■Lrste Wga ing N». V2 IREPflKAUEERlTRAATV4, AMSTERDAM. — TELEFOON No. 9922 Noord. Da Vlaamsche Stem verschijnt te Amsterdam elken dag des morge Dn vier bladzijden. Abonncmentsprijs Tau vooruitbetaling : Voor Holland en BelgiiS lier jaar / 6.50 — per kivai'taal / 1.75 — per maand / 0.75. Voor Engeland, Frankrijk en buitenland dezelfde prijzen, met ver- HooldopsteHan : Mr. ALBERIK DESWARTE OpsteCraad : nvoiri diivcoi: pcme ne i>s Fcrn AKinRP ruF Rsnn lui — " -a—>r- Voor ABONNEMENTEN wende men zioli tôt de Admillistratie van het blad. KALVERSTRAAT 64, AMSTERDAM. - Tel. N. 9922. Voor AANKONDIGINGEN -wende men zich tôt de Administratie van de VLAAMSCHE STEM, Kalveratraat 64, Amsterdam. — Tel. N. 9922. hooging van verzendingskosten (2), I "kORTE 1NHOUD I i,to Bladzij d e: I je Lyrieb in Noord en Zuid. lie I Beino^eelden. Jan J. Zeldenthuis. I Kleine Kroniek. I Guido Gezelle en de iser, ■ ■)(, Bladzij d e: I Ht het Vaderland I Een reisje in het A adorland. I De lioop van ons yolk. I Brievcn van het Front. I jjj de Vluehtelingen. Arcl. 1 3, Blad zij de: I De Europeesche Oorlog. I Uit do Kampen. ■ («Bladzijde: I Het Epos van den Yser.: Voor de Uitgewekenen. Ingezonden stukken. 11 Ipfc in Noord en l Natuur en kunst, in blij vende w< I c'en gaan in de huidige lyriek tôt schade gescheiden. Elk zijn wegel op, len en wijken zij zoo wijd af van de b baau waar ze beide samenhoorden, da door den afstand bedrogen, nialkaar bespottelijk klein aanzien, en emdelijk der oogen, uitderharten, gaarn verget< eene dat de andere er is. Zuivere natuurdicliters geven het g I 4e, het frissche, het levensblije, het ro< liet frissche, het levensblije, het ro< eenvoudige. Voor dat yolksch-zijn ht de fijnen niets dan een medelijdenden laehover. Zij achten het een goedkc dekmantel voor armoede en onbeholpen Daaronder lionding noch zwier; en \ geen diepte, geen adel, gôen schakee geen kunsfc om de kunst. Kunsfc! toch "wel, beweren de ce] doch zonder gemaaktheid, zonder ] zucht, buiten aile vertoon of schijn. Waarop de tegenstanders opnieuw Khouders cphalen. Zoo gaafc het, vijandig, met stooten en weer. 'fc Gelijk is overigens aan Niet alleen waar, helder, frisch, kr£ zij de zang, maar ook hoog, edel, smaé zuiver. Ken slordige meid, ofschoon ge is niet mooî, zelfs zonder witte wimpe zowervickken, en het prachtigste beeld onberiôpelijk ook van vorm, blijft den gciulcn cen doode schoonheid. In elk land, en overal met dezelfde I Kjke sclierptè, wordt de strijd tussch I t'.vee kampen gfvoerd; want, waar ee I lukkig toeval aanleg en studie niet tôt I Hoogte vereenigt, werpen ze elkandei I schuld toe van hun eigen onvolmaak' Bij de Nederlanders komt er bij de I nieene oorzaak een meer bijzondere: c I looehenbare verschillen in aard en or keling tusschen de broeders van Noo I Zuid. De eene is meer verstand, de a I meer gemoed; gene meer hoofd, deze Zag het geleerde Holland rijp verst I neer op liet jong-dolle v/erk van den V ■ schen gemoedsmensch, luisterde het I poos met welgevallen naar het liedeke | den liereman, om dan een eeuwighei I schaamd te staan om de onvergefelijk I gevendbeiu van zijn anders zoo veelei: I den kunstsmaak; in Vlaanderen keek met wantrouwen op naar een matbont renwerk waar men geen lijn in vond ôor bleef er ongevoelig voor de muzie een snarenspel dat ons, harddreunend licht, te hoog, te zweverig voorkwam j flieuwé scheen niet beter dan het ou< de zuiderling bleef koud voor het zont fcfcerd jjs van het Noorden. En nochtans, het kan niet anders o gedurige stroomingen herwaarts en waart-s, geraken w*e tôt een klaarder zicht in elkanders kunnen en streven;1 k'jds stijgt een gegronde waardeering | zelfs gebreken leeren — na velerlei vingen en aanvullingen, zal juist het hjke tusschen Vlaamsch en Hollandscl «ehen natuur en kultuur, ook in kun den ten goede strekken. Immers waar te hoog gedreven v< delijkheid dreigt- het spontané gevo smoren, waar sierlijke taal geme< ^ordfc.en een zelfde beeldspraak elk( deii mond ligt, daar moet de lyrie 21ugen des harten, als een ontsnapte ^eer de oude bosschen'in en frischhei( ken aan de eeuwige bronnen. Dan ver voile keel, het vele dat ze we voelt, won der en schoon als een sprool Dit heilig heelwoud voor volkst oorkun8t is het verleden. Als een van het oudere moet het nieuwe lied ' een ooftrijke boom. Daarom dat'i ^rbiedig dringen in de middelee ^ renaissancewerelden, dat opsporer ^ cent per nummer). i en beelden, dat voelend luisteren naar v me, teedere, schalke en darteldolle lie< lé de ^eils- Welnu, middeleenwers en renaissan mannen dat zijn wij in Vlaanderen ni Wat in stofferig wakke folianten evenz> terugstoot aïs aantrekt, leeft bij ons 1 sterk en stout, rein en ruw, helder als br< water, luid als klokken, jong als de jeu: Daarheen, Noorderbroeders, met uw w. keren geest, uw dieper denken, uw gouc kennis • daarheen, met al de schatten u\ rijke beschaving. Geeft kuncle voor krac wijsheid voor jeugd, hersenen voor tem rament. Wij zullen bij de ruiling welvar gij wellicht ook. RENÉ DE CLERCQ — Honderd jaar geleden. ÉDinsdag 2 Mei 1815 kon men in 't Jo nal de l'Empire lezen: ^ Londen, 26 April. — Lord Castlere? heeft gisteravond aan het Huis der < ;rken meenten overgelegd den inhoud van hun verdrag van 25 Maart 1.1., behelzende, < dwa- wjj er in toestemmen deel te nemen aan l*eede algemeen verzet tegen de macht van Na t zij, leon Bonaparte: maar hij heeft ten sterk voor afgekeurd iets tegen de Fransche natie , int zoodanig te ondernemen. ;n de naam van den heiligen en onv breekbaren driebond, hebben Z.M. de 1 ezon- zer aller Russen en Z. M. de keizer a jrend Oostenrijk, Koning van Hongarije en ] jrend heme, met betrekking tôt de gevolg :bben welke de inval van Napoléon Bonapa glim- voor de veiligheid van Europa kan hebb lopen besloten door een verdrag met Z. M. ( heid. koning van Groot-Brittanje en Ierland ooral z. M. den koning van Pruissen, om de ringj ginselen vastgelegd in het verdrag ^ Chaumont toe te passen. Tengevolge h: •sten, van zullen dè twee bovengenoemde conti >raal- teerende mogendheden zich plechtig verl den aile troepenmachten van hunne sta hun vereenigen, om de voorwaarden van Verdrag van Parijs van 30 Mei 1814, ev over ajs bepalingen vastgesteld op het C beide gres te Weenen in haar geheel ongesch den te behouden en ze te behoeden te. cktig elken aanval, met name tegen de plan: •kvol, van Napoléon Bonaparte. zond, -pe dezen doeleinde verbinden zij zi rs en wanneer het noodig blijkt, en in den g< , hoe van je verklaring van 13 Maart 1.1., bewe- mek gemeen overleg te handelen en met volmaaktste overeenstemming op te trei Dnbil- tegen hen en allen, die zich met hem 2 mi de jen verbinden en kunnen verbinden en n,8e~ hem buiten staat te stellen den vrede ééne Europa te verstoren en de onafhankel .c^e heid en vrijheid der natiën aan te tast 'heid. Bovengenoemde mogendheden verbin a^Se" zich tevens de wapenen niet dan met e °n" meenschappelijk goedvinden neer te leg en hiertoe niet over te gaan voor het ( rd en V0ik0men bereikt is en Napoléon bui ndere gtaat js gesteld opnieuw Europa te ven meer rusten en zijn pogingen te vernieuwen zich van de soevereine macht in Frank andig meester te maken. Gedaan te Weenen laam- 25sten Maart 1815." een Hetzelfde Duitschland, dat toen — n van name Pruisen — zich naast Engeland, I d be" land en Oostenrijk schaarde om, tegen e toe" poleon front te maken ziet nu heei Eur !chen" zich tegen de Duitsch-Oostenrijksche le; :.7en keeren, omdat het op zijn beurt een bed ging voor Europa is. Maar wat een vers I het tusschen Napoléon en het tegenwoon van Duitschland als tegenstander ! Wanr en-, heeft Napoléon bronnen vergiftigd? W ; looze vrouwen en kinderen vermoord ! N \.en we ziin er niet op vooruitgegaan! eglin- J m n |, t door Kleine BeeSden. ,der" voor Mr. A. Deswarte. door- j veder- , j Av o n a. f" ~~ Over de landen ruischt de wind, 0e°° De stemmen zwijgen, i°tus- Alleen een enkel, dwalend kind 4 1. ■ Weent bij het stijgen Hoog naar den duist'ren heuvel-ran rstan- Waar de oude hofstêe staat, verbranc >1 te ^ Ingoed Zofer: , . sndeen 'tKanon blijft daav'ren in de liooge n k dat îk heb geen vogel-stem nu meer vernor vogél, Geen lok-zang van den nachtegaal, gei 1 drin- , klankt Ver j's de zomer met zijn donzen ctrooi et 6n c . IIL , J ne S I a g v e 1 d. àal ea Hier liggen zij, hereenigd, kil en <3 vrucht Wat ruwe Avreede oorlog nam van di rijzen, . œ"d, menscl noedig Te zijn om 's levens -wil der anderen ger iwsche Verdwcoaen is 't; enk'le gewonden l van ^reI X A -XT T. f7T1T T-v.-n-VTmTTTTT Kleine kroniek. ce- " " ~ )g. Prof. Gustave Cohen. îei Naar het N. v. d. D. verneemt, is gisten °& hier ter stede bericht ontvangen, dat pco )n~ Gustave Colien, hoogleeraar in het Fransi ;d. aan de Amsterdamsche Universiteit, in Argont j,k- bij het verlaten van een mijntrechter, zwaj en gewond is. Het bericht was 27 Mei te Par; rer aangekomen. Er stond bij, dat de geneeshe , , hoop gaf. ' Prof. Cohen, die te Brussel studeerde < Pe_ voor vele Belgen een bekende is, was als vr m, williger naar liet Fransche front getrokke Voor zijn heldhaftig gedrag was hij reeds t lnitenant bevorderd. Laten wè hem onz< beste wenschen zenden.... We leggen ook onze hulde neer bij mevroi Cohen, die reeds haar broedér in dezen oorL verloor, en hopen dat liaar gemaal, heelema hersteld, haar .spoedig weer moge vervoege Cohen heeft vroeger ook in verschillem Franschen tijdschriften medegewerkt, o.a. Le Mercure de France; hij boxorgde ook ee: îe- vertaalde bloemlezing uit Multatuli's wer let door Anatole Franco ingeîeid. lat iefc De Duitschers en de Vlammgen. Van de koppigheid waarraede de Duitsche ^ zich in Belgische toestanden willen inwerke i getuigt cen handig boekje, getiteld: Belqh als Land, Lente und Wirtschaftsle.ben. Het samengesteld door den hoogleeraar in de aai er- rijkskunde aan de Berlijnsche université ■ei_ Otto Baschin, en uitgegeven in opdracht v ^ het generaal-gouvcrnement. Het boekje beoc ^an een soort geraakkelijke leidraad te zijn vc nllen die nu ambtshalve met Belgio in aam 311 j king komen en geeft een overzicht van rte natuurlijke gesteldheid van het land, van en, bevolking, van de staatsinrichting, van len economische toestanden en een topografisc en beschrijving der provinciën, dit ailes in e Ke goede zestig bladzijden; daarop volgt een vc Duitsche a.mbtenaren zeer praktische lijst y ran de Belgische gemeenten, welke niet mine er" dan 84 bladzijden beslaat: Een duidelijk kaar ac- besluit het geheel. De „N. R. Crt." is er z< in- mede in haar schik : fcen ,,Het is een zeer gemakkelijk te overzi werkje, dat gebruik maakt van de laatste s tistische gegevens en ook in andere dan Du sclie kringen, in tijden, waarop veler oogen on~ België gevestigd zijn, wegens het vele ma on~ riaal dat het bevat-, als een nuttig handboel *en gebruikt mag worden." îen En het blad voegt er bij : „Er veel meer over te zeggen ligt niet in c ^ bestek ; alleen willen wij de opmerking niet a \ terhouden, dat in de lijst der gemeenten 5 Vlaamsche gemeenten onder hun Fransc om namen geboekt worden en op den Vlaamscli naam alleen een verwijzing aangebracht is. len Veurne b.v. heet het : siehe Furnes, en op ou- woord volgen dan de nadere gegevens. 2 om Franschgezind waren zelfs de Belgische spo ik gidsen en de officieele postgidsen niet." • •i Wanneer de ,,N. Rt. Ct." d à t bekent, c " moeten wij ons beklag niet meer maken . . . en* Do Duitschers zijn, in den gronde, t< ien weinig logisch. Langs den eenen kant, reiken ge- pootjes aan de Vlamingen, zooveel mogeli, o-en ze doen de Fransche uithangborden wegnemi foel ze verbieden de Fransche lied j es in de schoi ten burgen, Fransche films in de cinémas; ze . lasten do Walen met 10 % cxtra-belasti: 1 ~ terwijl de belastingen in de Vlaamsche prov cies onverhoogd blijven ; zij willen ons zc. l'ijk schijnt het, de van liet Belgiscli Staatsbesti den lang afgebedelde hoogeschool schenken..., dan begaan ze 's anderendaags onhandighet van zulke soort dat de zeer duitschgezii • lls_ ,,N. 11t. Crt." zelf tegen hunne frans gezindheid moet protesteeren ..... °Pa Die Wacht am Rhein. *ers De Duitsche pers heeft een nieuw bewijs 1 rei- het ,,wohhvollendes Vei'halten", van de \ chil willen de betrekkingen der Duitsche troe] ïige met de Belgische bevolking uitgevonden : egr Duitsche nationale lied : ,,Die AVacht Rhein" is reeds in het Vlaamsch vertaald " " wordt gretig gezongen. Dat zingen der Pj eeiî sische melodie gebeurt natuurlijk vrijwillig. Hamburger correspondent van 1 Juni doet uitschijnen : ,,Die freiwillige Aufnahme der ,,Wacht Rhein" in den Liederschatz der Belgier winnt doppelt am Bedeutung". Ma-ak u geene illusies, gij, naieve Hambi scho journalist. Van het zingen van uw yo lied gelooven we geen woord. Maar de i taling bestaat, voorzeker Ze bestaat z al heel lang... Sedert jaren is die vertal naast de vertaling van ,,Marseillaise", ,,God save the queen", enz., in al onze liei j boekjes te vinden... Ge beéldt u toch niet ■J dat die vertaling nu gemaakt is, gedure • den oorlog, om u cïank te- weten voor Aerst en Louven en Dendermonde, voor het fusil ren van burgers, voor het requireeren var icht wat ons land nog bezat? îen Ook het ..Berliner Tngeblatt" drukte r< ,n ' eene vertaling van de ,,Wacht am Rhein", als we allen ze sedert ontelbare jaren kenne nen. onze artisten in het buitenland. Mevr. Goossens—Viceroy en M. Albert G sens, van den Muntschouwburg, die dit ; ood zooveel bijval verwierven in Engeland, het i_ ' eene schitterende verbintenis aangegaan Australie. " Zij worden vergezeld van een orkest vai 00 ' leden, waarvan als viool-solo deel maakt Florent Hoogstoel, de jonge talentvolle c isen. ponist, onder de leiding van M. Menty.. C! voir li t» ri TT^rlp^ori 7rttAVf1açr T)laat6.l De verliezen in het Duitsche legsr. Het Parijsche ,,Journal" sclirijft: n ,.De militaire waarde van sommige c heden van het Duitsche leger schijnt snel ;h minderen. Daar do verliezen aanzienlijk ie geweest, heeft men de leemte moeten vu l.r met mannen die to voren nooit eenigen n ls tairen dienst liadden verricht. -r , ,Ee.n compagnie, die in het begin van A 170 man telde, is in de eerste dagen van ! 'P teruggebracht tôt 14. Haastig werd een 1 '.I" sterking uit het in België gelegen rekrul 11 • dépôt gevraagd en 75 man werden aan compagnie toegevoegd. >n ,,Op 11 krijgsgevangenen, tôt de compaf behoorend, maakten 10 deel uit van die 1 w sterking. Zij zijn allen van den niet oii( }g richten Landsturm. Een hunner is 20 j oud, de anderen wisselen tusschen 26 en J1, jaar. Allen waren zij tevoren afgekeurd . worden wegens borstkwaal, hartziekte, a in meene zwakte, huidziekte of oogontstekinj J6 ,,Begin Maart ingelijfd bij het dépôt hun regiment, kwamen zij begin Mei to G aan. Hun militair onderricht is allerbekno; geweest. Zij waren onder de orders van jaarde onderofficieren of officieren, die : rs de minste ervaring van den liuidigen oo: n> Jiadden en zich weinig mo'eite gaven." n. is In ons bericht ,,De Duitsche verliezen" .d" ons nummer van Zondag 6 Juni verschei sloop eene zinstoorende fout; het totaal in Duitsche verliezen bedraagt niet 194,000 gt gens deze opgave, maar 1,940,000 man ; oj or veer twee millioen dus. a des Een vervveo?. de De ,,Nieuwe Rotterdamsche Courant", de nieuwe brochure van prof. Bédier ,,Comn ho l'Allemagne essaye de justifier ses crin en aankondigend, sclirijft : or ,,Wij voor ons zijn geneigd de waarde un dergelijke aanhalingen uit dé vluchtige en er voliedige aanteekeningen van dikwijls on :je wikkelde getuigen, naar de beteeltenis ;or welke aanteekeningen vaak slechts te rade] niet hoog aan te. slaan." en Het wil. ons in de eerste plaats voorko :a- dat de door prof. Bédier medegedeelde tek it- volkomcn duidelijk zijn. Over de menscli op eerénde handelingen, waarvan daarin wordt te- tuigd, mag niemand nalaten zijn onbewimp ^je afkeuring uit to spreken. Do bewering dat onontwikkelde mens onbetrouwbare getuigen zouden zijn doet ns ken aan do wondere opvatting dat alleei -h- ontwikkelden juist kunnen opmerken en di< do merkingen juist weergeven, en zij allee: lie hun aanteekeningen betrouwbaar zouden en In dit geval althans gaat, waar de tekster [ïi.i zorgvuldig door een nauwgezet geleerd< lit prof. Bédier zijn gekozcn, deze redenee ioo niet op. ar- Het spreekt van zelf, dat do opteekeni: in deze dagboeken vluchtig kunnen an neergeschreven ; in do loopgraven heeft . . inderdaad geen tijd om keurige opstelle ich schrijven. Maar wat doet dit vluchtige ze den inftoud (waar het immors op aan komt] k: m, Niet lachen a. u. b. w- In een Vlaamsch weekblad lezen we be- vend merkwaardig voorstel : îg» S ,,Verschillendo burgerwachten en andere in- gen, ouder dan 35 jaren, verblijvende in fs, land, Frankrijk en Engeland lijden opr iur zich oogenblikkelijk in de omnogelijkhe: en bevinden rechtstreeks of onrechtstreeks len geener nut te zijn voor liun Vaderland. ide zouden, mijns dunkens, toch kunnen geb ch- worden voor de garnizoensdienst eu do w gelijk zij het vervulden gedurende do n den Augustus en September 1914 ; doch, maal, niet meer in België maar in hun 'an kaansch vaderland, 't is te zeggen in Bel rel- Congo, in de gezondste streken van dit >en Elizabethville, of de Europeesche steden, het zien van het moderne confort : Banana, I am Matadi, Leopoldville. De économie va-i en voorstel ware : een deel van den dienst ■ni- richten door de Burgorwaelit, 'zooals de De nizoensdienst, do convoi en étappendiens het een groot deel van ons Congoleesch legei gelijk afgericht, zou onze Belgische zoner am den Yser in Frankrijk kunnen helper ge- de loopgracliten te bestormen en onzei and definitief uit België te vordrijven, er rg- nog gunstiger ware, een deel onzer bei Iks- officieren, nu m Congo verblijvende, zoi rer- Belgischen leader, die zooveel geleden 1 elfs kunnen helpen vullen. ing Do officieren der burgerwacht, die dei ran van trouw en verkleefdheid aan Konin 1er- Vaderland hebben afgelegd, zullen, voors in niet weigeren hunne vroegere onderdan "de commandeeren' '. hot Als men zooiets leest, dan begint mei lee- ,,oorlogssuggestie" te gelooven.... We bf 1 al ons reeds onzo officieren der burgerwac Congo in!... En de negers zullen 't waars !C^S lijk als een groote eer aanzien voor c î00_ schaving in Europa te mogen vechten, t n"* onze garde-civiques op de Congoleesche tegen de zwarte troepen van de Duitsch lonies zullen strijden, voor de Afrikaanscl °°s" schaving.... aar ■ b?n De drie plichten van elken Vlam'ng te in zichte der Vlaamsche Stem zijn: CNTEEKENEN! om- AANBEVELENI Het ftlEPEWEBKENI J ' Ouido OezelBe en de Ysi Een Belgiscli ,,refugee"-blad bevat schrijven van den lieer Frans Lootens, w: uit wij 't volgende. nemen: eJ1" Ik heb nog een gansch schrijven ... De Bo bewaard, of liever uitgeschre n1*'11 omdat een vriend van den Z. E. D< fn De Bo zaliger, geem dat liandscl zou gehad hebben. 't Sprccht over 't w< ' ,,Iser", en H kwam toen (18S3) te passe, ix • dat ik toemnaals te Ehelsbehe weundc, t den ,Jser"y en niet verre van de bronne er" dien kleenen stroom, die nu de wereld vermaard is geworden. Tusschen den opste hier en daar eene bemerking in, uit Guido zellens penne, Gezelle was toen te Zegl capelle bij Mr. Lootens, pastor aldaar, in y i 1 delinge gckomen, en 't is daar, dat ils dit aar nxoedlijke geleerde vlaamsche priester le 32 kennen heb. Ige" Over 't woord en de benaming „Iser of Ys »• Zij dolen, deze die peizen dat Boude1 vaiî grave van. Vlaanderen, gezeid den Yzeren, e,n, name van „Yser" gegeven heeft aan de rh of het vlaamsche stroomke, dat nevens ?c" burgslot vloeide, en dat zijn oorsprong n< Ve drie uren over Ekélsbeke in Franech Vlaa ren: Boudewyn kreeg zelve zijne lapname, „Yseren" ('t is to zeggen „van den Yse in omdat hij van do streek van den Yser was lGn, Do Frankische Koningen waren afkon der van do Leyestreke, en daarom namen z< vol- hunne wapens en blazoenen het contrefc ige- van de ,,Lisch" blomme; geene „lelie", lij Fransche Orleanisten of Koninggezindei prenten. Nu de benaming van „Flpur de ! zegt reeds zelve, dat het geene lelio kan de La Lys, 't is de ,,Leie", en Fleur de Lys -îent ,,blomme" van de ,,Leie",— en welke blon ies" staan er meest te pronken aan de twee oi van die vlaamsche riviere tenzij de Lischl van men? De Lischplanto heeft altijd in g on- aanzien gestaan bij de oude Franken e: ont- Vlamingen : 'k zou er een groot blad over van nen sch'rijven ; maar met dat ben ik van i is, Yser in de Leye gevallen. Wio zal zegger Boudewyn den Yseren op zijn blazoen, ni men een of .'t ander teeken en droeg, dat ged< sten nisse van den Yser gaf? ,,Yser" komt 1 ont- van 't oud Gaëlsch of Keltisch woord' ,; ge- dat in 't vlaamsch ,,water" wil zeggen. elde Do oudste talen, 'k zal zeggen de oorsi kelijkste, bestonden uit ..eonlettergrep ïhen woorden (monosyllabon). Zulko talen zijn den- Zendsch, het Sanskrit, die verdwenen ziji 1 dé het Chineesch, dat nog bestaat. Het Ga ; °P- of Galisch, dat hetzelfde is als het Kelt 1 .in stamt af van het Sanskrit; stammen no zijn- van het Sanskrit de Germaansche en Slav 200 talen in Europa, en het Persaansch in . 1 als In liet Chineesch, alsook in de oorspn rinë lijke Egyptische taie, verkrijgen de woe hunne beteekenisse, navolgens den klank, igen nadruk, den toon, zal ik zeggen, waaroj zijn eenlettergrepige woorden uitgesproken men den. Het Chineesch telt omtrent 450 moi n te laben, die 1203 verscheideno spraalcj aan den maken. Sommigo van die monosyl af ? hebben meer dan veertig verschillende l kenissen ! 't Zelfdo bestaat ook in de geg of gebeitelde talo der Egyptsche Hiéi v°l" phen. Onze vlaamsche taie bewijst ool zij oorspronkelijk en oud is, omdat zij zi Bel- rijkdom bezit van zoovele eenlettergr Hol- woorden. Moest een scliilder onze taie ku eeht, ten doeke brengen, hij zou verdolen in d te kleuren en tinten, ja, hij en zou de sch van ring niet vinden om al do verschillige gk Zij te verbeelden, die de uitsprake bezit ruikt onze verscheidene vlaamsche volksstan acht, In het Vlaamsch, inzonderheid in plaat îaan- familienamen, bestaan er velo Keltische dit- woorden: ,,Ceilt" (koude, vochtigheid), ,, Afri- (hoogte), ,,Ben" (vriend, beminde. bre gisch enz.), ,,Ceel" (blond, ros), ,,Scor" (cl and: dorland), ..Y i ei ie is ys" (water, ijs, ri' voor- ,,Ren Ern" (iets dat rap loopt of vloeit, oma, daar ,,rendier"), ,,Yser" (water, ri vie i dit snel vloeit). 't Gebeurt 's zomers, na £ ver- onweer- en donderslagen, dat het watei gar- den Yser zoo snel van de hoogten en b en komt afgevloeid, dat gansche streken aan ', de- oevers gelegen, overstroomen, en dat a l aan hooi van rond het Dixmudsche wegspoelt i om als in het jaar 1881. Vele rivieren en st l vij- ontleenen hunne benaming van't oud Kg l wat woord ,,Y". Zoo kennen wij in Hollan oeps- ,,Y" en den ,,Yssel" (zijarm van den B i den Frankrijk heeft ook zijn .,Yssre" in c îeeft, partement Isère. Maar voor dat wij in a lande gaan zoeken, zien wij eens onzo i i eed rond, wat daar zoo al naar onzen Yser g en Langs den Yser komon wij Pervyse eker, ,,Provysene, Provyse"), tegen. In ,,S1 m te kens" vinden wij ook ,,water", zonder d daar in de kèrke gaan (Stuyvelcensk i aan ,,Dyxmude" (Diksmuide), .,muide elden mond" aan den ,,Dijk". Een hoogto lar lifc in gericht door mensehenhanden om het ,,v. chijn- der rivier tegen te houden. 't Was daa] e be- de jaren 1100 eene golve, en 't zeewat erwijl hooge getij (wêeral eene V{ater-,,y"), grens aangeslegen tôt bij Eessen. Ten tijde dat o ko- dorus naar dit dorp kwam, waar hij ni< ie be- noenendisch verzocht en was, droeg de torre eenen steenen naîilde, welke tôt vie diende. Voor den, inval der Duitschen (1 1914), bewaarde het Gemeenteliuis no n op" ouden lanteern, die zoo lange jaren dien daan had op die viertorre. De naalde v of wierd weggeschoten op het laatsl jaren 1600. Een deel er van viel op den beuken der kerk, die er grootendecls verpletterd wierd. (Thans is gansch d( ! maar een puinhoop.inoor,). ïr. Volksflerheëd. een Onder dezen naam heeft Arbad een reeks lar- avtikels laten yerschijnen in de ,,Belg. Stan-daard"; daaruit knippen we volgende verge- van lykin0 tusschen den geestestoestand en de vetL daden aan den eenen kant van onze officie- ken ren> van hunne officieren aan den anderen\ ,rift 1cant ....'k Zag onze grootsche helden weer, die om~ streden tegen die barbarenbenden en vielen in ](Jcn de velden van Hauthem en Oplinter ten offer van voor eero en recht. j „°-f •••'k Zag op Hauthems hoogte, den koenen l zit Luitenant d'Hollain van op zijn ladder 't ge-""c~ scliut geleiden. De Hunnen spuwden ijzer en icrs- vuur rondom hem, — hij roerde niet. Hij was 't van- mikpunt. Hij! hij stond daar om don aftoclit Qe~ te dekken van duizenden, die achter hem, van zren hem, de redding verwachtten. Hij roerde niet. Bij de eerste bommen was het klaar dat men door d'overmacht verpletterd was, 't ontplofto îr". rondom hem. Hij roerde niet. Eene bomme vlak voor hem, eene bomme links, recht op zijn ladder nu, en 't mooitldadig ijzer kwam . en hem door 't hoofd gespat. De ladder brak, 1rôro het lichaam viel ten gronde. Zijn jorigens waren zlJn al uiteen geslagen, de paarden waren op hol. iemt Gffer was volbracht. nde' ...'k Zag op de voorposten van Oplinter, nen te midden • van het vuur, een kleine luite-r"/> nant, luitenant Jamar, onrustig van strijd-'• . dorstigheid, zijn jongens met klaroenenstem lstig beheersehen en geleiden, weerhouden in * °P hun dapperen waan, ze dwingon tôt voor-atsel ziclitigheid, maar zijne borst, breed en fier, k de den vijand toekeeren. Een kogel trof hem \ ze dwars door 't hart. Daar wilden de H"*n--,ys nen treffen: liij droeg geen lasterkruis uit zijnî ijzer op een helm, maar in het diepst des har-~ de ten liet offerkruis voor vrijheid en gerechtig-men heid. Hij viel, al zorgond voor zijn jongens in )Vers 't gevoel van christenliefde en eigen offer. ilom- Men'zei van hem: 't was prachtig! ;root ....'k Zag in de loopgracliten v<5or Hauthem, i de de heldhaftige gestalte van majoor Dugniollo. kun- 't Bevel van achteruittocht had hem niet den bereikt. Hij kende dus geen wij ken. Zijne - dat mannen vielen rondom hem, — liij bleef 1 't et :t Gevecht was gewordon tôt eene ordelooze over-;nke- rompeling. — Hij bleef. Kalm en vastberaden, roort gaf hij bevelen voor do verzorging der ge-Ys", kwetsten, hij riep den almoezenier alliier, aldaar bij zijne stervende jongens. Toen gebood iron- hij aan den priester anderen te gaan helpen ige" naar het dorp. Hij bleef. Ondor 't sissen van het de kogels, door modder en door grachten heen l, en kroop de priester tôt aan het dorp. Ailes leeg! al sch geen troepen meer. De Hunnentroepen kwa-isch, men aangespoed. Door de Hunnenrangeif heen g af liep de almoezenier weer tôt zijn loopgracht...., ische de laatste helden waren gevallen, en Hij.... ^zia. Hij was gebleven! Do aardo bedekke recht zijn mke- graf in Oplinters beemden. Men schrijve op rden zijn kruis: Voor eere en voor recht, met zijne den jongens en voor hen, is hij alliier gebleven. i die ....'k Zag onder Hauthems kerkgewelven een wor- treurstoet binnentreden : een vader, Komman-osyl- dant Verlof, een god van onze dapperen, •elui- al stervend ingebracht, omringd van zijne aben trouwste mannen die van hem niet scheiden etee- wilden. 't Bevel van aftocht was geseind. Zijne rifte zonen had hij verlaten, onmachtig; hij had ogly- ze toovertrouwd aan een flinken Vlaamschen dat Luitenant, graag gezien en kloek gebouwd, Lui-îlken tenant Franck van het 22e linieregt. spige En de kerel bracht ze veil. Dan kwam nnen hij, tergend, weer, alleene, recht naar de zijne Hunnen toe, om hun zijn man t' ontrulc akee- ken. Hij drong do kerke binnen.... hij vond i-nzen een stervenden, wanhopig sprak hij 't laatsto jij al vaarwel en keerde naar zijn jongens weer met men. ;t allerlaatste vader woord._ s- en ....Dit woord mocht hij niet spreken, de stam- Hunnen wilden 't niet....î Do keel werd hem Dun" doorschoten vlak voor de kerkedeur. eder ....Ik zag een onzer artillerie-officieren bij roog' 't woeden van den slag, bij 't drukken van den ,'ier), achteruittocht terug naar voren trekken. Hij •van- stormde eene kerke binnen. Nooit zouden de i' die Hunnen, waar hij was een tabernakel ont-roote eeren! Hij nam den kelk uit 't altaar weg, nut-van tigde 't Heilige Brood. Dan keerde hij kalm, ^rgèn al strijdend, weer en sneuvelde onderweg. zijne 1 het Be slag aan den Yser liep ten einde. De o- Duitschers liadden te vergeefT^ebeukt op een reken ijzermuur van Belgen. Een leger liadden ze Itisch verloren, den laatsten weg naar Parijs was 1 het hun versperd, zij waren verslagen. hijîi). Onze jongens lirachten een Duitschen offi- 0 dé- cier te Veurne in 't gasthuis binnen. Zijne ndere makkers liadden hem verlaten ; de twee beenen itreke gebroken, in een gracht langs d^/i Yser. Te riekt. vergeefs had hij om hulp gesmeel\. Hij was (ouds van geene krijgswaarde meer voor hen. Vier uyve- dagen had hij daar gehuild terwijl zijne voeten it wij vervroren. Dan hadden onze mannen hem ge-» ?rke). holpen. muid Hij werd verzorgd, verwarmd, verpk>3gd. Hif d op- lag te midden van gekwetsten. Men vroeg.hem ater" wat hij dacht over al dat akelig verniefings- • voor werk. — ,,Deutschland uber ailes î" Sprak er bij zijn uitdoovende stem en zijn glazig oog. De kwam heerschzuchtige volkswaan bleef leven in dit , San- uitstervend slachtoffer der Duitsche bar-it ten baarschheid. kerk- Terwijl de oneer van slechte daden, Duitscli-rbake land door de wereld en de tijden heen acliter-7 Oct volgt, en zijn volkswaan het graf van 't Duit-g den sche Keizerrijk steeds dieper en dieper delven st ge- zal, ontluikt en ontwikkelt zich bij onze el af- jongens, bij ons volk een dieper gevoel von e der eere en recht, een eeniger bewustzijn der hci-zuid- liqste rechten der kleine volkercn, de hencor-onder den-de volksfierheid die tôt volksgrootsenncii 1 kerk leidt, ~ ÀEBAD.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.