|/atcrdag io Juni 1 w))\lr iôi Prijs: 6 Ceatiemen door geheel België Het Vlaamsche Nieuws mmmmmm «W «HP JVPQB MB MM MHS ^ «Hn pi Het best ingelicht en meest verspreid Nieuwsblad van België. - Verschijnt 7 maalper week ABONNEMENTSPRIJZEN : Fer ffltiid 1.7# Pet 1 maaadta II.— Per > mMaâea S.— Per ja*r mi ■■ I ■ ■ ■—aaatitfn»««g|i i min—■ 11 hhiii iinwTwi»~'«,n'*wi^f>-fe!«i>.-naMit.- >iY«T"i*<»'A'-itKa AFGEVAARDIGDEN VAN DEN 0P9TELRAAD : Dr An*. 30RMS, A!&. VAN DEN BRANDE met vssl« aiesiawerkiaf vas Dr A. JACOB 8UREBLEN; RQODESTBAAT, 44, ANTWERPEN. Tel. 1808 AANKONDIGINGEN : Tweede bi»dz., per regel 2.6§ Vierde bl&dz., per regel.. 0.50 Dïrfe bladx., id. I.— Drjodsberlehf s.— Voor aile umoscei, wsode rnea rich : EOODBSTRAAT, 44. BERICHT ter gelegenheid van pinksteren wordt zondag a.s. Lan ons personeel verlof gegeven, en zal ons blad haandag, 12 juni, dus niet verschijnen. «het vlaamsche nieuws» Onze Oroote Geïllustreerde Letterkundige Prijskarap Willem van Hillegaertsberch 1330 1410 DE OORLOG De Toestand Het Russiseh offensief blijft zich [langsheeu heel het Oostenrijksche front met afwisselend succès ontwikkelen. Het is merkwaardig dat de Russische [ielegrammen over den slag het noodza-! kelijk achten de plaatsen te verzwijgen [waar de voordeelen werden behaald. Die plaatsen zijn door den vijand immers [toch goed bekend, of beantwoordt de I terrein winst niet aan de venwachtingen Idie men in Rusland op dit offensief had resteld? Netelige vraag-. Wij vernemen dan alleen van Russischen kant dat de [aanvallen met g'oede uitslagen worden [bekroond en dat een betrekkelijk groot hantai krijgsgevangenen gemaakt, en lin verhouding kleinere buit ingeleverd [•werd, (Men zie de officieele telegram-mcn.) Den lezer is gisteren ongetwi j -Ifeld ook de slotzin opgevallen van het FetcrsBiirger communiqué dat onom-[wonden groote eigen bloedige verliezen, Ivooral aan officieren, toegeeft. Uit den laard der zaak zijn de mededeelingen van Oostenrijksch-Hongaarsche zijde tamelijk beknopt. Men kan er uit opma-jken dat de groote stoot wordt toege-[braclit in Wolhynië, waar de Oostenrij-Ikers, onder leiding van Joseph Ferdinand, achteruitgeweken zijn in de stireek van tuzk, om nieuwe stellitngen aan de [Styr te bezetten. Genoemde vesting wordt daardoor rechtstreeks bedreigd, [en loopt inderdaad gevaar in Russische Ihanden over te gaan. Dit zou een begin van uitvoering zijn van het plan der Russen om het Duitsche front van het [Oostenrijksche los te maken en dit laat-Istc in Zuidelijke richting, naar de Kar-[pathen toe terug te dîijven. Men gelieve [op te merken dat wij van een plan spre-[ken.Het tweede punt van waaruit deRus-[sische aanvallen op gericht zijn, is Tar-bopol, op den linkeroever van de Sereth |in Gakcië. « De strijd is in die streek [nog niet afgeloopen,» hetgeen beteekent Kat hij een ernstig karakter aanneemt, te i'meer dat de Oostenrijkers aan hevige aanvallen het hoofd moeten bieden aan de beneden Strypa die ten Westen van de Sereth, evenals deze in de Dnjestr uit-[mondt.Het derde punt dat het offensief be-pogtis Czernowitz, aan de Proeth. In die Istreek evenwel schijnt het minder kans [op slagen te hebben, te oordeelen naar Oostenrijksche mededeeling dat het jtr zelfs betrekkelijk rustig is. Het is onbetwistbaar dat wij hier met |(cn groote Russische krachtontplooiïng [te doen hebben. Daarin worden de legers ran den tsaar bijgestaan door Fransche P Japansehe officieren en artillerie, wat [m de zen modernen, technischen oorlog pi niet te onderschatten factor is. Over de gevolgen redetwisten wij lie-[ver niet, zoolang geen positieve resulta-fen bekend zijn. ■''onderbaar mag het genoemd worden dat die gebeurtenissen voorloopig geen Mgslag hebben op de krijgsvetrichtin-p1 w Italië, wat toch het eerste gevolg zou moeten zijn van een gevaarlijk Rus-8'sch offensief. Na den ongewijzigden toestand van gisteren meldt Weenen niet versmaden voordeelen op de hoog-vlakte van Asiago: de verovering van 5fn Monte Eemerle, ten Zmdwesten van wsuna (Zuidwestelijk van Asiago), en :e bezetting van Ronchi, ten Oosten !r" ^a^'° (Noordoostelijk van Asiago). ;cer Noordwaarts nog werd de Monte ■ ek-tta stownenderhand ingenomen, ptodat de Oostenrijkers in die streek ta-j- ijk in Oostelijke richting opge-F°ten zijn. Die vorderingen achten wij dangrijk, omdat ze nog steeds in de pgstreek gebeuren, waar de kleinste en emwinst alleen de prijs kan zijn van Sroote opofferingen en inspanningen — j er beteekent dit, dat de centralen aar geen troepen hebben moeten weg-p'en om ze naar het Russische front sturen. In de streek van Arsiero en ssubio geen verandering. Lf'e streek van Verdun blijft de t.' :'let verbittering vo;ortduren. De vni' a j in liun legerbericht , 1 "ez€r het verlies van het fort Vaux Lft?everL>. dat, zooals gemakkelijk te '"]pen is, heelemaal tôt . puinen werd vermorzeld. Dit moet niet beduiden dat die verovering voor de Duitschers geen beteekenis heeft ; het belang ligt hem niet in de sterkte van het verdedi-gingswerk, maar in de terreinwinst vlak bij den binnengordel den vesting. Vaux ligt op een aanzienlijke hoogte, van waai uit een groote fortensector van Verdun door de zware vijandelijke artillerie kan bestreken worden, een omstandigheici die voor de Franschen verontrustend is, te meer daar hun onstuimige tegenaan-vallen den vooruitgang van de Duitschers wel vertragen, maar ten slotte niet verhinderen kunnen. De val van Vaux brengt de bele-geraars nader tôt een positie die een onnnekeer in de taktiek tegenover Verdun teweeg zal brengen, zoodanig dat de plaatselijke afbrokkelingsme-thode voor een algemeenen concentri-schen aanval zal opgegeven worden. 't Kan echter nog heel wat duren voor het oogenblik daartoe gekomen is. ]\Ten bedenke daarbij dat het drie maand ge-duurd heeft vôôr de Duitschers twee for-ten (Douaumout en Vaux) van die ijze-ren vesting hebben kunnen nemen. Over de Turksche fronten hoeven wij niet veel te zeggen : zij hebben hun suc-cessen in de,n Kaukasus zoo duidelijk en omstandig beschreven dat een bespre-king daarvan alleen een herhaling zou zijn. Van grooter belang is het mislukken der Engelsch-Russische operaties in Mésopotamie, van Zuidelijk Perziê uit. Overlevenden van den Hampshire lyOnden, 8 Juni. —■ Naar de admirali-teit meedeelt zijn een dekofficier en elf leden der bemanning van de « Hampshire » (de kruiser aan boord waarvan Kitchener zich bevond) op een vlot aan land gedreven. De economische conferentie te Parijs Londen, 8 Juni. — De « Time.s » zegt, dat Sir George Forster, de Canadeesche minister van koophandel, uitgenoodigd is, om de Parijsche conferentie met Law, Crewe e,n Hughes bij te wonen. De strijd rond Hooge Londen, 8 Juni. — Over de aanvallen der Duitschers op Hooge zijn nu de vol-gende bijzonderheden bekend. Enkele da-gen voor den aanval legde de vijand groote bedriijvigheid aan den dag ; hij werkte zicli met sappes vooruit naar het centrum der Engelsche litnie bij Hooge, maar er was geen, merkbare toeneming van het geschutvuur, dat op dit frontstuk altijd hevig is. Den tweeden Juni om g uur 's ochtends begon de vijand een felle beschieting, die later op den dag nog" toenam. Hooge werd zwaar beschoten en ook het terrein er achter. Om een uur 's middags deden de Duitschers een infanterie-aanval, en om half drie waren ziij in het bezit van de Engelsche loopgraven in het centrum der frontlinie, over een afstand van ongeveer een mijl. De gevechten duurden den geheelen midda"- voort en de Engelsche troepen trokken terug naar een stelling, iooo m. achter hun oorspronkelijke linie. De Duitschers vielen ook tweemaal ten zuiderkvan Hooge aan, doch werden telkenmale teruggedreven. Tegenaanvalen werden voorbereid om 's nachts door Canadeesche troepen te worden gedaan, ten einde het verloren terrein te hernemen. Deze aanvallen zijn intusschen ver-traagd tengevolge van een nieuw Duitsch offensief, iets ten Zuiden van de oor-spronkelijke aanvalslinie. De Canadeesche tegenaanvallen aan den rechter vleû-gel ondernomen in den avond van 3 Juni, tusschen 7 en 10 uur, vorderden goed, doch toen de aanvallers op hun beurt aan machinegeweervuur werden blootgesteld, waren zij niet bij mac h te veel van het her-overde terrein te behouden. De aanval in 't centrum schoot snel op. Enkele mannen bereikten de oude Engelsche frontlinie, doch zij waren niet in voldoende sterkte om zich te handhaven. Aan den linker-vleugel werd ook het oude front bereikt, doch de aanvallers waren evenmin bij machte stand te houden. 20 20 f Als de dag begint te glimmesi Als die somer was gheresen, Soe dat die daghen mochten wesen Opt aire laneste vanden jaer, \ Die nachten cort, dat vveder claer, ^ Die vruchten vol van haren doene, " Die velden rijck, die wouden groene, x Berch ende dal van douwen nat, lr Doe ghinc ic in enen smalen pat 11 Recht als die dach begonste te glimnicn. T| Die lewerijek sachmen opvvarts elimnien Mit haren vlederkijns nader lucht ; s> Haer sanghe maecte zoet gherucht An den velden an allen zyden ; Een trurich hert mocht hem verblidcn, ^ Dat noch quam op sulkcn pas. An enen bosch, dat schone was, Sce lach dit padekijn ghestrect. 11 Die nachtegael was oeck gewect, I " jSJTit dat si den dach vernam ; » En anderen voghelen boven clam Mit haren stemme, mit haren sanghe. 1- 1. """" ' >» >r Over de 14de eeuw, de Groote Vlaam- II sclie Eeuw, zegt Dr Kalff : « In de Noordelijke landen (Holland), r" » die in algemeene ontwikkeling achter-» stonden, kunnen wij niet zulk een aan-» tal namen van beteekenis aanwijzen. U (Als in het Vlaamsche land.) » Dat was zoowel op letter- als op n staatkundig gebied. -* De Hollandsche geleerde toont dan 11 aan hoe de oude geslachten der vermo-gende kooplieden en grondbezitters, de n stedelijke aristokratieën, een patriciaat vormden uit de bovenste lagen der ffe-meentenaren, verwant met den adel : naar den bloede door huwelijken ; naar den geest door leefwijze en levensopvat- e tîa£'.-. Zij heuldeii met de Leliaerts, juist ge-lt- lijk in onzen tijd. Zij namen de macht . in van de geestelijkheid en van het rid-derwezen.In het laatst der 13de eeuw waien zij de leiders en meesters der gemeenten ge-worden. Zij vormden den heerschenden stand. Doch de Gulden Sporenslag, gouden poort die de 14de eeuw opent, sloeg dit t L-eliaertsgevaar in stukken tegen den ç g,rond en bracht de redding. Onze meesterlijke handwerklieden . vcreenigden zich tôt de prachtige ' Vlaamsche gilden en geleid doori hun Dekens veroverden zij de regeering van stad en land. De strijd is geweldig; de zege blijft n aan de Gilden. 1- De groote namen der letterkunde hee-- ten : Willem van den Reinaerde, Maer-laut, Boendale, Ruysbroeck, Hadewijch, e zonder de onbekende dichters van zoo-a veel meesterwerken eu kunstige lit-de-r ren. t De leiders der Gilden heeten : Niklaas d Zannekin, Jan Breydel en Pieter de Co= ninc, Jacob van Artevelde, die te Gent s de zege der Gilden bevecht met zijn c beide medestanders : Pieter van den Bos- 1 sche en Frans Ackerman ; dan Jan Ycens ^ en Pieter Coutereel, de Brabantsche Ar- 2 tevelde. 1 Doch Holland komt langzamerhand ook in de beweging. r De eerste Hollandsche dichter is/ Ame-lis of Melis Stoke, en hij is ook de eerste ^ (( die zi'ch met bewustheid Hollander ] heeft gevoeld, de eerste ook die in die geschiedenis onzer letterkunde den ^ naam van Holland heeft doen opklin-5 ken », zooals Dr Kalff zegt. Doch 't is een flauwe glans. r Met de hovelingen Auguslijnken van Dordt, Willem van Hillegaertsberch en ; Dire Potter komt er meer licht, en zooals wij gisteren zagen, de Kluizenares-. diehteres Bertken van Utrecht schenkt , ons zuiverklinkende liederen. In een merkwaardig stuk, Van Drieër-. hande Lijde.n, schetst ons Willem van . Hillegaertsberch een soort van Baas Ganzendonck, trotseh als een baron, hoe-\ wel hij van geringe afkomst is en die l zich van zijn bloedverwanten verwijdert. Vôôr Willem van Hellegaertsberch is . er de bekende Hollandsche sprookspre-i ker Augustijnken van Dordt, omstreeks 1 1370 gestorven, die ook aan het grafelijk hof van Holland vertoefde, doch zelden : blijken gaf van een meer dan middelma-tig talent, ôinnebeeldig en zedepreêkend is zijn trant. Hooger dan Augustijnken staat Willem van Hillegaertsberch, geboortig van Hildegaarde bij Rotterdam. In Hoe de eerste partijen in Holland kwamen, be-handelt hij de Hoeksche en Kabeljauw-sche twisten. Wel aantrekkelijk is zijn hekeldicht Van den Meerblade (De Wa-terlelie), dit beeld van den vleier en van den hov eling, dat altoos boven is naar de deining van t' water, bij ebbe en bij vloed. Van hem is dit landelijk gedicht, dat geen enkelen uitleg voor wcorden of wendingen vergt : Als de dag begint te glimmen. LUC. nrr iMfnriîrir— jtgagttabaa DAGELIJKSCH NIEUWS kitchener's karakter. — De militaire medewerker van de « Times » geeft de volgende karakterschets van Kitchener. Hij was in sommige opzichten een schuw man en dong evenmin naar popu-lariteit bij het publiek als bij het leger. Voor oude vrienden , die hem geholpen hadden, Soedan te heroveren en die hem in zijn moeielijke taak in Znid-Afrika hadden bijgestaan, was hij trouw. Ondank- 1 baar vor bewezen diensten was hij niet, maar werken ert de dienst aan de openba-re zaak gingen bij hem voor, en als icmand nulteloos geworden was, wierp hij hem als een uitgeknepen citroen weg. Zelden sprak hij met een gemeen soldaat en het spreken in het openbaar ging hem niet gemakkelijk af. Hij gaf er de vcor-keur aan om alleen te werken, om aile n^acht in eigen handen te concentreeren en zichzelf tôt zijn eigen stafehef te maken. Deze methode maakte zijn taak ge- ' makkelijker, als hij met een vraagstuk te doen had, dat een enkel brein kon omvat-ten en een enkele hand uitvoeren. Zij werd echter minder dienstig als de horizon zich verbreedde en als de groote mas- : sa's van den modernen oorlog- decentrali- ! satie en overdracht van macht noodig maakten. Zijn stilzwijgen en vereenza- ' ming waren altoos indrukwekkend. In het Engelsche kabinet kan men niet zeggen, < dat hij vele bewonderaars had. Toch ge- 1 locfde de groote massa in hem en had ver- 1 trouwen in hem tôt het einde. Het kabinet wist dat en moest dus uitvluchten te baat nemen, om hemi een stuk van zijn macht ; te ointnemen. Hij was voor het publiek en ■ met name voor de gewone menschen een ■ groote, stille en indrukvvekkende oor- ; logsfiguur en met aandoenlijke trouw ble- ! ven zij in hem gefooven. Als men het pu- ; blick met een référendum gevraagd had, ■ om tusschen Kitchener en het kabinet te 1 kiezen, dan zou zeker het la.atste het niet ■ gewonnen hebben. Tôt zijn eer dient ge- ] zegd, dat hij altijd van het begin af aan ] een grooten bUk op den oorlog heeft ge- -had. Zijn naam heeft veel invloed gehad ■ bij de prachtige uitkomsten van de vrij-willige aanwerving, welke de stoutste I \ erwachtingen overtroffen. Indien hij ] fouten beging — en wie heeft dat niet ge- ] daan iri ctèzen oorlog? — waren deze te < wij ten aan de gebreken yTe het gevolg wa- ] ren van zijn deugden en onafscheidelijk daarvan waren. van onzen vriend maclot. 1 — Gisteren avond ontmoette.n wij onzen ; goeden vriend Maclot, die er altijd even t wijsgeerig en gelijkmoedig uitziet. 1 't Was halfeîf Duitsch, halftien nieuwe < tijd, halfnegen oude tijd. Het was noGr 1 licht. t — Om half elf nog een gazet aan 't le- ï zen zonder licht, mijnheer Maclot? — Ja, antwoordde hij, 't is een merk- 1 waardjge tijd dien we beleven. Als we ( nu nog den tijd maar een groot uur kon- \ den vervroegen. < — Nôg al ! c — Ja, het zou een aanzienlijk voordeel 1 zijn voor ons land. 1 — Wij begrijpcn niet, mijnheer Ma- \ clot. — Wel, zeer eenvoudig ; dan hadden r we de Middernachtszon en de Amerika- j nen, in plaats van naar de Noordkaap te . gaan, zouden naar Antwerpen komen, wat een bron zou wezen van prachtige 1 inkomsten. Vermits we nu toch aan het c vervroegen zijn, zouden we moeten door- c werken en 't niet late.n staan, nu dat we c reeds meer dan half weg zijn. \ een te beamen wensch. — j Wij hebben in « Het Vlaamsche Nieuws » regelmatig de verschillende verordenin- I1 gen afgekondigd, die de taalkwestie re- e gelen in het Vlaamsche land op het gebied h van onderwijs, bestuur, enz. Bij gelegen- b heid werd er ook wel op gewezen, dat wij d aan die mooie besluiten, zonder meer, niet li veel hadden,. indien er tevens niet voor p ernstige toepassing gezorgd werd, het- E geen binnen de bevoegdheid valt van het B door den bezetter ingerichte burgerlijk v beheer. v In verband daarmeê heeft de hr Basse- g mann, de leider der nationaal-liberalen c< \ olgenden wensch in den Rijksdag uitge- ri drukf: v « De gouverneur-generaal, Fhr. von k Bissing, heeft van groote belangstelling y voor de Vlaamsche kwestfe blijk gegeven. Moeht ook het burgerlijk beheer in België (die Zivilverwaltung) aan de rechtvaardi-ge eischen der Vlamingen tegemoetko-men. » Zal aan dien wensch gehoor verleend, en gevolg gegeven worden ? Wij willen het hopen. de ekonomische beteekenis van verdun. — De voortduren-de aanvallen op Verdun worden, naar men vveet, uit militair oogpunt voldoende vcrklaard, door de dubbele beteekenis der vesting die den weg naar Parijs af-slu.it en tevens voor een Fransch offensief de b-asis zou vormen. Op de ekonomische beteekenis vestigt het Engelsch vakblad « Engineer »*de aandacht. Verdun is in menig opzicht bij Metz te vergelijken : elle der twee vestingen is de sleutel tôt een ieel van het ijzergebied van Briey, waar-j'i-t Duitschland V(56r den oorlog ontzag-ijke hoeveelheden ijzererts kreeg, naar schatting tôt 70 pet. van zijn totaal ver-miik. Het grootste deel van dit ijzerdis-trikt ligt in Frankrijk, maar het belang-•ijkste stuk in Lotharingen, waardoor die aroviincie sedert 1870 voor Duitschland ;en veel grooter belang gekregen heeft, lan zij vôôr dien oorlog voor Frankrijk iad. Dit staat in verband; met het phos->hoorgehalte van het daar gevonden erts. Dit is een hemaliet-soort met tôt 2 pet. îhosphoor, « minette » geheeten, die in troeger jaren bezwaarlijk te verwerken was, maar thans zeer bruikbaar is. De mijnen die in het begin van den oor-og in de macht der Duitschers vielen, ïijn weer in uitbating en voorzien voor ïen deel in het tekort aan ijzererts dat door den verminderden invoer (uit Span-e bij v.) zou ontstaan. De val van Verdun zc,u dus, de mili-:aire en moreele beteekenis daargelaten, 30k van groot gewicht zijn voor de Duit-iche ijzerindustrie en de bezetting van het ïeheele ijzergebied van Briey zou een be-angrijke troef in Duitsche handen bren-jen.eene opmerkenswaardige < dienst=nota ». — Ziehier de lienstnota welke men sedert een paar lagen in zckere kantoren van de Bank-/an-Eeening (Brussel) lezen kan : « De algemeene sekretaris, chef van îet personeel,' terwijl hij aile eer toe-ient aan den ijver en goeden wil waai-/an, sedert de opening der vijandelijk-îeden, het geheel personeel van de Bauk-van-Eeening blijk heeft gegeven, jelcoft verplicht te zijn om de agenten i au aile graden er aan te herinneren, lat, de huidige onistandigheden hun neer dan ooit opleggen om tegenover Jet publiek niet alleen zich onberispe-ijk te gedragen, wat onvoldoende zou Aezeu, maar ook allervriendelijkst en ,'oorkonieud te zijn. n Niemand moet vergeten dat de pu-dieke ^ functies, in aile rangen der îiërarchie, op machtigiug van het pu-jliek, en voor zijn eenig profijt uitge-3efend worden. Te veel beambten too-len nog, wellicht met een prijzens-.vaardige bedoeling, eene neiging om :ich naar een administratief standpunt e regelen, welke van het algemeen wel-:ijn afgeseheiden is. Er is, en er zou îooit een andere administratieve ziens-vijze mogen zijn dan die, welke bestaat >m iederen dag het organisme steeds >eter naar de behoeften, die het als mis-;ie heeft om uit te voeren, aan te pas-en. » Wanneer men deze « dienstnota h eest, dan zegt men, dat ze ook in an-lere kantoren dan die van de Bank-an-Leening moest aangeplakt worden, n dat buitendien, al de chefs der ver-cheidcne openbare administraties de tand dienden te houden aan de nauw-:eurige naleving van de aanbeveling, velke daarin gegeven wordt. DE DRAADLOOZE TELEGRAFIE rUSSCHEN SPANJE DE DE VER= :ENIGDE-STATEN. — De « Near-iast » uit New-York bericht dat er bin-lenkort tusschen Spanje en de Ver-enigde-Staten een radio-telegrafisehen lienst zal opgericht worden door mid-lel van een geheel nieuw systeem. Het lieuwe toestel heeft een actiestraal van 000 kilometer. de wegzending van jonge kinderen. — De « XXe Siècle » was ïrtijds verontwaardigd over de zorge-wsheid der overheden die, in het niet : ezette gedeelte van België, tal van kin-sren aan bombardementen blootgesteld eten. Het schijnt dat dit protest gehol-en heeft. Het blad zegt inderdaad, dat onderdag in de Saint-Sever statie, te : ouaan, 68 kindereu onder begeleiding an 4 religieusen, die allen 's avonds te 1 uren Adinkeike verlaten hadden, aan- 1 :k om en zijn. Deze kinderen, na eerst 1 ;n weinig te Rouaan te hebben uitge- < ist, zijn toen naar Ouville-Abbaye ge- j jerd, vanwaar zij over de verschillende 1 Dloniën van het département zullen 1 :rdeeld worden. Taaltoestanden te Brussel Nu we reeds een drietal weken den 1.5den Mei achter den rug hebben, en volgens de gegeven bevelen de verslagen over het toepassen van de Verordeninug moesten ingediend worden, wil ik bon-dig eenige punten aanstippen, welke de Vlamingen moeten onthouden. Het is met de eerste maal, en wellicht ook niet de laatste, dat de gemeenten rond Brussel blijk hebben gegeven van méér gezond verstand bij hun burgers te bezitten, dan àl het vernuft tezamen van de verliehte paedagogen uit de hoofd-stad.In de meeste gemeenten van Groot-Brussel is de uitslag van de verklaringeti harh'ersterkend en hoopgevend geble-ken. Ik deel volkomen de blijdschap van de geluk! ige Vlaamsche ouders, die het beste van die schikking voor hun kinderen verwachten. Maar weest °p uw hoede, Vlamingen. Nu men ons recht erkent, moet men het ten voile erkenneu. Mogen we jubelen, omdat men één klas voor Vlamingen inricht, als er fei-telijk twee moeten zijn? Opgepast, we mogen niets verloren laten gaan, en ons niet laten afschepen met half gedaan werk. Er werd mij verzekerd, dat sommige gemeentebesturen er op uit zijn, iets te geven, om den schijn weg te nemen en toch nog een aanzienlijk aantal kinderen voorts te verbasteren. Willen ze soms de verbasterde kinderen een sterker vernis van opvoeding g@vcn, dan de Vlaamsche, om natuurlijk de Vlaamsche klas in ongenade te doen vallen bij de ouders? De bekomen uitslagen moeten ons een spoorslag zijn tôt onverpoosd dôôrwer-ken. De grondvesten zijn Relegd, we moeten voorts opbouwen. We moeten vooruit, nu of nooit. En in Brussel zelf? Vriend lezer, zijt ge een werker en hebt ge oogen voor 't verval van uw volk, dan zal ik u wat zeggen ; voor de andere van « do, do, kindeke, do, slaap en doe uw oogjes toe » wil ik het vertellen als een droom. Wie weet verhaast ik hun ontwaken niet. Ik heb vroeger reeds erop gewezen, dat de « achtbare » heer Jacqmain goed-vond, dat een uitsluitend Fransche om-zendbrief, uitgaande van onder zijn toe-zicht staande diensten, aa.n de ouders dit onderzoek naar de moedertaal verdacht maakte. De « achtbare » Schepeu, om tijd en last te sparen, liet aan de school-hoofden de zorg over dit lasterblaadje te teekenen. Nu, die « achbare » heer werd op zijn kneukels getikt, en, zich gekwetst ge-voelend in zijn Waalsche eerlijkheid, achtte hij het zich ee,n plicht, een om-schrijven aan het personeel te richten. Op het lasterbriefje, de Vlamingen als een uitdaging naar 't aangezicht gewoi -pen, stond de Belgische wet van 1914 op den aclitergrond ; nu kwam ze op den voorgrond. Versta den « achtbaren » Schepeu nu goecT^ beste lezeres of lezer ; de « Veror-dening » diende niet te worden nage-leefd, omdat de Duitschers de wet naar den geest «en de letter», méér naar dit laatste, toepasten. Als ik me goed herinner, huldigt de wet van '14 het be-ginsel van « de Moedertaal als voertaal van 't lager onderwijs». Zôô teimiinste luidt de tekst. Nu doet de knappe heer Schcj>en mij inzien, dat ik een snnl beu, een uilskie-ken,een verachterde — dat zijn hier toch allemaal Vlaamsche kinderen. — Ik be-grijp geen iota van de wet, en de Duitschers evenmin. Wij hebben dan nooit de verslagen ge-lezen over de Kamerzittingen, welke het stemmen van die wet voorafgingen ? Weten wij dan niet, dat redenaars als Hymans, en andere hanen het'uitge-kraaid hebben, dat ze voile waarborg wilden, betieffende de vrijheid van het gezinshoofd inzake aangifte van de moedertaal ? Ja, Schepeu Jacqmain, wij weten dat, maar hetgeen gij zoudet willen, kunnen wij niet : Vlaamsche kinderen Fransth als moedertaal te geven. Zôô behendig willen wij niet zijn, a wij willen ons volk niet verder tôt ellende doemen, wij willen Vlaamsche kinderen niet maken tôt îlachtoffers van vraatzuchtige uitbuiters, ivij willen niet helpen tôt het uitmoordeu i'an ons volk ». Hoofd van de schoolhoofden van Brussel, aile dagen komt ge ons meer en neer kleingeestig en kleinzielig voor. Een wet is de vrucht van beraadslagin-^en en gemeènschappelijk overleg, lunkt ons, en na urenlange woorden- -vvisteîi soms om de bewoordingen van le wet, zou ik deuken, dat we gerust als jeest van de wet mogen aannemen, ja néeten, hetgeen in den tekst- besloten igt. De wet zegt : « de moedertaal is de .oertnal » en ze zegt niet « de vader of

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.