ein wisselwerking der verschilletade klassen en sitainden der maatschappij, zoodat elk een gepast voortbrenigend en w-'mstopstrij-kend aandeel hebbe in die geestelijke en stoffelijke schatten der maatschappij, zoodat niemand leven moete in onverdiende ellende, zoodat voor elk besta een zekere maat van stoffelijke welvaart welke vereischt woTdt tôt beoefemiing vain deugd en wetensrhap. Door sociale volkskracht beduid ik ddensvolgens 00k de degeilijke inricht'ng, uitbreiding en verdeeling van 's l?nds welvaartsbronnen, 't zij door persoonlijk indtdatief, 't zij door Staatssteun aan het persoonilijk iraitiaitief, 't zij door den Staiat zelf, daar waair het persoonilijk initiatief ontbreekt. De Staat im-mers is gemaakt voor de welvaart van het volk, als enkelingen en samenlevmg, het volk is niet gemaakt voor den Staat. Een volk is een natuurlijk wiezen, een Staat is een com-vcntioneel wezen. De Staat is een werktuig ter bevorderinig van 's volbs belangen, moge-lijkiheden en idealen. Maar de Staat moet, waar het noodig is, wijzer zi'jo dan het voile dit wil z»ggan dat de Staat het volk zou moeten voarlichten. De Staat mag niet enkel en alleen de ûiting zijn van den wil van het vo-lk. Hat volk immers kan onwetiend bevooroor-deeld, bedorven zijn. De Staat moet dus ook de lichtbaak zijn voor 't verstand van het volk, en de uitzniverngskracht voor den wil van het volk. De Staat moet idealist zijn. De Staat ira de moderne Europeesche politiek gaat veelal tweedarlei mank : eerst omdat hij niet idealist is, maar enke1! positief de uiting van den vo.lkswil, 't zij die wil goed of slecht is. Daar ligt het gevaar van een louter demo-cratischen Staait. Hij is ndets anders dan een thermometer van 's volks toestemd, hij is geen geneesheer. De Staat in de moderne Europeesche politiek zondigt ten tweede omdat hij autocratàsch is, dit wil zeggen, geen vol-Aoende gohoor geeft aan de uiting van den volkswil, 't zij hij die uiting van den volkswi! a prkxri uitsluit, of vermoeilijkt door allerlei partijschappen, tasschenorganisaties en tus-schenpersoniem. Wijze sitaatskunde derhalve bestaat ito 't evenTediig aanpassen van die autocratie aan de démocratie, in het in overeen-itemming brengen vian vrijheid en gezag, in but wedierzijdsch iinwerken van Staatsideaal ea TOlteswil. Hat is voorwaar geen gemak-ktlijke taak. Darhalve is het getal der groote 5taatsimaninen zoo gering. Er zijn veel tijde-lijk groote staatsmaonen, autocraten of demo-craten, maar blijveinde grooteai niet, want zij zijn niet bestand tegeen het oordeel der historié. Velen zdjn gestandbeeld, maar helaas h un ntisgrepem en hun ambities zijn de schuld der tragi&che gebeurtenissen. In oazem tijd, rneer dan vroeger, wordt de echte staiatkundige zoo niet gesteenigd, toch achter-( uitgesteld. Wij leven im-mer» i'n "le-siècle des incompétences," en we ziesn blindeo blin-I den leiiden. Hoe vormeai wij de sociale volkskracht? Het spreekt van zelf, dat we de verstande-; lij'ke, zedelijke en godsd;ein9itige volkskracht j niet kuranen afscheiden van de sociale volkskracht, dewijl de voîksikracht eien gelieel is | door die verschillende bestianddeeleu samen-[ gesteld, dewijl het ééne bes'tanddeel heit andare vervolledigt. Het spreekt ook van zelf dat wij de verschillende middelen tôt vorniing der sociale volkskracht niet u;tvoerig ontleden- kunnen in al hunnier aangelegen-I heden. Wij kunnen enkeil beginselen opge- (1) Zie: "Stem uit België," Nr. 33, over "verstandelijke " volkskracht, en Nrs. 28, 2g, j ovesr "zedelijfce" volkskracht. van, die dan. veirder in hun gevolgen kunn.en uitgewerkt worden. Gezonde beginselen tein s lotte ils ailes. Het mankeert dieze wereld niet aain gield, wetenschap, plezier, enz., en toch deze wereild h a ait en draaôt ziin.n,eloos en heil'loos, omdat zij geien beginiselen heett. De Vlaamsche kwestie. (1) Er zijai menschen die zullen. meesmuilen bij 't zien van dilt opschrift, en zich aivragen "wiait komt die Vlaamsche kwestie te pas in de sociale volkskracht." Hat antwoord geef ik seffans. Er zijn i. ni mers nog menschen dee niet kunmen of willen verstaan wat de geleerde hoogleeraar Godefroid Kurth schireef : "Il ne faut pas être grand historien ou grand psychologue pour ne pas voir que la question flamande est d'unie importance grave et capitale, et que de isa solution dépendront l'union et l'avenir de la Belgique." De laatsite gebeurtenissen, in het bezette land zijn er een sprekend bewijs van. Maar enkelen werpen op : laat die zaak nu rusten, later zullen wij zian. Dat kan niet In den heropbouw van I 1 ■ . ! — UmaMMMHMUMMOIMMHBMUnaariMMHUSHl sociologen die 't belang der Vlaamsche kwestie in sociaal opzioht duidielijk hebben afge-lijnd, iik bedoel Pater Rutiten in het boekje "La question sociale après la guerre," en Heindlrik Beyinan in zijn boefk "La Be%ique sociale." Daarin bewijzen bedden dat de Vlaamsche kwesitie een belaiigrijke sociale kwestie ils. Maar er is meer. Rechtmaitig durf ik zeggen dat die Vlaiannsche kwestie de sociale kwestie van Vlaanderen is, en daiair-meê bedudd ik niet enkel dat de Vlaamsche kwestie de hoofdzakelijkste en belaagrijksite sociale kwestie is, maar de beknopte inihoud, of beter gezegd, die oorzaak van al de andeire Vlaamsche sociale kwestie,n, zoodat de oplos-sing van de Vlaamsche kwestie, de meeste sociale wanfoestandan wegneemt, of helpt wegnemen, zoodat aile oplossing van sociale wanitoeisteioden, zonder die oorzaak van so* ciale wanitoestandan, weg te nemen, half werk is, ja dikwijls kracht en tijdverspilliing en pliaasferleggen op een houten been. De achterlijkheid van Vlaandieiren in sociaal opzicht is te wij ten aan gémis van onderwijs De gedrapeerde gestalte met hemd, op het voorplan onzer photo is die van den hoofdman Musinga, den grooten koning van Urundi (Duitsch-Oost-Afrika), die meer dan 5,000,000 man regeert of, ten minste, er " recht " van leven of dood over heeft. Musinga heeft onzen generaa! Tombeur zeer goed ontvangen. Hij heeft vele ministers en geheel zijne briefwisseling gebeurt per schriifmachien ! onze nationialiteit kan en mag men de eerste voorwaarde van België's nationoal bestaaji : erkenning van de rechten der twee nassen in 't ééne lajid niet doodzwijgen noch doodnaj-pen. Men kan immers geen natuurrecht be-graven. Het natuurrecht veirrijst uit eigen kracht en eigen nood en eigen drang, en hoe meer men het natuurrecht wil kortwieken hoe heviger het wordt en onverbiddelijker. Men kan dat veel minder in dezen oorlog, dewijl het toch geen schijmheiligheid en geen lieugan zijn kan, wat al de .natiën thans beweren, dat zij vechten voor een wereldvrede, tegen aile autocratie in, voor een wereldvrede gegrond-vest op 't recht en de vrijheid van al de nationaliteiten. Président Wilson's vrede- en oorlogsnotas—weerklanken van Paus Bene-dictus XV' woord—hebben dezen oorlog een zedelijk karakter geigeven van het hoogste belang. En al de kleine naties, Armenië, Polen, Ierland, Fiinland en de Slavenstaten zijn aan 't roeren en poeren om hun vrijheid te bewerkatelldgen. Waarom moet Vlaanderens taalvrijheid achteruitgeduwd? Een recht is een recht. En 't recht van Vlaanderen gaat niet in tegen 't recht van België. Irbtegendeel 't recht van België wordlt gewaarborgd door 't recht van Vlaanderen en Wallonie. En een wijze staatkunde moet de moeillijhste kwestien durven biij de hoornen grijpen en ze oplossen, met goeden wil. Dit geldt voor het nationaal, en politiek, en natuurrechtjer-lijk karakter der Vlaamsche kwestie. De sociale kwestie van Vlaanderen. Zonder thans te gewagen van de geschrif-ten der socialistische leiders Vandervelde, Huysmans en Destrée, zijin er twee gekende ( 1 ) Mark op dat ik geen uitspraak doe over de wijze van oplossing der Vlaamsche kwestie, niet omdat iik niet kan, niet omdat ik niet durf, maar omdat ik niet mêg. Duitsche dwasng is de eenige niet die wcegit op Vlaanderen.—Nota der Red. : We hopen dat zoo min onze lezers als E. P. Callewaert on s dit " verbod " zullen kwalijk nemen. en opvoeding in de moedertaal, voertaal, en aan een stelsel van halfsilachtigmakende en voorbarige tweetaligheid. JL)e achterlijkheid van Vlaanderen in sociiaal opzicht is te wij ten aan de kloof die het hooger volk van hat lagere afscheidt, namelijk het verschil van taal, welke de oorzaak is van halfschheid van beschaving van beider zijden. De achterlijkheid van Vlaanderen in sociaal opzicht is te wijten aan het feit dat veel Vlaamsche handeil- an nijverheidsmogelijkheden onont-gind en braak liggen, dewijl de arbeid niet vakkundiig is ontwikkeld, noch het kapitaal niet Vlaamscih gebruikt. De achterlijkheid van Vlaandieren iin sociaal opzicht is te wijten aan de omzialfstandigheid, het gémis aan fier-heid, en zelfbetrouwen van 't Vlaamsche volk, aile gevolgen van een vijf honderdjarig stelsel van politieke schommeling, of stelselmatige onverschillighedd voor 't Vlaamsche ras, dat aile rasidiealisme is kwijt geraakt. Met recht mag die wantoestand Vlaainderens weezang worden. genoemd, en de potsierlijkheid ervan ligt enkel hierin dat 't Vlaamsche volk nog zijin achterlijkheid niet verstaat en bokke-sprongen maakt van grootiheidswaanzin in de ijle lucht. Enkel de groote Europeesche be-wegimg der démocratie heeft in de laatste jaresn bat volk istwat wakker geschud en in Vlaanderen is dat niet zoozeer gebeurd door de katholieke démocratie of het socialisme, als wel door de Vlaamschgezindie keikoppen die aan ons volk het rasevangelie hebben vericondigd met de woorden : " Wees Vlaming dieai God Vlaming sohiep." Maar dat spijts eeuwen sitëlselmatiige achteruitstelling van Vlaanjdieiren, dat Vlaamsche volk niet heel dood is, nog een beschaafdie taal heeft, zijn taalgrens "van geen mater heeft verschoven, en een nieuwen levenswil beginit te hebben, is wat het grootiste bewijs dat menschenwerk, in steê Gods, een eigeruaardig volk niet uit-maken kain ; is wel een bewijs dat de udtwen-d'ige schijn van het volk werd gewijzigd. enkel op de oppervlakte, maar dat de oor-kracht van dat volk ombesrtorven en onge-schonden, in de ziel te sluimeren ligt, met al rijn sitandaiarddeugden ; is wel een bewijs tan W.WI—fc- —f—MMMT——1 slotte dat de Vlaamsche naitionaliteit werd bewaard en gered door het katholiek geloof en door de priesiters. De historié zal het maldan tôt de grootste ©er der Vlaamsche priesitierscbap, en voor de toeikomst moge het menig katboldek man doen deiniken op deze onibetwistbare formuul, door diuizend feittan dageldjks bewaarheid : " de toekomst der katlholiciteilt van Vlaanderen ligt in de Vlaamsohheid van Vlaanderen." De demo-cratische bewiegdng van onzen tijd zal de beste hefboom zijn van de rasfîerheid van 0113 volk, want daar Idgt die wortel : het volk is zoodandg van rasifierheid ontaard dat het niet meer weet wat eigen sohoonheid en eigen kracht is, en een wijze staatkunide moet dat volk doein willen zijn wat het van natuurs-wege is, en enkel zijn kan, wil het waarldjk zichzelf en groot zijn en ©eu bewarende kracht zijn voor België. Een bewarende kmcht zag ik, want een rasbewust Vlaamsch volk iis eerlang het stierkste bolwerk tegenover Duitscbland. Het schijnt diait men dat van hooger h-and is begonnen in te zien. 't Is wat laait, maar de Vlaming is houwe trouw en vergeet veel, waar eenmaal goede wil wordt bewezen. Diat men dus niet te ras oordeele, noch veroordeele, niet lastere noch sla, geen Inieuwe wondian toebrenge, noch geen haat verspreide, niet goochele met het woord ver-rader, niet baloorig schreeuwe, ndet klein-geestig, niet politiekachtig, ndet partijsohap-pig doe. De tijden zijn ernstig. Dat men Vlaanderens wantoestand durve inzien, en rechtvaardig zijn tegenover 't gestorte Vlaam-sche bloed, en we! wete dat pass'visme en activisme nu een beteekenis hebben, maar er geene meer hebben zul'en den diag van de vrede, dat al de bewuste Vlamingen activiest zullen optreden voor het recht van hun recht, en dat gansch het Vlaamsche volk, dat nu weten zal en voelen, zal willen uitvoeren. De formuul "de sociale kwestie van Vlaanderen is de Vlaamsche kwestie," deze kan, door 't onizaggeilijk feitenmateriaal in dezen oorlo» opgedaan, de eenwudigste Vlaamsche volksjongen veœstaan. De démocratie. Een groote Kardinaal van 't Britsche K"i-zerrijk heeft gezegd: "De twintigste eeuw zal de eeuw van het volk zijn." De waarheid van dat gezegde springt in het 00g. Maar waaracl ijnlijk voorzag hij niet dat de démocratie het winnen zou, nadat de Europeesche wereld gezuiverd werd door 't schoonste bloed van millioenen jonge mannen. Er ligt zulk ean verjeugdigende kracht in het b'.oed. Onze wereld werd zoo oud, Z'oo kunstmatig, zoo rot Dan kwam deze wereldoorlog, met al zijn ellandien, en grootheddsgebaar. De oorlog, hoe groot in zijn afmeitingen ook, had kunnan een kleine oorlog blijven, ik wil zeggen een wereldikamp voor kleine profijtjes, en persoonlijke ambities. Hij dreigde het een oogenblik te worden. Maar België's houding en verweer, ik beduid zijn zedelijke houding, gestaafd door zijn krijgskundcge houding, en niet het minst het katholiek rechtswoord der Belgische bisschoppen, rukte dezen oorlog met een geweldigen schok uit de staatkunddge kleinmenschelijke diepten en diplomatie-donkere kamers, an het woord natuurTecht der kleine vreedzame volkeren vloog rond de wereld als een donderstorm, en werd verwel-komd in de harten van het volk, dde voor 't recht openstondtan. 't Was de triomf van het geesitelijk ideaal over het brutale feit, van de rechtspoliitiek over de realpolitiek, van God, den Ivoning, over de godheid-zich-aanmatigende koningen. Wie de filosofische schriften der laatste jaren heeft gelezen, werd getroffen door de verheidensching van aile begrippen, niet het minst over de verheidensching van het rechtsbegrip, dat werd afge-rukt van de macht. W^: de politiiebe doening der verschillende Staten van bij beschouwde, stond bevreesd voor het wederzijdsch wan-trouwen, en voor de laconisc'he ooverschil-ligheid waarmedie Staten zichzelf optimmer-den op de gekrenkte rechten.. Het aikelig begiinsel van " nom-initervenition européenne," dat toolist broeders te laten vermoord'en zonder een woord protest, werd seffens weer opgegevem als er brokkelingskens te deelen vielen in d-an grooten roof. En 't ergste van a.1 was, doit ddt ailes gebeurde, zonder dat het volk ooit ki'kte. Maar, door het feit van België, door het vaderlijk en rechtwrekend woord van diem Paus, door den drang der toestanden zelf, door het, opportunisme, en ten slotte door het wijze woord van den vroeger onverstanen Wilson en door de oorlogs-verklariing vain Amerika, werd het oud politiek stelsel, het materialistische, het utdlari*-tische, verbrokein en in den prondelhoek ge-gooddi, en ean nieuw tijdperk zou aanvangen voor het recht, en voor een wereldvrede ge-steund op het.recht van elkendeen. Nu ten miaisite wist bet rechtzdnnig volkshart waar-voor het vechten zou, en 't zou veel last en liïdan kumnen uitstaain onder het nu nood-zakeldjk militarisme omdlat het vpoht voor een geestelijk ideaal, waar heel de wereld en elk oersooTi zou bij winn^n. werd dat ideaal werkeldjWiaid. Deze oorlog is zeker de on-dergang der autocratie. Rusland is er het laaitste bewiis van, en men moet geen pr<->feet ziîn, om te voorsoellen dat elders ook de autocratie ten ondereanig is ged'nemd. Er is meer: al die S+at«n -n'in th-urts wil'en s im'lVns gedwoniTen. gel:jkhe;d en vrijheid t» ?edo,o,gpn waar zii het vroegar nr'tet deden Zii 001k er-kennien dat zii ten dienste van hat vo'k z-'în, en dat zij moeten luisteren. naar de stem vaa

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.