Tweede Jaargang, nr 23. Prijs per nummer : 5 centiemen. Zondag, 10 Juni 1917. De Gazet van Leuven $^§w« \'~\^î>l^-~' \ *:rj£'- * •^\f. - ~~r *■* ""' 't-' Ki' ?§; ! ^\.AJ L&^.^^-ct-3Mc^.-^..,.,. .- —., □ ABONNEMENTSPRIJS : Per jaar .... 2,50 fr. • I—| Voor 6 maanden . . 1,25 fr. 1 I Voor 3-maanden . . 0,65 fr. Alle^Briefwisselinq te zenden : Naamsche Vest, 41, HEVERLEE (Leuven) Fostcheck-rekening Nr 242 Elke medewerker blijft verantwoordelijk~voor zijn opstel. Ongeteekende ^brieven of bijdragen worden niet in aanmerKing genomen.j Handschi liten worden niet teruggegeven. ■itij^miniBi ■ ■■!»« ■' —'■ i " ■ " ■■■■■■' --I....I -i.«, ■ ■ ..I.-«T^» — v — AANKONDIGINGEN : Naar overeenkomst. I I BOEKBESPREKING : Het inzenden van één 1—1 exemplaar geeft recht op vermelding ; twee r—. exemplaren op bespreking. [ | Aan den Schandpaal ! De oorlog begon om Servie. — Wie wierp de brandende toorts in het kruitvat ? De geschiedenis zal het ons leeren. De volkeren lijden door de hardnekkigheid van de staatslieden, die den vrede onder geen voorwaarden verwezenlijkt willen zien. Ook hier zijn er nog die schaamteloos dur-ven aandringen op 't voortzetten van den oorlog en het nuttelooze bloedvergieten : allen die zoo spreken, allen, zonder één uitzon-dering, vinden er baat bij rechtstreeks of onrechtstreeks ; het zijn oorlogswoekeraars en oorlogsrijken, die in het heden of in de toekomst munt hebben te slaan uit rouw en ellende, en voordeel of belang te verwachten hebben. Ons eigen volk lijdt en is ondervoed. Wie geen weerstandsvermogen bezit en zijn kel-ders niet vol gestolen of gesmokkelde eetwaar heeft gestoken, verslapt en vervalt. Het ge-slacht verwelkt. Aan het front worden bergen lijken opge-stapeld ; wordt de jeugd en de mannelijke ouderdom verminkt, lam en blind geslagen, verdelgd of krankzinnig gemaakt door doods-angst en verschrikking. Waarom ? Omdat eenige staadslieden in hun waanzin of wan-hoop — hier zijn de woorden nu te recht van pas — het willen. 't Is nu al lang klaar, dat geweld toch ge-weld niet zal overwinnen en een vredesverdrag zich zal opdringen. En intusschen gaat de ellendige woeker ongestoord voort. Elken dag wat meer ver-rijken zich de gewetenlooze uitbuiters van ons volk, de vloekenswaardige opjagers der eet-warenprijzen.Op den buiten bijzonder vindt men de meeste hardvochtige bloedzuigers : Uit de beste bron vernemen wij dat in een gemeente, een boer, die er nochtans tenge-volge van den oorlogstijd warm in zit, aan eene oude ziekelijke vrouw uit de geburen eene... tas melk weigerde, omdat hij zijn kalf '■ moest vetten ! Ongelooflijk en toch waar ! Nog een staaltje van broederliefde : Men vindt nog boeren die vanaf Allerheiligen tôt Paschen met het oog op de verkorting der dagen, aan het werkvolk 25 centiem van hun dagloon afhouden, en zulks in den verloopen ellendigen Wintertijd, terwijl zij, op ailes wat ze te verkoopen hebben, ongehoorde, ja schan-dalige winsten verwezenlijken. Talrijk, ja ontelbaar zijn de ellendige woe-keraars, die zich niet alleen schuldig maken aan het overtreden der bestaande verordenin-gen, maar tevens aan het lage, gemeene bedrijf-uit-den-kwade : de verhongering van hun reeds zoo rampzalige landgenooten. De sombere lijst dier bedriegers en uitbuiters van den schamelen man moest kunnen opge-maakt en bewaard worden voor betere tijden, en wanneer eens de donkere oorlogswolken van over ons landje zullen zijn heengevaren, zou die namenlijst lang nog eene droeve, sombere bladzijde uitmaken in de geschiedenisbla-den van het heldhaftig België, dat zich zoo kranig tegen den buitenstaanden vijand wist te verdedigen, maar ten onder geholpen werd door zijn bloedeigen zonen, dorstig naar wat vuige goud, geraapt uit de tranen van zooveel arme moeders, gegaard op de lijkkistjes van zooveel verhongerde wichtjes ! Aan den schandpaal !... De vermaledijding zou eeuwig op hun gevloekten naam kleven ! En nog steeds duurt die razende, verwoede krijg voort. Nochtans hoe wordt er gebeden en gesmeekt naar het einde der ongenadige, wreede wereldramp ! De ellende van het volk wast met den dag, met het uur. Er is zelfs een haveloos, schimmig, knok-kelig wezen op de aarde verschenen, dat nau-welijks op zijn wankelende beenen voortschrij-den kan, met in diepe donkere holten, oogen die glimmen van de koorts. Het is de Honger 1 Waarom dan toch geen einde gesteld aan al dat eindeloos wee en lijden en woekering ? Indien iemand u zegt : « Wij (die wij is kostelijk !), wij moeten voort-vechten », vraag dan gerust : — Hoeveel brengt u dat op aan woeker- of oorlogswinst ? In aile kerken van het aarbisschoppelijk ge-bied werd een herdersbrief van kardinaal Mercier voorgelezen, waarin de kardinaal heftig tegen de woekeraars opkomt. De primaat van België ging niet zacht met de woekeraars om. Hij vergeleek ze met de bandieten, die de voor-bijgangers aanvallen en toesnauwen : « Uw geld of hongersnood ! » Of de boeren en opkoopers nu den brief zullen ter harte nemen valt te betwijfelen. Het is niet te vreezen, dat de woekeraars in hunne gewetenswroegingen verstikken. Men zou geneigd zijn te gelooven dat om de woekeraars op een beteren weg te brengen, men moet opklimmen tôt de verre tijden van den graaf van Vlaanderen, Karel de Goede. Deze rechtvaardige vorst liet eenvoudig de woekeraars, die zijn volk uithongerden en zich met sluikhandel rijk maakten, in zijn slot van Wijnendael in West-Vlaanderen opknoopen ! JOSAN. Kleine Kronijk Mengelwerk. Plaatsgebrek noodzaakt ons het mengelwerk te verschuiven tôt de naasto week. Wat de oorlog reeds gekost heeft. Enkel in leeningen : Millioenen Pranken franken per hoofd Engeland .... 98,000 2.104 Duitschland . . . 80,000 1,171 Rusland 75,000 526 Frankrijk .... 64,000 1,603 Oostenrijk .... 28,000 786 Italie 20,000 565 Turkije 1,800 81 Servië 1,400 482^ Roemenië .... 800 108 Bulearije .... 625 127 België 300 38 Japan 212 ? Portugal 143 143 De uitgaven in leeningen bedragen dus meer dan 15 millioen per uur. Peitelijk is deze schatting, die we aan de " Rheinisch-Westfàlische Zeitung „ ontleenen, beneden de werkelijkheid, want de ware cijfers voor België bijvoorbeeld zijn thans veel hooger dan de aangeduide sommen. lerland en Vlaanderen. De Belgische Regeering veroordeelt de vlaam-sche aktivisten : Waarom ? De Engelsche Regeering, integendeel, smeekt de iersche Sinn Peiners, die verleden jaar gewa-penderhand tegen het Britsche Rijk optraden, hunne nieuwe grondwet mede te helpen bewerken. Daaromtrent zeide Lloyd George in zijn laatste rede : " Het rijk kan deze wonde, die zijn krachten ondermijnt, niet ongenezen laten „. Minister de Broqueville, wat zegt U van de vlaamsche wonde ? Niet wij, doch onze minister-president wil dat die wonde België blijft ondermijnen, niet wij, doch Baron de Broqueville wil de dood van België. Het program der Konferentie te Stockholm. Volgens de " Nieuwe Rotterdam-Courant „ meldt heeft Branting, een der Socialistische leiders der Konferentie, volgend program medegedeeld : Ie Bespreking over de vredesvoorwaarden, over het recht van zelfbepaling der volkeren, met name van België, Servië en de andere Balkanvolken, Polen, Pinland, Elzas-Lotharingen, Noord Sleeswijk, Armenië, Litauen, de Oekraine, de Joden en de koloniën. 2' De grondbeginselen der internationale betrek-kingen (scheidsgerecht, vredesbond, demobilisatie, vrijheid ter zee, afschaffing der geheime diplomatie). 3e De praktische uitvoering van dit program in het vredesverdrag. 4e De roi der Internationale en der demokratie (medewerking der onzijdigen aan het herstel van den vrede, medewerking der parlementen en socia-listen, invloed der Internationale op de vredes-onderhandelingen).5e Bijeenroeping der algemeene socialisten-kon-ferentie en bepaling van de voorwaarden der bijeenroeping (vaststelling van de verantwoordelijkheid vaor den oorlog, en van de roi der socialisten tijdens den oorlog. Een opzienbarend geval. De " Nieuwe Courant „ meldt : Naar men weet werd de Belgische minister, de heer Em. Van der Velde, namens de Belgische regeering belast met een zending naar Rusland. Den dag van vertrek verzocht de Belgische over-heid, de dagbladen om, met het oog op gevaar van torpedeering op zee, dien dag geheim te houden. Inzonderheid werd den heer Patris van de " XXe Siècle „ dit verzoek gedaan. Men kan zich dus de verbazing en verontwaar-diging denken, toen den eigen avond in geuren en kleuron, dit vertrek stond medegedeeld in de 14 XXe Siècle de " Matin „ en " Le Métropole „ te Londen. Minister Schollaert ligt op sterven. Men seint uit Havere, dat Schollaert, voorzitter der Belgische Kamer, op sterven ligt. Verklaring van Lloyd George. Lloyd George verklaarde in het Lagerhuis dat de algemeene dienstplicht ook na den oorlog moest behouden worden. Maar was het bijzonderste ja, het eenige oorlogs-doel van Engeland en de Entente niet de verplet-tering van het duitsch militarisme ? En het En-gelsch dan? Zonder te gewagen van hun marinisme. De H. Stoel en de oorlog. Kardinaal Bourne, aartsbisschop van Westminster heeft in een onderhoud met een opsteller van Daily Telegraph den nadruk gelegd op de volstrekt onpartijdige houding van den H. Stoel. De Paus koestert dezelfde liefde jegens aile oorlogvoerende volkeren en laat geen gelegenheid voorbijgaan om den oorlog te doen eindigen en de verschrikkingen er van te verminderen, het lot der krijgsgevange-nen te verbeteren en voor de bezette gebieden verlichting te verkrijgen. De verzorging van Belgie met levensmiddelen is het resultaat van een der handelingen, waartoe het vatikaan den eersten stoot gaf. Bekend is wat de Paus deed om de zieke krijgsgevangenen naar Zwitserland over te brengen en hij werkt nu om de zieke familievaders aan hunne familie terug te geven, Het uitwisselen der krijgsgevangenen is ook den H. Stoel te danken. De Paus behoeft dus het oor-deel der geschiedenis niet te vreezen. Slechts partijdige, overdreven entontegezinden en anti-duitschgezinden hebben hem zelfs van " boche „ uitgemaakt. In welke verhouding staat het gedrag van den primaat van Belgie tôt het voorbeeld gegeven door den Paus1 Een wonderliike godenvereering In Japan. Op den zoom van den Heiligen Weg in Japan, bevindt zich bet beeld van een Japansche godheid, die het voorwerp is van talrijke bedevaarten- en wier gunst ingeroepen wordt op een eigenaardige wijze. Het beeld is van onder tôt boven bedekt met kleine uitgedroogde papierballetjes. Het is vol-doende om eenigen tijd in de nabijheid te blijven om de oorzaken te weten te komen dezer weinig estetische " versiering De Japaners hebben namelijk de gewoonte hun dierbaarste wenschen neer te schrijven op een stukje papier, dat zij kauwen en hetwelk zij ver-volgens naar het beeld van hun lievelingsgod werpen. De traditie wil dat, zoo de vrager erin slaagt zijn kostbaar balletje op het gelaat van zijn god te doen kleven, hij er zeker van kan zijn dat zijn wensch zal verhoord worden en hij keert tevreden naar huis terug. Hecht zich het balletj» op een andere plek van het beeld, zoo zullen in dit geval de kansen maar middelmatig zijn ; valt het echter op den grond, zoo gaat den pelgrim heen met de wanhoop in het hart, want zijn gebed zal onverhoord blijven. IETS VOOR IEDERE WEEK Beschaving. Tweemaal in de week hangt hij aan mijn bel. Ik zie hem afkomen van verre ; in lompen ge-huld, sleurt hij zijn vadsig lijf de straten langs. Hier en daar belt hij aan, want hij is bedelaar van beroep en hij heeft zijn vaste klanten. Als de deur opengaat, verandert de uitdrukking van zijn gelaat : geen hond, die de hand lekt die hem slaat, heeft in zijn blik zoo kriripend een ootmoed. Hij fezelt onverstaanbare beden of klachten, maar nauwelijks heeft hij de aal-moes vast en is de deur toegeslagen of de on-beschaamde blik keert terug in de oogen ; en is de geschonken penning niet voldoende, kan hij morren en vloeken. Gij komt er nog goed van af, als hij de akeligste bedreigingen niet tegen u uitbraakt. Lestmaal was mijn vrouwtje erg gestoord omdat zoo een straatlooper-bedelaar er vloekend van onder trok, daar hem bij gebrek aan klein geld, de gebruikelijke aalmoes geweigerd werd. — Nu krijgt hij van zijn leven niets meer, die onbeschofterik ! deldameerde Felicie. — Een oogenblik, vrouwtje ! Die pracht-kerel is een tijpe door onze beschaving op de wereld gebracht. Onze beschaving heeft dien kerel veel iager geplaatst dan wij ; zich weinig bekommerd of hij al of niet de noodige wenken kreeg, het heilzame onderricht dat hij noodig had om zich omhoog te werken uit den staat van verdierlijking waarin hij zijn moedeloos leven slijt. De hoogere standen wisten wel dat die kerel ongelukkig leefde ; zij verweten hem zijne grove ongemanierdheid, zijn gémis aan opvoeding ; maar als er op aan kwam in eene taal die hij verstond dien verworpeling op te wekken tôt hooger gedachten en edeler gedrag, dan smolt het getal der beschavers als sneeuw voor de zon ; het meerendeel poetsten de plaat langs de achterdeur om hunne hoog-edele verstandvermogens niet te bezoedelen bij zulk bot gepeupel wiens taal zij eerst nog zouden moeten aanleeren. Zij lieten dit werk liever over aan kleine luidjes, boersche lum-mels als deze verworpelingen zelf, die ten minste bij machte waren hun boerentaal te verstaan. Daarom, Felicie, als die kerel gemeen en onbeschoft is, is dat toch deels te wijten aan hen die hem van aile hoogere ontwikkeling verstooten hielden. Hij is niet heel en al aan-sprakelijk voor zijne daden, zoomin als pachter Sus, onze kozijn... — Uw kozijn is een vrek, Ibo, een uithon-geraar ! Moest men daarom van hem familie zijn om ailes aan woekerprijs te betalen î — Gelijk hebt ge, vrouwtje ! Maar waar zouden die menschen zoo maar ineens die verhevene gedachten hebben gehaald ? Denkt gij dan dat de goede gevoelens schieten en groeien gelijk de paddestoelen ? Vôôr den oorlog was kozijn Sus een arm bespottelijk koeiboerke ; buiten zijne dagtaak, waarbij geen zweet te kort schoot, kende, wist of wenschte hij niets! Buiten de zondagsmis waar men wat voor zijn zieltje zorgde, en de vergadering van den Boerenbond waar men over beesten en meststoffen redekavelde, was er in gansch dat zwoegersleven geen gebene-dijd oogenblik om naar hoogere gedachten en edelere gevoelens op te klimmen. En nu ineens zoudt ge van Sus verlangen dat hij een primus was in offervaardigheid, broederliefde en soli-dariteit ! Het welzijn van zijn land zou moeten ter harte liggen aan hem wiens gezichteinder niet verder ging dan zijn hofsteêke ? Wat al mirakelen ge daar in eenen keer durft eischen ! Vôôr den oorlog hebt ge hen bespot, en nu verwenscht ge hen. Dat is al wat de lieve maat-schappij voor die menschen heeft gedaan. De maatschappij heeft de menschen gelijk zij ze zelf heeft gemaakt. En als er werkelijk beternis wordt verlangd,men ga dan zonder schroomen den nieuwen weg op. Men ga tôt het volk, men onderrichte het in eigen taal, men zorge er voor dat ze niet meer beschouwd worden

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.