CAROLUS HET WEEKBLAD VAN DE VLAMINGEN PRIJS PER JAAR : voor België fr. 2.50 voor Nederland f 2.— voor andere landen . . fr. 5.— 4e Jaargang, Nr 18 — Donderdag 30 April 1914 Bureelen van het Beheer : — Bureelen van den Opstelraad : 8, OFFERANDESTRAAT, 8 - ANTWERPEN - TELEFOON 2178 PRIJS PER NUMMER : 5 Centiemen Aile brieven en mededeelingen dienen ten laatste Dinsdagavond ingezonden. Ministers Proza Onze "premier", Mijnheer Kare! de Broque-ville, dien men gewoon was zooniet als een flamingant dan toch als een den Vlamingen gunstig gezind Minister opgehemeld te zien, tôt zijne houding in Leger- en Schoolwet ons deerlijk ontnuchterde, komt ons weer eene oor-veeg toe te dienen, waarvan het geluid nog lange weerklinken zal langs de dierbare boor-den waar Maas en Schelde vloeien. Dergelijke bejegening heeft nu wel niets on-gewoons. Reeds meermalen wezen wij er op hoe de Vlamingen aan zulke liefkoozingen zijn gewend, zonder zelfs te spreken van hunne merkwaardige dikhuidigheid in het vleezige deel van het individu, daar waar zij gewoon zijn de menigvuldige schoppen van hunne heeren politieke mandatarissen in ontvangst te nemen. Maar het feit is zoo ongehoord ; het staat zoodanig alleen, niet slechts in onze Vlaamsche Beweging maar ook zelfs in onze politieke zeden — die nochtans, iedereen weet het, niet properkens zijn — dat het ditmaal toch wat opschudding heeft gewekt. Een paar Waalsche heeren, baron de Craw-hez en Braconnier, hadden in het arondissement Hoei zich als onafhankelijke anti-Vlaamschge-zinde kandidaten voorgesteld. De minister heeft niets beters gevonden dan die heeren een zoetsappigen brief te schrijven, om hen te smeeken toch zoo goed te zijn, in het belang der partij, hunne kandidatuur toch wel te wil-len intrekken. Hij zelf — de Minister — heeft de middelen onderzocht om aan de "Ligues Wallonnes" voldoening te geven. Het beste middel zou zijn een bestendige afvaardiging aan te stellen, ten einde in voortdurende en onafgebroken voeling met de regeering te zijn. Hij (de Minister) houdt er aan te verklaren dat het gouvernement gansch bereid is dien weg in te slaan; het kent hunne (van de Walen, a.u.b.) loyalistische gevoelens en de Minister verzekert hen dat zij steeds met open armen zullen ont-vangen worden, telkens zij het wenschen. Allo ! ik zie onzen "premier" daar al staan, Menqelwerk van "Carolus" 18 MIJN WONNIG LAND door OSCAR SIX III. Het Huis van Commercie I Ik zie het nog voor me staan : Het Huis van Commercie ; onder de linde-boomen, aan den hoek der dreve, vlak voor de rechte kalsijde, die zich in 't zonnelicht slingerde naar 't dorp, met aan weerskanten de stille huizekens die schenen te droomen, en die alleene maar beheerscht en waren door de blauwe schaliën van de schole, en den ouden toren van de kerk. En het rees daar onder den blauwen hemel, of het waakte op het dorp, of het de oogen star open hield op al wie in en uitging, nàar of vàn de plaatse kwam, de kerk bezocht, de pastorij om ondertrouw te doen, 't gemeente-huis, en al de voorname woonsten steeds aandachtig en met gretigheid aanstarend. Van daar zagen ze de boerinnen komen, als ze 's Zaterdags met panders en korven geladen naar de stede togen. op den drempel van zijn paleis in de Wetstraat, of van zijn buitenverblijf te Postel, de armen wijd open naar de Waalsche afvaardiging die met de hanenvlag aan het hoofd in de verte komt opdagen. Dergelijk epistel van een zoo doortrapt poli-tieker als de Broqueville is nog al geschikt om wat verwondering te baren. Aanvankelijk meende men met eene kwakkel te doen te heb-ben, maar daar zelfs na een paar weken dit proza nog altijd met werd gelogenstraft, zijn we wei verplicht het als waarschijnlijk aan te | nemen. Het is dus voldoende dat een paar Waalsche heeren dreigen hunne kandidatuur te stellen, opdat een minister zich bereid verklare al hunne eischen welwillend te onderzoeken. Dit is de eerste maal, dat een minister zelf aan een groep ontevredenen den raad geeft een besten-dig lichaam te vormen waarmee hij zich bereid verklaart te onderhandelen ; dat hij dus de macht van een ander lichaam, van eenen staat binnen den staat erkent. Heeft een minister het recht dat te doen ? Heeft een minister het recht die houding aan te nemen en aldus een deel der natie boven het andere te bevoordeelingen ? Nooit heeft men de Vlamingen zoo "met open armen" verwacht ; nooit heeft de regeering het noodig geacht zoo met de Vlamingen in "bestendige voeling" te blijven. Nooit heeft er een minister zijn hoed zoo beleefd afgenomen om te vragen wat we wenschten, zoohaast er ergens een onafhankelijk vlaamschgezind kan-didaat optrad. En meent ge nu dat al de Vlamingen dien hoon zullen voelen om eendrachtig hunne belangen te verdedigen en zoo'n minister eens krachtdadig op zijne plaats te zetten ? Jawel ! Dan komt de almachtige mevrouw politiek voor den dag, en de liberale bladen vinden middel om uit dit proza goede munt voor hun winkel te slaan. Daar wordt veel geschreeuwd over kiesknoeierijen en onzuivere practijken, waarbij den hoon ons aangedaan op den achtergrond wordt geschoven. Wij moeten dan ook niet lang wachten op de vruchten van zoo'n geschrijf. De katholieke Vlaamsche bladen blijven zoo stom als een Ze zagen haar juweelen blinken, haar zware bellekens glinsteren onder de dikke lokken van het haar. Ze be-keken de diamanten borstspelden en de groote gouden kettingen die haar slingerden om den hais. Ze zagen de rijtuigen met de logge boerenpaarden in geleidelijken draf omneerewaarts over de steenen dra-ven, ze hoorden de zwepe kletsen en ontwaarden de rookende pijpe der boeren van voor. Ze wisten wie er in zat, wie er blijde, of tegen z'n goesting henentoog, ook wie er in staat van gezondheid of licht aangevezen met een pluimke van Roese-laarsch bier van den marktdag keerde. Ze zagen het rijtuig van den dokter stilhouden waar iemand lijdend was, ze wisten waar mijnheere paster de Heilige Olie droeg, of t'huis de biecht ging hooren. Ze kenden degene bij wien het kapelaantje geerne kwam, waar de brouwerswagen stopte, waar er veel of weinig werd gedronken. Ze drongen in 't intieme leven van God en alleman, en 's Zondags konnen ze uit Het Huis van Commercie de heele beweging van 't dorpken zien. Ze zagen de boerinnen onder de kapmantels naar de kerke gaan en luid-ruchtige boeren, met blinkenden blauwen kiel in 't windgeflapper, en de rookende pijp in den mond omhooge-waarts trekken naar de plaats, met groote onbeholpen gebaren. visch, of trachten reeds, op bedekte wijze, hun minister wit te wasschen. En dat is dan weer eens de eeuwige geschie-denis. De verdeeldheid is tusschen de Vlamingen gezaaid, ze zijn weer tôt onmacht gedoemd, en op hunnen rug wordt het koopje gesloten. Maar de Walen zijn zoo dom niet. Onmiddel-lijk hebben talrijke Waalsche maatschappijen verklaard, dat ze akte namen van de Broque-ville's beloften ; ze laten ons voorzien dat het niet bij woorden zal blijven. En dan heeft de Vlaamsche Beweging schoon met reuzenschreden vooruit te gaan, dan mag eene gansche schaar kunstenaars en intellec-tueelen arbeiden aan het opbouwen eener Vlaamsche nationale kultuur, dan mag eene gansche geestdriftige jeugd hare bezieling aan onzen strijd wijden, door de poliiiekers zullen wij worden gehoond en bespot, om wille van het bekrompen partij-belang moet al dien krach-tigen bloei van gar.sch een volk worden belet. Zoolang we geen middel zullen vinden om de liberale, katholieke of socialistische associa-ties het mes op de keel te zetten, zoolang zullen wij machteloos blijven op politiek gebied. Een zeer flink artikel in een der vorige Carolus-nummers wees er op, hoe door gebrek aan samenwerking onze beste pogingen werden verlamd. Men moet den vijand aantasten met zijn eigen wapens. Daar is maar één middel om eenige politieke macht te verkrijgen : zelf eene politieke Vlaamsche partij te stichten. En er moet niet meer tôt in het oneindige worden gediskuteerd en geleuterd en geschre-ven of die partij wenschelijk of mogelijk is, men moet ze stichten. Het is tijd om te arbeiden, niet meer om te praten noch om te schrijven zelfs. Als die partij de Bestuurlijke Scheiding op haar programma zet; dan zullen wij de zaken wel een anderen gang zien gaan. pEM PwiTDn.lI^lCMC Rî AUrwnAMT Internationale Peoerbollen m Van den Colossus van Rhodes wordt verteld, dat hij wijdbeens stond en tusschen zijn beenen door, heele oorlogsvloten zag passeeren, wat hem genoegen deed. Het zou verkeerd zijn te denken dat de tijd van de Colossen voorbij is. Daaf in Amerika begint men zoo langzamerhand te vechten. 1k zeg langzamerhand, omdat het eigenlijk al veel vroeger had moeten gebeuren. De oorlog zat al lang, in de gestalte van een onnoembaar diertje, op het corpus van den Amerikaanschen Vrede. Vandaar dat deze zich bij herhaling krabde. Eindelijk dan toch is er gekomen wat sedert lang in de lucht zat. En ik doe thans moeite om me in te denken in den zielstoestand van zoo'n Amerikaansch milliardair, nu "ze" oorlog gaan maken. Voor ons zijn de bij zoo'n geval passende gevoelens heel anders. Als wij denken aan oorlog-voerënde menschen, dan worden we al een beetje benauwd, omdat 't onze gelijken zijn. Maar tegenover zoo'n millioenair is het een strijd van pygmeen, waarboven hij reuzig hoog verheven is. We vergeten meestentijds één ding, n.m. dat de democratische politici in den laat-sten tijd wel gegrond is, laten we zeggen, als knolradijs. Maar daar tegenover staat, dat de macht van de kapitalisten gegrond is als spinazie. Voor beide is het tegenwoordig een voorspoedig jaargetij. En ieder maakt er op zijn wijs gebruik van : de politici op dwergenma nier; de kapitalisten op reuzenmanier. Onthouden we dus voor het vervolg,dat zelfs van den grootsten oorlog de kapitalist weinig last heeft. Wij sidderen ervan ; hij voelt hoog-stens een beetje gekriebel in zijn portemonaie, omdat wat hij op de eene belegging verliest, door de andere weer wordt bijgewonnen... Vandaar dat ik zooeven dacht aan den Colossus van Rhodes en aan den multi-milliardair tegelijk. Beide zijn een twintig meters langer dan wij, armzalige dwergen, en beide staan wijdbeens. Ik heb herhaaldelijk geprobeerd dat Het Huis van Commercie alleene bleef dichte gesloten met zijn crême-kleurige brise-bise gordijntjes, door beenen ringetjes aan koperen staven geschoven, en over de glazen deur van 't kleine portaaltje hing ook een doek die aan zijde of satijn geleek, en die er min uit pronkzucht was geplaatst, dan om de nieuwsgierige blikken der on-genoode dorpelingen te weeren. Alleen zijne gewone bezoekers werden er gui onthaald, benevens, over dag, de voorbijtrekkende lieden, de reizigers van aile slag, de verkoo-pers, de voerlieden en de vreemde wandelaars die er in den zomer soms kwamen. Want 's avonds vergaderde hetzelfde groepje daar steeds, en ik zou ze bij naam en toenaam kunnen noemen. Ik weet hunne gebaren, hun uiterlijke beweging en gedoen, en ik ken mis-schien als niemand wat er in hun hart en in hun diepste gepeinzen gebeurde. Ik heb ze aandachtig gade geslaan, hen een voor een gewikt en onder hand genomen. Ik heb met hengeredekaveld, met hen gedronken en gebold, en als ze een vinger of een wimper bewogen, als hunne lippen nog maar enfrazelden had ik ze reeds begrepen. 0, goede menschen van mijn land, herleef nu in mijne zachte gepeinzen, herwordter watge vroeger zijtgeweest, en laat mij uwe deugd en uwe ondeugd

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.