erste Jaargang IVO. 260 DontSerdag, 30 December 1915 DE VLAAMSCHE STEM n volk zaI niet vergaan! ALClEilEEfl BELSISCH OÂ^BLÂO Eendracm mai DIRECTIE EN RESSACTiEe PALEISSTRAAT 31. bovenhuis, AMSTERDAM. Telefoon No. 9S22 Noord. « Onder iâkiïng van Dr. RENE DE CLEROQ en Or. A.JACOB. ABONNEMENTSPRIJS (bij vooruitbetaling): Voor Nederland — per kwartaal gld. 1.75 — per maand gld. 0.75. Voor Belgiti Ii en andcre landen dezelfde prij&en, met verhooging van verzendin-per nurnmer), A D VER.TENTIES 20 Cent per regel. !|ii ib de toskami >minige Vlaamsche bladeu in Belgi oen een beknopt verslag gegeven ove rtikel door den heer Simon s in Dei , .wen Amsterdammer geschreven. -.ehrijven van den lieer Simon s hooft hie : instemming gevonden. Zijn gezegdei jnist, onwederlegbaar. Indien d* •ntô werkéiijk Duitschland zou kunnei iaan «n het dwingcn tôt het aanvaar , i van opgelegde vredesvoorwaarden ©i n 't dan cen Jouter Franskilîons Belgii zicb vond, zou dit vermoedelijk betee ..a een geheel brengen van België onde . schen invloed en daarmee het begii !iet einde van dit onafhankelijk koning Niet alleen omdat alsdan Frankrijk ei zou te zeggen hebben, maar omda" schland dan de eerste de beste gelegen zou ' moeten aangrijpen om het vooi j te verovcren. Als bonds- of vasalstaal Frankrijk is België beetemd tôt eer ■lig en glorieloos einde." Is de waarheid zelve. Wie zal over aar zijn in dezen oorlog? Met zeker-kan dat niemand zeggen. Doch dii voorzeker vast: eene geheele verplet-y van .Duitschland is uitgesloten. Wie tend de ontwikkeling der gebeurtenis-/olgt, is overtuigd dat de weerstands-it van Duitscbland, zoo sterk is dat d< ndeneu groote kracht zullen moeten kkelen willen zij het zoo ver kunnen jeu dat 't voor deel langs iiunnen kant elt. Van een anderen kant is 'tonmo-te loochenen dat Duitschland zicl] trager dan 't grootste deel zijner te-revers van de gevolgen van den oorlog lerstellen. it meer is, in geval de verbondenen ' ovenhand krijgen, stijgt de niacht van ,nd zoo lioog, dat allicht meer dan een tegenwoordigo vijanden van Duitsch-aan dat land de hand zal toerei-tm van de slavisclie bedreiging verlost • >r den. . 1s wij deelnemen aan den krijg tegen ) eprak een-Engelseh minister tôt een chen afgezant, bij 't uitbreken van oorlog, zoo zullen wij u op 't gepast blik des te meer van nut kunnen zijn." deze woorden heb ik altijd willen un dat Engeland nooit de landmacht Duitschland zoo zou laten verzwakkon, t woord van Napoléon: ,,Europa zal 'likeinsck zijn of Iîozah" waarkeid :unnen worden. Neemt de Dùitsche weg en welke reden heeft Engeland de .vijand te zijn van Duitschland ? alleen meester is ter zee heeft twintig londerd in zake nijverheid en handel îgeland heeft op dit gebied geen Duit-iverheersching meer te duchten. çevolg wat er ook gebeure, België zal )osten immer een machtigen gebuur n, met wien het in de toekomst be-zal liebben op vredelievenden voet te ?ië kan maar blijven bestaan als de tige gebuur de overtuiging heeft en œker.heid dat België niet stelselinatig ijaiid is en dat hij in gewone omstan-. '-:n, 't is te zeggen, als hij zelf Bel-bestaan eerbiedigt, niets van ons te m heeft. a het oogenblik af dat Duitschland r vermoeden moet, dat België zijn l is en blijft, dus eene vermeerdering niacht. voor zijn vijanden, vooral voor crijk, zal het noodzakélijk n?«ar de )tigino- van België streven. Dat kan inders: Duitschland kan nooit België n a]s cen va-salst-aat van Frankrijk of ^ran Engeland. à den anderen kant de verfransching -algie, voor 't geval net van aile gevaar 'osten zou bevrijd blijven, moet onver-lijk .vroeg of laat de inlijvimg bij ;rijk voor gevolg hebben. De anti-sc'he gevoelens onzer Waalsche bevol-j&renlang door de F.ransehe pers be-, worden meer en meer een gevaar België's bestaan. irom ook is het onbegrijpelijk, hoe n, die in de nabijheid van 't Belgisch ar of dank zij }t geld door hen ver-îi, verschijnen, strijd voeren tegen de ingen. Hoe wilt gij dat Duitschland vertrouwen hebbe in België als men een eigen landgenoot vervolgt en ver-. alleen omdat hij tôt denzelfden stam rt als de Duitscher? ô wilt gij België zelfstaaidig houden i 't evenwicht breekt en door de ver-;ring van Vlaanderen den laatsten tegen Franschen invloed, ja tegen relis overheersching wegneemt ? welke redenen bestaan er om den nu zoo te vervolgen? Vallen er fh laatsr.<- «.'miieslifeieii van de ,:Bien I >vi: -'Pr: clien^n b.c&veel "Wnih'-he na-rneu aan • Geei: oen op tien. Vlnmderto minder vrijv.'illigers -i k. v, T; .. - "'"rnlffl ebru o do ver-•11 ;!in skcht $b,eden 'iiocten .Vadfïn- gelijJîen invloed op de nationale poutiek verkrijgt als nu de Walen". ■ Mochten deze wijze woorden ingang vin- ! -den bij onze regeerders. 2 ! Klein echter is onze hoop. l" i In België dienen de schoonste beginselen î de edelste gevoeleD6 maar al te dik\vijl6 als dekmantel voor lagere drifteu. Niet een c gevoelen van saamhoorigheid, van weder-i zijdsche broederlijkheid beheerçcht hier, ï de geesten en de hai-ten : Belsrië is sinds l j lang .diep verdeeld door overdreven partij- - driften. Partijbelang st-aat boven 't alge-i meen belang. Godsdienst, vaderland, vrij-i heid zijn al te dikwijls loutei- woorden, - waarvoor de werkelijkheid. zoek blijft. Mr. HECTOR PLANCQUAERT. . — : Pro a ris focisque. Onze grootste kartstocht is het leven. Wanneer wij in de ellende zijn en van aile hulpmiddelen beroofd eeuen uitweg zoe-ken om het leven te rekken, dan hunkeren we, als de schipbreukeling naar een stuk hout, naar het brood om het te behouden. Van de oorlogspictaren zijn die de ellen-digste niet, die ons de troepen mannen laten zien, hoe zij, over de lijken van hunne ge-vallenen heen, uittrekken naar den vijand. De ellendigste zijn die, waarop ge, buiten aile strijdgewoel, de achtergeblevenen ziet worstelen met den dood. i Het meest aangrijpende tafereel, dat ik mij herinner, is dit, waarop een Fransch soldaat, zoekend naar gewonden, was afge-beeld, die op een onverdacht moment eenige uitgehoDgerde Duitschers vond in een ver-laten loopgraaf. De drie mannen, die kerels geweest waren, zaten, zoo dicht mogelijk tegen elkander aangekropen, tegen den aar-sen wal, hun plotselingen bezoeker aan te taren, hij het geladen geweer in de beide handen omkneldj zij krankzinnig van dorst en honger. Hun laatste hartstocht, waarvoor zij hun even hadden veil gehad,v was hun leven zelf, dat door den dood in het wapentuig van den Franschman bedreigd werd. Maar wat beteekende deze hartstocht, toen zij, in actie voor het. vaderland, den dood tegemoet gingen! Toen was er ééne wil, die dezen hartstocht brak: de idee van de overwinning voor het vaderland, die machtiger was dan het leveji, r m die het sterven niet vreezen deed. De ti'agiek van deze schilderij was" niet in de worsteling met den dood, maar de toestand van desolatie, van gebrokenheid, van verlating door de idee, van hen, die als de Franschman van Romain Rolland, ver-trokken waren vertrouwensvol, vastberaden en sterk. Deze Franschman, — Romain Rolland noemt hem, een van de jongeren, haut esprit, âme pure, et qui sera, s'il vit, le pre mier critique d'art de notre temps" — Icon zeggen: „Je n'ai pas envie de mourir; mais je mourrai sans ragrat maintenant". De Vlaming benijde hem daarom! Want deze Frans ;hman werd gedragen door de Idee, die zijn gansche natio lief was, de gedachte van te strijden voor zijn vaderland. waarvoor eene nieuwe aera geopend j werd. Frankrijks deelneming aan den krijg I beteekent Frankrijks leven voor de toekomst: „on parlera de nous dans l'histoire" — ge-lukkige jongeman! Ais dit leven geofferd moet worden — ça va —• het heeft het Fransche hart gediend. De Fransche natie moge dit veelbelovend leven betreuren, zij zal zich troosten met de gedachte, dat de Idee, waarvoor het volk leeft, dit leven eischte. Maar de Vlaming?! • Da Vlaming vreest den dood niet. Hij vreest dien althans niet meer dan de beste Franschman, Hij vreest dien niet, wanneer hij lijdt voor de Vlaamsche gedachte, zooals deze jonge Franscbman lijdt voor de idee der Fransche natie. Hij vreest dien niet, wanneer hij lijdt voor België —- o, 85-jarige tyran ! — wanneer hem het behoud der Vlaamsche ziel voor de toekomst waarborgde. O, dat ééne woord van den koning ! dat ééne woord van de Belgische regeering! Koning der Belgen, spreek dit woord: dat Vlaanderen Vlaamsch tvorde ! Dit is de eenige voorwaarde, waarop de Vlaming voor België leven zal« Dit wocrd zal zijn trots breken. Zijn hartstocht voor het leven zal gebroken worden door de Idee. dat hij voor het Vlaamsche leven den dood | tegemoet gaat, waaraan hij zelf onderge-schikt is. Niet als de Senegalees of Soudanees voor Frankrijk wil de Vlaming voor België strijden, maar als vrije, vranke Vlaming; niet ! air- 'le ori$ôï^vorpèft kolonist, als de j Pro a,ris /'.lise,1- ktrijdt hij, wannee1" jbet i j zyu Vlaam.'johe -ge" ofcen géldt, dat nu ver- ; | I.raoht wordt cc:. à ie van Haverf- • I Pro o.risfocixmie is zijuo louze. wanneer; , n1 >re la^n loor de Belgische regeering, ' yiaaiï.^.-hë ziel te l'eveiligen heeft. tegen eont stelse iraàtige y^rwording. j pro ario fcn.i>:qnc) — wanneer hij zijn 3ven oixt1 \ aan de ï'iee; die iceft. in de ^ /erioochsning van hen; dis weigeren, zijn | V laamscho 'ziel te erkent-en. Wanneer do Be ^ische r&gôjriiic,, nu, j ^een waai1)org gcr-Cs voor het Vlaanische | vo'ksl:ven wp.îoeer zij niet .de belot'tegoeft | van v:oorb'ï?eidi.'ig van een pôlitiek Via msoh. | j program ià d .- toekomst, wanneer r-uj dus i ,/eigert de levanevoorwaarcf n voor Vlaan- r | dcren te èr^nen, m, a w. wanneer m de îiandevT '• 'gische régeotîsg. de dood j ! v•• ^ àxd wcigprfdeVlamiiïg ie regeoniff'" ta otteren. ^ j rvev. het lang-verwachte antwoord geeft, ( Vlaanderen waarborgen voor de toekom erlangt, m. a w. wanneer de Belgiscl regeering het verdedigingswapen voi Vlaanderens toekomstbelangen ter har neemt, dan stelt de Vlaming zijn leven ti beschikking van die regeering. 'Icc/enovcr het leven van Vlaanderen ste de Vlaming zijn dood. Immers hij kan zijn dood niet beter ve dienen dan door het heil van zijn volk. Geen heeft het recht clit standpunt miskennen. Op grond hiervan weert c fiere Vlaming iedere insinuatie af. De Vlaming vreest den dood niet, al drei^ die met verhongering en ellende. Zijn leven heeft slechts waarde pro ar: focisque. E. VAN VLEMINCXHOVI — ICern. Aan ons die mannen die daaa: gaan ! Aa. ons die steen! Wij zullen er een heerlij beel-d uit happen, in -dat beeld een wa-rm ziel en in die ziel© wil en krachteh blazec JULIUS VUYSTEKE. — Roskam, Binncniandscti Impérialisme. Niet alleen het Franskiljonisme is anti nationaal in zijn wezen en destructier in zij] werking. Dat is mede de geheele Belgisch parti j pôlitiek. In aile landen hebben de partijen alleei den Godsvrede aanvaard om het buiten landsche impérialisme te dienen en later binnen de grenzen, dezelfde overheer schings-tendens den teugel te vieren. Wat bindt Hoste aan Van Cauwelaert Eenzelfde heillooze hoerschzucht en nega tief partijbelang : Van Cauwelaert wil de taalgrens niet er kennen, omdat hij het Walen land v/il ver overen, niet zoozeer voor Vla-anderen al voor het cléricalisme. Hoste wil Vlaanderen verlichten (?) doo: het Waalsche anti-cléricalisme. Beiden laten het Franskiljonisme ziji gang gaan en hopen, op Vlaanderen's pui nen, hun pai*tijzucht eensj bot te vieren. Hun doel is geifjkmakerij en'onclerdrui king, evenals dat der Franskiljons. Dat is niet het onze, niet dat der Vlaa-in sche Beweging. Deze zoekt harmonie in ver scheidenlieid^ en dient de Belgische een drachfc. Grandeur et Déoadencea Spreken is Plicht — Touehant Mea Culpa, Diagnosis — Indulgenco pléniere. Het Redmiddel — Absolution complète. Dubbei delcyalisme. Tegenover het Vlaamsche rochtsbewustziji is de Fi*anschgez/inde houding der Regeering bijandig en voor het Belgische on-afhankelijk-heidsbelang onvoorziolitig. Niet alleen Vlaanderen's zelfstandigheid loopt gevaar. Ook de Belgische onafhankelijkkeid komt' in 't ge-drang.Teekens van zwakheid. Tegenover de Vlaainsche Beweging lieefi België zich nooit verzoenend betoond. Nooil vrijwillig, maar noodgedwongen gaf het Bel-gische systeem onkelo reohten toe. Nu betuigi de houding der Regeering tegenover do Vlaamsche actie vrees en onwil. Vjees, want indien zij niet in de groeJ-kracht van het Vlaainsche bewustzijn gelooft. moest er niets tegen gedaan worden om z€ tegen te houden. Onwil, omdat zij de Vlaamsche e'iscb, zonder onderzoek of hij al of niet (zooals wij meeaien een Bclgisck belang is, hem van d<E hand wees. De geesteljjke beteskenis onzer aotie. Wij strijden, zei De Olercq, in de voor strijdrecht. Ook dat wil de Regeering ons ontnemen! Maar wie heeft het reeht het vrije woord en do vrije gedacht aan banden te leg-gen ? Ons land is toch niet Rusland ? Onze tijd toch niet de middeleeuwen ? Het is een veeg teeken, dat om do .Vlaamsche verzuchtingen als niet bestaande te kunnen negeeren, België aan Vlaanderen den vrijheid moet ontzeggeii. De Vlaamsche Stem is de stem van het Belgische geweten.. ^ o mm logezoiiclesi styfcken. Aan de heeren Dr. René De CJercq gn Dr. A. Jacob. Hooggeachto Heeren, Na do betuigingen van verkleefdheid en he-vondering die u reeds van gezaghebbende zijdc . egestuurd werden, zij het eenige jongoro : miiiganton uit Axitwerpen vorgund, een nederig woord van dank tôt u te richtcn voor • offervaardigheid dio gij in den strijd voor .. , Vlaamsche volk tegenover de Belgische i . gcerilig betoond liebt. n een tijd, die voor de toekomst van de iaamsche beweging zoo gewichtig is, en arin het wegens de verborgen aktic, dio ..en ons bestaan als volk gevoerd wordt, een :.N:ht voor ieder weldenkende mensch is, de i mon te zoeken die ons tegen verdero ver-i. îkking beslist zullen beschermen, komt deze a;'id van eerlijkheid en belangloosheid ons vertrouwen in uwe leiding sterken, en ons pliclit-besef verlevendigeij. »Vaar gij geoordeeld hebt dat het eenvoudig i plicht was, eene Regeering niet ten koste ■. 'i cen volk to dienen; waar gij uwe persoon-;e belangen niet ten koste van de volksbe-I. gen hebt -willen behartigen, waar gij, hoog-;o< chto heer Do Clercq, zulke zware verant-i. Hjrdelijkheijl tegenover do uwen uit liefde • r uw verongelijkt volk dnrft te dragen, en ar gij, hooggeachto lieer Jacob, een schitte-'do loopbaan durft prijsgeven om uwe han-. voor den strijd vrij to houden; daar hebben u willen betuigon dat do grievende maat- m regel, die, trots uwe geihechtlieid aan he ^ ivomnklijk Huis en het Belgische Staatsver lQ ba-nd, tegen u getroffen wordt, voor ons nie v minder grievend is, dat die blijk van eerbiec en onvcrdecldo toowijding u <le gogrondiliei-^ van uwe overtuiging zal bevestigen." ir Eug. de Book, Heran. Vos, A. Goeninckx, P Veribruggen, J. Dequddt, G. Somcr, R. d lt Bock, G. O. van Tielielen, Oscar Do $raedt J. Henderickx, Wanda Geersuis, V. Lacourt r_ R. Victor, Paul van Ostayen, Léo Verkein Jan Melis, echtgcnoote Paul Vorbruggen, Bol lens, Oscar Jespcrs, C. de Bruyn, J. van Buckc e O. Smet-s, Goudsmidt, René Verbruggen, J e Léonard, Madeleine Picard, B. van Deun, J Mulders, Tervooren, M. van Praat, L. Medaet Lod. Severin, J. Lainot, Jac. Voreeck, Le Mer ma ns, Jos Tyck, J. L. Mees, Eu-g. Williajne s L. Picard, Hubert Hollander, Jef Pueters W illem Baekelmans, Dr. Antoon Picard Echtgenoote Antoon Picard, Gabrdelle, Picard •'» E. WitJiaegens, M. Smuildei's, F. Zaak, Dr Edg. Petermana, Gi*auls, Prosper Arente, Am - Dermul, F. Vermeulen, Jos. Gilson, Th. Mot tré3 Edm. van Tliillo, J. van Liers, Aug T/ekcu; A. van Aarde, Frans Welden, Fram Perrijs, Dermul. Willem Elsschot, Karcl Hoe demaekerszn., Echtgenoote Dequidt—Hoede 1 maekers, L. van den Broccli, Victor var ■v Henrel, Lodo Vets, Walter Do Troulard, Frans ô Boeyens, A Vets, Karel Meulenaer, Léo An thony, E. De Craen, I\Iau-vets, A. De Bœl Louis Verhulst, J. Matthy, A. Grau, H. d« Graef, J. L. Braun, F. Mielants, Albert van Laar, Ary de Belder, L. Vertongen, J. Peeters, - G. Daef, Théo Desmet, Deschouw, Léo Rik ket, A. Ternest, Jeanne Myvis, Fernan< Poelemans, J. Raeymaekers, J. Aecrtssen, M, do Groof, M. van Bulck,Jos. van Reck, S, Doese, R. Neeffs, H. Craeybeeks, J. var Campen, Gust. Brougelma-ns, iode Verschue-ren, E. Ryckoord, Jules Toen, Ed. Laureyns3 Const. Janssen, Jcs. van HoetJiem, Ach. Var . Goel, Paul Poels, F. Mortier, A. van Meeu-i ters, G. van den Hondt, L. van Immelen, 5 L. Raeymaekers, L. van de Pas, Christ, Brat, Frans Goossens, Th. De Bois, J. van de ^ Eeest, Aug. Stoel, F. Joosten, JMoortgat, 35d, 1 Léonard, C. Thys, O. Leemans, G. Verschue-ren, Robert Boen, Oonst. Jordens, Jos. Van y Cace Benberghe, J. Desaeger, H. Gloutjens, - Aug. van der Heyden, Karel Mertens, G. de Heyde, C. van den Henog, F. Samson, E. ? Verspage, P. Verhoyen, George T. M. Rooso. . Lode Tiiys, H. De Witte, E. Léonard, J. van Tilborgh. J. A. van der Beele, V. Andrdes, V. Ferdinand, Lode de Ley; J. Gravé, J. De Bruyn, K. van Gomper, A. Leys, Jos. Van Hooy, J. Ferdinand, E. Denhaene, J. Ingel-3 brecht, Ed. van Breedam, Victor Brumelair, A. van der Moeren, A. Molter, J. : W. Mees, 0. de Muelemeester, E. Gravé, J. Timmermann, M. Geerts, Flora de Lannoy, L Claes, Ln., F. \an Schoor, Léo Desmet, P. i Iper. S. van de Moor. F. Calon, Vermeulcn, E. Rubben, A. Matkijs, J. Breugelmans, F. Mortier,. L. Geens, Paul Poels, Ô, -Vandon- ■ hondt, A. Rijnden, Verheyen, Jaak Gorlé, F. Goffe, Galle, "\Voutei*s, C. Broekers, D. van Damme, John Vinken, J. Verpoorte, M. Dries, . M. Lendor, M, de Roose, B. van Roosbroeck, . J. Luycks, Joseph Sels, Th. van der Straeten, M. Goos, J. CLxuwaert, L. Parijn, Joris J)e-messemaeker, Laura Doelfijjes'se, A. van Minne. Fr. van den Langenbcrgh, A. Felle-weet, R. van Aert, L. Godon, Jules Gondry, Jan Polderman, Rob. van Roosbroeok, F. H. Meraian, G. Venhart, A. van den Brande, R. d© Clercq, V. de Clercq, J. Voet, René Jacobin, Jeanne Deniesseniaekcr, Jos. Van Wetteren, D. T. Jellyse, AÏf. Bogaerdt, Helene Vos—De Oraecker, Helleman, Huygebaerd. Aug. Tou-saint, 1). Dutrone, G. de Graaf, Flymans, Jules Ramot, R. van de Venne, C. Boulade, R. Delà Ruelle, L. van Voyer, Y. do Hertogih, J. Roelans, J. iSchmost, J. van der Avas, , Nelly de Hans, Gonnissen, L. Laureys. E. Lapreyw, F. Don, G. Kerstere, Marcel Ver-rept, M. Goetxhalck, J. Dries, J. Luyken, F. Boullard, L. de Bmyne, An t. Gloe-inan, G. Huybrechtx, M. de Hert-og1!!, M. Juynne, F. vaai der Bleek. Au-g. Bruylard, Bob. van Gonechten, Herlinda Heu-drix, G. Michielsen, B. Bra'bants, G. Sohmit, R. Merehx, Maria Tite. Martha Cits, J. Xoore, M. ; V. Romoortere. C. Dille, M. Fabry, J. Leurs, A. van den Eede, Louisa Tite, L. do Deurwaor-der, Fâirny Henderickx, E. Rit-zki, G. Ca-pelle, J A. W ou ters, Fons van Hcoy, F. van der Hey, ! ï'iians Verheyden, H. Woutors, A. Mannekens, I F. dé Beukelaer, J. van de 31eyer, A. van J Thillo, J. Verlinden, Van Loont, Edw. van Lcmel, Jan van Neervoorde, A. Albrecht, Breugelman, Lode Verschue ren, Juul. van Bcek, Marg. van Praag, M. van Oosten. ■ IIM i# 1 0 1 l~r» 11 ■ De Taaigreos. In de jongste aflevering van het merk-waardig dagboelv ,,Van het Slagveld.der natiën" dooa- FraJik Gericke, treft ons vol-' gende uiteenzetting over het belang van de taalgrens: Een merkwaardig verschijnsel mag de staiidjvastigheid van deze taalgrens heeten. Zeker komt het voor, dat hier een WaaJsch gehucht in den loop der tijden Vlaaansch wordt, da-ar een Vlaamsch dorp Wa-alsch, maar de grenslijn is, sinds den tijd der Ro-meinen, twintig eeuwen lang vrijwel dezelfde gebleven. 0 orspronkelijk — dat wil zeggen vaai af de derde eeuw voor Cliristus, zijn — volgens Profe^sor Ve.rcouililie — de Belgische laif-, den geheel Germa-anscli .geweest. j ,,De Romeinen, zoo sclirijft de Gentsche Professer, beschouwen wel den Rijn als de officieele noordergrens van Giallië en steLden S garnizoeneu op 6trategische punten van zijn oever, zooals te Noviomagum en Lugdunum Batavorum ; maar zij beschouwden tevens den boord tusschen de vruchtbare en on-vruchtbare lxelft van de Belgische streek als feitelijke grens. Juist op dien boord legden zij den grooten straatweg aan van Bonen (Boulogne) langs Bavay, door liet Kolen-woud heen, naar Maastricht en Keulen, en versterkten hem op geheed zijn uitgestreikt-heid met ldeine sterkten, castra of castella. geheeton, die nog in vele plaatsnamen langs dien weg, Kaastre, Kasten, Kester, Chastre-Daane-Aleme, Chaoto-e-le-Bole, Kessel, Kas-ter (ibij Maastricht) voortbestaan. , ,Evenzoo, hoe hardnekikig en stelSelmatig de romandseering doongedreven werd, die zich va.ii uit het zuiden zonder verzet- eu on-onderbroken noordwaa-rte liit-strekte, heeft j se dien ©traatweg niet pverscliroden, maar t hield er j^lotsetl^ing stâl. Wel wareai er puJ ; i ten van Roanaansch leven, zooals de boog* J vermekle g-aarnizoôn&plaatsen, alsook Maa I tricht en Tongeren, voorts langs de zeekus j langs de Scheide, langs een paar straatw< . gen, zooals de bao^i vaji Kassel naar Oudei 0 î l>urg. Maar die hebben het volk in zijn aar > j niet aangetast, en van romaniseering in de ' j eigenlijiken zin beno^rden deai groote ' straatweg kan er geen sprake zijn." Voor nu de Be-lgische gewesten een afzoï . derlijk koninkrijtk vormden — voor 183 . dus —• heeft het bestaan van de taalgrei > nooit aan leiding tôt moedlijkheden gegevei y Deze gewesten toch bestonden voor het Ho ; landsche tijidiperk .en voor de korte Fransch ' overheersching, uit een slechts door een pei soonlijiken band samengevx>egde veelhei . van graafschapipen en hertogdiommen ; d . vrijheid van elk dezer provinciën, zoomed ■ de gemeentelijike en de persoooilijike vrijh( den waren zeer groot-; voor het central ' staatsbestuur — ik betoogde het reeds meei ' malen —• liaid de bevolking geernerlei bî langstelling over; z© werd noch in he gebruik harer taal3 noch. in de natuurlijk ■ ontwikkeling harer persoonlijikheid — in ' 1 bijzonder onder de zaohte Oostenrij-ksch 1 heerscliappij — gehinderd. Taalgrieven deden zich wel in het Ho! landsche tijdperk voor. Een girootsche Bf [ weging echter ontstoaid en kon slechts ont staan onder de unificeerende regeering va: den Bedgischen sta-at. Ik menkte reeds op, dat deze Beweging 1] wezen geen loutere taalibeweging meer is het is vooral geen Beweging van Intellec ' tueelen, geen liteiraixe Beweging -— als d Hollander veelal denkt ■—; met twee, dri woorden weea ik reeds op het oeconomisch en op het sociale moment. De oorzaak der Beweging is echter eei politieke; het middel om haar tôt liaa doel te voeren en. hiaar ovenbodig te makei is derhalve mede een pôlitiek middel. D© oorzaak ervan ligt in het beginsel vai het uni'tarisme waarop de Belgische- Staa ( gegrondveat is. I Met heeft in 1830 van België niet een foc i deratieve, maar wel een eeniheidsstaat wil len maken. En zulks niet alleen krachten: de toehtertijde vrijwel algemeen geldend< staatsopvatting, maar ook krachtens d-oi essentieel antd-Nederlandschen geest, waar aaai die staat zijai oorsprong te danken heeft Een oenheddsstaat, dat wil zeggen een staa. met een sterk cent-raliseerend bostuur," da, aJile groepan der onder zijn bestel ressort-ee rende bevoEkîng op dezelfclCeeirvormige" wîja behaindelt; dat derhalve met taal- en ras verschil geeai rekening houdt; dat in al wa van regeeringswege uitgaat steeds dezelfde Fransche taal gebruikt. Uit dit beginsel van het uifctarism© nu ziji niet slechts die iiiteHectueele, die geestelijk misstanden gesproten, die van het zoo be gaafde Vlaamsche volk een der achterlijkst volkeren van Europa liebiben gemaakt, maa" ook de oeconomische en sociale- misstanden die hier reeds eerder ter sprake werden ge braoht. Dit unitairistische, in anti-Nederkndscihei geeçt doorgevoerde systeem ba^eert zich, o] taalgebied, op artikel 23 van d© Const-itntie d!at aldus luidt : ,,Het geibrudk der in België gebezigd< talen is facultatief ; het mag slechts bij dt wet gta'egeld Avordeai, en uitsluitend wat di jliandelingen van de Overlieid en wat d< ' iecliterlijke zaken aangaat". "V\r'aar geen v/«et liierdn voorziet, is heel d< Ovenheid, is ieder ambtenaar dus vrij zicl van die taal te bedieneai, die hem zijn wille keur ingeeft. Dit , allerliberaalste .artikel heeft de deur geopend voor d© allerfelste tyrannie. D© pôlitiek© oorzaak nu van de ellende van het Vlaamsohe volk moet dcor een pôlitiek middel worden vernietigd ; het unitaris tische systeem za-l1 door een foederalistiscb vervangen worden, of het Vlaamsche lanc! zal, vergiftdgd, gedoemd zijn tôt een lang-zamen dood. Dit foederatievo systeem inoet tôt ©er spîitsing tusschen Vlaanderen -en Wallonie ledden; een maatregél die wegens het constante karakter van de taalgrens in beginse' zeer doorvoerbaar is. Nu zijn over het totstandbrengen van deze spîitsing meerdere systemen denkbaar : zelf-regeering, zelfbestuur en administratieve scheiding. Het laatste systeem wordt sedert het ont-staan der Vlaamscihe Beweging door de hel. dersteiende flaminganteai voorgestaan. In 1846 schreef J. C. van Theelen: ...,,Niets kan België dus van den onder-gang redden dan een administratieve scheiding van het Gerzn aansch (Vlaamsch^ en het G a 11 i se h (Waelsch) gedeelte van België. In aile landen van Éuropa, waai evenals in België, twee of meer verschillendc vollcen zich onder het zelf de bewind bevin-den, bestaat er administratieve 6cheiding. In Rusland, bijvoorbeeld, wordt de Finni-sche volksstam in het Finnisch bestnurd, en niet in het Russiscli. (De Finnische krijgs-lieden onder andei-en worden in hun taiel beveeligd )... ' ' Het zal wel het meest practïscihc blijken, niet slechts omdat de minst ingrijpende ver-andeiingen over 't. algemeen de gunstigste resultaten opleveren, maar ook en vooral', omdat het Vlaamsche volk tôt de zelf regeering — en ook tôt het tusschensysteem van het zelfbestuur — nog moet worden op-gevoed.Haodei m Taal, Van d© hand van Johan Leemans vonden wij een dezer dagen in het i.e Borgerhout ver&chijnend weekblad ,,Het Vlaamsch Heel a" cen degelijk artikel over dit onder-werp, dat wij hier iiv zijn goheeî weergeven: L" | >>Op 'tgebied van hand »r . was er deze laatste jaren c s- gen fel goijverd om hunne J3 i grenzen te doen waarde -- : eerbiedigen. ,JIet Vlaam !- ' bond" van Antwerpen dee d men met de rechten der t n verheids- en liandelsbelang n gon gelden. Dit was een d nuttig werk, dat reeds vele i- leverde niet cnkel voor 0 maar voor 'tiand en 't v s meen. ,,0m die werking wel te [_ men^wete'n dat de Vlaming* e ' enkel verongelijkt of ve den in ;t onderwijs, in 't g ^ I ge r, dn 'tbestuur'en in al ; e stellingen, maar zelfs bui e Het aanstellen der consul hoofdzakelijk tôt zending ei e in vreemde landen eigen 1 helpen en te steunen, gebei kening te houden van de Vlammgen. Velen dier cons e eens de Vlaamsche taal, alhc t deel der Belgen, die zicl e landen begaven, Vlaming meermaals de beiniddeling à dig hadden. ,,Dit was in 'tbijzonder scheepsvolk, dat bijna uitslu 1 mingen bestaat. Walen of I de Belgen zullen daartussch 1 nietig getal geweest zijn. El . Vlamingen die het meest de ' middeling der consuls nobd meermaals benadeeld werder. I langen en rechten, omdat ^ taal der Vlamingen niet kei ,,0ver dit feit 'is destijds met proeven op de 90m, m£ 1 was er van staatswege niet t< r leen het ,,Vlaamsch Hc 1 wist nog al eens streng in hier in de bureelen der Mini J -het land bij de consuls, de re u mingen te doen gelden." ,,Het gevolg van de t< consuls was nog, dat zij h over nijverheids- en handelsl 5 in 't Fransch opstelden, zood 1 gevingen of vingerwij^ngen 1 1 mingen gericht waren, die " wereld noehtans de meest • aan den dag legden, in te' 6 do Walen, die zich meer op J bied bewogen. ,,Die handelwijze der cons 3 die deze aâristelden, wai^ dus ■ nadeel van 'tiand, gelijk âll< t minachting der volkstaal ee ' zing der algemeene volkskrac taal is eene macht en eene k 1 kel in groote, maar ook in î waar zij ha ren invloed evei - voelen. î ,,Om die hïackt en voll :. breiden, deed het ,,Vlaamsc , } bond" zijne werking insgelij - ' 't gebied van den vrij en vreemde huizën, die door • bruik en niet bete-r wetend > Fransch schreven naar Vlaî , ) hebben die verkeerde hande. en, in 't belang van hun i hunne nijverheid, recht lat , aan de eischen der Vlamingc i briefwisselingen bleek, dat v , k nappe personen in hunnen < die i het Vlaamsch volledig 1 > en een© sierlijke en duidelijke ,,De taalonkundé der con wijls veel schade door tijdve tendheid. Onlangs nog vx-werpsch huis aan eenen vreemde, inlichtingen nopens van dit land, en de consul ai . hij deze haven niet kende ! was deze in zijne. onmiddell maar deu Vlaamschen of > naarn wist hij wellicht niet 1 ,,Udt dit allés blijkt hoe dat ail© staatsbedienden, h grenzen, de beide landstalen nen en te gebruikeu. Het 1 ' taalonkundé is al te groot, ni bij zonder© personen, die hu komst 1100dig hebben, maai algemeene belangen. In die : verplicht onderwijs van 't VI middelbare seholen, maar goede wil der overheden, kuni tôt uitbreiding der volkskrac gemeene welvaart. Riddervan t Dit stuk, door cen onze, onzen lèider ten love, my'èsi wij o-nzcïi lezers niet ie Vioy omdat het ccn beic/js te'?? (jroeiendc si^nipathie vcm ) Volk voor onzen cdclen strijd Kent gij hem, de machtigi . van Vlaanderen, groot, kracl schouderd, met zijn schoonen kop en zwaar bebaard gel a a digo vredevolle oogen zijn le\ vrome inborst uitschitteren voudige, meêlijvolle, reine gi zicl in weerspiegelt. Krachtig van lijf en foi doorliep hij geheel zijn gelief waarin hij alom schoonheid ^ in velden, wouden, weiden, h stroomen, in dorpen en sted< lend sterrengewemel of het zoi want hij beminde het opei frissche. het ronde, liet leve zong van al die rijkheid en ec het" volk dat'daar leefde en liij toch zoo innig liefhad als zijn scherp doorziende en g dat hij wilde verheffen uit •

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.