¥ijî-en-TwiBllgsle Jaar. - ft 44 v ——— 11 » l"J"i in——BHWM T ■rwaWMilMBMMMaHWWBWaaaMMMBMMHMBg Godsdlenst — Halsgezln — Elgenflom Zoiidag, 14 Fekuari 1915'/ V Aile briefwfeselingen vracht- j vrij te zenden aan Aug. Van Isegheïâ, uitgever voor de naamh maal sch. « Drukkerij Het Volk», 'Meersteeg, n° 16, Gent. frEareel voor West-VI aan de l'en : i&aston Bossuyt, Gilde der Ain-fcàchten Kortrijk. Telefoon 523. Bureel van Antwerpen, Bra-fcant en Limburg : Viktor Kuyl, É y^inderbronderstr.j 2-1, Leuven. | HET VOLK Men -soîarijSt in : Op aile postkàntoren aan 10 î£i per jaar. Zes maanden fr. 5.00*;. Drie maanden fr. 2,50. Aankondlgingen : Prijs volgens tarief. Voorop $Bj betalen. - ,<£>{ Rechterlijke lierstolling, 2 fr. per regel. ,a Ongeteokende brieven worden geweigerd. TELEFOON N° 137, Gent» 1 centiem liet nummep CHRISTEN WERKMANSBLAD J. Cesitlem Si et nummep ft». — — » BERICHT. DU fiabM Mail kost 3 Gsatisnm , Hetendaagsche Oorlog. f Op de beide voornàamste deelen van [het Europeesch oorlogstooneel zijn de 'gebeurtenissen nog steeds in hooge mate ohbelangrijk. Artilleriebeschietingen, nu en dan afgewisseld door ldeine gevechten, |die een plaatselijk succès kunnen vormen ■voor een der beide partijen, maar... die voor den definitieven uitslag geen de, ihinste beteekenis hebben. Vliegers vefkennen geregcld de stel-lingen der tegenpartij, en als daar eene ■zwakke plaats te ontdekken is, een plek iwaar de waakzaamheid verloopt of de jinvloed merkbaar is van wind en regen, ;dan worden haastig maatregeien genomen jom daar een overval te doen. Dan komt ■het bericht : dat bij een aanval één of Imeer loopgraven genomen zijn. Maar jônmiddellijk wordt daarop op dit punt (eene sterke reserve bijeengebracht, en dan wordt de aanval tôt staan gebracht of worden de genomen loopgraven weder hernomen. ■ Bij al deze gevechten gaat de eene of andere partij iets vooruit, zonder dat die vooruitgang echter blijyend is, want het is een voortdurend va et vient, een op en neêrgaan, dat de groote positie bijna onveranderd laat. Merkwaardig is het, dat in dezen strijd (de taak der cavalerie, behalve dan voor ordonnanciedienst achter de linies, geheel snegatief geworden is. Dit wil zeggen : de cavalerie vecht als infanterie in de loopgraven, de verkennings- en boodschaps-dienst wordt verricht door de vliegeniers, en de paarden dienen voor vossenjachten jof andere uitspanningen, die door staf-'officieren achter het front worden inge-jïicht.- De artillerie echter heeft in deze ge-jvechten - een hoogst belangriike taak; voortdurend moeten de vijandelijke linies in het oog worden gehouden : en bij de minste verdachte beweging, op het ver-moeden zelfs van troepenconcentraties, worden zij zoo krachtig en voortdurend ander vuur genomen, dat geen plekje binnen het bereik van het geschutvuur kan worden betreden zonder gevaar. Ailes moet dan ook 's nachts gebeuren : het aflossen der voorposten, het ver-wisselen der troepen uit de verschillende Unies, het brengen van eten uit de achter-liggende linies naar de voorposten, tenzij 'de loopgraven door zijgangen en traversen !zijn verbonden met de daarachter ge-Jegen ingegraven logies-, wacht- en ver-zamelplaatsen. In geen vroegeren oorlog jis het aanl'eggen van zulke ingegraven stellingen, met allerlei onderaardsche jgangen en verbindingswegen zoo uitge-[breid, zoo stelselmatig toegepast als in jdezen strijd. De tijden, waarin een staf, te paard en ischitterend van goudborduursels, op een iheuvel staande, een gevecht gadesloeg (en in staat was aile bijzonderheden er SÉ JL.Ï'" -li J" •> -fiszT v " A! jmr; " ï«ui van te volgen, zijn dan ook lang voorbij. Ver van het eigenlijke front, in een stil landhuis, of in een kasteel, zit de staf, telefonisch verbonden met elk deel van het gevechtsterrein; op de tafels liggen de kaarten, waarop met blokjes of spelden de posities der legers, voor zoover die bekend zijn, worden aangegeven; en daar komen aile bericht en binnen, die van iader deel van 't front worden verzonden, die in verband met de ontvangen bericht en noodig zijn. Ook de oorlogscorrespondenten van de bladen kunnen niet meer den slag uit de verte aanschouwen, en over het ver'oop srvan berichten zenden aan hunne bladen. Zij moeten zich thans tevreden stellen met het verzenden van de berichten, die zij van den generalen staf vernemen, en kunnen zich overigens, uren achter de linies, bezig kouden met het geven van indrukken, door rustende soldat en of afgeloste officieren medegedeeld. Zoo gaat het in het Westen vooral, in het Oosten iets minder, doch in den grond —zonder voorspeling—is 'toveral'tzelfde. Als de lente daar geen verandering in brengt, dan wordt het een Chanccry suit, zooals de Engelschen het heeten, 't is te zeggen een kanselarij-proces, waar wij 't begin van zagen maar niemand het einde zal van zien. "Want als de vijandelijke strijdkrachten een voor een al de loopgrachten moeten 5 a an veroveren die langs beide zijden zijn aangelegd, dan zijn ze binnen tien jaar nog even ver als vandaag. De biddag in de verschillige îaiiden. IH SINT-PIETER3RERK TE ROME. Zondag hadden in S4 Pieter te Rcme met veel plechtigheid de ceremonies plaats, door den Paus voorgeschreven Dm den vrede te verkrijgen. Na de Nonen werd in de koorkapel een H. Mis opgedragen, waarbij kardinaal Merry del Val, aartspriester van S' Pieter, tegenwoordig was. Toen de H. Mis opgedragen was, begaf het kapittel van het Vatikaan met kardinaal Merry,del Val zich in processie naar het Pauselijk altaar, waar het Allerhei-ligste Sacrament werd uitgesteld. Het altaar was opgesierd met kaarsen, evenals op Sacramentsdag. Door het koor werd de Miserere van Salvatore Meluzzi gezongen, gevolgd door de verzen, waarop de geloovigen ant-woordden.De voorgeschreven gebeden werden vervolgens gelezen, waarop de aanbidding van het Alierheiligste begon. Zeer groot was het aantal geloovigen, dat aan de plechtigheid deelnam. In den namiddag begaf Z. H. Paus Benedictus XV zich naar de basiliek, oni daar voor het Alierheiligste te bidden. De eigenlijke plechtigheid met de gebeden voor den vrede werd om half vier verricht. In de basiliek waren ruim 30.000 men-îchen aanwezig, van bijzondere kaarten voorzien. De majordomus had geen voor-behouden kaarten doen uitdeelen, daar het geen solemneele plechtigheid gold maar eene boeteplechtigheid. Om half vier begaf het kapittel zich naar de Sacramentskapel om Zijne Hei-ligheid den Paus te ontvangen. De Paus kwam van Zijn bijzondere vertrekken, vergezeld door zijne eerewacht. De aan-wezige c\j?ie-kardinalen wachtten den Paus op in de Sacramentskapel. De plechtige stoet trok door de ldeine poort van het monument van Grego-rius XVI, de kapel van de HH. Processus en Martinianus en begaf zich naar het Pauselijk altaar in het midden van de basiliek. De Paus nam plaats op een bidstoel voor het altaar. Aan zijn rechterzijde schaarden zich de kardinalen, aartsbis-schoppen, en bisschoppen en het Vati-kaansche kapittel in voorbehouden ban-ken.Ter linkerzijdc waren plaatsen voorbehouden aan de leden van het diplomatisch korps bij den H. Stoel, van het patriciaat en den Romeinschen adel. Voor de plechtigheid was het diplomatisch korps niet officieel uitgenoodigd ; aan de leden was het dus vrijgelaten om de plechtigheid bij te wonen, of niet. De gezanten van Oostenrijk, Spanje, Rusland, België, Enge-land, Pruisen, Beieren, Argentina, Brazilië, Chili, Columbia en Peru woonden de plechtigheid bij. Verder waren ter rechterzijde de reli-gieuzen en de leden van de mannelijke kloosterorden verzameld, ter linkerzijde de zusters en leden der vrouwelijke kloosterorden.De Paus bleef tijdens de plechtigheid op zijn bidstoel geknie.ld. Een lid van het Vatikaansch kapittel, Mgr Jasoni, bad het Rozenhoedje voor op het kleine podium, dat met rood damast behangen was en bad met luider stemme het gebed van den vrede. Vooral tijdens het bidden hiervan was de Paus zieht-baar bewogen. Bij de zinsnede : « Stort den. regeerders en den volkeren gedachten van zachtmoe-digheid in, » hief Zijne Heiligheid de ge-vouwen handen in gebed omhoog, als in opperste smeeking. De aanwezigen baden het gebed mede, met groote godsvrucht geknield blijvende. Daarna werd de litanie van aile Heili-gen gezongen. Het koor, onder -leiding van mestro Boezi, zong het « Tantum Ergo. » Bij het « Genitori » begaf de Paus zich naar het altaar, om het Alierheiligste te bewierooken. De patriarch van Constantinopel, Mgr Ceppetelli, geassistéerd door de kanunni-ken Mgr Galli en Brozzîi, gaf den drie-voudigen zegen met het Alierheiligste. Na afloop begeleidden de kardinalen en het kapittel den Paus naar de Sacramentskapel, vanwaar Zijne Heiligheid naar zijne vertrekken terugkeerde. Tegelijkertijd werden de plechtigheden ge\ ierd in aile kerken van Rome. Overal was de aandrang van geloovigen zeer groot. IN FHANg£R!JK< Het opzien, gebaard door het in beslag nemen van het vredesgebed, heeft er toe meegewerkt, dat de bededag nog meer populair werd dan anders wellicht het geval ware geweest. Nadat kardinaal Amette het misverstand uit den we£ had geruimd en de verklaring gegeven dat van zelf alleen zou gebeden worden voor een vrede, op rechtvaardigheid gegrond-v*3t, is het pauselijk gebed overal onge-" moeid gelaten. Ook is de bevolking van Parijs in menigte naar de kerken ge-stroomd. Ook militairen nemen zonder vrees voor het menschelijk opzicht aan de godsdienstoefeningen deel. Voor de kinderen zal op verlangen van kardinaal Amette den 11 Februari een af-zonderlijke bededag plaats hebben. In de Notre-Dame werd de plechtigheid geleid door Z. Em. kardinaal Amette voor een talrijke schare, waaronder vele militairen van allèr rang. De kardinaal zegde, zich er over te verheugen, dat zoovele geloovigen tegenwoordig waren, die aldus een voorbeeld gaven van de bezielende eenheid der Fran-schen. Z. Em. vervolgde, dat de Paus, die het doen van gebeden gelast voor den vrede, welke een einde maakt aan den oorlog, een duurzamen vrede bedoelt, die den oorlog beëindigt. EH Een dichte menigte was in de Westminster kathedraal tegenwoordig bij de godsdienstoefeningen voor den vrede. Z. Em. kardinaal Bourne droeg des mor-gens de hoogmis op. Bij het binnenkomen was Z. Em. ge-kleed in paarse « cappa magna », in plaats van de roode, hetgeen boetvaardigheid be-teekent. Z. Em. droeg de Monstrans in de Sacramentsprocessie. Het Alierheiligste was vanaf het einde der hoogmis tôt den avond, krachtens Pauselijk voorschrift, ter aanbidding voor de geloovigen uitgesteld. Den schoolkinderen werd aile vrij-heid verleend, om aan de openbare aanbidding deel te nemen, terwijl 's middags een afzonderlijke godsdienstoefening voor de Idnderen werd gehouden. De kardinaal was eveneens bij de plechtigheden des avonds aanwezig, toen de bijzondere pauselijke gebeden voor den vrede van af den kansel werden gebeden. Predicaties werden niet gehouden. Z. Em. kardinaal Bourne hield evenwel te voren eentoespraaktot de aànwezige geloovigen. IN OyiTSSMLUNO. In den Dom te Keulen werd de dag, waarop de Paus gelast heeft voor den vrede te bidden, bijzonder plechtig ge-vierd. Z. Em. kardinaal Von Hartmann verrichtte 's avonds, in tegenwoordigheid van een groote menigte geloovigen, de plechtigheden. Z. Em. las na het bidden der Rozenkrans het pauselijk gebed voor den vrede, waarna men de Litanie van aile Heiligen zong. In plechtige processie, waaraan Z. Em. de kardinaal, de beide wij-bisschoppen Muller en Lausberg, als- —a mede het dom-kapittel deelnamen, wercj het Alierheiligste rondgedragen. De zegen met het H. Sacrament gegeven door den kardinaal, sloot den bededag. ; Eene bijzondere predikatie werd niet gehouden. IN @0ST£imP.M. Aile kerken van Weenen waren den' geheelen dag, maar vooral des morgens, gevuld met een ontzaggelijke mcniglc,1 nog vergroot door het onnoemlijk aantal katholieke vluchtelingen van allerlei na-tionaliteiten, welke de Oostenrijksche hoofdstad op het oogenblik herbergt.; Het aangrijpendste was de plechtigheid in den S' Stephansdom. De aartshertog Franz Salvator en zijne, gemalin, de aartshertogin Valerie met! hare kinderen, waren tegenwoordig, als-' mede de aartshertoginnen Gabrieîle en Alice, dochters van het aartshertogelijk® paar Frederik. De populaire Jezwietenpater Abel S. J. had een pelgrimstocht naar het heiligdom van Maria-Brunn georganiseerd, uitslui-tend voor k: t ioîieke mannen der hoofdstad. De processie trok van den Lauren-tiusplatz uit zonder vlaggen, maar in gestadig gebed. Berichten uit Amsterdam, Den Haagv Haarlem, Utrecht, 's Hertogenboscb, Breda, Roermond rnaken brecdvoerig melding van de grootsche plechtigheid waarmede in Holland alom de biddag werd gehouden. Vermeld dient nog dat voor de kinderen overal afzonderlijke biduren waren vast-gesteld. in Belgie^ Beschadigde Monumeoleii in België De voorzitter van de kommissie ter, instandhouding der monumenten in Rijn-' Pruisen, Dr. Clemen, heeft het volgende, verslag uitgebraclit over het herstel der, historische monumenten in België, welke door den oorlog geleden hebben : « Met genoegen heb ik op mijn laatste bezoek aan België kunnen vaststellen, dat , de monumenten, welke door krijgsver-richtingen beschadigd zijn, voorloopig bc-' veiligd zijn, en dat de aanwijzingen, welke wij, de heer Falke en ik, hun hebben kun-' nen geven, zijn opgevolgd. » Te Leuven is het sterke dak voltooid, dat de geheele kerk moet beschutten, en is men bezig om tijdelijlc de kefkramen,-welke aan de Zuid- en Westzijden ge-sprongen zijn, dicht te maken. Het inwen-dig gedeelte is bijna geheel ontruimd. Binnen kort zal het gebouw wederom voor den dienst bruikbaar zijn. » In de domkerk te Mechelen is men bezig om voorloopig sterke afschuttingen, gebouwd volgens technische voorschrif-en, op te richten. Zij zullen het hoofd- ,\ Bel slandbeeld van Carnot en de Ibeschietiog van Aalwerpen in 1814. Op 1 Mei aanstaande zal het 50 jaar geleden zijn dat op het Laer, te Borgerhout, sindsdien Carnotplaats geheeten, de in-huldiging plaats had van het standbeeld Van generaal Carnot, het verdienstelijke Averk van den beeldhouwer Léonard De Cuyper. Borgerhout en Sint-Willebrords waren in feesttooi; muziek klonk in de straten, eene cantate werd gezongen en aile huizen waren gevlagd. Aan den ingang der gemeente verwel-komde burgemeester Vercammen, de fa-milie Carnot, bestaande uit den zoon van den gehuldigde, diens vrouw en zijne twee zonen, waartusschen de heer Sadi Carnot die op 4 September 1887 président der jFransçhe Republiek zou worden en, in de uitoefening van zijn hoog ambt, te Lyon door den anarchist Caserio werd ivermoord. Nog leefden er enkelen in Borgerhout, die in den avond van 1 Mei 1865, met ;M. Sadi Carnot aan tafel gezeten, bij het banket in het Kattenhof, toen de beminne-lijke jongeling van dien tijd Staatshoofd JFrankrijk werd verkozen. !. De inhuldiging van dit standbeeld lokte jm onze stad heel wat betwisting uit; er Waren er die heel hoog opliepen met Carnot ifn dus de oprichting van het standbeeld 'toejuichten, terwijl andere Carnot's reput atie afbraken en vlakaf tegen het standbeeld waren. ^ In de gemeenteraadszitting van 3 Mei steld M. I-Iaghe bij ordemotie voor, zich aan te sluiten bij de hulde aan den redder OVlUyil MM.ll V Mil iVCICl i van Borgerhout en St-Wilibrords en die hulde uit te drukken door het verleenen van een betere plaats van den gedenksteen « Au général Carnot la ville d'Anvers reeonnaisante », die toen geplaatst was op den hoek van een thans verdwenen klein vuilstraatje, dat uitgaf in de Carnotstraat, vlak nevens de Ommeganckstraat. Onmiddellijk stond Lodewijk Gerrits recht om het voorstel te bestrijden en om te bewijzen dat er hoegenaamd geen drijfveeren van menschlievendheid bij de daad van Carnot voor handen waren; en Jan Van Rijswijck sloot zich aan bij de woorden van Gerrits. Op voorstel van M. Matthyssens werd de vraag van M. Hagîie naar... de kommissie verzonden, maar in de volgende zitting bracht de heer Mathot nog ver-scheidene bewijzen voor om te toonen dat de hulde aan Carnot bij zijn vertrek uit Antwerpen uitsluitend voortkwam van hier gevestigde Franschen. Daarmeê was de zaak in onze stad begraven. Doch de Nederduitsche Bond liet het daarbij niet en op 23 September 1865 voerden wijlen Gust Bertou en Van Montford het woord te Borgerhout op eene meeting in deïi Belle Vue, waar ge-protesteerd werd tegen het herdoopen van het Laer in Carnotplaats. * * * Wij zullen echter niet langer de poli-tiekers over het karakter van Carnot laten redetwisten en het woord verleenen aan de geschiedschrijvers Mertens en Torfs in hunne Geschiedenis van Antwerpen.Onze lezers kennen ons relaas over de beschieting van Antwerpen op 8 en 9 October 1914; zij liebben ook onze be~ schrijving over de beschieting op 27 October 1830 gelezen, waarbij aan 611 huizen voor 427.144 gulden schade werd aangericht en, met den brand van het Entrepôt efi het Arsenaal er bij gerekend, in 't geheel een verlies van 3 millioen gulden in onze stad werd geleden. Zien wij nu wat de beschieting van Antwerpen in 1814 was en welke roi Carnot hierbij gespeeld heeft: Het was in 't begin van het jaar 1814 dat de tegen Napoléon vereenigde bond-genooten, Engelschen en Pruisen, van aile lcanten de Fransche bezetting van Antwerpen beknelden. Op 2 Februari deden zij een en algemee-nen aanval op de vesting. Generaal Am-bert mocht een eersten stormloop gelukkig afslaan, maar om 10 ure 's morgens, voor de macht des vijands wijkend, werd hij uit Merxem verdreven en door de Engelschen tôt onder het geschut der vesting gejaagd. De Pruisen waren minder gelukkig en konden generaal Roguet van de Iïerenthalsche vaart niet verjagen. Het was op dit oogenblik dat generaal Carnot, die den keizer in dagen van tegen-spoed grootmoedig zijn degen en krijgs-talenten was komen aanbieden en wien door Napoléon het bevel over de vesting was toevertrouwd, te Antwerpen aan-kwam.Dadelijk na zijne aankomst haastte hij zich de versterkingen en wachtposten te gaan bezichtigen, de stellingen des vijands te verkennen, de krijgshospitalen te be-^oeken en zich van de hoeveelheid der levensmiddelen te verzekeren. De Fransche bezetting bestond uit 15,000 man van alla wapens, doch was juist verminderd met 5000 man van de keizerlijke garde, die bevel hadden ontvangen het leger generaal Maison te ver-voegen. Deze verzwakking bekommerde dm nieuwen Stadhouder niet ; hij wi-J. den krijgsoversten nieuwen moed in te spreken Bijzonder ervaren in de ves+ iugbouw- »> ij ito.uj.Avi vil aw kunst deed hij nieuwe versterkingen aan-leggen, om de nadering tôt de vesting moeilijk te maken. 4000 werklieden uit Berchem, Borgerhout, Deurne, Dam-brugge, Merxem en de Markgravelei waren in rekwisitie gesteld om aan deze versterkingen te arbeiden, mits betaling van het half dagloon. Met behulp van deze pressing kon mon buiten de Roode Poort de Carnotschans opwerpen. Met den aanvang van Februari nam het beleg een aanvang; de bondgenooten omsingelden de stad ten noorden en ten oosten, terwijl eene Engelsche vloot de Schelde was opgevaren tôt achter den dijk. De vijand was er in gelukt eenige bat-terijen op te werpen, welke den 3 Februari haar vuur openden; de oorlog-schepen voegden er het hunne bij, doch bereikten luttel uitwerksel, uit hoofde van den grooten afstand. De eerste bom, die op de stad viel, trof het huis van zekeren Dieltjens, op de Koepoortbrug en doodde dezen man. Dit bombardement duurde drie dagen, doch met min of meer tusschenpoozen. Over het algemeen richtte het betrekkelijk weinig schade aan. Wij zouden niet durven zeggen, schrij-ven Mertens en Torfs, dat de burgerij tôt volharding gestemd was; alhoewel zij al het hatelijke van den dwangmiddel, door den vijand aangewend, volkomen besefte, toonde zij zich minder bekommerd voor de eer der Fransche wapens dan voor het behoud harer eigendommen. Velen hadden zich bij het eerste onraad met bed en boel in hunne kelders geborgen, verbeidende angstig het beslissende oogenblik, en hadden volstrekt geen denkbeeld van hetgeen buiten omging : de onwetendheid, in dewelke men te dien aanzien verkeerde, vermeerderde den algemeencn angst en verslagenheid. De vijand echter, na door het bombar-J dement een bewijs van onmacht gegeven en zijne batterijen door de artillerie van de Carnotschans te hebben zien platschieten, vond het geraadzaam te wijken. Ernstige aanvallen had hij niet beproefd, maar zijn kanonnen en musketvuur had de Franschen tamelijk veel verlies berokkend. Inderdaad, in de eerste helft van Februari stierven in de hospitalen binnen de stad bij de 400 gekwetste soldaten, onverminderd diegenen die op de wallen en in de schansen waren gedood. Dit alleen zou een denkbeeld kunnen geven van het moorddadig vuur, hetwelk door den vijand was onderhouden. Nauwelijks was het bombardement ge-staakt of velen, om het gevaar van een ander te rnijden, wilden de stad verlaten; zelfs de overheid scheen desaangaande niet heel gerust, daar zij den 5 Februari een wijdloopig règlement voor het aan-wenden van bluschmiddelen uitschreef en liet afkondigen. Daar de schrik daar-door nog vermeerderd werd wies het getal der vluchtelingen verbazend aan; weshalve men werd gedwongen de stadspoorten te sluiten. Slechts vr&uwen en kinderen werden uitgelaten, maar al wie eens buiten was, mocht niet meer binnen komen. Er werd ook eene burgerwacht inge< richt om de goede orde te helpeh hand-haven; zij bestond uit omtrent 1000 man, altijd deftige burgers; zij droegen de bur-gerkieeding met een rooden sjerp aan den rechterarm en de Fransche driekleurige kokarde op den hoed. Den 8 Februari liet generaal Carnot aan de bevolking weten dat, alhoewel de vijand zich verwijderd had, de maatregels van verdediging, wel verre van te verminderen, eene nieuwe uitbreiding gingen bekomen; dat ailes, wat door den jongsten aanval hinderlijk was erkend geworden, moest1 worden vernield. Deze bedreiging v/as inzonderbeid ge»;

Il n'y a pas de texte OCR pour ce journal.