Eerste Jaargang IS°. 43» Zondag ai iWaart 1915 ' S Cents ALGEMBEN BELGISCH DAGBLÂD Een volk zal niet vergaan/ Eendracht maakt machtl SEBflCTIEBUREEL: PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. - TELEFOON No. 9922 Noord. Oe Vlaamsche Stem verschljnt te Amsterdam elken dag des morgens on »ier bladzijden, Abonnementsprijs b[j vooruitbetaling : _ Voor Holland en BelgiS per iaar / 12.50 — per kwartaal / 3.50 — per iriaand f 1.25. Yoer Engeland en Frankrijk Frs. 27.50 per jaar — Fi*s. 7.50 per } kwartaal — Frs. 2.75 per maand. Hoofdopsteller s Mr. ALBERIK DESWARTE J Opstelnaad s CYRIEL BUYSSE — RENE DE CLERCQ Mr. JAN EGGEN. - ANDRE DE RIDDER Voor ABONNEMENTEN wende men zich tôt de Administrait} ê van het blad : PALEISSTRAAT 31, AMSTERDAM. Voor AANKOND1GINGEN wende men zich lot de Firma J. H DE BUSSY, ROKIN 60, AMSTERDAM. A DVERTENTIES : 25 Cents per regel -kwariaai — rr». *»««««• Korte Inhoud. 1 e B1 a d z i j d e : .Yog hun Standpunt — Mr. Frans Tt-ittc- maris. Kloino Kroniek. Antwoord aan Mr. C. A. A aillant. Oorlogsepisoden (7). . Onder den Helm — Bcnc de Clcreq. 2 e B 1 a d z ij d e : . l'it het Vaderland. Brieven uit Antwerpen — Sinjoor. Brieven uit het onbezette België — L. d. C. l'it het.Staatsblad. . Dé fiîosoof (10) — Maurits Sable. Se B1 a d z ij d e : De Euro'peesclje Oorlog.. Dé Vôrderingen der Engelschen (met kaart). • De a-ctjc-iii de Dardanellen. Kunst.. i o B 1 a d z ij d e : Voor de Uitgewekenen. Doodsberickten. Finànoiën. Belgische vluchtelingen in Holland. Onfce gewonden in Engeland. Belgischç Vermiston. tog hun standpunt, De Voorgeschledenls van den Oorlog. De beruchte generaal von Bernhardi heeft in 191 i een Woek geschreven dat be-Scfiouwd kan worden als het voorportaal van den strijd yraarvan Duitsoliland in de geschiedenis de verantwoordelijklieid zal dragon: Deutschland und der nachtste Kneg. Na kennis genomen te hebben van de brochure ,,Ware oorzaken van den' oorlog" van dén Duit-scheiv luitenant JCuhn, zullen onze lezers willen weten hoe dat. de voormàn der militair.istische parti j in Duitschland, clé opsfcokër van den oorlog, ?ich den roi van Duitschland voorstelde, welke opvatting hij heeft van de internationale politiek, van de waarde der tracta-te'î, ja hoe hij zijne christelijke liefde weet-aan te,passen aan zijne strijdlustiglieid. Von Bemhardî begint met te betreuren dat.in Duitschland over 't algemeen de geestdrift voor den oorlog, welke de groofc-beid'vân zijn geschiedenis uitmaakfce, ver-loren scheen te gaan ; met de uitbreiding van weêlde leven de Duitsoliers voor de vreugde van het oogenblik, en worden on-bekwaam zich op te offeren voor een hoog ideaal. Duitschland moet bewust zijn van zijne macht en mag niet vervallen in politieken \nnerlijken strijd. Eene groote spanning bestaat tusschen de . mogendlieden en niet-tegenstaande de vredelievende vooruifczich-ten, moet Duitschland, dat zich in een ge-vaarlijke toestand bevindfc te nïidden zijner vijandelijke buren, gereed zijn voor eene militaire handeling. Oorlog is eene zedelijke, zoowel als een biologische noodzakelijkheid, verovering is cen • natuurlijk reclit. Zelf uit een christel ijk standpunt komt men tôt hetzelfde besluit : de liefde die men voor zijn buurman moet hebben, bevat in zich zelf een gebrek van liefde voor den landgenoot; de christelijke zedeleer is per-soonlijk en maatschappelijk, maar kan niet van politieken aard zijn. Christus is geko-men met het zwaard, niet om vrede op aar-de te brengen. Zijn leer kan niet als argument diejien tegen de universeele Avet van sfcrijd, nooit was er eens meer oorlogzuohtige godsdienst dan het Christendom. (Een enkel woord van Christus bewijst echter dat de oorzaak van den strijdlust der Christenen niet in zijne leer, maar in hunnen aard ligt: Diegene die het zwaard gebruikt, zal : door het zwaard vergaan.) Duitschland heeft een his.torisclie zending ; te vervullen als geestelijk en intellectueelo | leider der menschheid ; deze zending zal het moeten vol brengen zoo het zelf niet den on-dergang vermijden wil. Het kan zich niet bij een evenwicht van macht tusschen de staten neerliggen, de gedachte van dit even-^■îcht, beïnvloed door heb<christen-ideaal oat de mensch buiten de grenzen van den Btaat brengt, kan feitelijk niet door de staten als een practische richtsnoer °schouwd worden. Er bestaat geen even-^cht tusschen de staten. Engeland door 21JUe ligging, heersclit over de zce, maar daarm.edo kan Duitschland met zijn I C-'.000,000 bewoners zich niet bevredigen en | goed vinden tôt de zelf de hoogte van macht] j'G blijven als Frankrijk met zijn 40,000,000 ! oewonep. Duitschland zou zich daardoor piet vrij kunnen ontwikkelen. Het voorstel van den Europeeschen Statenbond is aldus niet aanneembaar, want het beantwoordt niet aan de bestaande staat van zaken ; het kan slechts als noodlottig gevolg hebben de Krachten van de Vereenigde Europeesche Staten zonder onderlinge uitwerking te iaten, en do plannen van de politieke mogendheden die buiten dezen bond staan, re bevoordeelen. Wel kan er sprake zijn van eon svsteem dat al de Staten der were-ld zou msluiten, waarin het evenwicht geves-|igd zou^ zijn op werkelijke factoren van kracht; in zidk een stelsel zouden wij moe-ten trackterii aan het hoofd van de fedcra'Àe l der Midden Enrojjeesche Staten, de plaats in te nemen die ons toekomt. Een verdere vraag is of al de traktaten ' in het begin der vorige eeuw gesloten onder geheel andere voorwaarden, gedurig geëer-biedigd kunnen of moeten blijven. Als België neutraal verklaard vjerd, h ad nie m and t gçdacht dat het een gvoote en vriichtbare ( streek in Afrikà zon geannexeerd, hebben.. \ Men mag zich wel de vraag stellen of het ] inlijven van zidk een grondgebied, niet ipso facto een breuk van neutraliteit geweest is, c van wege een staat, waarvan aile gevaar > voor oorlog zijndè verwijderd, althans theo- s retisçh, eigentlijk -niet het recht heeft met ( andere staten in een politieke wedijver ts 2 treden. De opvatting van een voortdurcnd, < oV'Zijdig land. is geheel tegenstrijdig met de \ wezenlijke natunr. van den staat, welk zijne } hoogste zedelijke (sic.) doeleinden sleechts f in strijd met andere staten kan bereiken 2 (m. a. w. diegene d-ie een hond slaan ( wil, enz.). i De oorlog moet voorbereid worden met ( de grootste kracht, want Duitscliland staat ] geïsoleerd in Europa ; Oostenrijk en Italie } zijn geenszins gehouden door de wapens eene g Duitsche politiek bij te staan welke voor ( do cl zou hebben eene uitbreiding van macht. ] Wij moeten " ons dus klaiar maken geheel ( alleen handelend op te treden ( ! !). 2 In onze voorbereiding moet Duitschland t vooral den oorlog op zee, ondersteund door ( îuchtschepen, in het oog hou den, ten einde een beslissenden slag te kunnen leveren. Te ] land en op zee moet Duitschland offensief s op treden wegens de groote. voordeelen van ] deze tactiek. Het Duitsche volk moet geheel c opgeleid en geoefend worden met krijgs- ^ doeleinden ; de oorlogsgedachte moet popu- A la.ir zijn, de invloed van schôol, <arbeid en sport is een uitstekend hulpmiddel als volksopvoeding voor den oorlog. Wij hebben hiera-angaande een les "te t leeren in Japan, en wij Duitschers hebben J stellig een grooteren en dringender plicht A tegenover de besoliaving te vervullen, dan c dit iland. J1$ de J.apane-cn, kunnen wij ] slechts door het zwaard dezen plicht ver- ■] vullen. i De oorlog worde ook voor.bereid Iangs fi- •' nancieele en politieke wegen. Politieke j overeenkomsten 'kunnen gesloten worden 5 op voorwaarde dat het met stilzwijgende voorbehoudens zij, zooals aile tracta ten of verbonden gesloten worden. Zij kunnen ol- . le en van kracht blijven als de belang'en die. \ men in het oog had verkregeii worden. 1 Eigenbelang st-aat op den voorgrond, de 1 politieke gedragsli]n van een land en de na- i tuurlijke tegenwerking alsook het groepee-ren van de verschillende mogendlieden 1 moeten onder dit daglicht boschouwd wor- ^ den. Het is echter heel moeilijk door louter ( îelfzuchtige inzichten de andere landen te i beïnvloeden. 35ene jx>litiek die voor doel 1 zou hebben twist met allen te vermijden, < loopt gevaar niemand te bevredigen en ieder- < een vijandig te maken. Echter kan een succesvolle politiek niet achtervolgd worden zonder de risico's met de kansen te aanvaar-den. Dieç/ene die verblind is door den■ schijn van kracht en die. zich niet kan besluiten te hwidelen, zal- nooit in staat zijn met gevolg politieke, voorbcrcidingen le maken voor den onvermijd^elijken oorlog. De ,,Oude Fritz" moet hierin om model zijn, en ons onclerriehten met een berovwlooze. réalisme, ôm onze politiek zoodanig te leiden, dat de politieke toestand van de wereld, voordeelig ,] voor ons zij, en om de ,,gulden gelegcnheid" : niet te miss en. _ 5 Von Bernhards' onderzoekt verder in zijn < boek den toestand der verschillende landen, telt hunne legers : vergelijkt pe met het Duitsche leger en geeft een overzicht van de laatste politieke gebeurtenissen, om het belang dat Duitschland er in heeft, aan te toonen. Met de grootste overtuiging van de rechtva^rdigheid der Duitsche zaak, maar vertrouwend tevens in de verslapping van de kracht van Rusland, veroorzaakt door de wanorde in het Verre Oosten, alsook in het gémis aan sympathie, langs de zij de van Engeland, besluit hij als volgt: Als het volk en het gouvernement te zarnen staan, tôt het uiterste bereid, dan mogen wij onze handen ten hemel richten en tôt God roepen: ,,Uit de hoogte van het sterrevolle firmament ^toge Uw zwaard stralend scliitteren. Laat iedere. laffe kreet Tôt zwijgen brengen, door uwe macht. Welnu het zwaard heeft geschitterd en wel over geheel de aarde, de laffe kreten zijn overal tôt zwijgen gebraclit ; maar het-geen von Bernhardi noch niemand had voorzien is gebeurd: van aile kan ten der wereld zijn de vredelievende burgers opge-staan ; zij hebben gedwongen het wapen van dood en vernietiging in handen genomen om zich zelven te verdedigen tegen vreemde dwingelandij, wreede willekeur en militaire heerschappij ; de vrijheid, de westerlijke be-schaving, het princiep van nationaliteit zijn de inzet geworden van het pleit, dat von Bernhardi en tutti qoianti uitgelokt hebben en waarvoor zij de kansen stellig misrekend hebben. Recht staat hooger dan macht, en het zal voor Duitschland eene harde l'es zijn om te leeren •Mr. FRANS WITTEMANS. ICIeine Kroniek. België's onzijdigheid. Kurt Eisner, een van de vroegere redac-euren van de ,,Vorwârts'-, heeft zich, volons een bericht in de ,,N. R. Ct.", als rolgt over de quaestie van België's onzijdig-îeid uitgelaten : „Men weet dat Duitschland sedert maan-len moeite doet, om door openbaarmaking an vermeende ,,geheime stukken'' het Duit-che volk eii de geheele wereld te be wij zen, lat België zelf zijn onzijdigheid geschoncïen ou hebben en dat Duitschland, bijgevolg, ;een schending van het volkenreclit had be-jaan, door in zijn gebied te vallen. Men leeft de geheime Belgische stukken doorge-nuffekl om aan te toonen, dat België zelf ;ij.j onzijdigheid prijs had gegeven en zoo-loende, in strijd met de openliartige en noedige verklaring van den rijkskanseîier >p ' Augustus, geen schending van het vol* :enrecht zou begaan hebben. In werkelijk-ieid echter bewijzen al die geheime stukken lechts, dat België en de garanten van zijn onzijdigheid, Frankrijk en Engeland, sedert ang wisten, dat Duitschland in geval van iorlog door militaire redenen gedwongen ou zijn, België binnen te vallen. Het stra-egische spoorwegnet, dat Duitschland naar le Belgische grens toe had aangelegd, kon -oor niemand een geheim doel hebben. Als België, dus getraclit heeft zichzelf te bc-chermen, door de liulp van andere mogend-Leden in te roepen, is dat geen schending eweest van zijn. onzijdigheid, maar is ait eeleer in overeenstenuning met de pîicht-en 'an de onzijdigheid.'' Lokvogels. Men weet hoe de kwakzalvers mensclieu raehfcen te lokken en te vcrJeiden om een kijk-e te nemen in Juin spul en hoe ze goedgelod-ige y-iclen hunne waar âanlijnien. Jlet prëJ nie^telsel heeft in de laatste jaren meer dan en sukkelaar in het ongeluk gestort . Onder den îiooien schijn van oogverblindende réclamé, ledriegen zij de menschen op de schandigste aanier. lvoop je iets, geef je dus je mooi geld ,an die deugm'eten, dan ontvang je benevens o waar nog een extrapremie, maar 't eindre-ultaat is, dat zij rijk worden en jij bedrogen litkomt. Het blijkt nu uit een bericht uit het ,,BerI. "agebl.", dat de Duitsche Ilegeering nu ook ian dat charlatanisme gaat doen. EJk goerl nirger die. 200 Mark in goudvinkjes komt irengen aan het hoofdbureel op ,,TJnter den vinden" te Berlijn ontvangt, benevens een ge-ijke som in bankpa-pier een ifzoren ring! Zoo speculeërt men op de. menschelijko jdelheid ! Op do enkele Vaderlandsliefde waagde men naar liefst geen aanspraak te. doen, en op de mbaatzuchtigheid nog minder. Nu gaat men n Duitschland weldra nog maar twee sociale :lassen hebben, die van het IJzeren Kruis, of le militairen, en die van den IJzeren Ring, if de brave burgers die Jiever thuisbleven en îun goudvinkjes opdokten! De kopormanie. Het koper wordt van dag tôt dag zeldza-ner i n liet la nd va n Bismarck. Als er 7»oo\eel intteloos poeder verschoten wdrdt op kathedra-en-, opôn steden en zoogezcgde franctireurs nag dat geen venvondering baren. Maar om te strijden moeten er kogels zijn, «n kogels zonder koper is non eens een onmo-relijkheid èn het Teutoonsche uoberkultuurver-îuft is er nog niet in gelukt dat koper door >en auder metaal te vervangen. Ergo, zij zoe-cen koper, en vinden niet, net zoo goed als :ij overwinningen zoeken en brood en man- chappen Zoe'kend in de woestijn niaerens quem devoret. Het laatste op dit gebied wijst er op hoe aijpend de toestand wordt. Ze begin-nen nu ,'erzameling te liouden in Belgische centon! 5oo venvoed zijn ze ineens op onze duiten rerliefd geworden dat ze er tôt llo cent voor >ieden! Zoo zullen onze goede, brave centjes vaarvoor wo eens zoo'n afischuw :hadden in de lierbare tijden van het verleden, tegen ons ge-aruikt worden en op welke manier! Laat ons lopen dat do vurig gewehschte gebeurtenissen iich zoo snel zullen afspelen dat de Duitschc tieldën de gelegenheid niet zullen hebben onze soperen duitjes zoo ergerlijk te misbruiken. En tijden van supérieure beschaving! Het schijnt dat de Duitschers nog verder gaan in hun koperen woede. Na de plundering van aile particulieren, hebben zij reeds eenige koperen kruisbeelden opgeëischt om ze te her ieheppen in kogels! - Weldra zullen aile kerken wel geplunderc worden en aile heiligo voorwerpen omgoten ir moordtuigen ! Laat ons dan maar met eer ,.rein gewefcen'' bidden tôt den nationaler huisgod van AV il helm ; der 'Schlachtenlenkcr. • • Doodendans. AVe vt.'inemon dat de dans te Berlijn geregle menteerd wordt, bijna verboden. In openbar. zalen, mag riet meer gedanst worden. In d' danscursussen mogen hoogstens vijftig ledei aanwezig zijn, en de les (?) mag niet meer dai twee uren duren. Aldus wil het de PoUtic gouverneur. Trouwens we begi-ijpen best. dat d danslust in Duitschland niet zeer levendig mee is. "Waar ongeveer twee milliocn mannen zij: gesneuveld of gewond, bijna elke familie inrou^ gedompeld is, kan nog alleen een cultuur-vol van het soort dat over den Rhyn woont, aa: dansen denken. En ofschoon een onzer vriende: schetsénd sprak van K. K. daiis, naar aanleidin van de Berlijnsche politie-verordening, vreezen av dat i innen kort de Duitschers nog naarééndan indachtig zullen zijn: den grinnikendeii Doodei dans van de l:onderdduizenden gevallen vadei: zonen, broeders en verloofden, den Doodendan rnefc zijn rammelende gebeendereu eu zijn witt doodenwaden >, • » * Hoe de Teutonen hun bondgenooten waardeeren. Do Keizer moet onlangs beweerd hebben dat Oostenrijkers, Hongaren, Duitschers en... Turken onder het voorzitterschap van een ze-kéiren von Gott een bondgenootschap gesloten hebben, om allerlei vreeindsoortige Waarheden aan de wereld kond te maken, door middel van vuur en ijzer, kanon en bommenmoord-tuigen. Dit Ijondgenootscha.p moet een voor-beeld zijn van tucht en georganiseerde sa-menwerking. Ze liegen allen om het hardst, en wedijveren met elkaar \^ie de meeste neder-lagen lijdt. Doch, ondanks die roerende entente", schijnen ze toch niet zoo hoog met elkaar op te loopen. De Duitschers vooral scijn fier op liun ,,stolze kultur", en willen er niet van hooren iets anders dan liet gehoorzaam in-den-leiband-loo]>en van de Tiarken aan to nemen. lîn ze schijnen geen hoogen dunk te hebben van de goede hoedanigheden der Turken. Voôr eenigo dagen zijn er zoo'n paar hoogere offi-cieren, kinderen van den Islam, naar Duitschland gekomen om in 't leger dienst te nemen. Hoe groot was de naïeve verwondering van die menschen toen zij ineens tôt den rang van gewoon officier vervielen ! Waarom die degra-datie? Uit dankbaarheid «f uit hooge wa^irdee-iing voor bewezen diensten aan de kultur-zaak ? Duitsche îogica. Robert Blatchford schrijft in. de ,,AVeekly Dispatch' ' : ..De Duitsche legaiie iu Den Haag heeft er zich over beldaagd, dat een yacht, dio ,,geen enkele oorlogsvlag uitstak" geschoten heeft op den Duitsc-hen onderzeeër L'. 21, in het Tvanaal. ,,De Moffrikàaiischo redenecring is, dat de Duitsche ouderzeeërs Engelsche of neutralo koopvaardijschepen kunnen doen zinken.en hun bemanningen doen omkomen, doch dat daaren-tegen een partikuliere boot. die op een Duitsche onderzeeër schiet, cen sc-bandelijko inbréuk op de krijgswetten maakt. Slechts een Duit- ' scher is tôt een dergelijke aanmatiging in staat. .,Kruis, ik win, en munt, jij verliest" — ziedaar de Moffrikaansche opvatting van recht en billijklieid." Robert Blatchford heeft volkomen gelijk. Niottemin kunnen w ij er ons tevreden over stellen, dat Duitschland sinds de ,,kolossale" blokkado zich meer beklaagt dan, zooals vroe-ger, eischen stelt. Ook de onmacht. de machte-loosheic? heeft haar onmiskenbare svmptomen. Onze Letterkundigen. Naar aanleiding van het in het blad van Donderdag afgekondigde bericht betreftende Oeasar Gezelle, vragen een paar lezers nieuws over onze schryvers. In Holland. zijn op dit oogenblik : René de Clercq (Baarn), Oyrieî Buysse (Den Haag). André de Ridàér (Amsterdam), Léo van Puy velde (Haarlem), Karel van den Oever (Baarn). Magda Peeters (Baarn), Jan van Nylen (Apeldoorn), Dr. René Verdeyen (Hontenisse), Dr. A. Jacob (Den Haag), Dr. Julius Hoste Jr. (Den Haag). Styn Streuvels is sedert enkele dagen met zijn vrouw en kinderen naar Ingoyghem terug gekeerd, waar pastoor Verriest gebleven is, gedurende heel den oorlogstijd. Te Anf.werpen zijn gebleven: Emmanuel de Bom, Lode Baekelmans Edmond van Oiïel. Victor de Meyere enz.. te Mechelen Maurits Sabbe. jNaar het blijkt, zijn Van de Woestijne, Teirlinck Vermeylen te Brussel gebleven. In Engeland verblijven o. a. J. Persijn, (Oxford) Jozef Muls (Oxford), E. H. Floris Prinis (Londen), Firmin van Hecke (Cardiff), Frans Verschoren. In Le Havre trefien we aan Victor delà Montagne. Paul Kenis. Jufïrouw Belpaire en E. P. Hilarium Thans zitten in de Panne. Oeasar G'ezelle is te Versaille, zooals we' reeds meldden. Léo van Goethem en Jozef Arras doen dienst in het leger. Nieuws over de anderen ontbreekt. Oorlogsolifanten. De Duitschers gebruiken, volgens uit Kopen-hagen aan de. Doit// Mail wordt gemelcl, nu ook olifanten uit Hagenbeck's beestcnspel. Z\j zijn met hun bewakf»r.s naar Aralenciennes gezonden om te helpen by het aahleggén van wegen en voor ander werk, waar groote trekkracht bij te pas komt. Nil moeten de dieren ook al meevechten ! We hadden reeds militaire paarden, honden, katten en apen, nu komen de olifanten ami debeurtom in het leger ingelijfd te worden. Het kogelvrije vest. Een. der ontelbare Duitsche uitvinders heet't aan het Département van Oorlog zijn nieuwste uitvinding aangeboden van het zooveelste militaire vest, ondoordringbaar voor vijandelijke kogels. De veel geplaagde, doch onvermoeide Commissie van Onderzoek beproefde het vest en antwoordde daarop aan het adres van den uitvinder op deze wijze : „TJw kogelvrije vest werd door onze com-■ missie naar behooren onderzocht ; wij moeten : daarop adviseeren deze vesten van overheids-3 wege aan het vijandelijke buitenland te i leveren". Duitsche oorlogsgebruïken. i Een Fransche soldaat uit Hazebrouck, welke zich nog altijd in de loopgraven be-^ vindt, ve^haalde aan een correspondent van l den ,,Petit Parisien" dat, gedurende een l gevecht der laatste dagen 200 Duitschers e de Fransche linies naderden om zich ovei S te geven. Plotseling begonnen echter eenige "• Duitsche mitrailleuzen op lien te vuren, het-'' geen voor gevolg had dat meer dan honderd l Duitschers gedood of zwaar gewond werden, Da aaderen gaveu ziçh over, Intwoortl van rien leer Mr. C. i Vaillant, j Amsterdam, 19 Maart 1915. Aan de Redacti© van ,,Dc Vlaamsche Stem", Alhier» Mijne Heeren, In antwoord op de vraag, in uw oiummer van heden tôt mij gericht, kan i Je u niededeelen, ( dat bij de door u bedoelde conférenco door mij j. woordëlijk is gezegd het navolgende : (op de j. vraag waaraan het geringe résultant te wijten is van de wcrkzaamlieden der Hollandsch- ' Belgische Commissie) : ,,Etait-ce cncoro la maladresse de certain parti qui désirait s'emparer du mouvement en ^ faveur de la lutte des langues en Belgique? Pour moi, le dernier élément y a été pour beaucoup: l'entente liollando-belge a certaine-^ l ment été entravée par la malencontreuse campagne de quelques-uns des deux côtés du Moer- c dijk pour la langue flamande, qui ne se cou- 1 tentait pas de la. propagande pour l'idiome commun, mais malheureusement linissait par 1 combatt-ro la culture française, chère à justo c titre à la grande majorité des intellectuels c belges. Et du moment où le rapprochement e hollando-belge cessait d'être envisagé comme * profitable aux intérêts vitaux des deux pays entiers, du moment où ce rapprochement ' devait servir les desseins d'un parti politique, < de ce moment-là le but était manqué et les v travaux de la commission étaient inévitable- ^ r mont condamnés à la stérilité." t Dat deze waardecring van lict streven der Vlaamscligezinden aan deze niet aangenaam is i geweest, kan ik begrijpen; zij is evenwel mijne 5 overtuiging en vindt haren oorsprong in het- 1 «een ik gedurende een acht-jaric; verblijf in I Brussel heb gezien en opgemerkt. Dat aan c die overtuiging niets valt te vcrandéren en dat elk débat daarover ijdcl zoudo zijn, ligt î in den aard der zaak. ( Met gevoelens van hoogachting, heb ik de i ; eer te zijn, Uw dw. dr. 1 (get.) C. A. VAILLANT. ! * ** Ve-rttàïng van de Fransche aiuhririg va bovenstaanden brhf. „Is het nogmaals de onhandiglieid van zekere ( partij, dië zich begeerde meester to maken van * de beweging ten voordeele der talen in Bolgië? ,,Voor mij, was het laatste élément er voor ' veel in : de HoUandsch-Belgische toenadering « werd zeker belemmerd door de rampspoedige beweging van enkelen langs beide zijden van * cien Moerdijk, ten voordeele der Vlaamsche ; taal, dio zich niet tevreden stelde met de propaganda voor het gemeenzaam taaleigen, maar die ongelukkig êindigde met het bestrij-den der Fransche cultuur, met reden dierbaar aan de groote meerderheid dei- Belgische intel-lectueelen. Een van 't oogenblik af dat de Hol-landsch-Belgische toenadering eindigde met als vruchtbaar voor de levensbelangen van dë twee landen in hun geheel te worden be-scliouwd, van 't oogenblik af dat deze toenadering dienen moest ten voordeël der plannen eener politieke partij, van dat oogenblik af was het doel gemist en waren de werken der commissie onvermjjdelijk tôt onvruchtbaarlieid v er-oordeeld."*•* Ons Wcdcrantivoord. Beweren dat het geringe résultait der werk-y.aamheden van de Hollandsch-Belgische Com-•miesi© toe te schrijven zou zijn aan het bcijve-ren, benoorden en bezuidcn deii Moerdijk, ton voordeele der gcmecnschappelijke> taal (l'idiome commun), dat is beweren dat waar geineen-schapsgoed wordt verzorgd... gemcenscliapsl)e-trachting wordt tegengewerkt. Hoe kon toch zoo'n tegenstrijdiglieid ooit in cen brein ontluiken ! De héer mr. G. A. Vaillant moet door een raren bril gedurende zijn achtjarig verblijf in Brussel gekeken hebben, om te ontdekken, dat de Vlaamsclîgezinden e<ui ,.politieke partij" uitmaken. Zij zijn in aile politieke partijen te ontmoeten, ten spijt van wie 't benijdt, doch een politieke partij op zich zelf vormen zij niet. Wie sedert acht dagen in België verblijft weet dit al dadelijk. Welke de persoonlijke ervaringen van onzen geachten correspondent gedurende zijn verblijf te Brussel geweest zijn, waarop hij zijn uitge-sproken overtuiging steunt, dat de Vlaamscligezinden de resultaten van gemelde Commissie hebben belemmerd, dit juist spreckt mr. Vaillant niet uit. Daar verwaclitten wij hem bij de proefsom. Daar juist behoorcle het dat hij vooruitkwam met bewijzen. Door jui6t weigert hij débat...' Motvs!... ,,C'est le moment de parler, taisons nous." Wat betreft liet afgezaagde deuntje; ,,Do Vlaamscligezinden zijn tegen Fransche taal en cultuur gekant", ziehier voor de tienduizend-maal een wederlegging daarvan, en wel met de gezaghebbende u oor den door onzen medewer-ker mr. Frans van C'auwelaert, Belgisch Ka-merlid, op 16 dezer te L'trècht uitgesproken. waarbij hij feitelijk de tolk was van aile. Vlaamschgczindcn. Moge dit voor mr. Vaillant iets voegen bij zijn achtjarige instudeering der Vlaamsche Beweging: ,,Wij bedoelen hiermede niet dat wij de Fransche taal willen uitroeien. Nooit hebben wij de Fransche taal gcminacht, waarin een zoo sciiitterende besoliaving is tôt uiting gekomen. Zij is bovendien onze tweede nationale taal. Maar Onze taal is voor ons het onmisbaar geestes-element. Zij is de lijfelijke gedaante van ons geestelijk bestaan. Onze geest verarmt als onze taal verarmt. Alleen door de vernederlandsching kunnen wij het voile bezit van ons taal- en geestesleren bereiken. Dan zullen wij niet alleen zijn een volk dat ontvangt. maar een volk dat ook kan geven, daar wij ons zelf zijn. Daartoe moet de school vernederlandscht worden en het Neder-landsch de voertaal worden van het maatschap-i .pelijk leven." * 3orlogsepisoden. VII. Van den tempeibrand en de Moeder Gods. Het brandt iu Vlaanderen.... Hoog laaien e vlammen op, in rooden gloed, als wilde :reten van angst en ondraaglijkc pijn. De ommen, huilend door <le schreiendo ruimte, loffen neer met geweldige slagen van uiteen-pattende vernieling. Nog staat de katlicdraal, nog zegeviert het ;eloot en der heiligen onkwetsbaarheid Het loordend vuur naakt, do stikkende damj>en an rook en liet gesis der vlammen dreigen iet groeiende begeerte naar schendende daad. let vuur wil branden den verraderskus op het elaat van den Na^reneiv, die bidt in donkere is, en die smeekt om erbarmen.... Nog stormen de klokken, nog luiden zij uit e angsten van hun ziel, de smarten van hun euwenouden trouw. Nog immer is God iu do ;ouden remonstrants, en waakt het weifelend ;limpje. van het heilige leven in het Aller-leiligste der gewijde woonste.... Maar de vijand, de trouwelooze, met zijn kx)ze machten van duisternis, wil zegevieren >ver het Jam en de heilige schoonlieid, wil egepralen over den weerlooze, die aan geen reersband denkt in Zijn al-vergevende Liefde-;enadeDe kerk brandt.... Wilder stormen de klok-:en, en luiden hun eigen stervensuur in. Plots iwijgt hun ijlend roepen; een dreunende slag •an brons, dat lange natrilt, in supreme ;laclit.... En dan 't machtig oponbloeien van [en gloed, onbluschbaar.... De Heiligen branden— Do zoet-lachende Aaria's met liet- kindeke, de Jezussen met liun liepe oogen van oneindig wereldwee, de vromo jjen der apostelen en der engelen, allen, allen iranden, zonder klaclite, zonder te pogen de îopelooze redding van eigen aardsche lichaam. zijn met hunne zielen in den Hemel, zij çéten van geen aardschheicl meer.... Ailes is verloren AVeer is het goddelijko ïeslachtorferd door booze, ongerechtigdo nenschëndaad. ; De nacht sombert over A laanderrn. Tn de Iuisternis bloedt do kerk uit hare vole wonden jn schroeis'mookt der martelaren lichaam. De. noord der onnoozelen weeklaagt met somber Ireigen voor wie verkrachtten het witte leven 1er onbevlekte bloem. Eensklaps een beweging onder do weiuigeu lie toekijken, verdwaasd, hulpeloos. H>n gil, x;hril en scherp, een vrouw die toesnelt, in vaanzinnig hartstochtsverlangen..-. N oor den orand blijft zij staan, pal erbij ; aarzelt? even, vijfelt Dan, bij ee:i plots dooven van een. ,'làm, opent zich een weg in den gloed. Zij i.jlt loor de' poorten van vuur^ verdwijnt in den lichtenden chaos,- die jubelzingt der lielle ver-,doekte zegepraal.... Minuten gaan voorbij, heel langzaam, in den /■ertraagden gang van angstvol wachten. D<5 îenigen, die bleven, sidderen en kijken elkaar lan, in 't liopeloozo besef hunner onmacht. Altijd brandt de kerk. met feller vlammnn. Ken levendo toorts schrijdt aan. van uit het >loedend heiligenparadijs. Zij wordt tôt mensch" i ik wezen, dat aansnelt met vlug beweeg van nielle voeten. Zij maakt zich los uit den gloed m valt ter aarde, midden in den stillen groep 1er eenzaam wachtenden.... Men helpt, men blu?cl*t het laaien.... De rrouw, bcwusteloos, half verkoold. sterft,... Men fluistert haar naam. Zij is het, die eens le Moeder Gods der kathedraal smeekte om het behoud van haar eenig-doodzieke kind. Zij is het, wier gebed verhoord werd door de Maagd', die Moeder was van Godclelijk Liefde-leven....Zij sterft.... En i n de handen, die versfcijven ten dodde, ishet beeld van Mario . zoet-Jachend, □ne-edeerd. met de zegening der gcvonwen vingeren van de stervende vrouw, als een goddelijk aureool, om Haar hoofd.... Onder den Helm. Heeten de beulen •broeders, Wordt er een zwaard betrouwd, Eer nog de tranen der moeders Eer nog de lijken koud ? Geen vriendschap, geen vriendschap, Geen vriendschap onder den helm! Wie met hen liand in liand kan staau Is 111 liet hart een schelm. Hoed u voor lange vingeren, , Iloed u voor grof geschut ; Waar zo den brandel slingeren Blijven noch kerk noch liut. Geen vriendschap, geen vriendschap, Geen vriendschap onder den helm! AVie met hen hand in liand kan staan Is iu het hart cen schelm. Komt gij ons volk beschaven Gij die het land verwoest? Overal puin en graven, Overal bloed en roest. Geén vriendschap, geen vriendschap, Geen vriendschap onder den helm! Wie met hen liand in hand kan staan 7 Is in het hart een schelm. Duitscher, ruk met uw horden Zwijgend over den Rijn. Broeders willen wo worden Als go weer mensch zult zijn. RlENÉ. DD CJ^ERC(^

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.