Ïpfiderdag 23 Maart 1916. Tweede Jaarg. Nr 83 1 [iiii ■ iiiiiiiMgTWffiTTMniînriirii-rrrrrrr-iTrnT'-w-iTi iTWirrri-r r i T'irrrr Timnirpr avœm Prijs: 6 Ceotieoieo door geheel Beîgië Het Vlaamsche Nieuws .■ Het: hp.st. iiweîir.lit: ftn mfpst. vprsnrpirf iViVnwfthîfldl van Ri»1ori£ - 1 maa! n«*r w#»plr I^cuavr ? v9t»M9ma^aMaatmt»mrmviÊBu»»nim)m»iX «Q»?A*aofc >xu*,icsaiœ*swu -jr^xt»*aKJ! HK; - ^v-^^.^wvLsBwavacarjujs. ABOMNEMENTSPRIJZEN : Per maand 1.76 Per 6 maanden iC.— Per 3 maanden 5.— Per jaar IS.— " * ~ ~ — - — *vraum*jM « mu.' itxzmmmMKf.ua*Nta*MimMKimm%rmt(ux* «uas*«. "vvHmttuntMKoen' AFGEVAARDIGDEN VAN DBN OPSTELRA4.» Dr Aag. BORMS, Alb. VAN DËN BBANBB xsô5 vaste msdewerkittg vaa Dr A, JACOB BUREELEN : ROODESTRAAT, 44, ANTWERPEN. l'ai, 1300 VTmSKâRBMUK-AiaMJMli.; , ry WïVi.W.v^c ." .• T.m l'ixrMut■ ", ■ -MinL.-ïiiMfL* •: ?j*~i »l\VTVxi: iwe. M'«,rSL.»nn,MnKi^icAiK>iM:>iinum'i'*iiiiuvnio.'';.ivuu' <r>c*.r-»w r- .'-tArti' .i :viv.v fc»MBBannMn»irvuawcwwfc'V-v. ^ww^?iî«a*4#<w»t«w#4wtew«asi«K«OMbiT,-^?fr»n«afewe' AANK«N#I€ïN«aN: Xss?oe*c feiafc:., per r^al 2.SQ Viarie Msufe., put 8.50 JStenâa Uiaâz., id. I.— Ooedsbeffciit S.— Veor alte annsacea, waod© înen zicii : ROODESTRAAT, 44. DE OORLOG De Toestand Bdag van gisteren heeft ons eeni Ks van beteekenis gebracht, zood; Bat aan geeu verslapping van de B te denken valt. ^B(uk1 Verdun zetten de Duitschei ^■laiigîaam afknagerswerk voort. Di H zijn hunne aanvallen gerichi: g< Ht tegen de Fransche stellingen te ^Kaivan de Maas, en namelijk zooa' Hfratisch bericht zegt, tegen den s& ^■Halancourt-Avocouirit. Malancou: B,:: Zuidwesten van Forges en Av< Hop zijne beurt ten Zuidwesten va Hïourt of even ten Westen va ^Bicourt. Ten Noordoosten va Bit strekt zich een woud uit di ^Bn draagt van ditzelfde dorp. E Il in en bij dat woud werde ^H? stormaanval der Duitsehers g< ^Hmaar, zoo vult het Ftanseh h< B legerbericht aan, aile poginge Hlaitschers om uit dit bosch verd< Hfrukken faalden geheel. Daar g* Ho deze laatsten dan ook niet vai Hondertussehen hebben zij ten We: H/an de Maas een niet onbelangrij Hdeel behaald en van des te groote Bekenis daar hierdoor hun vooirneme Ht Verdun in breeden king in te slu H De besterming van den Doode B. van het bosch van Cumières, va ■ van Avocourt toonen aan met wel Bhodiseh geduld de onderneming te H Verdun geleid wordt, weshalve w ■meening zijn toegedaan dat in di Bi~ nog lang geen stilstand der krijg; Bâties te verwachten valt. Mea Oosten van de Maas blijft d ■ zijn vroeger karakter behouder S : zeggen dat de wederzijds'che ai Ke er bijzonder bedrijvig is. A] Hteene beschouwing mag men zegge Be Duitsehers, zooals wij reeds zec ■ niet afzcmderlijke gedeeltelijke aar Ha werken die met kleine terreir Hgepaard gaa,n en door kor'e ru=i Hte voor de^infanterie onderbroke Bn. Dat de Fran'schen de beteeken: Hlie werkwijze inzien blijkt uit hui Hftige, onophoudelijke tegenaanva Bl hulp der Engelsehen op het West< ■ iront is nog altijd van weinig be K De Russen daarentegen beginne Bi îlink te Toeren, zocxwel Duitscher ^Kostenrijkers staan aan de aanvalle Bn;r tegïnstanders bloot. De Russe: ■ca von Hindenburg aan op het fron H-Jaed»fadt-Dmiaburg, maar tôt H? zonder succès. Het front de Hcnrijkers in Oost-Galicië werd aan Bien in de streek van den Dnjesti Bnig dat zij het bruggehoofd va] Hzko moesten ontruimen en de daa ^Knde troepen terugnemen tôt op d Hen ten Noorden van Zaleszcyk ^■stad aan den linker Dnjesrtr-oeve Bi«n Westen van de uitmonding vaa Hfreth in dien stroom) .Die terug^och Ht men in het Weensch bericht vai uitvoerig beschreven. H? te Italiaansche front wordit ool Bfwcchten, maar tha,ns schijnt he B.-' daartoe eerder van de zijde de B'ffl uit te gaan. Bij de résulta tel B'tehten hoeven wij voorhands noj Rtwee) schi j nbaatti onbelangrijke me »®gen verdienen de aandaeht : d< B?n;selingen tusschen de verkenner BïJtea'e-legers en de Centralen oi B^kschç grens en kleine gevechtei H:-« Turken en Engelsehen in df H1 J van het Suez-kanaal. Than: ^P^ook door de Turken ernstige po H° gedaan om den Russischen op-in Armenië te stuiten. ■ Russen bezetten Ispabar ^■^ran, 21 Maart. — De Russen ziji B~ Ispahan (Perzië) binnengetrok ■Militarisme in Zweden B^îiolm, 21 Maart. — Dezer dagei H Wn antimilitaristiseh kongres vai ■ s°cialisten gehouden, in weerwi H?' verzet van het bestuur der so B'tmokratische partij. Drie personei B(,aa" hebben deelgenomen, o.a. he ■ ? >d Hôglund, zijn gisteren k ■ beschnldiging gesteld wegen: H;rrgtot ongeboorzaamheid jegen: B^uitschlar? d en Brazilië Br.lj' 21 Maart. — Uit Fransche ■chten SVS kron. ,'îam€n aanhoudenc ■tu»al' i3t ®raz''të hét voorbeeld var I 7-a volgen en onder het een ai ander voorwendsel de in Braziliaanscf havens liggende Duitsche schepen in b slag zal nemen. In een onderhoud dat ee korrespondent van de « Berliner Ztg. '' met den Braziliaanschen gezant te Be lijn, Teffé von Hoonholtz, had, kwam hi gesprek op deze berichten en in verban daarmee op de kwestie der onzijdighei , van Brazilië. Met grooten nadruk zeic de gezant, dat hij niet de minste rede had aan de juistheid dezer berichten 1 gelooven. Over de houding der Braz ^ liaansche regeoring liet de gezant zic ]r volgens den korrespondent als volgt uil « In overeenstemming met de regei ring heeft de président der vereenige sbaten v-an Brazilië van den eersten da van den ooirlog af zich de strengste onzi j. digheid tôt plicht gesteld. Diezelfde 01 zijdigheid heeft dr. Mùller, onze minist< van buitenlandsehe zaken, die in Duitscl ri land geen onbekende is, in acht genomei In den loop van den oorlog heeft de rn nister mij een stapel telegrammen gegi ven, welke aile het strengste bevel inhie den om ervoor te zorgen dat in Duitscl land vertoevende Brazilianen zich va elke betooging ten gunste van eenige j oorlogvoerenden staat zouden onthot den. Daaruit kan dus met zekerheid wo r den afgeleid dat van de Braziliaanscl n regeenng geen înbreuk op de onzijdiî !" heid te verwachten is. Bij het gezan schap is tôt op dit oogenblik geen bericl ingekomen, dat de Braziliaansche Kami zich met een voorstel over het inbeslat . nemen van Duitsche schepen zal bezi§ ^ houden. » e Yoor Engelscb protectiomsm 0 Londen, 21 Maart. — Hughes, c Australische eerste-minister, die zichze s metterdaad tôt leider van de rijkstarie. n beweging heeft gemaakt, heeft weer i een rede in de City voor een protectioni: tische tarief-politiek gepleit. De «Times prijst hem wegens de rede, en stelt voo; om Hughes, die al eens een vergaderin n van het kabinet heeft bijgewoond, tijder zijn verblijf in Engeland tôt geregeld li van den oorlogsraad uit het kabinet : |i_ maken. - De Italiaansche regeering n Van de Italiaansche blade,n waai 3 schuwen a Corrieie délia Sera » en « Se n colo » het kabinet tegen overschattin ;l van de motie van vertrouwen, die he t van de Kamer heeft verkregen. Dez . beteekent — zegt eei'stgenoemd blad - r alleen dat de Kamer onder de huidig . omstandigheden geen krisîs heeft g< j wild, omdat die het land zou verontrus 1 ten en bij vriend en vijand in het bu; r tenland onjuiste meeningen zou doe- 2 ontstaan. i De « Secolo » wijst op het scherp r kontrast tussohen de kritiek in bijn 1 aile gehouden redevoeringen en de bc t tuiging van vertrouwen, die daarop i i gevolgd. Daaruit blijkt, dat de Kame om bijzondete redenen deze beslissin; j heeft genomen. Het blad acht de posi t tie zcowel van het kabinet als van he r parlement verzwakt: 1 —~ r Griekenland annexa ert Epiru Naar de « Secolo » uit Athene ver j neemt, heeft Griekenland (bij konink ; lijk besluit van 18 dezer) Noord-Epiru > ingelijfd en de Grieksche wetgeving ei ! de Grieksche bestuursorganisatie o] ; deze streken van toepassing verklaard ; Het thans forimeel ingelijfde gebie< . werd sixids lang door Griekenland be . stunrd. De grens ervan begint ongevee 40 km. ten Zuiden van Walona aan di Adriatische Ziee en loopt vandaar il y Noordoostelijke richting naar het mee: van Ochrida. Het omvat de distriktei 1 Argyrokastro en Koiitsa. Men zal zich herinneren, dat de gc zantenconferentie van Eonden in 191! Noord-Epirus bij den staat Albanië hac ingedeeld, doch dat dit besluit op dei begenstand van de Grieksche bevolkini 1 is gestuit en mislukt. In nadere onder 1 handelingen, eerst op Korfoe, daarna t< 1 Florence gevoerd, heeft het voorloopù ■ bewind, dat zich onder Zographos hae i gevopnd, zelfbestirur voor Noord-Epi-t rus verkregen. Daarmee was dit gebiec 1 voor Albanië verloren en feitelijk vcoi s Griekenland gewonnen. ! Thans heeft de regeering te Athen< den politieken toestand te baat genomen om tôt inlijving over te gaan. I)< eerste stap daartoe v^s reeds eenigen tijd geleden gedaan, toen de afgevaar-' digden, d-oor Noord-Epirus gekozen, toi ; de Griek&che Kamer werden toegelaten. 1 Italië heeft zich toen daarbij, onder zwak protest, ueergelegd. Toepassing van art. 20 der Onderwijswet i Na al mijne bemerkingen over de verordenLng in het algemeen en over lC soininige artikelen meer in het bijzon-der, verlang ik uwe aandaeht te trekken n op wat ik heb genoemd de willende wit. " En, zoowaar, als die ontbreekt, komt er van heel de verordening en van al wat ■j ze bevat ten profijte van het Vlaamsche kind niets terecht. Ik weet nu zeer wel dat de Duitsche overheid krachtda-:C diglijk willen kan en durft door te gaan n recht op het doel af, met prachtig, heele-,e maal germaansch gebaar ; maar evenzeer weet ik hoe almachtig zijn de ministe-rieele bureelen, niet zoozeer om op te ^ bouvven (daarvoor is hun geest te zeer verfranscht) dan wel om te ontwrichten, e te ontzenuwen door allerlei kleine, ge-P' niepige middeltjes, die aanhoudend in het werk zijn. l~ De toestand in het Iîooge,r Bestuur is r zoo, en dàt weten aile Vlamingen, dat 1_ weten zelfs àlle Belgen, dat geene wet, î" die den Vlamingen voordeelig is, in haar geheel en in al hare gevolgen van kracht j" worden kan, zoolang er niet eene ge-heele verandering komt in bedoelde bu-reelen. Met de Gazet van Brussel vragen n wii. en met niet minder klem, dat het n Hooger Bestuur voor het onderwijs in 1_ het Vlaamsche land geheel Vlaamsch weze ; in de handen zij van Vlamingen, ' die hebben be wij zen gegeven van op-j." rechte Vlaamschgezindheid. Hier weer ~ eens wordt men gewaar hoe zeer nood-J zakelijk de Bestuurlijke Scheiding is, — xr het Zelfbestuur ! \ De groote schuld wordt natuurlijk door de wet zelve gedragen. Daaraan konden of moehten hçt Duitsch Bezet-tingsbestuur en zijne he.lpers niets wij-B zigen .Edoch, als het vroeger al reeds zeer verkeerd was om den huisvader, krachtens zijne àl te zeer geëerbiedigde ' vrijheid, te lateji beslissen over de taal, ■" die de onderwijstaal van zijn kind zal n wezen, nog erger wordt het thans, daar het grootste getal inwoners van ons land " nog leven in een ziekelijken toestand ' naar ge.voel en geest ; teestand, die door & gesprekken, geheime druksels en hate^ lijke Verdachtmakingen wordt zorgvul-diglijk onderhouden door de franskil-■6 jons, die beweren te voeren de politiek van de vaderlandsliefde. Ik ben ervan overtuigd hoe de verordening betreffende artikel 20 van de Bel-gische onderwijswet uitgespeeld wordt tegen de Vlamingen genoemd een eers'.en stap naar de verduitsehing 6" ""yan Bc-lgië. Ik ben overtuigd hoe er lieden worden gevonden, die de leu-e gen wetens en willens verspreiden en ~ simpele lui, die haar gelooven. Ik weet e van nu af reeds h«e er zullen weinige huisvaders zijn, die de Vlaanische taal zullen de moedertaal van hun kind ver-■ klaren... En dan... dan komt ervan heel 11 de verordening niets te recht, want in schoclhoufden en inspectors heb ik, voor e de toepassing vhn eene den Vlamingen a voordeelige wet, geen vertrouwen. Ik " verwijt aan die heeren niets dan een 3 velslagen gebrek aan persoonlijkheid, r zonder dewelke geen durf bestaat. Ster-ï ke persoonlijkbeden worden geen school-" hoofden of inspectors onder een regiem t als het Belgisclie, dan heelemaal bij uit-zondering. De almachtige bureelen had-den ambtenaars noodig en de gemeente-3 besturen, die de schoolhoofden benoem-den, verlangden voor ailes goede die-naars.Dàt ook was en is nog een vloek die ' drnkt op ons onderwijs ! 1 Bewijzen : Schoolhoofden zag men 1 soms op Vlaamschgezinde vergaderin-j gen... als ze waren ingericht met de goedkeuring van het plaatselijk bestuur. " Vlaainsche protestvergaderingen,waarop ^ het 'iplaatselijk bestuur ,niet met wel-" gevallen zag, werden door ze niet bijge-' woond. Onderwijzers, die er wel eens kwamen, bleven er weg van zoohaast zc 1 kans zagen op bevordering. Inspectors kwamen er nooit. Hunne ambtelijke Bel-" gischgezindheid was in strijd met àlle .' Vlaamschgezindheid en typisch wordt al-zoo een van hen geteekend, die Vlaming 1 van geboorte en opvoeding zijnde, zegt, ' wanneer men hem spreekt over de Clercq en Jacob : ^ — Zij waren Belgische, ambtenaren, en als dusdanig wisten ze wat ze doen ^ moesten. Zij dragen de gevolgen van hunne handelingen. Ik noem dat ambtelijke serviliteit... zij is walgelijk ! Rechtuit, van iemand die op zijn best zijn moet de stut en de steun van den onderwijzer in de moeilijke taak der opvoeding, dat is ,der karaktervorming, xnocht men meer karakter verwachten. Van zulke ambiphie-achtige ambtenaars, verlosse ons de Heer ! Zij zijn eene ramp ! De Belgische Staat die ze zoo ver-langde, mag het thans tôt zijn schande ?n beschaining, onderrinden. D« insrpec-:or beslist nochtana in laatste beroep c >ver de taal, die zal worden gebruikt :ij het onderwijs van een kind. Nemen i pvij nu aan dat zoo een inspecter, bij t aitzondering, oprecht Vlaamschgezind \ :ij en wille onderzoeken of vaders noch s schoolhoofden hem bedïogen. Het res- j sort van een inspector bevat nagenoeg 50 î lagscholen, dus ook, ten minste 50 klas-;en van den lageren graad, eerste jaar. i Deze klassen hebben doorgaans de sterk-îte bevolking, 75 tôt 85, en soms wel v )ver de 100 leerlingen. Ik weet, het mag 1 liet ; het is onzinnig... Het is, lezer, al wat ge wilt... maar het is... want er ont- ?. ^reken lokalen of onderwijzers of geld- s niddelen... Tôt hunne eer zij gezegd, < îat in deze gevallen, somwijlen, de in- 1 spectors, ingrijpen. Kortom, de inspec- 1 :or heeft nagenoeg 4000 en soms meer 1 eerlingen te onderzoeken. Veronderstel-en wij dat hij 5 minuten per leerling z >esteedt,het in- en uitgaan van den leer- 1 ing en het aanteekenen der opmerkin- 1 çen inbegrepen, dan heeft hij noodig : 1 5 x 4000=20.000 minuten of ruim 333 .iren, wat beteekent 6fi voile klasdagen i )m een werk af te doen dat moet gedaan r :ijn binst de eerste week van de school- \ tijwoning. En dan moet hij vlug zijn ! t Daaruit volgt dat de inspector moet >eslissen naar wat het schoolhoofd hem £ ,'oorbrengt. Vergeet ook niet, dat hij na- 1 uurîijk gedreven is, menschen met ge- r ;ag bekleed ste.unen elkander,het school- ï îoofd te gelooven en dat daarom deze s loen kan wat hij wil schier. Om Vlaanderen van romanizeering ts • •edden, is er maar één afdoende middel, 1 — àl het overige zijn plaasters op een s îouten been, t— het zelfbestuur. Dan is . îet van zelf uit met Belgische anti- c daamsche doening ; dan krijgt men na- a uurlijk de willende wil... En wie zal het 1 lurven te ontkennen dat het niet van T îviropeeseh belang is dat de Germaan- 1 ;che natie die leeft aan de Noordzee, ' angs de boorden der Schelde en der Vlaas, bestaan blijft ? Maar een planten-even heblxn mag ze niet ; zij moet le- ' /en,' hebben het opdaverend bewustzijn /an het leven ; schoon leven, moet Te, | Li. vrucht geve,n en daairom heeft zij îoodig een onderwijs dat warm is van " îationaliteitsgevoel... Daarom worde l. laar niet enthouden àl wat noodig ia c >pdat zij van dat onder wij* genieten cunne! GEO. ' m t "fe rordrfis va- Piof. Dr. ^o^nsMfi < •a Dr. Rfiré da CI req Is Hsllisd l i Wij hebben reeda een tijdje geleden - n het <( Vlaamsche Nieuws » een uitvoe- r ig verslag gegeven van de vergadering ^ vaarop Prof. Dr. Bodenstein en Dr. j" iené de Clercq in Utrecht het woord ■ oerden over het Nationalisme in Vlaan-leren en Zuid-Afrika. Die samenkomst ras de eerste van eene reeks, door de \ jverige Utrechtsehe Studenten Afdee- * ing van het Algemeen Nederlandsch /erbond in verschillende Hollandsche j, .teden belegd. Onze lezârs zullen zich ^ îerinneren dat het een onverhoopt snk- ^ es was. Sedert dien reizen de twee inoe-lige voormannen, gewoonlijlc in gezel- chap van enkele bestuursleden der ^ Jtrechtsche Studenten Afdeeling Noord- g Tederland af om er overal het goede y voord te verkondigen. Achtereenvol- ;ens te Amsterdam, 's Hertogenbosch, ° ^eeuwaiden, Zutphen, Dordrecht viel lun een recht feestelijk onthaal te beurt. v Wellicht hebben vele onzer lezers in ^ le groote Hollandsche bladen de geest- ^ Iriftige vc-rslagen van deze propaganda- j ■ergaderingen gelezen. De reek# gaat 10g voort. a Een onzef verslaggevers die de spre- d :ers op 8ste dezer naam Dordrecht, een b chte Hollandsche stad van een 50.000 h ielen, vergezelde schrijft ona h«t vol- n ende : t< Ook in Dordrecht, de ou date stad ran ° Toord-Nederland, overtrof het sukses ^ lie verwachting. De groote zaal van het ^ ebouw « Kunstrium » was druk be- ocht. De sprekers werden ontvangen S oor Dn. Kiewit de Jongl.e, algemeen v oorzitter van het Algemeen Neder- v jndsch Verbond. Ook Mevrouw Bertha eroen, van de Koninklijke Vlaamsche E )pera te Antwerpen, was uitgenoodigd d n zong met de gloedvolle stem, die aile d intwerpenaren wel kennen, Vlaamsche, d lollandsche en Afrikaansche liederen, li .m. « Mijn Land, mijn Taal, mijn h rolk » waarvan wij deze mooie «trofe d onden noteeren : Besfiot dan nooit uim eigen taal Mijn volk ! of laat niet to«, al Zoolang gij U verzetten kunt v Dat h&t gen ander dot. a- - ~ - '.r - ïsemmttmmm* » Prof. Dr. H. D. J. Bodenstein vrerd door een daverend handgeklap begroet. Dat in Zuid-Afnka op dit oogenblik, in deze harde tijden de strijd voor eigen taal en eigen aard blijft voortwoeden i# voor het Boerenvolk een gelukkig ver-schijnsel, begint de spreker. Wanneer er geen strijd meer was da,n zou dit betee-kenen dat het met het Boerenelement in Transvaal, Vrij^taat en Kaapkolonic uit is. De Engelsehen gaan op dusdanige wijze te werk dat het volk hen niet kan liefhebben. Enkele Afrikaanders hebben zich door zwakheid la ten meesleepen om toe te ge-ven aan de eischen der Engelsehen ; onder hen zijn vroe°:ere leiders van het Afrikaansche volk, onder hen is generaal Botha, eens de held van Afrika. Doch het volk zelf, hoeveel vertrouwen het vroeger ook in deze leiders had, heeft zich nu tegen hen gekeerd. Dit is ver-heugend. Ware het anders gegaan, dan had spreker gewanhoopt voor de toe-komst van zijn volk. De politiek van Botha, de éénstroom politiek zooals men dat ginder noemt, moet het Boerenvolk me'; het Engelsche vereenzelvigen, het doen opslorpen. Botha heeft met de Britten willen sa mon-werken. Eerst heeft hij aan de Engelsehen een weinig toegegeven; toen wat meer... en nog wat... zijne positie was moeilijk, dat moet gcegd. Hij stond te-genover eene vijandiggezinde (Engelsche) administratie. Na eenigen tijd was het toegeven gewoonte geworden. Botha heeft niet den moed gehad can recht te noemen wat recht was, en het onrecht te straffen, er tegen te werker. In 1910 werden door taalwetten aan de Boeren dezelfde rechten toegekend als aan de Engelsehen. Botha die eerste minister is, heeft echter die taalwetten niet doen toepassen omdat hij vreesde met de Engelsche administratie in bot-aing te komen. Toen een paar jaren geleden in Zuid-Afrika de strijd voor eene eigen Neder-landsche Hoogeschool losbrandde, heeft Botha het aangedurfd van af te komen met een voorstel waarbij aan het Nederlandsch slecht3 plaats gegeven werd « voor zoover als doenlijk ». Dit zal Botha en zijne Regeering ceuwig tôt schande staekken (applausj. Prof. Bodenstein haalt nog verschei-dene voorbeelden aan om te bewijzen hoe systématise h de Engelsehen bevoordeeld worden, de Boeren benadeeld en in hun eergevoel en eigenliefde gekwetst, en dit terwijl Boiîha regeert. Toen de Boeren een tijd geleden onderwijs in eigen taal eisehten voor hun kinderen, werd door de Engelsehen voor-gestcld van de « keus » aan de ouders te laten, die dan bernvloed en gedwongen worden. Botha heeft geed ge weten dat die heele Beweging tegen de Nederlandsehe taal gerichi was. Toch heeft hij het zoover gebnacht dat het verderfelijk amendement er door kwam. Men. heeft ook de Boeren tegen hun wil willen dwingen oorlog te voeren tegen Duitsch Z. W. Afrika. Doch de Afrikaanders beschouwen dien aanval ala een rooftocht tegen het goed van een staat die nooit hun onafhankelijkheid bedreigd heeft. Zij hebben geweigerd mee te doen, ja er zich met het geweer in de h and tegen verzet. Bailia heeft dus als leider tegen de ideëele belangen van zijn eigen volk ge-handeld. Zijne politiek kennen wij reeds sedert 1910 af, doch nooit hadclen de Boeren gedacht dat hun woegere vecht-generaal zoo spoedig op zoo grooten af-stand van hen zou staan. De meerderheid van het Afrikaansche volk heeft zich van hem afgewend. Dit heeft de jongste kiezing bewezen. Botha kon nu alleen regeeren met de hulp der Engelsehen. Het Afrikaansche volk dat zich zonder tarzelen afscheidt van een gezaghebben-dien leider, die zijne taal niet doet eer-biedigen, heeft daardoor bewezen dat het zichzelf wil blijven-, dat het er ge-noeg van heeft zijne eigen trechten op te offeren. D# Boeren willen wel met hun overwinnaars, de Engelsehen, in vrede leven, als zij hu,n geven wat hun tœ-komt : gelijke rechten (appl.) Gelukkig, ja gelukkig zorgen de Engelsehen er voor dat het Afrikaansche volk het juk en de onderdrukking blijve vcelen en niets vergeten (lang applaus.) Na eene korte pnuze zong Mevrouw Bertha Soroen eerst de Clercq's « Moe-derken alleen», daarna «Vlaanderen, dierbaar land », waarvan de woorden op de huidige omstandigheden zoo toepasse-lijk zijn. Met de gloedvolle stem van Mevrouw Seroen gezongen maakte het diepen indruk. G. V. H. P. S. Wij zulîen morgen het ver-ilag mededeelen van het tweede gedeeke van dit feest, waarin Dr. R«hb6 Clceroo =vla saraker optrad. lets mm lederei dis « TerujJ naar liet Evaagclie » Een blankrein lx>ekje van inhoud en uitzicht is Terug naar het Evangelie, van Joris Matheussen, onderpastoor te Metksem. Gisteren zeiden wij er reads een enkel woord over en heeften het werk vroom, beminnelijk en dichterlijk, en zoo is het juist gekenschelst. De sehrijver zegt : « Ik heb gepoogd een bundel pro agedichten te maken vol E v a n gel ie-se hoon hei d »... « Ik heb dan met nederige bl'oemen van dichter-lijkheid een kroon gevlochten rondom het aanminnigsr'e kinderkopken van he-mel en aarde, van een Kindje-God ! » Het heeft dus niets van een betoog zooals de titel kan doen veronderstellen. De aangrijpende soberheid en de in-gegeeste zekerheid waarmee de Evange-liën het leven van Jezus, en den strijd rondom hem vertellen, is hier vervan-gen dooi' een reeks tafeneelen gelijk de Vlaamsche en Italiaansche prerafaelie-ten er met zooveel innigheid en lieflijk-heid schilderden. In zijn voorrede her-innert de sehrijver zelf even aan Fra Angelico. Het is een verheugend versehijnsel dat de godsdienstige boeken, die totnu-toe meestal in ee,n slordige onbeholpen taal werden geschreven, net of ze vorm-schoonheid versmaden moesten als ware die een wereldsche ijdelheid, thans ook een tooi van sierlijkheid en wcordkunsrt nasfcreven. We hebben ons ook dikwijls afge-vraagd waarom de Vlaamsche kerkboe-ken in 't algemeen er zoo onbehaaglijk en ongeschaafd uitzien ; waarom de ge-beden vaak een dieperen zin missen en voor verstrooid lippengeprevel zijn of drf uiterlijke op zichzelf staande begeleiding van geheel anders gevoelde innerlijke verzuchtingen ? Van Jan van Ruysbroeck en Vondd tôt' de Suverlicke liedekens van pater Daetns en den wonderzoeten en zinrijken Guido Gezelle, heeft de Kerk toch maar te k-çur te gaan om het allermooiste ge-bedenboek samen te stellen dat een volk bezit. Noch in haar .tempelbouw, noch ini haar sieradiën of ceremoniën versmaadt anc-TS de Kerk kunstvcrtoon en op-smt y. De tafereeltjes van onderpastoor Joria Matheussen zijn aanminnige verluchtin-gen van het Evangelie, door middel van1 de dichterlijke taal geschetst wat nog niet zeggen wil dat zij altijd een dichterlijke stemming of uitbeeldinrr te ge-nieten geven. Er is misschien zelfs over-vloed aan mooie woorden. . De Blijde Boodschap — wat zou het een prachtig en lijvig album zijn indien de meesterlijkste afbeeldingen van het bezoek van den Engel aan de Maagd Maria vereenigd werden ! — wordt in drie Bezoekingen ingedeeld. En dit is het begin : « Zie ! een engel, goudglanzige bode Goda, vlindert door de lichte lucht, vouwt zijn blanke vleugels toe en daalt in 't Hebrondal. Als een zinderende zon-nestraal schiet hij den tempel in. De logge stormwolken worden haastig weggewenteld naar den diepen, onvulba-ren afgrond der verre kimme. De nie.uwe ziele-lente begint. De eerste blîjdag blinkt en jubelt. » Ik zie wel den schuinschen zonne-straal van de schilders die zijn bundels schiet door het hooge tempelraam, maar een goudige bode Gods met blanke vleu^ gels roept geen harmonieuze afbeelding in de.n geest op en als hij vlindert, gelijk een pepel in de blanwe lentelucht, ver-liest hij aile statigheid. Een zinderende zonnestraal moet doen denken aan de wriemelende zohnestofies in de lichtgarve, doch schijnt ons een1 oneigen woord. De logge stormwolken, die haastig opgeruimd worden om ze weg te wen-telen naar den onvulbaren afnrrond, is een algemeene schoonmaak, die eerder prozaïsch aandoet. 't Is niet uit bétweterij noch uit een aandrang om kritiek te oefenen dat we ons die vitterijen veroorloven, doch opdat de jonge sehrijver van dit zeer rein en stemmig boekje zich hoeden zou voor die pralerij, welke denken doet aan iemand die zich zonder oordeel met gesteenten of waardelooze glasseherveo tooi t. Terug naar het Evangelie bèhandelt alleen de kindsheid van Jezus. Bethle-bem en Nazareth, en «een bladzijde uit het knapenleven van een God. » Het boek is zeer aanbevelingswaardig, in sprookjetaal geschreven eu met een klaar en rein gemoed gedicht. doch het verdient zijn titel niet, die te zwaar is van betejekenis. Want het boek is wel een vermeiïng met godsvruchtige ont-ontboezemingen, doch niet een wijsge®-rige 1-eâddraad nosh esea levensrichting. LUC.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.