Bratcster-U ltgeeÏ3t«» Sara: MaatschappiJ H ET LICHT bestuarder t jp. PE VISCH. L«debers-OeiH . . REDACTIE . . MJM1NJSTRAT1E HOOGFOORT. 29. GENT VOORUIT Orgam der Betyiscke WerkUedenp€èt4i/\ — Verschiin&nde a/k dagen. ABONN EMENTSFRIJS BELQIE Drle masndcn. , « , , fr. 3.25 Zc3 tnaaradca » , . . . fr. 6.50 Een jaar fr. 12.50 Men abonneert zlclt cp aile postbureeles DEN VREEMDE Orie Biaanden taagelijk» verzonden). fr. 6.73 Bekendmaking DE DAGEN DEE MELDING toor de weerplichtige Belgische onderdanci van 17 tôt 35 voile levensjaren voor de maand Septcmbcr 1 Septcmber 's voormiddags de letters La - Lie 2 Scptember 's voormiddags de letters A - Bau 3 Septcmber 's voormiddags de letters Lif - Mal 4 Septcmber 's voormiddags de letters Bav - Boq 's namiddags de letters Mam - Moo (î September 's voormiddags de letters Mop - Oz 's namiddags de letters Bor - Bur 7 Septcmber 's voormiddags de letters Bus - Cld 8 September 's voormiddags de letter P 9 Septcmber 's voormiddags de letters Ole - Cz 's namiddags de letters Q - R 10 Septcmbcr eB voormiddags de letters Sa - Sj 11 Septcmbcr 's voormiddags de letters Da - Deb 's namiddags de letters Sk - Sz 13 Septcmbcr 's voormiddags de letters Dec - Degg 's namiddags de letters T en U 14 September 's voormiddags de letters Va - Vanda- I I If II'» » III 11 IIM 15 Scptember 's voormiddags de letters Degh - Dell 16 September 's voormiddags de letters Vandb - Vandep 's namiddags de letters Delm - Dem 17 September 'a voormiddags de letters Vandeq - Yandev 18 September 's voormiddags de letters Den - Der 20 September 'a voormiddags de letters Vandew - Vanhi 's namiddags de letters Des - Devl 21 September 's voormiddags de letters Vanhk - Vanm 's namiddags de letters Devm - Dez 22 Septcmbcr 's voormiddags de letters Vann - Vanz 23 Scptember 's voormiddags de letters Df - Dz 's namiddags de letters Vao - Yermer 24 September 's voormiddags de letters E en F 25 September 's voormiddags de letter G 27 Scptember 's voormiddags de letters Vermes - Vz 's namiddags de letters Ha - Hoz 23 Scptember 's voormiddags de letters W, X, Y, Z 30 September 's voormiddags de letters Hp - Hz, I, J, K De meldingsuren zijji : 's voormiddags vpn 9 tôt 12 uren (D. T.) 5 's namiddags van 3 tôt G uren ( D. T.) Gent, den 21 Augustus 1915. Den Etappen-Kommandant, von Wiek. M SsdiendBRkontrakt en de Ocrio? Talloos zijn de bedienden die werkloos yerden door de huidigs krisis. Dagelijks worden nieuwe slachtoffers ge-ïaaakt.Of er aan aile getroffenen recht is gedaan, bij hunne afdanking is moeilijk on gelooveu. Niet weinigen kwamen ons klagen over het niet in acht nemen door den patroon, der wettelijk erkende gebruiken. Velen zijn volstrekt niet op de hoogte der Vederzijdsche rechten en plichten der werkgevers en bedienden in zake van kontrakt in oorlogstijd., Het mag .bijna als algemeene regel worden aangenomen dat de bediende nog Bteeds, de oorlogskrisis als algemeen gel-dende reden aanvaardt voor zijn afdanking. Onlangs sprak partijgenoot Jacquemotte de algemeene vergadering van het Soc. Bediendensyndikaat over het « kontrakt en de oorlog » en toonde, door tallooze voorbeelden dat, integendeel, de patroon evengoed als in normale tijd, dezelfde v\er-plichtingen heeft nateleven. Advokaat Verbessem, in eene brochuur « Le Contrat d'Emploi et la Guerre » (waarin we rijkelijk stof hebben geput voor dit artikel) schijnt tôt dezelfde slotsom te komen, namelijk dat in zake bediendekon-trakt : 1" De oorlog (op- weinig uitzonderingen la) volsti'ekt niet kan geide;i als geval van overoiaoht (cas de force majeure) ; 2° dat, de oorlog weliswaar nieuwcre veclal mocilijker voorwaardcn heeft ge-"chapen, doch deze dcor beide partijen (bazen en werklieden) zulleii worden er-kend, en niet enkel ten laste der laatsten zullen worden aangerekend ; 3° dat de patroons maar al te vaak van hunner onderhoorigen hebben geprofi-teerd ; 14° dat tôt nu toe geene nieuwe wetten □en tegenwoordigen toestand ten koste de vroegere gebruiken hebben gewijzigd en dsze dus nog van voile kracht zijn ; 5° dat voor ieder bediende eene klare ovcreenkomst tusschen hem en zijn werk-baas wsnschbaar wordt, om geschillen te voorkomen ; 6° dat de patroon, alhoewel hij sedert ffiaanden zijn bediende op onwettelijke WlJ.ze afdankte, het reeds verloopen ter-cujn niet als reden kan doen gelden om de zaak als afgedaan te aanzien. * * * De bedienden en reizigers kunnen in twee niet te verwarren groepen worden inge-Ueeld : zij die zonder geschreven kontrakt U-aaronder bijna al de reizigers op kommissieloon) werden aanvaard en diegenen >ie door eene overeenkomst voor aen be-Paald termijn en aan bepaalde voorwaar-a?n zijn verbonden. De eerstgenoemden kunnen steeds, ook ? oorlogstijd worden afgedankt wanneer e werkgever ten hunnen opzichte de gel-df'■ voor°pzeg (préavis) alsook de ver-• :re daaraan verbonden verplichtingen : "j? , nam. Hier dient nochtans opge-"Kt dat de oorlog volstrekt geen invloed n oefenen op de verhoudingen beider " U6Q eû dat het atrikte in otac hûuden van den préavis immer door den bediende van den patroon kan worden giseischt. Misschien ware het niet ongepast hier optemerken dat de « Moratorium » op 4 Oogst 1914 door de Belgische Kamer ge-stemd, door de Duitsche overheid aanvaard en verlengd, volstrekt vreemd blijft aan de betrekkingen tusschen bediende en werkgever, dat hij alleen vereffenen van handelsschulden regelt, die door wissels of ander geldend handelspapier werden er-kend. Maar al te dikwijls, werd de moratorium, in zake loonsvermindering, op ver-keerde wijze aangehaald. Geen wet regvsl-de tôt hiertoe de kwestie der verminde-ring of uitstel van burgerlijke verplichtingen zooals deze bestaande tusschen baas en biediende. In princiep is de oorlog slechts dan een geval van force majeure, — die eene overeenkomst kan ontbimden, — wanneer hij eene volstrckte hindernis wordt aan de goede uitvoering van de genomen verbin-tenis. V/annser hij niet bepaald hinderend werkt, kan de oorlog enkel het kontrakt tijdeljjk scliorsen. De oorlog die het handels- of nijver-heidsbedrijf onmogelijk maakt veroorlooft de werkbaas tijdelijk of voorgoed (in geval van vernieling der werkplaats b. v.) van de overeenkomst met zijn personeel te ver-zaken. Het voor een bepaalden tijd gelder.d kontrakt wordt door den oorlog niet ver-broken, zslfs wanneer de werkgever ver-plicht ware zijne zaak tijdelijk intekrim-pen, zonder nochtans verplicht te zijn ze totaal te stoppen. Wanneer in zulk geval een bediende wordt afgedankt is de werkgever hem de loopende maandgelden ver-schuldigd tenzij de bevoegde rechtbank eene vermindering der verschuldigde som-men toestond. , Door de wet van 15 Mei 1910 wordt aan de werkrechtersraden bievoegdheid ver-leend, geschillen te slechten tusschen bedienden en werkgevers in zake van onwettelijke kontraktbreuk. Eenige gevallen die door raden van ver-£>?hillige steden werden bijgelegd geven wel-licht een helderder denkbeeld over de zaak. De gentsche Handelsrechtbank op aan-vraag van een bestuurder eener scheeps-maKelaarsfirma oordeelde : dat de werkgever het betalen der maandgelden aan den bediende kan schorsen, wanneer hij in de volstrekte onmogelijkheid is werk te ver-schaffen gedurende, een door hem niet te voorziene oorlog. De bediende kon onver-richter zaken heengaan nadat de patroon had bewezen dat inderdaad de afdeeling der scheepsmakelar'ij, waar de bediende arbeid-zaam was, sedert Oogst 1914, geen zaken had gedreven. Op 31 December 1914 bracht de Brussel-sche Raad in zake eene kwestie haar voor-gelegd door een reiziger de volgende oor-deelvelling uit : De onmogelijkheid van het voortbestaan van het kontrakt kan slechts worden aangenomen te beginnen van einde September 1914, de maandgelden Llijvcn dus tôt (lien datum verschuldigd, maar van dien datum af wordt het kontrakt zonder vergoeding verbroken. De reiziger ontving ook de ge-,'voaa nieuwiaarseift niet voor dezelfde ra den van «force majeure». Op 31 .December 1914, oordeelt dezelfde Raad dat een boekhouder niet kan worden afgedankt omdat de onmogelijkheid vcor het voortzetten der handelszaak door den werkgever niet kan worden bewezep. Zijn maandgeid nochtans wordt op de kelft gebracht omdat inderdaad de zaak leed van bedrdjfszwakte. Op 12 Januari 1815, werd door den Gent-schen Raad aan eene snijdster recht ge-daan, die sedert 8 Oogst 1914 was afgedankt De Raad was de meening toegedaan dat de patroon op dien datum (8 Oogst 1914) niet kon oordeelen of de gebeurtenissen hem werkelijk in de onmogelijkheid zouden stel-len de dieosten der snijdster, voor een ge-heel jaar aanvaard, te bezigen, en hij ver-plichfcte den werkgever tôt 't betalen eener sehadevei'goeding. Op 23 Maart 1915 kende dezelfde Raad aan een bediende eener fabriek de betaling toe van de helft der nietbetaalde maandgelden plus eene schadevergoeding van het bedrag van twee halve maandgelden voor ontijde-lijken opzeg, omdat zoo zegt de Raad, het bewezen is dat het meerendeel der fabrie-ken die dezelfde produkten vervaardigen, Hebben kunnen vooi'tai'beiden ; het stopzet-ten dus eene niet nocdzakelijke daad was, en de reden ervan enkel werd veroorzaakt door het afwezig zijn der voornaamste aan-deelhouders.Op 6 April 1915 werd door denzelfden Raad van een werkgever gevorderd het maandgeid van Januari 1915 aan zijne dak-tylograaf uit te betalen die nochtans in 1914 regelmatig haar loon had ontvangen en wel, omdat de patroon door den oorlog vre-plicht ziijnde de handelszaak te sluiten, hij niettemin de bediende had behouden tôt half Januari; nietteg-enstaande het geval van «force majeure» reeds maanden kon worden aangehaald en hij door het niet weg sturcn zich opnieuw had verbonden. De maand januari werd betaaid. * # # Het hoeft geen vertoog dat de bediende van zijn maandgeid volstrekt met kan worden beroofd wanneer hij door den werkgever zelf tôt werken wordt verhinderd zoo b. v. wanneer deze, uit eigen wil, verkiest de werkplaats te sluiten of door zijn ver-blijf in den Vroemde, de handelszaak van de noodiga leiding berooft. Vi/e zagen in 't begin der krisis dat een deel der werkgevers aan de werkvoorwaar-den geene verandering brachten. Anderen die het loon op de helft brachten. Enkele gevallen wijzen op schandalige loondruk. De meesto oorcîeelvellingen der werkrechtersraden en Handelsrechtbanken nochtans »:hijnen te bevesiigen, dat bedienden die tôt hiertoe in dienst bïeven minstens op halfloon recht hebben ; betere voorwaarden, rechten en plichten beider partijen nader bepalende worden natuui'ljjk daardoor niet uitgesloten. Na de vijandeïijkheden en met het herne-men der bedrdjvigheid moet het kontrakt, wanneer het niet bepaald verbroken werd, volledig worden nageleefd door beide partijen.Eene moeilijkheid kan niettemin oprijzen. Zal het kontrakt, gesloten voor een bepaald termijn, met den duur van den oorlog worden verlengd, of zonder inacht-name daarvan, op den daarin vastgestelden datum eindigen 1 De kontrakten die gedurende den oorlog volledig werden opgegeven zullen natuur-lijk op datum eindigen. Voor die kontrakten nochtans, die in de huidige omstandig-heden meer of min werden gewijzigd, door de loonsvermindering of anders, zal het raadzaam zijn, nieuwe schriftelijke ove?-eenkomsten te treffen bepalende of ja of neen cit. oorlogsduur in aanmerking zal komen.Hoe moet voor reizigers, de zaak van het kommissieloon worden uitgelegd 1 In algemeenen zin wordt het kommissieloon berekend op het zakencàjfer door den reiziger aan de firma bezorgd ; in rnindere gevallen op het winstcijfer. Het kan niet worden weerlegd dat een reiziger, op commissieloon, bij het stond af aan afdanken ook, bij de hem toe te kennen schadevergoeding, kan eischen, de betaling van het bedrag van het kommissieloon dat hij gedurende die maanden zou hebben ge-wonnen, en die kan berekend worden naar het bedrag van het kommissieloon dierzelf-de maanden van het vorige jaar. ■Het opeischen door militaire overheid van de volledige voorraad koopwaren — en betaaid aan normalen prijs — kan insgelijks niet door den werkgever worden aangehaald als bewijs ten zijnen gunste voor net niet betalen van het kommissieloon. Inderdaad het moet hem volkomen onver-schillig zijn of de voorraad deelsgewijze of in eens wordt aangekocht. Geschiedde de opeia^hing aan prijzen onder de markt-waarde der koopwaren, dan kan natuurlijk de werkgever het niet betalen van het kommissieloon terecht verdedigen. Uit dit ailes .romt duidelijk voor dat dus de oorlog niet als een geval van «force majeure» kan worden aanzien tenzij in zeer weinig uitzonderingen, en dat de werkgever er steeds aan gehouden is de heerschen-de gewestelijke gewoonten te eerbiedigen die zijne betrekkingen tôt zijne bedienden regelen. Een laatst eigenaardig gevai : Een werkopzichter voor rekening eener groote firma van openbare werken te Brus-sel werd iu oaafc afzfîdankt. Hii bekwam voor den Werkrechtersraad de geëischte schadevergoeding omdat, zoo oordeelde de Raad : «De firma weliswaar het werk voor rekening van den Belgischen Staat, waar de opzichter werkzaam was heeft stilgelegd ; het niettemin bewezen is dat voor het stop-zetten geene gegronde reden kon worden aangehaald, te meer dat het kontrakt met de Belgisehen Staat volstrekt niet was verbroken en de firma sedert Oogst nieuwe werken is begonneh. » * * * Het spreekt van zelf dat iedere zaak ver-schiîlend kan worden uitgelegd en vatbaar is voor de uiteenloopende oordeelen. Wij raden de betrokkene bedienden aan zich niet al te gemakkelijk te laten wande-len zenden en ons desnoods op de hoogte te houden der handelwijze hunner patroons. We bewijzen hen gaarne den dienst hunne zaak in handen van bevoegden te bezorgen. Het Soeialistisck Bediendensyndikaat Ons Huis, zaai 19 HET YOLK is een blad, zooals er geen meer bestaan. Eenige dagen geleden prees het ons lie eten van den appel aan, als zijnde nie alleen smakelijk en voedend, maar ook on onze verstandelijke vermogens te ontwikke len en ons allen tôt Napoleonshoogte t'< brengen. Maar ziet, gelijk het gewoonlijk gaat komt de appetijt al etende. Zoo ook bi Het Volk ! De lekkerbek heeft het nu over den honi; of gelijk wij platte Gentenaars dat noemen den zeem. Onze vijandelyke confratar drukt zich ui als volgt : « Een lepel goeden honig », zegt dok ter De Made, « is zooveel weerd onde oogpunt van kracht als een geheel ei. Daarbij, zuivere honig verteert gemaà kelijk en gaat bijna geheel en gansch il lympha en bloed over. Door zijne bijzon dere eigenschappen doet hij de anderi spijzen beter verteren en vergemakke lijkt den slaap. De honig op wittebrood of beschui gestreken, ofwel in heete melk opgelos-is zeer aangenaam en oefent eenen heil zramen invloed uit op het' lichaamsge stel. Ook al de kinderen eten geerm honig; zij verkiezen hem doorgaans bo ven het vet en de dure boter. Gewaarborgde zuivere honig is du meer ^'.an eene lekkernij : hij is een< voedingstof van eersten rang. Goede en zuivere bieenhonig ZO-l MO ETEN OP AL DE TAFELS STAAÎ NEVENS IIET BROOD, MELK Eî BOTER, WANT HONIG GiSEF3 KRACHT EN GEZONDHEID. Het Yolk speelt ons hier een smerigen vuilen truk. Hij weet dat hij zich tegen Vooruit niei weren kan, en wat doet hij î Hij doet ons en al de sociaJistische werk lieden 't water in den mond komen var verlangen, naar iets dat — helaas — in ' bereik onzer beurs niet en valt. En de flegmatieken Judas stelt ons honif voor op wittebrood of beschuit* ofwel opge lost in heete melk er bij voegende dat hei zeer a-ange»aam is. Werklieden, ge weet het nu. Da venijnige kerel voefjt er dan nog bi, dat er zeem iou znoeten staan op aille tafels De werkmenschen zullen dat met pleziei hooren. De sukkelaars kennen den smaal niet meer van wifc brood. De meesten heb ben geen boter, zelfs geen vet, en die nos 't een of 't ander hebben, die mogen hei op hun gruisachtig brood achieten in plaat: van te smeeren. En Het Yolk geeft hen den welgemeen den raad, dat er honig moet staan op allf tafels, naast boter en melk. Als dit de werkmenschen met opzet nie! tergen is, dan verstaan wij er niemendall'' van. De domheid kan toch zooverre niei gaan, dunkt ons. We wenschten maar iets, 't is dat al d« bijen uit hunne korven kwamen en dier akeiigen domper doodstekten. Zijne familie zou dan ook kunnen jubelen in de hoop dal hij gelukzalig is en uit den hemel zeemzoel op hen nederziet. F. H. Zondagsblad vaa "ïosriii!,, Vs-aa^t hst aan rie wsrfsooperc en be-waart het zorgwuJt'Jlg heî geSezen te hebben, Da opwolgenîlîjke wekeîijksche nuînîrsers sulton op hst einde dss jaara een mooien ietterkundlgen fcundel vor-men, een scîrtf voor de huSskatner. Prijs van het Bijklad î vsjf cintie-mfsj, voor aght blaozijdeh, Gcmpaoten dr^k op 2 kolommen. Oeissteli Comileii van ondeis oDd aen È lisiiosftigs wirkeloozen (2e vervolg en slot) BETALING Het groot werk van eerste inrichting, hefc opmaken van de fichen, de eerste controol en de berekemng van den toe te kennen onderstand hebben de eerste betaling doen vertragen tôt op den 5 juni, betaling die liep over de twee weken van 16-23 en 23-29 mei. Alleen de behoeftige werkeloozen, die tôt en met 2 juni regelmatig ingeschreven wa-ren, hebben hun paart ontvangen van deze eerste verdeeling. In den loop van de maand juni is het Comiteit in twee betalingen (Ie 2" 3e) over gegaan tôt de verdeeling van den onderstand die liep over zes weken, van 30 mei tôt 10 juli. Aan de tweede betaling hebben deelgeno-men, ai de werkeloozen die ingeschreven waren vôôr 15 juni, en aan de derde al dege-nen die "ingeschreven waren vôôr 10 juli. De betalingen werden gedaan met do medehulp van al de maatschappijen die als geschikte organen voor de verdeeling hare aansluiting aangevraagd hadden. Buiten het Werkeloozenfonds en de er bij aangesloten syndikaten, werden er voor dit doel door het Comiteit 47 ziekenbonden aangenomen., Een bureel van betaling voor de afgezon-derden werd ook ingeriukt in de lokalen van het Comiteit. Sedert hebben nieuwe maatregels toege-laten aanzienlijke bespoediging te brengen in de manier vau betalen aan de onafhan-kelijke werisloozen... Terwijl men bij .'.î eerste betaling (15 juni) tien dagen noodig Jiad om gemiddeld 902 personen per dag te betalen, heeft men de derde betaling (einde juli) in drie dagen kunnen doen aan gemiddeld 3,145 personen per dag. Men is nu bezig aan de organisatie van de vierde betaling. Zij zal pla-ats hebben in den loop van de tweede week der maand oogst en zal loopen over de weken van 11-31 juli. Onder de behoeftige werkeloozen, die bij de derde betaling door het Comiteit onder-steund werden, treft men aan : Mannen — Vrouwen Familiehoofden 11,743 1,995 Gehuwde vrouwen — 3,234 Ongehuwden 6,974 7,669 18,717 12,898 18,717 mannen 12,808 vrouwen 31,165 ondersteunden. De ondersteunde gezinnen tellen buiten. de werkeloozen : Gehuwde huismoeders 7.962 Ejinders onder de 16 jaren 16,269 % Te samen 24,241 personen. Het Comiteit ondersteunt dus 31.613 plus' 24,241 of 55,856 personen. De betalingen zijn gedaan in bons voor levensmiddels. Het is verboden deze bons te gebruiken voor het aankoopen van alcoo-listische of sterke dranken of voor het betalen van plaatsen in schouwburgen of andere plaatsen van vermaak. De uitgegeven bons zijn uitkeerbaar aaa de kas van het Comiteit, Kuiperskaai 4 en zij dragen den datum tôt op denwelke zij hunne waarde behouden. BER0EPS. EN AANYULLINGSONBER-RICHT TEN BATE YAN DE WERKE-LOOZEin.Het bijzronder Comiteit van Gent-Groep heeft een plan ter studie gelegd aangaande de inrichting van leergangen voor de vol-lediging van het beroeps- en algemeen onderwijs van de werkeloozen der gentsche Omgeving. Uit statistieken, die het Comiteit doen opmaken heeft, blijkt er dat omtrent ll.COO werkeloozen van minder dan 25 jaren or.d mooten geroepen worden om dergelijke leergangen te volgen. Langs een anderen kant hebben verschil-lende onderzoeken bewezen dat het Comiteit beschikt over voidoende lokalen om een regelmatig vakonderwijs in te richten voor de ijzerbewerkers, de houtbewerkers, de bouwwerklieden, de kleermakers, de tapissiers, de électriciens, de naaisters, dp kleermaaksters en de modisten. Reeds op dezen oogenblik kan het Comiteit beschikken over een tiental lokalen, waarin het praktische lessen over de hui»-boudkunde kan doen geven. Daarenboven zoekt het Comiteit naar de lokalen die het noodig heeft voor het £even van aanvuMend lager onderwijs en van praktische voordrachten, die iets kunne bijdragen tôt de algemeene geestes- en ver-standsontwikkeling van de werkeloozen. En het Comiteit houdt zilch in het bijzon-dor bezig met het inrichten van lesrcen voor de voltrekking der opvoeding van handels-en nijverheidsbedienden. Het wil voor hen lessen geven van rekenkunde, boekhoude, stenografie, handelsalgebra, handelsaard-rijkskunde en handelsonderricht^ àY iaar — N. 240 Prijs per nemmer : voor Eelgié 3 coatiemen, voor den Vroemde 5 centiemen "ïeÎofaoia"!""-"a8^284b'" ^Zonda^^29 OOGST

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.