Tweede Jaargang, Nr 8. — 20 October 1917. Prijs : 10 centiemen. Tweede Jaargang, Nr 8. — 20 October 1917. DE EENDRACHT Weekblad voor lie! Vlaamsche Volk A BONN EMÈNTSPR'IJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » 2.00 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner insçhrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Operatiegebied : 8, Huurdochterstraat, GENT. Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van één boek of schrift geeit ;cht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. mbmmmbbbw—mbbbmbmmwwbmb—b—mmpwwpmmmpfflg—nmbtommmmgwiwiïh'll!igpmmtlfw[t/mffl> ■ 141 VERBANNING VAN Priester Van der Meulen AANBIEDING VAN EEN GOUDEN KELK. Inschrijvingslijst geopend door de zorgen I van de Katholieke Vlaamsche vereeniging Per I Crucem ad Lucem. I P. C. a. L. fr. 10.— ■ L.Sips, Antwerpen 5.— ■ Een groep katholieke leeraars nit [ Antwerpen 12. ■ Uit Hauwaert 1.25 ■ çSpriestersuithet Aartsbisdora Meche- len groeten U (eerste storting) : I 1 Liever Cézembre-bewoners dan 110g Belg van vôôr den oorlog 5.— I 2 Sanguis Martyrum, semen Christia- norum 5.— 13 Havere smijt zijn handschoen, wij j rapen hem op 5.— I 4 Machtelooze macht is blind 5.— I 5 Vliegt de Blauwvoet, ' Storm op Zec ! 5.— lUit Meeuwen 2.— [Uit Langdorp 25.— | Ter eere van Pr. Van der Meulen, die aan de zijde van zijn volk staat 5.— |X., Maaseik 2 — I Vanwege een buitenafdeeling van het I Syndikaat vanHandel en Nijverheid 5.— I Vier bedienden teekenen verzet tegen I optreden van de Belgische regeering 5.— ■ En tien bedienden huldigen hunnen ! koenen voorvechter 5.— ■ Naamloos 1.25 Verscheidene leden van een Studie- I kring Werklieden 1.25 ! Vanwege 2 studenten van St-Ignatius 1.25 De Prefekt mag 't weten dat we Pr. [ Van der Meulen eeren 1.25 iTlieod. Du Decker, Vrederechter te I Temsche > o.— IGentiel Roelof, onderwijzer Omdat ik Vlaming ben 5. Ingenieur H. Mommaerts, Broechem 2b.— d. voor wai ue genueinae geineemtui betreft, zijn, voorzichtigheidshalve bij gebreke in aanduiding hiertoe, de namen der milde gevers niet gemeld ; indien deze echter ver-tkiezen bekend gemaakt te worden, wat zelfs gewenscht is indien eenigzins mogelijk, zaj •r, op hunne aanvraag" deswege, gevolg aan-jegeven worden. i Verdere bedragen zijn, lot nader bericht, toe te zenden aan L. Sips, Van Arteveldc-straat, 27, Antwerpen. SANKSIE. [ Er is nu eens veel goeds gezegd-over f de laatste verordening, uit het Wet- en Verordeningsblad van 2 Scpteinber 1917. Ùoor deze verordening wordt het Neder-landsch erkend en alléén geduld als luitsluitelijke ambtelijke taal voor Vlaan-| deren. De groote aanwinst die ons nu wordt Igegeven ligt in de uitbreiding van de Wet van 22 Mei 1878 nu immers wordt die wet 00k toepassehjk op de peambten van de provincies en gemeen-[ten,Een mooie vooiuitgang dus ! Ja wel ! Er vverd reeds veel goeds gezegd over [deze verordening en... ik wil er nu juist wel geen kwaad over vertellen, want rechtuit gesproken, ze kan ons ja radikaal, vooruithelpen; maar vind het noodzakelijk te drukken op het woordje « ze kan.,. s. Waarom ? 142 Professor Dosfel, in zijn boek « De Belgische vvetten op het gebruik der Nederlandsche taal », schrijft in zijn beoordeeling der wet van 22 Mei 1878 ; 1. De Wet mist dtiidelijkheid. t Vele personeri onttrokken zich aan de wet ! van '78 door den uitvlucht dat ze geene • beambten waren.ti In zake duidelijkheid heeft de verordening dus een voorsprong op de wet, daar het nu uiterst moei-lijk zal vallen zich buiten kwestie te houden. Immers buiten de ambtenaars worden nu 00k « aile overheden van den staat, de provincies en gemeenten » ver-plicht de verordening na te leven en tevens al de personen betrokken in de (! inrichtingen en gestichten van S. P. en G. met inbegrip van de onderwijs-gestichten en onderwijzende personen ». Hierbij het artikel : Art. 1. In het Vlaamsch bestuurlijk gebied is de Vlaamsche (d. i. Nederlandsche) îaal de uitsluitelijke ambtelijke taal van aile overheden en beambren van den Staat, de provincies en de gemeenten, evenals van hun inrichtingen en gesticliten, met inbegrip van de onderwijs-gestichten en onderwijzende personen. » Dus in zake duidëhjkheid valt er verbetering te bespeuren ; npthtaris meen ik dat het goed zou zijn — misschien wel noodzakelijk — in de uitvoerings-bepalingen de puntjes op de i's te zetten, ora nauwkeurig aan te duiden wie gehou-den is zich naar de verordening te voegen. Professor Dosfel gaat voort over de wet van '78 : 2" (De wet) mist vooral sanclie : dat eene wet, die onaangenaam is en waar-van de toepassing aan de betrokkene personen moeite kost, zonder sanctie niet toegepast wordt moet niemand verwon. deren, voornl wanneer bedienden worden aangeworven, zonder dat de toepassing der taalwet genoeg in : et 00g gehouden wordt. » En wat niet alleenlijk zou verwonde-ren, maar effenaf verbazend en verbluffend zou zijn, is, dat een verordening, door den bezetter uitgevaardigd, fonder santeste, zou worden uitgevoerd door personen, van wie aldus een zekere moeite er. kraclitinspanning zou worden vereischt ; door personen die, bij 't hooren slechts van 't woord taalwet,safraan-geel worden van de gai in hun bmnenste sinds d l ie jaar opgehoopt ; door bedienden van 't is nu de-tijd-niet en aangeworven zoder dat de toepassing der taalwet genoeg (?) in het oog gehouden werd ; door bedienden ad oculos servientes, die hun mee-sters naar de oogen kijken, die veel blaffen en keffen omdat ze wel weten dat ze aldus verdienen de vriendelijke aanmoediging en... met de ve;hooging, een vetten stuiver van hen, die van achter de schermen, veelzeggend toezien. • Als we uitvoering van dusûanige ver-ordening fonder sanksie atwachten, dan gaan vve slapen in de afspanning van zoo-fopt-men-Frederik ! De wet mist vooral sanksie, zei prof. Dosfel, en de verordening, zeg ik,... Er is nu eens veel goed gezegd over de laatste verordening en. nota bene. ik heb er geen kwaad over gesproken integendc-el. ik blijf bij mijn meening: ze kan ons flink, ja radikaal vooruit helpen. Ailes hangt af van art. VI van bedoelde verordening : « De « Verwal-tungschef liir Flandern » vaardigt de 14a bepalingen uit die voor de uitvoering van deze verordening noodzakelijk zijn. » Hier ligt de knoop en dus 00k de oplos-sing. Spoedig rnoeten die uitvoerings-bepalingen volgen die dan noch duide-lijkheid, nocli sanksie mogen missen. In zijn voornoemd boek stelt proi. Dosfel volgende bepding voor om het gémis aan sanksie in de wet van '78 weg te' nemen. « Elke akte waarin deze taalwet niet wordt toegepast, is nietig en wordt als niet gedaan beschouwd. De nietigheid kan altijd, overal, door iedereen behalve door de ambtenaars ?elven worden in-geioepen.De schuldige beambte wordt de ie maal beris'pt, de 2*■ maal verlaagd of geschorst onverminderd schadeloosstel-ling zoo daartoe grond bestaat. » Voor de inrichtingen en gestichten van den staat, de provincie en de gemeente, met inbegrip van de onder-wi)sgestichten en onderwijzende personen, evenais voor de instellingen van openbaar nut, zooals de Algeraeene Maat-schappij van België, de Belgische Nationale Bank, de Algemeene Spaar. en Lijtrentkas, de Nationale maatschappij der Waterleiding, de trammaatschappijen, de openbare inrichtingen voor het leveren van licht en drijfkracht, de inrichtingen van openbare liefdadigheid en zorg voor volkswelvaart en aile andere gestichten. inrichtingen en maatschappijen die openbare diensten waarnemen, voor al die inrichtingen, gestichten en instellingen zou ik graag, bij de sanksie van prof. Dosfel, dezen aanvullenden maatregel zien : In geval van overtreding van bedoelde verordening wordt de verant-woordelijke bestuurder (ster) een Ie maal verwittigd, de 2e maal verlaagd of geschorst onverminderd schadeloosstelling zoo daartoe groid bestaat en met een boete (van zooveel bestraft. De wet van '78, evenals al. onze vroe-gere taalwetten miste sanksie ; laten wij, door het verleden geleerd, niet in , hetzelfde euvel vallen. Er op te wijzen dut daarmee moet rekening worden gehouden in de uit-1 voeringsbepalingen voor de verordening van 2 September 1917, lag gansch de de bedoeling van dit artikel. i. C. H. ECHOS i Verleden Zondag zag ik een oud i vrouwken struikelen en vallen. Ik liep er naar toe om eene behulpzame hand uit te steken en trof er 00k juist een heer aan, die met hetzelfde doel was voor-uitgesprongen. Toen het wijveke opgetild was, zei hij : « Sont ce maintenant des manières, godv de laisser promener une femme comme ça - dans une rue seule ! » Ik trok weg en prevelde twee sebiet-gebedekens : een tôt eerherstel voor het H. Hart en een ander tôt de H. Lut- gardis, patronésse van Vlaanderen. * * * Passez, Muscade ! Wij vernemen uit goede bron dat in de heimat van een franskillon van Duil-schen bloede, die reeds 20 jaar op "* IW Antwerpschen bodem handel drijft, op het klavier eene beeldenis staat van generaal Hindenburg. Dat maakt onge-twijfeld indruk, als die kruidenier in 't groot, menschen van den bloede aan de tiieetafel noodigt. Telkenmale echter zeker Antwerpsch Gomiteitbeambte daar ter plaatse komt, is het pfëntkaartje ver- dwenen. Passez, Muscade ! * * * Eene dame uit eene van Antwerpens voorsteden weigert in te schrijven tôt het bijwonen van 't Oratorio « de Schelde >, en verklaart daarbij dat nooit nog hare dochter de tong zou veroeren, om een Vlaamsch lied te zingen. Reden : dat is Vlaamsch gedoe en al wat zich Vlaamsch uit is aan den Duits' verkocht. — « Maar Madame toch !... En hier is 't bewijs, zegt de Sinjorin, en ze toont een gazetuitknipsel, wat liaar de overtuiging gegeven heeft dat" hare stelling solieden grond heeft. Ik lees : Mijnheer Naamloos, Wij hebben uwen brief goed ontvangen. Er behoort daar eene klëine rëetilicatie bij. We hebben ons wel eigenlijk aan den Duits niet verkoehï, docli slechts vei -huw'd, zoodat we het recht hebben te werkstaken als hij, na een bepaald ter-mijn (ons kontrakt ligt ter inzage) geene verhooging van loon zou willen toe-staan. Hiervoor is echter geen gevaar, want Willem II heeft ons verleden week nog geschreven, dût hij er in gelukt was, in geheime zitting van d«n Reiclistag, eene nieuwe som te doen stemmen tôt bloei en vooiuitgang van ons blad. Dit blijde nieuws heeft ons zoozeer niet getroffen als wel de complimenten der keizerirt die er bij ^varen. Dit gezegd zijnde, bidden wij U, zeer achtbare heer Naamloos, de uitdrukking onzer eerbiédige gevoelens te willen aan-vaarden. a Naar ik verneem stond bovenstaande tekst in het vroeger verschijnend k Antwerpen Boven », als antwoord op eep Naamloozen brief die de redactie ver-weet aan de Duitschers verkocht te zijn. — Wel, Madam, nu dat ge mij zoo iets toont begin ik 00k te gelooven dat dit boeltje niet proper is. Niewaar, Mijnheer. Ze zeggen het zelt. — « Maar dat is toch niet slim » zoo, ziender oogen, zwart op wit, te bevestigen wat hun als verwijt door iedereen naar't hoofd geslingerd wordt ! — » 't Is dat ze rnoeten, Mijnheer. Ze liggen heel en al onder zijnen pan-toffel ! — » Neen, Madame, nu kan ikook naar het Oratorio niet luisteren gaan. Heb dank dat ge mij de oogen geopend hebt. Ik stort den penning dien ik voor t de Schelde » over had aan Volksop-beuring.— Foei- foei- foei ! Dat is nog veel slechter ! Die bedriegen de menschen dubbel. — x ? ) Madame opent eene scliuif en werpt met slecht ingetoomde woede een half leeg doosje zwavelstekjes op den toog. s Beproef die vuiligheid eens ! Als ge er één enkel aangestoken-hebt, stinkt het huis om padden en slangen te verstikken. — « Zie, Madame, daar heeft Djeezeke u gestraft ; ge moest 00k uw centen naar die flambochen dragen I i 145 — « Ja maar, 't is voor 'ne mensch zen profijt ; daarbij van ons' menschen kunt ge ze niet krijgen, ze stoppen ze weg. — « Dat zeggen nu 00k de aktivisten wanneer ze van de hoogeschool spreken : van ons' menschen kunnen we ze niet krijgen ! Is dat nu een rederr ora aktivist te zijn ? — « Ja maar, dat is wat anders ! — « Perfekt, Madame, daar hebt ge nu eens ten voile gelijk ; want er ligt indèrdaad een hemelbreed vers"cliil tus-schen een stekskendoos en een Hoogeschool. » En als ik u nu zeg, waarde lez«r, dat er in dit gesprek geen woord is dat niet echt gesproken werd, moet ge dan niet met mij uitroepen : — « Geef ons scholen, geef ons scholen ! Geene poppenkasten, van waaruit de meis-jes met een vracht pianogetangel en een potsierlijken hoop Franschë complimenten, de wereld wordt ingezOnden, maar scholen waar karakter en verstand worden gevormd, logica en breinhelderhëid gekweekt ! J. B. In en rond île inderwijswersii Op een vergadering van geeste ijke heeren is vooruitgezet, dat de examens voor onderwijzer en onderwijzeres, afge legd vôor de middenjury te Brussel, een volkomen mislukking geweest zijn. FI et wil er bij ons niet in, dat geeste lijke heeren moedvvillig vie waaiheid zouden verdraaien ; wij gelooven derhalve dat zij verkeerd ingelicht werden. Tôt stichting van hen en van velen geven wij hieronderonbetwistbaar echte cijfers: * * * Op het examen vooi juffrouwen, in de staatsnormaalschool der Berkendaal-straat te Brussel, boden zich 56 kandi-daten aan. In vroeger jaren waren er dikwijis bij de honderd vijftig, zoodat een opper-vlakkige lezer al dadelijk moet be-sluiten : ziet ge 't wel ! 't is een fiasco geweest ! Men gelieve nochtans wel rekening te houden met twee voorname puntjes : i» In gewone tijden voimden de kloos-terzusters de 2/3 van het aantal kandi-daten ; en deze hadden nu verbod ge-kregen zich aan te bieden ; 20 De provinciën West- en Oost-Vlaan-deren vormen ôôrlogS- en etappengebied ; vandaar konden geen kandidaten komen. Die beide puntjes 111 aanmerking ge-nomen, mag dan een niet-vooringenomen man zeggen, dat het meisjes-examen een mislukking was ? * f ¥ Op het examen voor jonge heeren, in de staatsmiddelbare school te Lakon, boden zich \b-j kandidaten aan. Dit cijfer werd in vroegere jaren zeer zelden be-reikt. En hier nogmaals dient niet ver-geten, dat de jongelingen uit de beide Vlaanderen niet konden komen, en dat de kloosterlingen zich op bevel van hun overheid moesten onthouden. Hier zullen wij de vraag « of het een mislukking was? » niet stelleh ; hier komt een andere vraag : « was het geen trio m f voor ons Vlaamsch Bestuur s En ver-mits aile priesters de waarheid boven ailes liefhebben zullen de geestelijke heeren, jiooger bedoeld, zeker een toe-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.