I BORGERHOUT, 2 MAART 1918 ÎO Centiemen Nr 9, 41e Jaar HET VLAAMSCH HEELAL Weekblad voor ¥Iaamsche en Algemeene Belangen Wereld en Tooneel Indien het gezegde van een onzer grootste dichters : « De wereid is een schouwtooneel, elk speelt zijn roi en beeft zijn deel, » — eenige waarheid bevat, dan kan dit stellig in den huidigen tijd best waargenomen worden. Maar het deel dat elk heeft, is niet geiijkmatig, zoodat de grootsten, de slimsten of onbe-schaamdsten meermaals met het grootste deel gaan loopen, gelijk zulks immer en altijd pleegt te zijn. ■ik-* * Dienaangaande leveren de huidige tijden ook vele miscijferingen. Niet alleen in oorlogs-, bestuurs- en maatschappelijke zaken zijn vele en onbegrijpelijke miscijferingen voorgekomen, maar ook in de nijverheids- en koopmanswereld. Daar ook zijn aile gegevens omver geworpen 2n de niet-kooplieden of niet-nijveraars spelen er de grootste roi. * * * De Fransche huishoudkundige Cuvier jegde eens van de geliefde volksaard-ippelen het volgende : « de aardappel leeft het te danken aan het feit, geen i'olle jaar te kunnen bewaard blijven, dat lij de hebzucht niet uitlokt der opkoo-Ders. » Zoo iets kan waar geweest zijn n gewone tijden, maar wat moeten wij ;r nu over denken? 'ir * * Indien wij op dit gebied niets te vreezen lebben van de « opkoopers », omdat zij loor wetten en verordeningen belemmerd :ijn in hun streven, wat hebben wij dan liet te verduren van de « voortbrengers » selven, pachters en landbouwers, die londer opkooperij de prijzen tôt ontzag-ijke hoogte weten op te drijven? Zoo :itten wij immer tusschen twee vuren, usschen voortbrengers en opkoopers, lie er slechts op uit zijn fortuinen te vinnen ten koste der algemeene ellende. * * * Die twee soorten kwaaddoeners vinden mn evenbeeld in meer andere nijverheden ;n vakken. Overal is de hebzucht zoo ;root, dat zij tôt allerhande laakbare daden lanzet. Niet de minste is deze, die ten ioel heeft ten nadeele van andere stiel-;enooten of nijverheden, zooveel mogelijk dles naar hunnen kant te lokken, al aebben zij dezen overvloed niet noodig/ Menschen die op aile wijze begunstigd worden, 't zij door de toestanden of door medehelpers, willen nog immer meer ten koste van anderen, die er hun levens- jestaan moeten bij winnen. * * * Dit is hun des te gemakkelijker, daar le vrijheid op dit gebied nog ten voile lestaat en niet aan banden ligt gelijk op t gebied van den eetwarenhandel. Zij :unnen ongestoord naar hun doel streven, iij gebrek aan intoomende macht, omdat let zaken zijn die de algemeenheid niet en voile aanbelangen, alhoewel de gevol-;en ervan nogtans voor velen betreurens- vaardig mogen heeten. * * * Bij de vele veranderingen die na het inde van den oorlog in maatschappelijke aken en inrichtingen zullen opgedrongen ?orden, moest ook in handel en nijver- j eid een soort tuchtraad bestaan, die l ver ongeoorloofde handelingen zou te « ordeelen hebben. Nu bestaan er enkel îaatregelen tegen oneerlijke mededinging f concurrentie, maar zoo weinig ingrij-end, dat zij weinig goeds kunnen te /eeg brengen. * * * Zonder te schaden aan den vrijen han-el, die in aile zaken leven en beweging eeft, is een vaste gedragslijn van het oogste nut. Ongeoorloofde handelingen aan gewoonlijk gepaard met oneerlijkheid f het niet nakomen van geldelijke ver-lichtingen, hetgeen geweten- en eer-evoellooze mededingers in staat stelt, list den eerlijken en gewetensvollen andel te schaden en te ondermijnen. egen zulke binnenpalmers en handels-chuimers kon dus niet streng genoeg pgetreden worden. * ** De menschen leven niet alleen van ardappelen, van vleesch en brood ; zij aven het meest van den arbeid die hun lit ailes moet bezorgen. En 't is dus lechts billijk dat die arbeid beschermd vorde tegen een aantal hebzuchtige en >neerlijke lieden, die van handel en 'ijverheid heel iets anders maken dan ■en eervol bestaan. Het zal ongetwijleld noeielijk zijn aile kwaad op dit gebied lit te roeien, maar er moet of mag toch ets gedaan worden oxn de menigte op ^etere wegen te leiden. J. L. DE TOESTÀMD HIER EN ELDERS BELGIË. — De prijzen der levenimiddelen, vooral deze van 't vleesch, zijn deze laatste dagen fel gsstegen. De komiteiten die hunne aankoopen van vee in 't groot doen, moeten niettemin ook hunne prijzen verhoogen. Ten andere, aile levensbehoeften en benoodigdheden gaan niet denzelfden weg in, maar denzelfden berg op, immer stijgende. Gelukkig zij die zich nog kunnen voorzien en gelukkig de menschen die nog goede werken kunnen doen. NEDERLAND. — De rantsoeneering neemt hier meer en meer uitbreiding. Nederland is gekend als een vleesch-, melk-, kaas- en boterland, voedings-middelen die daar in overvloed waren gelijk melk en honig in 't Land van Beloften. Nu echter is er ailes zoo schrap, dat vole beenhouwers hunnen handel moeten staken, 't zij vrijwilhg of gedwongen. Er wordt dan ook opgekomen tegen het uitvoeren van eetwaren, die voor 't eigen land heel goed te pas zouden komen. Het inbeslagnemen van vee en vleesch door de krijgsoverheden maakt, dat «r slechts weinig vee ter markt komt. Ook is er sprake een vleeschlooze dag in te voeren, hetgeen bij het grootste deel der bevolking weinig verandering in hunne levensvoorwaarden zal brengen, want zij zullen ipso facto wel meer dan een vleeschloozen dag te beleven hebben. De nijpende nood gi'ijpt in 't ronde en spaart geen enkel land of volk. Wij mogen ons dus allen troosten en betere dagen afwachten, want na regen komt zonneschijn. FRANKRIJK. — Het groot procès in zake land-verraad of aanspannen met vyanden, neemt groote uitbreiding Zelfs Briand en Pàinlevé staan op 't • zwarte bo^-ksken en zijn in de zaak Caillaux, half als getuige en half als beschuldigde onderhoord. Het is te hopen dat dit ailes overdreven is door zwartkijkers, want het zou onbegrijpelijk zijn dat zulke staatslieden tekort kwamen aan hunne plichten, wanneer de nederigen zich lieten dooden voor het Vaderland. — Er is gemeld geweest, dat de ïonen van vreem-delingen, in Frankrijk Terblijvende, opgeroepen wierden voor den soldatendienst. Dit is niet geheel en al juiit. Het zijn enkel de zonen van vreemdelin-gen, zonen in Frankrijk geboren, die opgeroepon worden, indien zij op achttienjarigen ouderdom niet verklaard hebben vreemdeling te willen blijven. Dezelfde wetgeving bestaat ook in België sinds eenige jaren. Vroeger moesten de vreemdelingen, alhier geboren, op een en-twintigjarigen ouderdom, dat is bij hunne meerderjarigheid, verklaren of zij Belg wenschten te worden, maar velen verwaarloosden zulks te doen bij onwetendheid. De nieuwe wet bepaalt dat zulke lieden bij hunne meerderjarigheid moeten verklaren niet of zij Belg wenschen te worden, maar of zij vreemdeling wenschen te blijven ; wie niets verklaart, is dus, zonder eenigen pleegvorm te moeten vervullen, door dit feit zelf Belg. —o— RUSLAND. — Daar de Russische Socialisten-Anarchisten, die hun land geheel en al hebben ontredderd, het vreriesverdrag met Duitschland niet wilden onderteekenen, zijn de Duitsche legers, zonder veel tesenstana te ontrnoeten, dieper in Rusland gedr^ngen en naar het nieuw onaf hankelijk verklaard Oekranië opjjeiukt, om dit tegen de aanslagen der Russen te beveiligen. Het besluit door de Socialisten genomen, betref-fende het niet erkennen der Russische S„aatschulden en het berooven der fondsenbezitters, wordt in verschillenden zin uitgelegd. Er zou hier enkel spraak zijn van rechtstreeksche schulden door den Staat tijdens den oorlog aangegaan, alsmede van maatschappij-schulden onder waarborg van den Staat destijds uitgeschreven. Wat er ook van zij, eerlijk is het niet en 't is te hopen dat Rusland zal gedwongen worden aile schulden te erkennen, aangegaan ten bate van den Staat of der algemeenheid. Vrede en eerlijkheid moeten samen gaan. Pax SCHBIJVERS EN BOEKEN XXIV de s.woitxix Lohman Wie een goedkoopevermaardheid —berucht-heid ware juister gezegd — wil genieten en daarbij als schrijver gosds zaksn maken, kan ni«t beters doen dan op sch&ndaaltjes azen. 't Komt er dan weinig op aan of men al of ni«t eenige vaardigheid bezit — ik wil hier niet eens van talent spreken — in het hantteren der pen : dat is enkel bijzaak. Hoofdzaak is dat men personen of strevingen door h«t slijk | sleurt. En voor zulke dingen geeft de op | schandaaltjes azenden lezer gaarne een rijks-! daalder of drie gulden uit. Dat was het gedacht, dat mijn geest door-flilste na de lezing van Zedelijkheidsapostelen van Freule Anna de Savornin Lohman, de — gewezen — leidster van de Hollandsche Lelie. Letterkunde is er niet voor een zier in : de eerste de beste keukenmeid zal ongeveer zoo goed een boek kunnen aaneenflansen als de hooggeboren Freule ; wat echter niet belet dat zij veel bij val gevonden heeft in de Neder-landsche lezerswereld : men las en herlas haar werken om te genieten (!) van haar gescheld en haar afbrekerij. En er wa& gelegenheid te over : bij Veen te Amsterdam verschenen een aantal lijvige en dure boeken vati haar hand, meestal onder klinkende, veelbelovtnde titels : Om de Eere Gods Uit Christelijke Kringen, Het Eene Noodige, Ik zeg de Waarheid, enz. Men mag van mij niet vergen dat ik al die wansmakelijke voortbrengselen van een verbitterden geest gelezen zou hebben : eenige heb ik gewetensvol doorloopen... et c'est assez ! Er was gelegenheid t« over, zeg ik. Eigen-lijk is die er nog, maar d« schrijfster heeft de pen laten varen in 1916, zoo ik me niet bedrieg, ten gevolge van het verkrygen, op haar ouden dag, van het «ééna noodige». Dàt is de scherts die in Nederland algemeen opgang maakt, en waardoor men haar al heur verdachtmakingen betaald zet. Om ze echter goed te begrijpen, moet men weten dat haar werk Het ééne Noodige slechts één doorloopende klacht is van een jonge dochter die niet getrouwd raakt. Het ééne noodige is dus... een man. En dàt heeft ten slotte Freule Anna de Savornin-Lohman, thaus Me?r. Spoor, gevondeu... en de letterkund» vaart er slechts beter bij. « Ze heeft haar redactriceschap (van de Hollandsche Lelie) aan den kapstok gehangen en de leeuw is getemd », schreef me te dier gelegenheid een vriend. Haar tijdschrift, evenals al heur werken — voor zooveel ik ze las, althans — zijn door-drongsn van een dieps verbittering tegen iedereen en tegen ailes, #n de Hollandsche Lelie maakte gosde zaken ten tijde toen Freule de Savornin Lohman er zich aan sctield-partijtjes in over gaf. Sedert een jaar ongeveer is echter de leiding van dit blad toevertrouwd aan Mevr. Kooy-van Zeggelen, en zoo de uit-gever er wellicht bij verliest, heeft de letter-kunde, evenals het deftig publiek, er veel bij gewonnen. Mij heeft vooral haar Zedelijkheidsapostelen getroffen, omdat het speelt in kringen waarmede ik in vriendschappelijkc betrekkiu-gen sta. Maar het ergerlgke van het werk is : dat de bewuste kringen er met het haar bijgetrekken zijn, en er nooit of nimmer iets in te zien hebben gehad. Het gansche verhaal is eigenlijk één tegenstelling tusschen het geheime zedenbederf en de streving om het zedenbederf te keer te gaan, en in Anna de Savornin's oogen is het eerste ook de misdaad van de tweede. Om haar beredeneering te staven, voert zij, als voorman der streving om reiuer leven een zekeren Jhr Edward Oort op — doorschijnende naam waarvan ieder de per-soonlijkheid kent — die... schrik niet, lieve lezer, voor zulke hemeltergende zedeloosheid in een bestrijder van het zedenbederf... getrouwd is ! Toen ik de bewuste zinsnede las, viel mij het boek uit de handen om die verregaande waanzinnigheid der edelgeboren Freule ! H«t staat vast dat in de hooge Haagsche kringen, waartoe de schrijfster door haar geboorte behoorde —de gekende Nederlandsche staatsman Jhr A. F, de Savornin Lohman is haar oom — veel « leugenacùtige poliiieke en zedelijke knoeierij, die zich tooit met de vlag van Christus, en in Zijn naam de schandelijkste onrechtvaardigheden begaat, enkel uit winst-bejag », zooals ik letterlijk uit het voorwoord van Zedelijkheidsapostelen overneem, te vinden is ; maar dat is niet alleen dààr het geval. Dat zij die « knoeierij » aan het daglicht brengt, dat haar recbtvaardigheidsgevoel er haar toe brengt een hartgrondigen afkeer te hebben — en uit te krijten — van dat huichel-achtige schijn-kristendom ; dat ware alleszins in haar te prijzen, indien ze daarbij eerlijk schilderde, geen verdachtmakingen bezigde„en niet als uit natuur wantrouwen inboezemde voor allerlei werkelijk goeds bedoelingen: Enkele figuren uit dit werk zyn naar de natuur geteekend ; in die oud-Exellentie Eduma de Witt zal aanstonds iedereen een gekend staatsman vermoeden ; haar Ds Wijck, die misbruik maakt van de jonge meisjes in een toevluchtsoord is ook, voor zooveel ik me herinner, een herkenbare persoonlykheid van over een twintigtal jaren. Zoo zijn er nog enkel# andere personen aan te wijzen, die eenigszins naar de natuur geteekend zijn, docli het schandelijke van geheel het verhaal is, dat zij de feiten, die ze zoo zeer laakt, als onder-deelen aanschouwt van een stelsel dat zich de zedelijke verbetenng van het volk voorstelt. Wat Anna de Savornin Lohman een — zij 't dan ook een niet heel te benijden — naam verworven heeft, is haar durf : zij zegt luide ®n schrijft in 't openbaar, wat ieder ander ter nauwernood durft denken. 't Is waar, haar aanklachten rerschijnen in romanrorm, en zijn dus moeilijk te weerleggen. Maar toch, ze durft, en komt dikwijls met heel edele gevoe-lens voor den dag naast weerzinwekkende tafereelen. Wat haar instemming verworven heeft, zal ze met hand en tand verdedigen — ze doet me dan dikwijls denken op de « dames » van de vischmarkt te Antwerpen ! — ; daarentegen onîmaskert zij ailes wat haar verkeerd lijkt. In dien zucht tôt ontmaskering gaat ze zelfs zôô ver dat zij hem doorzet... waar niets te ontmaskeren valt 1 Of ze nu beleedigt, verdacht maakt, personen samen-koppelt die met elkaar niets te stellen hebben, feiten doet voortvloeien uit andere die er niets gemeens mede hebben, dat ailes deert haar niet. Zij schrijft maar op ! Het -ware, ook voor haar, heel wat beter geweest indien ze zoo'n vyf-en-twintig of dertig jaar eerder « het ééue noodige « (!!) gevonden had ! Onder zedeljjk oogpunt zijn haar romans ten eenenmale af te keuren. En niet alleen om de gewaagde, vieze tooneelen die zij ons zoo dikwerf aanbiedt in haar oude-jonge-dochters-verbittering, en die toch alleen reeds meer dan volstaan om over heur werken den staf te breken. Maar er is nog een andere zedelijklieid waarvoor boeken als die van de gewezen Freule verderfelijk zijn : zij leeren ons wat àl te veel ailes van den zwarten kant bekijken en verdenkingen koesteren tegen menige eerbied-waardige strevingen. Als schotschriften bedoeld zouden ze zelfs hun taak niet vervullen : daar-voor is er te weinig waarheid en te veel verbeelding — 10 of 20 % waarheid en 80 of 90 °/« verbeelding en dwaze aantijgingen, laes ik in m'n aanteekeningen van bevoegde zijde — in te vinden. Ik ben zelf steeds een voorstaander van hst vrije woord geweest, en meermalen heb ik mijn betrekkingen met bladen en tijdschriften afgebroken omdat men er mijn vrije woord wilde aan banden leggen. Ik zal dus wel de laatste zijn om de goeie hoedanigheden die Anna de Savornin Lohman niettegenstaande ailes bezit : haar durf en haar rechtvaardig- heidsgevoel, te bevitten. Maar wat ik zonder voorbehoud in haar laak, en waarom ik met misprijzen nederzie op haar werken, is dat zij op een ons waarheid een centenaar verdachtmakingen laadt en dat zij niets ontziet wat, niet haar rechtvaardigheidsgevoel, maar haar hoogen trots en haar verregaande eigenliatde komt krenken. Ne touchez pas à la reine ! Nu, eindelijk heeft Anna de Savornin Lohman « het ééne noodige » gevonden, en de Nederlandsche letterkunde is daardoor vau haar vieze tafereelen en gemeene verdachtmakingen bevrijd. Van harts geluk ermeê ! Yours Volgende schets : Louis Coupérus. OVEKZICHT Nood dwingt Nu de aardappelen in vele huishoudens gaan ontbreken, zullen de stoomtrams weer inge-nomen worden door smokkalaars die uit nood of om geld te verdienen, boter, eieren en allerhande voedingswaren naar den Buiten halen. Zij die het doen uit nood, ten bate van hun eigen huishouden, zijn te beklagen, want voor veel geld bekomen zij slechts weinig ; maar zij die het doen om geld te verdienen, zijn door-gaans geen treffelijke personen en tôt allerhande deugnieterijen in staat. Men wordt dit het best gewaar wanneer men in hun midden te recht komt. Qemeener volk is er niet te vinden. Intusschen zijn de reizigers er ten zeerste door belemmerd en ontstictit, want bij de minste bemerking krijgt men 'nen hoop scheld-woorden naar het hoofd. Het is waarlijk niet aangenaam in dezen tijd te « trammen ». WEKELIJKSCH VERSLAG Borgerhout ïtegeïiog Het aanschuiven voor 't betalen en ontvan-gen van rantsoenen, is in den winkel van het Nationaal Komiteit niet zoo goed en redematig geschikt als in de Gemeentemagazijnen. Op zekere uren is er te veel volk. In de gemeentemagazijnen wordt dit vermeden door het rang-schikken van de af te leveren rantsoenen volgens vastgestelde uren en nummers, Het betalen met gepast geld is daar evensens gemakkelijker. Op voorhand kent men de waren en hunne prijzen, terwijl in 't Nationaal Komiteit dan het eene en dan het andere ontbreekt, of niet opgegeven waren ontvangt, zoodat men niet op voorhand gepast geld kan ter bescbikking houden. Dit zijn dus twee gebreken die gemakkelijk kunnen geregeld worden door het stelsel der Gemeentemagazijnen in te voeren. Controol Op 12, 13 en 14 Maart 1918 hebbsn in de Handels-I beurs te Antwerpen, Twaalfmaandenstraat, de controolvergaderingen plaats voor de in de gemeente Borgerhout wonende mannelijke Belgen, welke in de jarer. 1877 tôt en met 1900 gfeboren zijn. De melde-plichtigen moeten zich op de vergaderingen om 9 uren 45 min'. (Duitsche Tijd) in de Hal van de Handelsheurs, Twaalfmaandenstraat bevinden. De toegang is slechts langs de Beursstraat. Op 12 Maart, om 10 uur, n« 1 tôt nrl 2000 ; Op 13 Maart, om 10 uur, n" 2001 tôt nr» 4200 ; Op 14 Maart, om 10 uur, n" 4201 tôt nrs 6800. Gemeentelijke Magaz^jneii Gemeente Borgerhout. — ûienst van Bevoorrading Van 4 tôt 8 Maart 1918 : a) Door bemiddeling van de winkeliers : Broodsuiker. — 550 gr. tegen fr. 0.82 het rantsoen. Waschpoeder Solvay. — 115 gr. tegen fr. 0.07 het rantsoen. Schoenblokken. —(houten zolen, overtrek in vernjst zeildoek). — Aan de volgende prijzen : Nrs 27-29 fr. 3.20; Nrs 30-35 fr. 3.50; Nrs 36-40 fr. 3.65; » 41-45 » 3.80; » 46-48 » 4.—. Betaling en aflevering in navermelde schoen- en blokwinkels : Broers Th., Kroonstraat 69, Feyt G. Langstraat 122, Van Hellem A , Leemstraat 136, I Anthonissens, Turnhoutschebaan 229, Van Dongen J., Veldstraat 101, De Jaeger, Van Montfortstraat S. In het Gemeentelijh Magazijn der Appelstraat : Boonenmeel. — 175 gr. per persoon tegen fr. 1.25. Extra-Koffiesurrogaat. — Een pakje van ongeveer 250 gr. per persoon, tegen fr. 2. — . Gerookt vleesch of tong. — 50 gr. per persoon, volgens keus, tôt volledige uitputting van den voor-raad. Het gerookt vleesch wordt verkocht tegen fr. 1.00, d» gerookte tong tegen fr. 1.25 het rantsoen. Nummers 4801 tôt einde worden bedeeld ; gezinnen welke deze maal niet Zouden bedeeld woiden, zullen later aan de beurt komen. Kaa» Belgica.— Een stuk per persoon, tegen fr. 1.75. Opgelegde eieren. — Vijf eieren per persoon, tegen fr. 0.50 't stuk. Toiletzeep. — Merk Corail tegen fr. 4.75 ; Zulu » 3.90 ; Belio » 2.90. Gezinnen van 1 tôt 4 leden bekomen één stuk, gezinnen van 5 en meer leden bekomen het dubbel! Waschpoeder Cristal. — In pakjes van 250 er. tegen fr. 1.20. Zout. — 5 kilos per gezin, tegen fr. 0.30 den kg. Bestendige verkoop van opgelegde groenten De verkoop van opgelegde groenten wordt voort-gezet, bij partijen van minstens 1/2 kgr. Prijslijst Erwten fr. 1.75, Prei fr. 2.40, Princessen fr. 2.30, Roode Wortelen fr. 1.30. Snijboonen fr. 2.30, Soep-selder fr. 1.25, Stoofselder fr. 1.60. Tomaten fr. 1.80, Witte kool fr. 1.50, ailes per kgr. De koopers van opgelegde groenten worden ver-zocht zich van inpakgerief te voorzien. Zie aanplakbrief voor de nieuwe dienstregeling. VLEE8CHBEVOORRAD11VG Prijzen Braadvleesch (zonder bèenderen) aan fr. 13.— den kg. Stoofvleesch » » 11 „ Soepvleesch » 10.— » Gehakt vleesch » 9.50 » I Beenderen » 1.50 »

Er is geen OCR tekst voor deze krant.