|ste JAARGANG. — N' 2 11 JANUARI 1914. Het Katholieke Volk Verschijnt elken Zaterdag Al wat den opstelraad van het blad betreft moet gestuurd worden vôôr Donderdag avond, Graaf van Vlaanderenstraat, 57, Brussel-Molenbcek. Briefwisselaars moeten telkens hun volledig adres opgeven. leder is verantwoordelijk voor hetgeen hij schrijft. Prijs per jaar fr. 2.50 HET NUMMER : 5 centiemen. Aankondigingen volgens oVereenkomst met * .*t Beheer. Ailes wat het Beheer betreft moet gezonden worden Edenburgstraat, 39, BRUSSEL Iktriomfeer.o Salomon! Zoo doet Dr. Schaepman, in zijn dichtwerk : « Aya Sophia » den bouw-meester der heerlijke Sophia-kerk uit-Foepen. Deze kerk overtreft door de macht der opvatting en de pracht der uitvoering den Tempel door Salomon te Jeruzalem gebouwd. In de Kerst- en Nieuwjaarsverlofdagen door het koninklijk roggebrood van Schaepmans hand gevoed, zocht ik ter uitspanning wat lichteren kost in dag-en weekbaden. Eigenaardig is de lezing van hét jaar-overzicht dat men hier en daar aantreft. Zakelijkheid verdwijnt door de felle kleur van den partijbril des schrijvers. Wat er goeds gebeurde in ons landje komt zoo ongeveer allemaal van onze tegenstrevers. Al het minder goede en vooral het slechte komt van onze katholieke regeering. En als ge dat niet slikt, dan zijt ge effenaf een domper. Lieve Hemel, wat zijn er toch veel dompers in ons land ! Kleine dompers gelijk de Heeren Woeste, de Broqueville en Frans Van Cauwelaert en Mgr. Mercier, middelmatige dompers gelijk de Jezuieten met hun collèges, hoogere han-delscholen en scholen voor wijsbegeerte en letteren ; redelijke dompers zooals de leeraars en studenten der Hoogeschool van Leuven ; groote dompers zooals al de katholieken der negen Provinciën ; heel groote dompers zooals het dorre hout, dat zijn libéralisme ontrouw, zoo dom was te stemmen voor die gehate klerikalen ; eindelijk — want daar zijn er nog — eindelijk reuzendompers en dat zijn al de zusterkens en broerkens en kloostergeestelijken, dat is het bijzonder « ongediertder papen», la vermine noire. Leve het lieve Frankrijk, dat zulk on-gediert eerst zorgvuldig uitplundert, en dan over de grenzen zet ! Doch neen, ik vergis me. Zie daar trippelt in het groote Parijs, langs de breede St-Germainlaan eene vrouw in zonderlinge kleedij. Witte wimpels wap-peren om haar hoofd en schouders. Ze ziet nauwelijks op ; nu en dan een blik op het korfje aan haren arm. In dat korfje draagt ze de schatten weg... de schatten harer naastenliefde, naar de armen. 't 1s inderdaad een zusterke der armen. En ze trippelt vrij, en werkt en bidt en bedelt vrij voor hare arme bescher-melingen ? Zij... une vermine, zij ook een van dat ongediert, zij vrij in Frankrijk ? Ja zij is vrij. De vrijheid der omwen-teling en de rechten van den mensch, zoo opgehemeld door onze tegenstre-strevers, worden beschaamd door dat zusterke der armen. Combes en zijn aanhang staan mach-teloos tegenover deze vrouw. Hare ne-derigheid zal haar niet aldus doen spre-ken, doch mij dunkt, in haar mond past de titel van dit schrijven, aldus gewijzigd « Ik triomfeer, o Combes ». * * -X- Aan onze tegenstrevers wijd ik dit artikel, ter aanvulling van liberale en andere « documentatie ». Het zal hun het werk der schikking der verschillende dompersklassen vergemakkelen. Aan mijne geloofsgenooten moge het toonen dat onze sterkte en onze over-winning spruit uit een diep, vast en werkdadig geloof. Hierin ligt ook onze eenheid zooals zij nogmaals straalde op dat heerlijk uur, toen verleden vrijdag, onder de gewelven van Sinte Gudula-kerk, uit duizenden mannenborsten de kreet losbarstte : « Wij gelooven, o Heer, doch vermeerder nog ons Geloof ». J. L. Nog jets over de Schoolwet. Nu in ons land, op het hevigst, de school-strijd woedt, die moetbeslissen of vrije gods-dienstige scholen recht zullen hebben op toelagen, welke tôt heden bijna uitsluitend aan het officieel onderwijs toegekend zijn, wordt die belangrijke wet in aile kringen en vergaderingen besproken. — Vooral het artikel der nieuwe schoolwet, nopens het verplichtend onderwijs tôt 14 j. wordt dikwerf te berde gebracht. 1s het raad-zaam dit stelsel toe te passen, Ja of neen ? De meeningen verschillen over dit Voornaam punt. De eene is er voor, om reden dat de kinderen beter ontwikkeld zullen zijn en niet vôôr den tijd van de scholen ontrukt kunnen worden om te vroegtijdig in fabrieken of elders te worden gebruikt. De anderejs er tegen, vooral met het oog op de landbouwerskinderen. Deze zijn reeds zeer behulpzaam op tienjarigen ouder-dom enbewijzen werkelijk diensten, met het oppassen der kleinere kinderen tijdens de afwezigheid der ouders die op het land wer-ken, het hoeden van vee en dergelijke andere bezigheden. Die voordeelen zouden den landbou-wers ontnomen worden, met het toepassen Van het hierboVengenoemd artikel. Wat er ook van zij, dunkt het mij dat het ten uitvoer brengen van de verplichting tôt 14 jaar een weldaad voor het Vlaamsche volk zal zijn, misschien in den eersten tijd niet op stoffelijk gebied, maar toch zeker altijd op geestelijk gebied. Tegenwoordig geniet het Vlaamsche buitenkind in 't algemeen tôt tienjarigen ouderdom het onderwijs. Na dien tijd wordt het door de ouders geeischt, Voor het dage-lijks verrichten der reeds gemelde werken en het aanleeren van den landbouw. Het schrijven, lezen en rekenen, welk die kinderen geleerd hebben tôt tien jaar, zal bij de meest oniwikkelden gedeeltelijk bijblijven, rcuiar zal zeker ontgàan bij de min bevoorrechten in verstand. De meesten dus, tôt een zekeren leeftijd gekomen, hebben niet het minste besef meer van het vroeger genoten onderwijs, en sommigen kunnen dikwijls bij analphabeten gerekend worden. Ook gelooven wij dat het inwilligen door de regeering onzer Vlaamsche eischen, ge-voegd bij het verplichtend onderwijs tôt 14 jaar, de heropbeuring Van Vlaanderen Z2l zijn, want het Valt niet te ontkennen dat het te vroeg wegnemen der kinderen uit de scholen door de ouders, veel schade berok-kend heeft. Een klein voorbeeld zal dit duidelijk maken. Beschouw den Zweedschen of den Noorweegschen boer. Deze, alhoewel hij zich uitsluitend met landelijk werk bezig houdt, zal u toch de mooiste uittreksels uit de Noorsche letterkunde kunnen aanduiden en tijdens zijn ledige uren, met genoegen de mooiste verzen van zijn beste dichters Kzen en zelfs cpzeggen. Die r.cordcr !and man al is hij verplicht, dag in, dag uit, te zwoegen voor zijn dagelijks brood, gebogen over zijn zwaar Werk, tracht zich alzoo toch te Vereffen en Voelt zich daardoor meer zelfbewust en meer mensch, dan vele van onze Vlaamsche landbouwers welker ge-dachten zich alleen beperken bij hun ploegen en dagelijks werk, zonder te weten wat er verder in de wereld omgaat. Waarom zou ons Vlaamsch buitenvolk ook niet in dezelfde omstandigheden kunnen verkeeren, als deze Noorder volkeren ? Die benijdenswaardige toestand in Noorwegen, Zweden en Denemarken is te danken aan het stevig, langdurig onderwijs, welke de jeugd aldaar geniet. Laten wij dan volharden in onze eischen voor het bekomen van een ééntalig onderwijs in onze Vlaamsche scholen en voegen wij er bij, voor het algemeen nut van ons volk, verplichtend onderwijs tôt 14 jaar. Weldra zal ons Vlaanderen dan verge-geleken kunnen worden bij die Noorsche landen, waar de onwetendheid bijna uitge-roeidis. J. B. Vlaamsche Belangen Met lsten Januari 1914 trad de wet op het gebruik der talen in 7 leger in werking. De minister richtte een schrijven aan al de krijgsoversten om hunne aandacht te trek-ken op de voornaamste artikels dier wet. De berichten en mededeelingen die door de krijgsoversten aan het publiek gericht zijn, moeten in beide talen opgesteld worden, de eene tekst neven den andere. Al de stukken van algemeenen aard moeten ook in beide talen opgesteld worden. De onderrichtingen der soldaten geschieden in het fransch en in het nederlandsch. De briefwisselingen der krijgsoversten met de gemeentebesturen der provincies Antwerpen, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Limburg, alsook van de arrondissementen Leuven en Brussel moeten in het nederlandsch geschieden. Evenwel zal voor de gemeenten der Brusselsche omge-Ving de te bezigen taal voorgeschreven worden bij ministerieel besluit, gelijkvormig aan de beslissing door de belanghebbende gemeenteraden genomen. Hopen wij nu dat die wet zal nageleefd worden, zooniet zullen de Vlamingen gedwongen zijn al dadelijk «den strijd aan te gaan voor Vlaamsche en Waalsche regimenten of zelfs voor geweste-lijke indeeling, welk stelsel nu ook in Neder-land is ingevoerd. De gemeenteraad Van Etterbeek heeft beslist dat de briefwisseling van het gemeen-tebestuur met het leger en de andere over-heden in 't Fransch zou geschieden. Evenwel zal de Nederlandsche taal gebruikt -worden in de briefwisseling met gemeenten en bij-zonderen, die zich in die taal tôt het bestuur dezer voorstad wenden. Dat is steeds de bekrachtiging van den regel die altijd in deze gemeente werd ge-volgd. 't Is de bevestiging van de officieele verfransching dezer gemeente. De katholieken hebben ze laten verfranschen en de Walen spelen er meester, nu zal de vergeu-zing ook dapper volgen. Ook te Elsene heeft de gemeenteraad beslist de fransche taal Voor de briefwisseling met de krijgsoverheden te gebruiken, doch op de brieven die in 't nederlandsch zijn opgesteld zal in die taal worden beantwoord. Het Nationaal Vlaamsch Verbond heeft nogmaals aangedrongen bij den Gentschen gemeenteraad opdat het Nederlandsch als officieele taal voor de raadszittingen zou aangenomen worden. De zaak werd verzon-den naar het Kollege ; we zullen nu afwach-ten welke houding de fiere Sicambers als Anseele en De Weert, zullen aannemen tegenover Braun en Cie ! Het Kath. VI, Secretariaat had aan den voorzitter van den hoofdraad van de S1 Vincentiusgenootschappen geschreven om het uitsluitend fransch verslag en de uitsluitend fransche statistische tabellen aan te klagen en om de gelijkheid der beide talen te huldigen. Het dagelijksch bestuur van de Sint Vincentiusgenootschappen heeft geant-woord dat steeds aan de rechtmatige eischen der Vlamingen voldoening werd geschonken en dat deze zich steeds over diedoenwijze te-vreden verklaarden. Het Kath. VI. Sekretari-aat stelt nu in de « Tijdingen » de vraag : Vlaamsche leden zijt ge werkelijk tevreden ? Zoo niet, zend eene klacht aan den hoofdraad ofwel aan het Kath. VI. Sekretariaat. Het Fransch als eerste vreemde taal wordt in het buitenland hoe langer hoe meer achteruit gezet. Na Zweden, komt nu Neder-land. De vereeniging tôt behartiging van de belangen der christelijke scholen voor meer uitgebreid lager onderwijs inNederland heeft besloten de voorkeur te geven aan het Engelsch als tweede taal en bovendien met het onderwijs eener vreemde taa! pas in het 10e en 1 Ie jaar te beginnen. Heel Waar wat de Antwerpsche bericht-gever van de Nieuwe Rotterdamsche Courant schrijft over beschaafd Nederlandsch : 't Moet dan waar zijn, dat er onder dat paar woorden iets heel dieps verscholen zit.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.