18,e JAARGANG - Nr 22. 0.10 FR. HET NUMMER. ZATERDAG, 27 JULI 1918. DE BAKKERIJSCHOOL Is het aandrijven van Kneed-machines met de hand aan te bevelen ? Het valt niet te betwijfelen : in de laatste jaren is in ons Iand een heele beweging ontstaan ten voordeele van het gebruik van moderne machines in de bakkerij. Dat de talrijke proefondervindelijke voordrachten die wij ir Je laatste jaren, heel het land door, bij op-iracht van staatswege te geven hadden, daartoe fiet hare hebben bijgebracht is niet te betwij-elen. Maar dit is de vraag niet, het voornaamste s dat die beweging bestaat. Voor vele klein-bakkers, wien de voordeeler /an de mechanische bewerking aldus werkdadig aetoond werden, rees dan ook weldra de vraag : rloe de voordeelen, die daaruit te trekken zijn, n verband gebracht met het gémis aan de loodige kapitalen, die voor het oprichten van ;en volledige mechanische installatie noodig djn ? Voor die bakkers lag de oplossing in hel lankoopen van een kneedmachine die met de iand, door tusschenkomst van een kruk, ge-ireven wordt. Het aanschaffen van een dergelijke machine tan enkel een begin van oplossing, niet de sepaalde oplossing van het vraagstuk daar-stellen. Een ambachtswerktuig immers kan maai cijne voile opbrengst geven als het gedrever wordt door middelvan eenmechanischenmotor, Bij bovengemelde machine treedt de mensct ils motor op. Onderzoeken wij of die motoi joedkoop en doelmatig is. De mensch is niet in staat om gedurende angen tijd een hoogen arbeid te leveren. Zijr nacht staat ongeveer gelijk met 1/5 paarden-cracht en kan hoogstens 1/3 paardenkracht, bi; reer korten arbeidsduur, bereiken. Neemt mer landat de aldus geleverde arbeid 0,20 fr. per uui aetaald wordt — de arbeid die bij het draaier san de kruk eener kneedmachine geleverd ivordt is immers brutaal en niet het minst ge-refend, waarom hij ook maar slecht betaald wordt — dan zou het paard-uur te staan komen op 0,20 fr. X 5 — 1,00 fr., aangezien vooi ^én paard uur vijf man noodig zijn. Een gas-af een benzine-motor levert denzelfden arbeid yoor 0,06 à 0,08 fr. en is dus bijna 12 maal l*oedkooper in gebruik. Bij een electro-motoi <ost dezelfde arbeid ongeveer 0,20 fr. ; ooli laar is hij 5 maal goedkooper. Met het oog op de bedrijfskosten moet de nensch dus aanzien worden als een minderwaar-ligen motor. Ware de drijfkracht die hij leverl lan nog doelmatig, maar ook op dat gebied noet hij voor den mechanischen motor onder-loen. De macht immers die hij leveren kan is teer gering : de snelheid waarmede de kneed-nachine draaien zal is dus kleiner en de tijd lie voor het afkneden van eeri deeg noodig s, benadert den tijd die door het handkneder /ereischt wordt. Aan regelmatigheid heeft de nenschelijke motor een hekel en toch vereischl le kneedmachine, op ieder tijdstip van de be-verking, een regelmatige snelheid : wordt aan leze regelmatigheid niet voldaan dan zal de loedanigheid van het afgeleverde werk er on-1er lijden. Mag men om deze verschillende redenen, îet aandrijven van kneedmachines met de hand ifraden, dan moet men echter ook aannemen lat enkele malen het aankoopen van machines roor handbedrijf nuttig zijn kan. Het aanschaf-en, vooral in plaatsen waar men niet over een :lectrisch verdeelingsnet beschikt, van een mo-or verhoogt doorgaans in hooge mate de in-itallatiekosten, Niet roekeloos mag men overgaan tôt het oprichten van een volledige mechanische werkplaats. Daarbij dit kan niet iedereen. Voor-eerst moet men daarvoor een voldoend kapi-taal beschikbaar hebben en in'de tweede plaats moet de omzet voldoende zijn opdat met hel profijt dat deze installatie afwerpt, de afschrij-vings-, intrest en verbruikskosten kunnen ge-dekt wovden. Het is slechts als die berekening duidelijk aangetoond heeft dat de onkosten be-neden het piofijt staan, dat men kan overgaan tôt het aankoopen van een volledige installatie. Er zijn nog veel bakkers voor dewelke dit niet het geval is, en het is slechts in die omstan-digheden dat het aanschaffen van een machine voor handbedrijf kan aan te bevelen zijn ; maar die aankoop mag dan slechts beschouwd worden als de eerste stap op den weg naar volledige mechanische inrichting, en nooit als de bepaalde oplossing van het vraagstuk. En daarom, bij den koop zelf, moet immer de mogelijkheid onder de oogen gezien worden de machine naderhand met een motor te drij-ven : men kieze dan bij voorkeur een sterk-gebouwde machine, die naderhand in diensl kan blijven. Aloïs Van Loy. Voordrachten. Naar men ons verzekert zal de voordracht, tegen aanstaande maand aangekondigd en welke zal handelen over « Bloem en Gist » voor de bakkers hoogst belangwekkend zijn. Het zal eigenlijk meer eene les dan eene voordracht wezen, de eerste eener reeks lessen welke door den gemakkelijken en eenvou-digen vorm van voorstelling iederen bakkei zullen boeien en hem stellig zullen toelaten zich in zijn vak te bekwamen. Voor de leerlingen der Bakkerijschool, leden der Vereeniging « Antwerpsche Bakkerszonen », zal het eene welkome herhaling zijn hunnei vorige lessen, voor de bakkers, oudere zoowel als jongere, eene eenige gelegenheid om zich met de wetenschappelijke zijde van hun vak bekend of vertrouwd te maken. Ziehier een overzicht van het zeer belangrijk onderwerp dat door den heer Donnez, schei-kundige en leeraar aan de Bakkerijschool, zal toegelicht worden. Het eerste deel der voordracht zal handelen over de « Tarwe bloem ». 1° Hare scheikundige samenstelling, waarbij in 't bijzonder over de kleefstof en het water-gehalte zal gesproken worden. 2° Proeven om de hoedanigheid der bloem te toetsen, o.a. de waterproef en het opslor-pingsvermogen.3° De ziekten der bloem. 4° De vervalschingen. Het tweede deel zal een beknopt overzicht van het « Gistingsproces » geven met de noodige toelichting. Gezien het belangrijke van het onderwerp zal dit 2de deel echter in eene latere voordracht verder uitgebreid worden. Aile bakkers hebben vrijen toegang. Raadgevingen bij het gebruik van Machines. Het is niet voldoende dat men bij den aankoop van ambachtswerktuigen de noodige ze-kerheid opgedaan heeft — zoowel op technisch als op economisch gebied — dat de keus van de machines onberispelijk is, de levensduur der inrichting zal in hoofdzaak afhangen van de zorgen die men bij het gebruik aan de instel-ling besteedt. Dat twee dezelfde machines, geleverd door eenzelfden fabrikant zoo'n verschillenden levensduur kunnen hebben, vindt enkel zijn verklaring in het feit dat de eene bakker aan het verzorgen van zijn machines zijn grootste aandacht wijdt, terwijl zijn collega die verzor-ging als een onnoodige en zelfs vervelende taak beschouwt. Niet enkel geeft een gémis aan verzorging aanleiding tôt een spoedig vernieuwen van de mechanische inrichting, ook gedurende het gebruik zal die zorgeloosheid vaak haar treurige gevolgen laten gevoelen. Dit wordt slechts dan tastbaar als de eene of andere machine buiten bedrijf geraakt en de geheele ordening van het werk komt storen. De tijd welke men aan het goed verzorgen en het onderhouden der machines besteedt, wordt verder ruimschoots vergoed — onder geldelijk oogpunt — door de mindere herstel-lingen, waaraan een goed verzorgde inrichting aanleiding geeft. Een zorgvuldig ambachtsman zal niet wach-ten tôt de machine reeds eenigen tijd in gebruik is en nog minder tôt zij enkele stoornissen vertoont, vooraleerze grondig te gaan verzorgen. Zoodra de nieuw gekochte machine ter plaats is, en vooraleer zij in gebruik komt — hiervoor hoeft de monteur, welke 'de fabrikant ter be-schikking van den kliënt stelt, meestal te zorgen — zal de machine goed van aile stof, welke zich tijdens het vervoer op de machine neer-gezet heeft, bevrijd worden. De blanke machine-deelen, welke ter voorkoming van de roestvor-ming met het een of ander roestwerend produkt of vet ingesmeerd werden, zal men door een goede inwrijving met benzine zuiver maken. Meestal worden de smeergaten vôôr het ver-zenden met houten stopsels dichtgemaakt, ten einde het indringen, gedurende het verzenden, van stof of zand in die gaatjes te voorkomén. Men zal zich vergewissen dat geen stopsel ont-breekt ; moest dit het geval zijn, dan zal men met een bijzondere zorg die machinedeelen nazien en reinigen voor dewelke deze smeergaten voorzien zijn. Geschiedt de inbedrijfstelling door den koo-per zelve, dan zal hij in de eerste plaats al de assen goed nazien en onderzoeken en de reeds dik geworden olie uit de lagers verwijderen. Hiervoor kan men in de smeergaatjes benzine of petroleum gieten tôt de assen en lagers goed zuiver zijn. Met goede, zuivere olie zal men dan naderhand opnieuw smeren. Wordt een machine voor de eerste maal in bedrijf gesteld, dan zal men ze nooit door mid-del van den motor in beweging zetten. Dit geschiedt steeds met de hand, waarbij men alras voelen zal of de machine zacht loopt en of al de machinedeelen goed werken. Voelt men bij de handbeweging een buitengewonen weerstand dan zal men zich wel wachten ge-weld te gebruiken ; hierdoor kan het euvel aan de machine enkel maar verergeren. Ook is het volstrekt mis niet naar de oorzaak van een lastig draaien om te zien en zich neer te leggen bij de meening dat iedere machine in den beginne lastig draait en eerst eenigen tijd dient te loopen vooraleer ailes fijn in orde is. Van den beginne af, moet men naar de oorzaak gaan zoeken van iederen buitengewonen weerstand die zich in den gang van de machine voordoet. Gewoonlijk zal de oorzaak wel te vinden zijn in de aanwezigheid in het een of ander lager van stof of zand. Worden deze van den beginne af niet verwijderd, dan zal de as door voortdurende wrijving met de vreem- de stoffen gaan heet loopen, de olie verder wegdrijven en zich in zulke mate uitzetten dat zij na enkele oogenblikken vaststaat. Niet zel-den gebeurt het dat daarbij de as doorbuigt. Het herstellen van as en lager is dan een kar-weitje dat niet gemakkelijk uit te voeren is. Ligt de oorzaak van den moeilijken gang der machine niet in de aanwezigheid van vreemde stoffen in de lagers, dan kan het ook wel ge-beuren dat de eene of andere as te vast in de lagers geklemd is of ook wel — als de machine gedemonteerd verzonden werd — in een de-fect opstellen van het een of ander onderdeel der machine. In de beide gevallen zal men zich wel wachten zelf de machine uiteen te nemen. De fabriek dient dan onmiddelijk ver-wittigd te worden en men zal haar verzoeken dadelijk een monteur te zenden. Men verlieze niet uit het oog dat de fabriek in het feit dat de machine door den kooper gedemonteerd werd licht aanleiding vinden kan om zich aan den waarborg, welke bij den koop gegeven werd, te 'ontrekken. (Wordt vervolgd). Aloïs Van Loy. Over de Bakkerijtoestanden. (Vervolg) Door het stichten der model-bakkerij, de sa-menwerkende bakkerij der Vereenigde Bakkers-bazen, korte Dykstraat, te Antwerpen, hebben vele bakkers hun bestaan behouden en, bezat deze inrichting ruimte genoeg om zich te ont-wikkelen, dan zou het ledental ten minste met honderd bakkers verhoogen, welke bakkers goed hunnen kost zouden verdienen. Ook is hetgeen wij zooeven aanhaalden zoo waar dat, als bakkers zich bij deze maatschappij als lid kwamen voorstellen en zij de eerste week voor ongeveer zeventig à tachtig franken waren af-namen, men hun op voorhand kon voorspellen dat, indien zij hunnen handel gade sloegen, zij drie maanden nadien wekelijks voor ten minste vier of vijfmaal meer zouden verbruiken, hetgeen dan ook regelmatig geschiedde. Wij willen hier van de gelegenheid, die zich voordoet, gebruik maken om over het ontstaan en de werking dezer bakkerij eene nadere uit-legging te geven en zulks bijzonder om de bakkers buiten Antwerpen daarmede bekend te maken en hen in staat te stellen, indien het hun gelegen mocht voorkomén, ook zulke bakkerij op te richten. Wanneer hier te Antwerpen de toestand der bakkers, door het ontstaan der laatste groote coôperatief, die voor hen wel de nadeeligste van aile was, bijna hopeloos geworden was, toen rees ook de vraag voor vele bakkers, of er dan toch niets kon gedaan worden om hen van een volslagen ondergang te red-den. Als voornaamste oorzaak van onze on-macht in den strijd tegen de coôperatieven, kon men, gelijk wij daareven betoonden, de gebrekkige en niet voldoende inrichting van de bakkerij aanstippen. Een moderne inrichting kost echter veel geld, iedereen beschikt niet over de noodige ruimte en voor een vijftiental jaren bestonden die kleine mechanische werk-tuigen nog niet zooals nu. Over het algemeen was het veel moeilijker dan nu om zich modem in te richten. Het is dan dat eenige bakkers, alleen het welzijn der bakkers en hun bedreigd bestaan voor oogen hebbende, het gedacht opvatten, van wat niet persoonlijk kon gedaan worden, gezamentlijk te doen en zij stichtten eene gemeenschappelijke bakkerij, naar de laatste eischen ingericht. De aangesloten bakkers bekomen daar hunne

Er is geen OCR tekst voor deze krant.