■perde Jaargang, Nr 5. 2 Februari 1918. Pr,ijs : 1© centiemen. Derde Jaargang, Nr 5. — 2 Februari i§i8. DE EENDRACHT rrijs per Jaargang s » cirie maanden fr. 5.20 » i.3o Weekblad voor het Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. ifistsr Van der Meritafrofe. INSGHRIJVING r de zorgen van het weekblad „De Eendracht". 23 e Lljsir — 2-2-18 Overdracht fr. 6i.o5 Leuvensche aktivisten ter gelegenheid m 't huldefeest ingericht door vLoven htwaakt ter eere van zijne zes le-tn hoogstudentcn te Gent. — Opdat sien hun voorbeeld zouden volgen. 19.60 Aarschot 1.— litre studenten uit den Zonhovenschen [ndentenbond « Ontwaakte Kaboitter», onhoven 5.— I dankbaarheid jcgens de Raad van laanderen voor bewezen diensten 2.5o arasche priesters, sluit U allen aan ij de K. VI. V. Per Crucem ad Lu-un. Vanwege een onderpastoor uit .euven 2.5o Franschg'ezinden zeggen van te wach-:n met de VI. Beweging, totdat zij an weer baas zijn 0.25 aktivisten doen gelijk een goede eneraal, die kansen waarneemt, anders s't ikzucht en hoogmoed om trachten joverivinnen m onmogelijke omstan-ighecien. o.5o ht indeeling van volkeren volgens hun lal is de natuurgrond. waarop elke taat moet gebouwd worden. o 5o fr. 92.90 )e inschrijvers zijn vriendelijk verzocht korte idige motto's te bezigen en wanneer im-rs mogelijk hunnen naam te laten mede-andigen voor het goede voorbeeld. i,-B. De giften zijn dus voortaan enkel te rten op de Postchekrekening van het week-i « De Eendracht », met dringend verzoek ter er per brief of postkaart onmiddel:ijk nis van te geven aan het bureel van dit 1, voor kontrool en ten einde misvers'and verwairing te voorkomen. i VlaaiTtsGhe Hooyeschaoi t tfaat prachtig met onze hooge-100] ! Gelukkig hebben de aktivistische krarit-irij vers het niet moeten doen ; want ts dat de opening een voltrokken feit s, kregen zij de handen zoo vol met bestuurlijke scheiding (voortaan met politieke zelfstandigheid), dat men'in |e kranten niet veel meer te Hooren [ch te zien kreeg van onze Aima [ter. Intusschen gioeide en bloeide zij door perlijke kracht. Zij overwon al de beilijkheden : terrorisme, oorlogstoe-ind, verkeersstremming, levensduurte, bewees alzoo dat zij er zoo noodig lais brood voor de heropbeuring van s zeer verwaarloosd Vlaamsche volk. Het eerste jaar 1916-17 vereenigde : hoogeschool 138 studenten. 't Is be-kkelijk weinig en toch is het onver-opt veel in verhouding met de haast Dverkomelijke moeilijkheden. Hoevelen dden niet voorspeld dat men het geen rzou volhouden ? Vergeet daarbij niet tLeuven in 1834-35 (toen het geen oor-g was) begon met 86 studenten en int met 50 ! Te zamen nog minder n de Vlaamsche hoogeschool in dit 'ste oorlogsjaar. Nu telde zij bij het begin van het rstverlof 387 studenten. En welke jidenten ! Op weinig uitzonderingen een doelbewuste jongelingsschap die' woedt welke strijd de verovering der Dgeschool aan het Vlaamsche volk ge-it heeft en daarom haar heilige plicht seft de verworven wetenschap ten hste te stellen van de kultureele en . 'ffeJijke ooruitgang van haar volk. Ma nieuwjaar is het aantal studenten g voortdurend gestegen. Zoo bereiken | welhaast het bevolkingscijfer van ■or den oorlog, Toen telde de hooge-pool zoowat 800 Belgische studenten 1 0. x 600 Vlamingen ; meer dan de Pt der studenten was ingeschreven in I bizondere scholen of technische fakul-|ii. Nu is dit cijfer van 600 Vlaam- . Pî studenten bijna bereikt, niettegen-i'inde de meeste nog slechts eerste rstudenten zijn en det vele leergan-vooral aan de technische fakulteit, g niet bepaald ingericht zijn. Is de hoogeschool een succès vanwege [studenten, niet minder voldoet het raarskorps. Wat sta'an zij verre af 'de zelfzuchtige oudemannekensgeest I11 de vroegere professors, die op dit ftenblik nog hunne jaarwedde in zaiig Psdoen opstrijken (dit schildert tame-f wel hunne waarde en waardigheids-foel). Voor zijn hoogeschool heeft het F1 intellektueele krachten arme Vlaan-»cn geleverd wat het kon en ailes f1' elkaar mag het professoraal korps »ust de vergelijking met om het even de oorlog doorstaan. Trouwens wordf àan raoeder legt de ware grondslagen van de "R"RO VHT^ lllt TîTîTTSsSllTT/ passend, de snit onkeurig. 1 de wiarrlp van hi>t lw>nirdnrn< nn ian toekomende maatschappij ?... Warcn de moeders ItilUiudlV liiL Dit IJ als eeuwige semmaristen. , de waarde van hu lceraarsko. ps op aan- vlaamschi dl, kjnderen zouden Vlaamsch den- Kunnen de vlamingen, waa Zienlljke Wljze veihoogd dooi de £<an- 1 ^ent de kinderen zouden Vlaamsch voelen, I* zijn van lichaamsbouw, de vl; wezigheid van een aantal Noord-Neder- aan ' Vlaanderen ware de toekomst ! De Blijde Boodschap. 't Gewoon reporter- stenaars geboren zijn» zich landsche geleerden, eerste krachten Op En valt den Vlaamschen sirijder een nicuwe nieuws en de «getrouwe o verslagen van de meen dat Van Cauwela wptpiisrhnnn^liiV wl-iiprl wipv knstlvirp ontgoocheling te beurt, kômt zware moedeloos- historische zitting van Zondag 1. 1-., in den eens op drukte. We zijn ■ 'J .1 • • . ' \ heid zijn edele ziel overst'oomen, waar zal Alhambra-Schouwburg, zal iedereen in de geen wilden of macecliers. mcaewtlKing \\1J nitt genocg Op plljs iiîj opbeuring, waar zal 1J troost zoeken, dagbladen gelezen hebben. Dat waren de feiten, « zeepen » zijn, dat is even kunnen stelien. zooniet bij echtgenoote of .: ister, die hem Doc h, er is minder gedrukt op de stemming «gentlemen» n Goed gekl Kortom, de vervlaamsching der Gent- begrijpt, die zij 1 g-evoelens, tieelt, die hem het die voorafging, en het gevoel, waarmee het man a^s vrouw, is een plez srhp hnncrp<îrhnnl îq mH vnlI^Hicy sur- hcerlijke, eenige ideaal voor oogen zal houden P*roote nieuws werd ontvangen. kan met overschalten ( t 1 , j -A u & - en ^em zoodoende de vliedende werkkracht, We waren er naar toe gegaan' als naar 'n propaganda dat het malles oeKlOOnct gewoicten, netgeeil on S (jajende .geestdrift wee3|;chenken. féestpartijtje en als naar 'n hoogmis. Met zaak, en onder t klein vol toelaat het beste te verhopen van de o, de Vlaamsche vrouw als moeder, als vreugde en ernst, vol ontzag en jubelend ! hoogere klassen. Verbee andere aan den gang zijn de hervormin- echtgenoote, aïs zuster, veimag zôôveel voor Overal aan de muren de groote plakbrieven pP het tramplatform n onb CTen • de bestuurliike scheidino- en de vlaanderen!... en in de dagbladen de geheimzinnige aan- jongmenseh met een mooi, n b , 1 r j- > • i xr, 1 Een 2e vraag luidl : Betaamt het, dat meisjes kondiging: De blijde Boodschap. En we wisten dame en die n bekooi pOlitielvC zeirstanaigneia van Viaanaeien. aan yiaamSQ}le beweging doen ? Drie machtige nogtans heel goed wat er ging gebeuren, en spreken en flamingant zijn Waren de bekampers van deze laatste drijfveeren tôt handelen zijn : vaderlandsliefde, toch deed ge expres alsof ge niet heelemaal wonder te Brussel, en dat zc hervormingen niet even erg tegen de rechtvaardigheidsgevoel, plîchtbesef: wist, dat er toch iets wonders zou voorvallen, brengen. Dat is levende proj Vlflamçrhp hnno-pçrhnnl iriwnoinon 2 Nn Bezrèlen deze gevoelens de Vlaamsche méisjes, dat er 'n hemel zou opengaan... Want wat nen we dan nooit flammg V laamsche noo^esclK.ol jn0cnomen ÎNU dan moet de ^ „ ,k bcvestigend bcantwoord lag er al niet besloten in dien roerenden zin. Restaurant Riche, of bij W IS de Vlaarrische hoogeschool c °0C " worden. Laat ons dus een kort ondcrzoek Zie die woordenkoppeling heeft me verrukt : °f in n taverne, op n five c gewoon, algemeen goedgekeurd feu ge- inrichten : De blijde Boodschap. 't Was zoo zoet-zalvend, men kan toch heel ernstig worden ; hetzelfde gebeure met Vlaan- Vaderlandsliefde. \Iaar die yraag in twijfel zoo opwekkend, zoo zeker ! Ge dacht onwil- holiek en hevig flamingant deren's zelfstandieheid. trekken is reeds een beleediging en met reden lekeurig aan blijde inkomst met stoeten, leven in een stad als B ® " zullen de meisjes opwerpen, dat ze mensch bazuingeschetter en praalbogen, en ge zaagt dje nu Havere zitten ko zijn en dus ook bedeeld met het eerste en eenen prins die akten teekende, en vrijheden ^He vvaren ook kathohek. ] sterkste natuurgevoel de liefde tôt den geboorte- gaf een handje van en ze hadc grond, tôt het Vaderland. Zoo was de stemming en de zielen waren mee ! a «si L 3$ ' ' Rechtvaardigheidsgevoel. De verdrukkingvan in blije verwachting ' !??.e ter overwegir m\ ÛÏÏ7R Polen en Ieren doet elk rechtschapen hart Mij dunkt, ailes was dan in feest. 't Lag d'e strijden, wel wetende di 8IUII UIM.U siuuisiuu.au inue^jua. van verontwaardiging gloei m : de Zuid-Afri- op ieders wezen te monkelen. De zonne die mannen, bij de studenten e kaansche oorlog ! door zijn rechtstreeks indrui- deed zeker mee. Ze had zich kraak-net getooid welhebbende menschen zijn, Betooverde Vlaamsche prinsesjes, ontwaart scheri tegen de lecntvaardigheid, berokkende voor de gelegenheid. ' Ik' wn'van onze heeren e • tre niet in een an^sti^ droomvizioen de droeve de Engelsche pohtiek de algemeene afkeurmg ...En, toen, dat volk, die ongeduldige, vol- Wl1 van 01lze neeren e verwoesting, die t'îjdeSs uw slaap geschiedt ?... der vû^e"" Vlaanderen wordt ook gepreste tribunen. Dat gevoel in de zaal van onze m^jes geen ijdele TTw «lot i? ppn niiinhonn nmD-pvSn Hnnr ppn verdrukt, behandeld als overw,mnen land ; ook macht en koele vastberadenheid. En de bib- Maar waar vooi ik weaaen wal van rozelaren : roJs vele* jaren geleden .^deren strijdt den heldenstrijd voor Recht bering in/uw binnenste om wat zoo nakend Xamschgezihd^zouden ' «§I weeldeHg^groeidenVder i^oornen^^eeîderig^n En dat laat u onverschillig, Vlaamsche En als de mannen kwamen die 't brachten zouden hebben al was het dan scherp, de laatste rozen versmachtend... meisjes ; uw rechtvaardigheidsgevoel is dus op hun hànden, dan kregen ze allures van la, Vlaamsche meisjes, siddert en laat uw alleen dan s uimerend, wanneer het Vlaanderen profeten en Messiassen die t meuwe njk ver- harte bloeden, en weent, weent over u zelf, ^ w . .. tJ , koudigen 't Was als n predikmg op den berg, " want gij hebt door uw slaap het lijdënde Vlaan- Plîchtbesef. Wie eerbied en liefde gevoelt het amfithea er schuimend van volk. deren een diepe zielewonde toegebracht. voor lemand, zal het zich dan ook tôt een Als dat ailes gebeurde, gevoelde men per- \T*ûrïlQTirI „Q 1 fv Maar wie dan toch heeft het tooverwoord plicht rekenen, dien persoon steeds en overal mentelijk hevig dat er daar iets geschiedkundigs >101118,1111 Zdl IV over onze meisjes uitgesproken ?... Welke toover- te verdedigen en hem m aile lijden trouw ter gebeurde hoorde ge het uur van Vlaanderen drank heeft hun geest beneveld, hun denken z.jde te staan Vlaanderer. uw Vaderland, dus slagen Dat was als een kille huiver iets MPP^tPl misleid en vooral hun hart gesloten ? Wie, uw SeUef,d Vlaanderen lijdt zooveel lange ijskoud dat binnen traag neer zijpelde en wie heeft den heerschenden wantoestand onder Jare,î reeds ; hf krïls ,dru :t - fvaa? ^ lood de haar-pyltjes kropen recht op het voorhoofd. „ VT . dp Vlaamsche vrouwen o-eschanen ' °P de u1'?6?1-1116 schouderen, die het torsen; Toen laaide en looide de geestdrift, de zan- (Le VI 24) Eenerziids- lichtzinnigheid onverschilligheid- diePe wonc!en lateu de heste zielekrachten gen daverden, en de kreten botsten tegen de ir de " i" hoo°moed & > ylieden. Vl^amsahe meisjes, -.^Ike-is uv^pheht?-? wanden. Geen holle geestdrift meer van vroegev Ajs w.e dit neerschrjjveo, « De Vlaamsche beweging ! Dat is onze zaak ~ « De Vlaamsche taal is niet deftig genoeg, brallend en studentikoos maar een die wist Minister De C^euninck dan W niet! Daar hebben wij geen verstand yan ! » die wordt immers alleen door lagere standen dat ze machtig was om bergen te verzetten. beoogen dat aeze treung-kr. Zoo, Vlaamsche meisjes daar hebt ge geen gesproken ! - - Hier hebben we dus met inz.cht gel ad heeft de besl verstand van ! Gij kunt dus niet Vlaamsch hoogmoed.gen te doen, die uit voonngenomen- H. den Goddehjken Meester door zijn?? Nu, weerleg dan de volgende bewijzen: held zc8 "k.want die zoogenaamde deftigheid A1 heel lang had ik het willen schrijven. stratlen Zoovcr zal zi,n ven 10 Kunnen de meisjes aan Vlaamsche beweging Y.an ®en 'aal berust alleen op vooroordeelen. Maar dan hield ik me weer in, durfde niet, reiken . doen? Een taal kan noc 1 deftig, noch met-deftig zijn; me zell vermanend: «Toe ouwe jongen, klets , Nochtans kunnen vele VI Aan Vlaamsche beweging doen vergt drie maar de taal is de maatsta. van de dettigheid nou ais je n;et wu dat ze je voor de den indruk met ontdoen, di zaken : begrijpen, vpelen en handelen. , menschen, die baar spreken. lien taal, mai i10ûen. » Want 't zijn toch zoo'n schrik- ^ leger vreesl Men begrijpt met het verstand. hetzij Fransche, Dintsche oi \ laamsche, wordt kelijk ijdele dingen, zoo akelig lichtzinnig-. Vlaamsche soldaten te paaie Alhoewel tel misdeeld, is de vrouw toch met alleen beschaatd, deftig gesproken door be- Couperus, met z'n luxe-pennetje en gemanieerde bevoorrechte Waalsche c verstand begaafd,of zou men ook dàt betwisten?? schaafde, deftige menschen. Dat het \ laamsch facetten stijl, ja die zou zoo iets mogen schrij- krenken. t Valt met te looche Staat ze «op dat gebied met den man gelijk? aUeen door de lage volksklassen mag gesproken ven jn z'n Zaterdag-feuilleton van het « Vader- ^er ^ ranskiljons van ons leg Wat de gave van verstand betreft, zou ik worden is dus ongerijmd. Daarbij, moesten we land.» Maar dan weer kwam het terug ten ko men eendracht onder ziji bevestigend durven antwoorden, maar voor de begïnsel toepassen en de Fransche taal als stormloop, met 'n obsedeerende hardnekkigheid, eendracht op z n « ame beige verdere verstandelijke ontwikkeling moet de maatstaf van de deftigheid aanleggen, vele 'n heele troep overwegingen sprongen in m'n zfëëen a's : c^e ' )am,ngen z vrouw over 't algemeen onderdoen ; dit wordt Franschsprekende jalfertjes van v'iaamschen geest, kantelden de eersten omver : ja ik moest a'*e omzendbrieven, de ^^lst door de dagelijksche leiten gestaafd en bewezen. adel of uit den hoogen burgerstand zouden wel eens luidop denken, 't was een kronijkje terwijl de Franschsprekender Wat er ook van zij, de meisjes zullen toch verwondéid opkijken. Ze zijn het ook waard. 'k Wou het omwinden met .aile moge- heerschappij ovtr zulle wel vatten, dat Vlaanderen, al was het maar eens met Baes Ganzendonck : «Wanneer men lijke « précaufions oratoires,» 'k zou het in- . ft ^ee*t ..n sc"1)n als^ door zijn roemrijk verleden, recht heeft op Fransch spreekt is het, oi ik een nachtegaaltje leiden met de welgemeenste verschooningen. ninck met zijn eerste minis bestaan, bloei en ontwikkeling; dat een volk h°or zinge^ » Dat nachtegaaltje doet eerder gn schreef dat ik heel goed wist dat wat vaderlandslierde in het opruim als ons Vlaamscîfe volk recht heeft op eerbied denken op een zekere fabel van La Fontaine, zenrgen ging, zoo klein, zoo onzeggelijk sche Beweging in nMt leger en achting, en dat het wraakroepencl is, zulk waarin hij al het comisch-tragische doet uit- miniem was in den grooten ernstigen strijd I]iet Waalsche officteren en een volk te willen verknechten ; dat de Vlaam- komen van îemand, die zijn eigen natuiir wil van vlaanderen, dat ik me erg frivool zou daten^ een ecbt Belgisch leg( sche taal er recht op heeft, door gansch verlooehenen om er een andere, schijnbaar aanstellen en misselijk pédant, enfin met zoo'n ^ e )aren oorlog . Bij zijn Vlaanderen te galmen, door Vlaamsche mon- meer verfijnde aan te nemen. berouwvol hart dat er haast niets meer ging ^ie groote Beig immers voc den gesproken en gezongen, door Vlaamsche , z008e^aam(^e ruwheid van de \ laam- overblijven van wat volgen moest 'k Had het groote meerderheid van dichters vereerd te worden; dat de Vlaamsche sche zedenberust op vooioordetilen. Als bewijs betitcld : « Kantteekeningen » en die titel Ben> maar aitijd niet letterkunde er recht op heeft, een heerlijke hoeft men slechts een korte vergelijking tusschen scheen me nog te veelzeggend om het luttele / laâmsch kon officier ^ plaats te bekleeden in de wereldliteratuur, en de Fransche en de .laamsche beschavmg daar voorafging zoodat ik het weer.kapot- zonder een woord Fransch i dat zulk een taal kortwieken zonde is op het te stellen scheurde. te 8cm°et trok ; anderzijds g gebied van beschaving en volksontwikkeling. . . eersJe punt op het gebied van bescha- 200 bleef het er bij. Tôt Donderdag, toen aanvoerders ollenthenen met : Om dat -te begrijpen is, dunkt me, vrouwen- V11î^ 18 godsdienst. ik in de Gazet van Brussel zag dat Free Frits, sc^ie zuurdeesem hun mansc verstand toereikend. Kan er wel een vergelijking bestaan tusschen hetzelfde onderwerp aanraakte. Dat was de en verlang.ien diensvolgens st Voelen is de roi van het hart. ^Çt goddelooze, losbandige Frankrijk en het zweepslag. Als die het schreef, maar dat was De minste kennis der \ ,aa Men is het eens de vrouw ten minste dit diepgeloovige, reine Vlaanderen ? Het schiint >n officieele toelating. Daar mocht over ge- ^a(^1 ^en inister moeten voorrecht toe te kennen, dat ze een gevoelig P?.e ee^der een vreeselijke tegenstelling toe, ons schreven worden. en ve^ meer °PtzaB n hart heeft, een hart zoo gevoelig, dat het soms Vlaanderen tei eer -^a juieiding die afgrijselijk uitgerokken voor de rechimatige eischen - onbeperkt over rede en verstand heerscht. Onder oogpunt van letterkunde roemen de va^ jk aan: 't Is over stadsleven, mode, voor de onbillijke vooirech Welnu, Vlaamsche meisjes, gevoelt ge niets Franschen op een Corneille, een Racine ; maar luxe in verband met on zen strijd. . kaste. Maar neen . de tradit voor Vlaanderen, voor uw Vaderland ?.. Hebt wij hebben immers een \ondel en een Gezelle. j.jet js overbodip- te hgrha^-en dat onze be- methode van een Jroquevi ge nooit uw hart voelen ontsteken door een In de hedendaagsche literatuur bekleedt onze weging eene volksclïe'fs, die" curieus genoeg generaal verblind en slechi laaienden gloed van rechtmatige flerheid bij degelijke gezonde lectuur een meer beliijdens- bijna uitsluitend uit kleine burgers bestaat. transchgezinde oelangen late het lezen van den met taaien heldenmoed ge- waardige plaats dan de Fransche romans, Tueschen onze gelederen geen adel, geen er alleen omging het n ituurn streden rechtvaardigen strijd?... Hebt ge geen mvoerders van verfijnde Fransche zedeloosheid. millionnaires, geen dandy's. Wij hebben geen te er^ennen. Noodlottig g-vo { vlijmende smart uw ziel voelen doorzinderen, , En de muziek . En de schilderkunst ? Hebben «high life » En dat is spijtig. Want al ben Belgisch staatsverband dat, n toen ge bij het graf van Vlaanderen's groot- Franschen een Peter Beiiojt . Hebben ze rotsvast overtuigd dat de innerlijke weelde ^en a^en verzekerd zijn, n heid stondt en schouwdet op Vlaanderen verplet, een Rubens, een \ an Dijck r en de geestesrijkdom, zieleadel, oude vlaamsche ^at er ook zuiver Vlaamsche vernederd ? Fransche zeden betreit, diestrooken rechtzinnige simpelheid, moed en strijdlust, Walen houden van hun Hebt ge nooit in verrukking die pracht- heelemaal met met de Vlaamsche. een hand- uitstekend ten riutte komen, toch mankeeren rechten beat possidentes. bladzijde gekust, waar Vlaanderen zich losrukt druk, een blik m Vlaanderen zegt meer dan wij het uiterlijke, den schijn En daar alleen eischen een brokje hunner ho van het vreemdejuken herleeft, vrij en Vlaamsch, de warmste Fransche woordenvloed; een Vlaam- vangt men de menschen mee, dat maakt meer en daarvoor was t vioeger wijl roodstroomt de Leie, rood van valsch sche vriend is meer waard dan tien Fransche; indruk en propaganda dan aile meetingen bijeen. geen gepaste tijd : zulks zoi Lelîaarden, rood van Fransch dwingelanden- een Vlaamsche belofte zal eerder volbracht ja onze beweging mist luxe, mist chic, Belgische of ook nog partij- bloed ? Hebt ge nooit een tranenfloers uw worden dan een riansche eed. schittert niet. In onze schouwburgen geen hebben ! oogen voelen benevelen bij het miskennen van r.ec^lt mag Vlaanderen roemen op zijn toilet. We hebben geen theekransjes, geen Dat de minister van oorlog Artevelde's edele plannen ? Hebt ge geen bittere beschaving, op zijn zeden, op zijn kunst in tennisclubjes. We bezitten geen cercles, geen heeft dat heet voor ons t tranen geweend bij het verzwinden van zijn het verleden als 111 het heden . danspartijtjes, geen c Samedi de Madame», beiangen in moet nieman- heerlijke idealen? Vlaamsche meisjes, blik een wijle terug in omdat.. omdat we in dien zin zoo weinig zijn goede meening zou desno Vlaamsche meisjes, nu nog strijdt Vlaanderen vervlogen eeuwen, hermner u de tijden, dames hebben. De flaminganten ontvangen Maar t is juist wat de huidi een rechtvaardigen strijd, nu nog blijven heer- waarm eenransche koningm het bittere woord nier, geven geen recepties, hun volk dagelijks toeroepe lijke idealen onbegrepen en worden edele ontviel : « Ik meende hier alleen konmgin te Daar kunnen wij weinig aan veranderen. Belgisch regiem, zooals t zielen bedolven in den zwarten lasterpoel, nu zi^ en Z1C er honderdep ...» Dat kunt ge ujt ^en grond niet stampen. wankelt, is er voor \laand< nog is de Vlaming vreemd in zijn eigen land, Ja' ^oen waren ze koinngmnen, de Vlaamsche Maar ze moeten doen wat in hun vermogen heil te verwachten : de Be nu nog verbeidt Vlaanderen den dag van zege vrouwen, koningmnen, die hielden hoog de ligt. Ze kunnen toch persoonlijk werk verrichten kennen enkel hun meester, en herstel... En ge zoudt niets voelen voor de rijke kroon van het eigen schoon, koningmnen, en ^at. is gewoonlijk 't beste. Hoe willen we Vlaming met al zijn vrai huidige Vlaamsche beweging ?... Onze meisjes heerschten liefde, door een inmge, Brussel, het ijdele, nuffige Brussel ooit aan h en hoogstens een goedzakki kunnen zich dus een begrip vormen van de hartstochtehjke liefde voor hun Keilmgaland, onze zijde hebben, als wij « boersch » blijven. De kwaal ligt dus aan de Vlaamsche beweging en er iets voor gevoelen ; voor hun volk, vooi hun taal, voor al wat We moeten toch zelf goed figuur maken. Wetten zoolang de bij ons gebuldigde kunnen ze nu ook handelen ? Vlaamsch was, yoor al wat den echten Vlaam- hel hier weinig. De plezierstad moeten opgedrongen wordt terwijl N'gmaals zal men moeten toegeven dat, schen stempel droeg, en de geest yan die edele we nu eigenlijk niet hebben, daar bedanken met zijn eéne taal zoetjes indien de man invloed J^an uitoefenen als vrouwen verbeidt slechts het oogen blik van het we feestelijk voor, die zal overigens aitijd redding te verhopen voor wetgever, als schrij ver of als eenvoudig kiezer, ontwaken onzer meisjes, om een nieuwe, veel- cosmopolitisch blijven. Maar we moeten niet willen de Havermannen m< de groote zedelijke invloed nochtans het aan- belovende beweging te bezielen. eeuwig de simpele, zeer ernstige soms be- anders zouden onze Vlaams deel der vrouw is. Vlaamsche slaapstertjes, hoe lang nog eer lachelijke half-boerkens blijven. We moeten hun dienst kunnen opzeggen Wie doet de kinderhartjes als bloempjes we het vreugdevolle wooTd nooren weerklmken. evolueeren. laars, nemen den schijn aan in den wonnigen zonneschijn ontluiken ? Wie * Waarom moeten we nu toch aitijd een fia- Vlamingen en de Walen, t< roeit met taai volharden en tevens wondere » ■■■ ^ mingant, ik spreek van de meerderheid, erkennen zien niet in dat ze tôt > a jfijngevoeligheid hun neigingen tôt het kwade aan z'n kleeding? Moeten ze nu aitijd 'n hais- kenden al smeeken gaan a s uit ? Wie ontwikkelt met zachte, maar krachtige Stel het niet uit lot morgen als boord dragen, dat niet hagelwit is en te hoog wat overigens waar js, en hand de nog zoo broze kiemen van de edelste n vanHaa(r nner kint rn te breed. waar 'n veelkleurig das slecht aïs hun verphehte kne^nten a< gevoelens? Wie anders dan moeder zaait den S t> - S P inhaakt. Waarom aitijd 'n mode of twee ten mingen );i, mogen we wens rijken oogst voor latere jaren? Wie anders u De Eendracht ». achter ? Waarom zoo onsierlijk geldeed ; nooit dertaal aangesproken te worc • dan moeder legt de ware grondslagen van de T^"R^KTTTT^" "« n'f passend, de snit onkeurig. ( toekomende maatschappij ?... Warcn de moeders ivlJLJ XV. llXl' als eeuwige seminaristen. I Vlaamsch, de kinderen zouden Vlaamsch den- Kunnen de vlamingen, waa: ken, de kinderen zouden Vlaamsch voelen, I- ziJn van lichaamsbouw, de vis aan ' Vlaanderen ware de toekomst ! De Blijde Boodschap. 't Gewoon reporter- stenaars geboren zijn » zich En valt den Vlaamschen sirijder een nicuwe nieuws en de « getrouwe > verslagen van de Ik meen dat Van Cauwela* ontgoocheling te beurt, kômt zware moedeloos- historische zitting van Zondag 1. K, in den eens op drukte. We zijn heid zijn edele ziel overstooomen, waar zal Alhambra-Schouwburg, zal iedereen in de geen wilden of macecliers. hij opbeuring, waar zal .ij troost zoeken, dagbladen gelezen hebben. Dat waren de feiten, « zeepen » zijn, dat is even zooniet bij echtgenoote of* z\ister, die hem Doth, er is minder gedrukt op de stemming «gentlemen» n Goed gekl begrijpt, die zij 1 gevoelensjfdeelt, die hem het die voorafging, en het gevoel, waarmee het man als vrouw, is een plez hcerlijke, eenige ideaal voor oogen zal houden groote nieuws werd ontvangen. ^en ^an n*e* overschalten, c en hem zoodoende de vliedende werkkracht, We waren er naar toe gegaan als naar n propaganda dat het mak de dalende geestdrift wee^chenken. feestpartijtje en als naar 'n hoogmis. Met zaak, en onder t klein vol! O, de Vlaamsche vrouv/ als moeder, als vreugde en ernst, vol ontzag en jubelend ! hoogere klassen. Verbee. echtgenoote, als zuster, veimag zôôveel voor Overal aan de muren de groote plakbrieven ?P het tramplatform n onb Vlaanderen! .. en in de dagbladen de geheimzinnige aan- jongmenseh met een mooi, m Een 2e vraag luidt : Betaamt het, dat meisjes kondiging : De blijde Boodschap. En we wisten dame en clie n bekoor aan Vlaamsche beweging doen ? Drie machtige nogtans heel goed wat er ging gebeuren, en spreken en flamingant zijn drijfveeren tôt handelen zijn : vaderlandsliefde, toch deed ge expres alsof ge niet heelemaal wonder te Brussel, en dat zc rechtvaardigheidsgevoel, plîchtbesef: wist, dat er toch iets wonders zou voorvallen, brengen. Dat is levende prop Bezielen deze gevoelens de Vlaamsche meisjes, dat er 'n hemel zou opengaan... Want wat nen we ^an nooit flaming dan moet de vraag ook bevestigend bcantwoord lag er al niet besloten in dien roerenden zin. Restaurant Riche, of bij W worden. Laat ons dus een kort ondcrzoek Zie die woordenkoppeling heeft me verrukt : °f in n taverne, op n five 0 inrichten : De blijde Boodschap. 't Was zoo zoet-zalvend, men kan toch hsel ernstig Vaderlandsliefde. Maar die yraag in twijfel zoo opwekkend, zoo zeker ! Ge dacht onwil- holiek en hevig flamingant < trekken is reeds een beleediging en met reden lekeurig aan blijde inkomst met stoeten, ^eycn in een stad als B: zullen de meisjes opwerpen, dat ze mensch bazuingeschetter en praalbogen, en ge zaagt nu *e Havere zitten ko: zijn en dus ook bedeeld met het eerste en eenen prins die akten teekende, en vrijheden waren ook kathohek. I sterkste natuurgevoel de liefde tôt den geboorte- gaf een hancUe van en ze hadd grond, tôt het Vaderland. Zoo was de stemming en de zielen waren mee ' Rechtvaardigheidsgevoel. De verdrukking van in blije verwachting ' ter overwegin Polen en Ieren doet elk rechtschapen hart Mij dunkt, ailes was dan in feest. 't Lag strijden, wel wetende de van verontwaardiging gloeien ; de Zuid-Afri- op ieders wezen te monkelen. De zonne die mannen, bij de studenten e kaansche oorlog ! door zijn rechtstreeks indrui- deed zeker mee. Ze had zich kraak-net getooid welhebbende menschen zijn, schen tegen de rechtvaardigheid, berokkende voor de gelegenheid. t moeten. de Engelsche politiek de algemeène afkeuring ...En, toen, dat volk, die ongeduldige, vol- Ik wil van onze heer en e der volkeren. Welnu, Vlaanderen wordt ook gepreste tribunen. Dat gevoel in de zaal van .onze meisjes geen ijdele verdrukt, behandeld als overw onn en land; ook macht en koele vastberadenheid. En de bib- Maar waar voor ik wedden Vlaanderen strijdt den heldenstrijd voor Recht bering in/uw binnenste om wat zoo nakend waren er te Brussel twmtig •en Vrijheid. was. vlaamschgezihd zouden zijn En dat laat u onverschillig, Vlaamsche En als de mannen kwamen die 't brachten zouden hebben al was het dan meisjes ; uw rechtvaardigheidsgevoel is dus op hun hànden, dan kregen ze allures van alleen dan s uimerend, wanneer het Vlaanderen profeten en Messiassen die 't nieuwe rijk ver- geldt ? ? kondigen. 't Was als 'n prediking op den berg, Plichtbesef. Wie eerbied en liefde gevoelt het amfitheater schuimend van volk. voor iemand, zal het zich dan ook tôt een Als dat ailes gebeurde, gevoelde men per- i -| , plicht rekenen, dien persoon steeds en overal mentelijk hevig dat er daar iets geschiedkundigs 16111(111 Cl Zcli l)\ te verdedigen en hem in aile lijden trouw ter gebeurde, hoorde ge het uur van Vlaanderen zijde te staan. Vlaanderen, uw Vaderland, dus slagen. Dat was als een kille huiver, iets IWT/liOQ'fi-kl1 uw geliefd Vlaanderen lijdt zooveel lange ijskoud dat binnen traag neer zijpelde, en iiluvbtv;! jaren reeds; het kruis drukt • zwaar als lood * de haar-pijltjes kropen recht op het voorhoofd. op de uitgeputte schouderen, die het torsen; Toen laaide en looide de geestdrift, de zan- (Le VI 24). diepe wonden laten de beste zielekrachten gen daverden, en de kreten botsten tegen de vlieden. Vlaamsc.ho meiF.jes: "^ike i=; uw-plicht.?-? wanden. Geen holle geestdrift meer van vroegev Ajs w.e dit neerschriiven-. — « De Vlaamsche taal is niet deftig genoeg, brallend en studentikoos maar een die wist Minister De Ceuninck, dan w die wordt immers alleen door lagere standen dat ze machtig was om bergen te verzetten. beoogen dat deze treurig-kra gesproken ! — Hier hebben we dus met ° inzicht gehad heeft de besli hoôgmoedigen te doen, die uit vooringenomen- H* den Goddelijken Meester door heid zcg ik, want die zoogenaamde deftigheid ^1 heel lang had ik het willen schrijven strafFen. Zoovcr zal zijn ver\ van een taal berust alleen op vooroordeelen. Maar dan hield ik me weer in> durfde niet' reiken ! Een taal kan noch deftig, noch met-deftig zijn; me zell vermanend : «Toe ouwe jongen, klets Nochtans kunnen vele VI; maar de taal is de maatstaf van de deftigheid nou niet a)s ;e niet wil dat ze ;e Voor de den mdruk met ontdoen, da der menschen, die haar spreken. Een taal, mal hoûen. » Want 't zijn toch zoon schrik- "',nck er, m ^t leger vreesl- hetzij Fransche, Duitsche of \ laamsche, wordt kelijk ijdele dingen zoo akeli»- lichtzinnig Vlaamsche soldaten te paaie: alleen beschaatd, deftig gesproken door be- Couperus, met z'n Uixè-pennetje eS gemanieerde de bevoorrechte Waalsche o schaafde, deftige menschen. Dat het Vlaamsch facetten stijl, ja die zou zoo iets mogen schrij- krenken. t Valt met te looche alleen door de lage volksklassen mag gesproken ven in z-n Zaterdag-feuilleton van het « Vader- der Franskil|ons van ons leg: worden is dus ongerijmd. Daarbij, moesten we land.» Maar dan weer kwam het teruo- ten komen eendracht onder zijr het beginsel toepassen en de Fransche taal als stormloop, met'n obsedeerende hardnekkigheid, eendracht op z n « âme beige maatstaf van de deftigheid aanleggen, vele 'n, iieeie troep overwegingen sprongen in m'n ze§8en a^s ; ' ^aromgen z Franschsprekende jutfertjes van Vlaamschen 0-ppCi\ L-antelden de eersten omver •' ia ik moest alle omzendbrieven, de verst adel oi uit den hoogen burgerstand zouden wel ^f eens luidop denken, '■? was een kroS^ terwijl de Fr. nschsprekenden heel verwonderd opkijken. Ze zijn het ook waard. 'k Wou het omwinden met .aile moge- heerschappij over hen zullei eens met Baes Ganzendonck: «Wanneer men lijke «précaufions oratoires,» 'k zou het in- ,Het heeft den schl)n alsof Fiansch spreekt is het, of ik een nachtegaaltje leiden met de welgemeenste verschooningen. ninck met zijn eerste minis hoor zinge*. » Dat nachtegaaltje doet eerder En >k schreef dat ik heel goed wist dat wat vaderlandsliefde in het opruim denken op een zekere fabel van La Fontaine, ik zeggen ging, zoo klein, zoo onzeggelijk sche Beweging in het léger 1 waarin hij' al het comisch-tragische doet uit- miniem was in den grooten ernstigen strijd «et Waalsche offic.eren en komen van iemand, die zijn eigen natuur wil van vlaanderen, dat ik me erg frivool zou daten een echt Belgisch legs verlooehenen om ei een andere, schijnbaar aanstellen en misselijk pédant, enfin met zoo'n dr'e jaren oo'-log ! B'j z'jn meer verfijnde aan te nemen- berouwvol hart dat er haast niets meer Ring d,e 8roote Beig .mmers voo Ook de zoogenaamde ruwheid van de Vlaam- overbiijven van wat volgen moest 'k Had het Sroo^e meeideiheid van sche zeden berust op vooroordefelen. Als bewijs a] betitcld: « Kantteekeningen » en die titel 8al1. kon mau', fu,)d ",et b hoeft men slechts een korte vergelijking tusschen sclieen me nog te veelzeggend om het luttele z -idc-Vlaamsch kon officier v de Fransche en de .laamsche beschaving daar jjjj voorafging zoodat ik het weer.kapot- zonder een woord Fransch n te stellen scheurde. te gemoet trok ; anderzijds g Een eerste punt op het gebied van bescha- 7nn hWf liet er hii Tnt nonrierrino- tnpn aanvoerders allenthenen met i ving is godsdienst. ikin deGazeï van Bru sselzagdatFre! Frits sche zuurdeesem hun mansc Kan er wel een vergelijking bestaan tusschen hetzelfde onderwerp aanraakte. Dat was de en verlangden diensvolgens sti het goddelooze, losbandige Frankrijk en het zweepslag. Als die het schreef, maar dat was De m!nste kennis der V'a,al diepgeloovige, reine Vlaanderen ? Het schiint >n 0fficieele toelating. Daar mocht over ge- had den M|nister moeten bf me eerder een vreeselijke tegenstelling toe, ons schreven worden en hem veel meer ontzag n Vlaanderen ter eer. ' Na die inleiding die afgrijselijk uitgerokken voor . de rechtmatige eischen < Onder oogpunt van letterkunde roemen de vat ik aan; 't°Is over° stadsleven, mode, voor de onbilli|ke voorrech Franschen op een Corneille, een Racine ; maar juxe ;n verband met onzen strijd. kaste. Maar neen ! de tradit: wij hebben immers een Vondel en een Gezelle. "Het ;s overbodip te herh^'-en dat onze be- methode , van een Broquevi In de hedendaagsche literatuur bekleedt onze weging eene vblk'sciîe ' fs, die' curieus genoeg generaal verblind en slecht degelijke gezonde lectuur een meer behijdens- bijna uitsluitend uit kleine burgers bestaat. transchgezinde beiangen late: waardige plaats dan de Fransche romans, Tueschen onze gelederen geen adel, geen er alleen omging het n ituurre invoerders van verfijnde Fiansche zedeloosheid. millionnaires, geen dandy's. Wij hebben geen te er^ennen. Nf>odlottîg g^volg En de muziek ? En de schilderkunst ? Hebben « high life» En dat is spijtig-, Want al ben Belgifch staatsverband dat, n de Franschen een Peter Benoit ? Hebben ze jk rotsvast overtuigd dat de innerlijke weelde den ^ alen verzekerd zijn, n een Rubens, een-Van Dijck > en de n-eestesrijkdom, zieleadel, oude vlaamsche dat er ook zuiver \laamsche Wat de Fransche zeden betreft, diestrooken rechtzinnige simpelheid, moed en strijdlust, Walen houden van hun heelemaal niet met de Vlaamsche. een hand- uitstekend ten nutte komen, toch mankeeren rechten beat possidentes! druk, een blik m Vlaanderen zegt meer dan wjj uiterlijke, den schijn En daar alleen eischen een brokje ^hunner no de warmste Fransche woordenvloed; één Vlaam- vangt men .de menschen mee, dat maakt meer en daarvoor was t vi oeger sche vriend is meer waaid dan tien Fransche; indruk en propaganda dan alle meetingen bijeen. geen gepaste tijd : zulks zoi een Vlaamsche belofte zal eerder volbracht ja onze beweging mist luxe, mist chic, Belgische of ook nog parti)- worden dan een l'ransche eed. schittert niet. In onze schouwburgen geen hebben ! Met recht mag Vlaanderen roemen op zijn toilet Wc hebben geen theekransjes, geen Dat de minister van oorlog beschaving-, op zijn zeden, op zijn kunst in tennisclubjes. We bezitten geen cercles, geen heeft — dat heet voor ons t het verleden als in het heden ! danspartijtjes, geen «Samedi de Madame», beiangen in moet niemanc Vlaamsche meisjes, blik een wijle terug in 0mdat.. omdat we in dien zin zoo weinig zijn goede meening zou desnoi de vervlogen eeuwen, herinnei u de tijden, dames hebben. De flaminganten ontvangen Maar t is juist wat de huidij waarin een Fransche koningin het bittere woord njet „even n-een recepties, hun volk dagelijks toeroepe ontviel : « Ik meende hier alleen .Koningin te Daar k-unnen wij weinig aan veranderen Belgisch regiem, zooals 't t zijn en ik zie er bij hondeideii !...» Dat kunt ge uit den grond niet stampen. wankelt, is er voor \laande Ja, toen waren ze koninginncn, de Vlaamsche Maar ze moeten doen wat in hun vermogen he.l te verwachten: de Bel vrouwen, koningmnen, die hielden hoog de liât. Ze kunnen toch persoonlijk werk verrichten kennen enkel hun meester, 1 rijke kroon van het eigen schoon, koninginnéil, en dat ;s gewoonlijk "c beste. Hoe willen we de Vlaming met al zijn vrag die heerschten door liefde, door een innige, Brussel, het ijdele, nuffige Brussel ooit aan hen hoog^tens een goedz;>kkij hartstochtehjke liefde voor hun Kerlingaland, Qnze zij-de hebben, als wij « boersch » blijven. De kwaal ligt dus aan de voor hun volk, voor hun taal, voor al wat We moeten toch zelf goed figuur maken. Wetten zoolang de bij ons gebuldigde Vlaamsch was, voor al wat den echten Vlaam- help. n hier weini«\ De ' plezierstad moeten opgedrongen wordt terwijl schen stempel droeg, en de geest van die edele wc nu eigenlijk niet hebben, daar bedanken met zijn éene taal zoetjes : vrouwen verbeidt slechts het oogenblik van het we feestelijk voor, die zal overigens aitijd redding te verh-,pen voor ontwaken onzer meisjes, om een nieuwe, veel- cosmopolitisch blijven. Maar we moeten niet willen de Havermannen ms belovende beweging te bezielen. eeuwig de simpele, zeer ernstige soms be- anders zouden onze Vlaams. Vlaamsche slaapstertjes, hoe lang nog eer ]achclijke half-boerkens blijven. We moeten hun dienst kunnen opzeggen we het vreugdevolle wooîd hooren weerklinken. evolueeren laars, nemen den schijn aan • H. M. Waarom moeten we nu toch aitijd een fia- Vlamingen en de Walen, te msanTTîTTWTrrrwanng—r-rrffmw—^mingant, ik spreek van de meerderheid, erkennen zien niet in dat ze tôt al( aan z'n kleeding? Moeten ze nu aitijd 'n hais- kenden al smeeken gaan als Stel het niet uit tôt morgen als boord dragen, dat niet hagelwit is en te hoog wat overigens waar is, en TT vatidaa!r n no- kint in<5rhtiivp--i rn of te breed. waar '11 veelkleurig das slecht ais hun verplichte knechten a£ U vandaag nog .îUlit mscnujven cp inhaakt. Waarom aitijd 'n mode of twee ten mingen ja, mogen wel wens « De Eendracht ». achter? Waarom zoo onsierlijk gekleed ; nooit dertaal aangesproken te worc dan moeder legt de ware grondslagen van de toekomende maatschappij ?... Warcn de moeders Vlaamsch, de kinderen zouden Vlaamsch denken, de kinderen zouden Vlaamsch voelen, aan ' Vlaanderen ware de toekomst! En valt den Vlaamschen sirijder een nicuwe : ontgoocheling te beurt, kômt zware moedeloos-neid zijn edele ziel overst'.-oomen, waar zal hij opbeuring, waar zal ..ij troost zoeken, zooniet bij echtgenoote of zuster, die hem begrijpt, die zijn gevoelens ii^elt, die hem het hcerlijke, eenige ide.-t.al voûr oogen zal houden : en hem zoodoende de vliedende werkkracht, de dalende geestdrift wee^ichenken. O, de Vlaamsche vrouv/- als moeder, als echtgenoote, als zuster, veimag zôôveel voor Vlaanderen !.. 1 Een 2e vraag luidt : Betaamt het, dat meisjes aan Vlaamsche beweging doen ? Drie machtige : drijfveeren tôt handelen zijn: vaderlandsliefde, 1 rechtvaardigheidsgevoel, plichtbesef: Bezielen deze gevoelens de Vlaamsche meisjes, , dan moet de vraag ook bevestigend bcantwoord ] worden. Laat ons dus een kort ondcrzoek inrichten : Vaderlandsliefde. Maar die vraag in twijfel trekken is reeds een beleediging en met reden zullen de meisjes opwerpen, dat ze mensch 1 zijn en dus ook bedeeld met het eerste en i sterkste natuurgevoel de liefde tôt den geboorte- < grond, tôt het Vaderland. Rechtvaardigheidsgevoel. De verdrukking van i Polen en Ieren doet elk rechtschapen hart van verontwaardiging gloeien : de Zuid-Afri- i kaansche oorlog ! door zijn rechtstreeks indrui- < schen tegen de rechtvaardigheid, berokkende de Engelsche politiek de algemeene afkeuring der volkeren. Welnu, Vlaanderen wordt ook ! verdi ukt, behandeld als overw, mnen land; ook i Vlaanderen strijdt den heldenstrijd voor Recht en Vrijheid. En dat laat u onverschillig, Vlaamsche meisjes ; uw rechtvaardigheidsgevoel is dus 1 alleen dan s uimerend, wanneer het Vlaanderen geldt ? ? Plichtbesef. Wie eerbied en liefde gevoelt ] voor iemand, zal het zich dan ook tôt een plicht rekenen, dien persoon steeds en overal 1 te verdedigen en hem in alle lijden trouw ter j zijde te staan. Vlaanderen, uw Vaderland, dus i uw geliefd Vlaanderen lijdt zooveel lange jaren reeds; het kruis drukt-zwaar als lood *1 op de uitgeputte schouderen, die het torsen; diepe wonden laten de beste zielekrachten 1 vlieden. Vlaamsche meisjes.- ^Ike-is uvt&plicjbt ? ? — « De Vlaamsche taal is niet deftig genoeg, die wordt immers alleen door lagere standen gesproken ! > — Hier hebben we dus met hoôgmoedigen te doen, die uit vooringenomen-heid zcg ik, want die zoogenaamde deftigheid van een taal berust alleen op vooroordeelen. Een taal kan noch deftig, noch niet-deftig zijn; maar de taal is de maatstaf van de deftigheid der menschen, die haar spreken. Een taal, hetzij Fransche, Duitsche of Vlaamsche, wordt alleen beschaatd, deftig gesproken door be-schaafde, deftige menschen. Dat het Vlaamsch alleen door de lage volksklassen mag gesproken worden is dus ongerijmd. Daarbij, moesten we het beginsel toepassen en de Fransche taal als maatstaf van de deftigheid aanleggen, vele Franschsprekende juiïertjes van Vlaamschen adel of uit den hoogen burgerstand zouden wel heel verwondôrd opkijken. Ze zijn het ook eens met Baes Ganzendonck : « Wanneer men Fransch spreekt is het, of ik een nachtegaaltje hoor zingen. » Dat nachtegaaltje doet eerder denken op een zekere fabel van La Fontaine, waarin hij' al het comisch-tragische doet uit-komen van iemand, die zijn eigen natuur wil verlooehenen om er een andere, schijnbaar meer verfijnde aan te nemen. Ook de zoogenaamde ruwheid van de Vlaamsche zeden berust op vooroordefelen. Als bewijs hoeft men slechts een korte vergelijking tusschen de Fransche en de Vlaamsche beschaving daar te stellen Een eerste punt op het gebied van beschaving is godsdienst. Kan er wel een vergelijking bestaan tusschen het goddelooze, losbandige Frankrijk en het diepgeloovige, reine Vlaanderen ? Het schiint me eerder een vreeselijke tegenstelling toe, ons Vlaanderen ter eer. Onder oogpunt van letterkunde roemen de Franschen op een Corneille, een Racine ; maar wij hebben immers een Vondel en een Gezelle. In de hedendaagsche literatuur bekleedt onze degelijke gezonde lectuur een meer behijdens- -waardige plaats dan de Fransche romans, invoerders van verfijnde Fransche ze'deloosheid. . En de muziek ? En de schilderkunst ? Hebben , de Franschen een Peter Benoit ? Hebben ze een Rubens, een Van Dijck ? ( Wat de Fransche zeden betreft, diestrooken . heelemaal niet met de Vlaamsche . een hand- , druk, een blik in Vlaanderen zegt meer dan de warmste Fransche woordenvloed; één Vlaamsche vriend is meer waard dan tien Fransche; , een Vlaamsche belofte zal eerder volbracht worden dan een Fransche eed. , Met recht mag Vlaanderen roemen op zijn j beschaving, op zijn zeden, op zijn kunst in ^ het verleden al3 in het heden ! ( Vlaamsche meisjes, blik een wijle terug in de vervlogen eeuwen, herinner u de tijden, , waarin een Fransche koningin het bittere woord ontviel : « Ik meende hier alleen .Koningin te zijn en ik zie er bij honderderi !...» Ja, toen waren ze koningmnen, de Vlaamsche vrouwen, koningmnen, die hielden hoog de j rijke kroon van het eigen schoon, kouinginnen, die heerschten door- liefde, daor een innige, hartstochtelijke liefde voor hun Ke/lingaland, , voor hun volk, voor hun taal, voor al wat Vlaamsch was, voor al wat den echten Vlaamschen stempel droeg, en de geest van die edele vrouwen verbeidt slechts het oogenblik van het ontwaken onzer meisjes, om een nieuwe, veel- , belovende beweging te bezielen. ( Vlaamsche slaapstertjes, hoe lang nog eer we het vreugdevolle wooîd hooren weerklinken. \ H. M. Stel het niet uit tôt morgen als U vandaag nog kunt inschrijven cp ' « De Eendracht ». : KRONIJK uit BRUSSEL 1. De Blijde Boodschap. 't Gewoon reporter-îieuws en de «getrouwe -) verslagen van de historische zitting van Zondag 1. U, in den \lhambra-Schouwburg, zal iedereen in de lagbtaden gelezen hebben. Dat waren de feiten, Doc h, er is minder gedrukt op de stemming lie voorafging, en het gevoel, waarmee het jroote nieuws werd ontvangen. We waren er naar toe gegaaa' als naar 'n :eestpartijtje en als naar 'n hoogmis. Met /reugde en ernst, vol ontzag en jubelend ! Dveral aan de muren de groote plakbrieven :n in de dagbladen de geheimzinnige aan-condiging: De blijde Boodschap. En we wisten îogtans heel goed wat er ging gebeuren, en :och deed ge expres alsof ge niet heelemaal ,vist, dat er toch iets wonders zou voorvallen, lat er 'n hemel zou opengaan... Want wat ag er al niet besloten in dien roerenden zin. îie die woordenkoppeling heeft me verrukt : De blijde Boodschap. 't Was zoo zoet-zalvend, :oo opwekkend, zoo zeker ! Ge dacht onwil-ekeurig aan blijde inkomst met stoeten, bazuingeschetter en praalbogen, en ge zaagt :enen prins die akten teekende, en vrijheden 'af Zoo was de stemming en de zielen waren n blije verwachting Mij dunkt, ailes was dan in feest. 't Lag )p ieders wezen te monkelen. De zonne die leed zeker mee. Ze had zich kraak-net getooid roor de gelegenheid. ...En, toen, dat volk, die ongeduldige, vol-jepreste tribunen. Dat gevoel in de zaal van nacht en koele vastberadenheid. En de bib-3ering in ;iiw binnenste om wat zoo nakend vas. En als de mannen kwamen die 't brachten )p hun hànden, dan kregen ze allures van profeten en Messiassen die 't nieuwe rijk ver-condigen. 't Was als 'n prediking op den berg, îet amfitheater schuimend van volk. Als dat ailes gebeurde, gevoelde men per-nentelijk hevig dat er daar iets geschiedkundigs gebeurde, hoorde ge het uur van Vlaanderen slagen. Dat was als een kille huiver, iets jskoud dat binnen traag neer zijpelde, en le haar-pijltjes kropen recht op het voorhoofd. Toen laaide en looide de geestdrift, de zan-jen daverden, en de kreten botsten tegen de vanden. Geen holle geestdrift meer van vroeger brallend en studentikoos maar een die wist lat ze machtig was om bergen te verzetten. II. Al heel lang had ik het willen schrijven. Maar dan hield ik me weer in, durfde niet, me zell vermanend: «Toe ouwe jongen, lclets nou niet, als je niet wil dat ze je voor de nal hoûen. » Want 't zijn toch zoo'n schrik-kelijk ijdele dingen, zoo akelig lichtzinnig. Couperus, met z'n luxe-pennetje en gemanieerde facetten stijl, ja die zou zoo iets mogen schrijven in z'n Zaterdag-feuilleton van het « Vaderland. » Maar dan weer kwam het terug- ten îtormloop, met 'n obsedeerende hardnekkigheid, n heele troep overweging-en sprongen in m'n 5'eest, kantelden de eersten omver : ja ik moest Set eens luidop denken, 't was een kronijkje waard. 'k Wou het omwinden met .allé moge-lijke « précaufions oratoires, » 'k zou het in-leiden met de welgemeenste verschooningen. En 'k schreef dat ik heel goed wist dat wat ik zeggen ging, zoo klein, zoo onzeggelijk miniem was in den grooten ernstigen strijd can Vlaanderen, dat ik me erg frivool zou aanstellen en misselijk pédant, enfin met zoo'n berouwvol hart dat er haast niets meer ging Dverblijven van wat volgen moest 'k Had het il betitcld : « Kantteekeningen » en die titel scheen me nog te veelzeggend om het luttele lat hij voorafging zoodat ik het weer.kapot-icheurde.Zoo bleef het er bij. Tôt Donderdag, toen ik in de Gazet van Brussel zag dat Free Frits, tietzelfde onderwerp aanraakte. Dat was de zweepslag. Als die het schreef, maar dat was n officieele toelating. Daar mocht over ge-;chreven worden. Na die inleiding die afgrijselijk uitgerokken vat ik aan. 't Is over stadsleven, mode, uxe in verband met onzen strijd. Het is overbodip te hgrjip.ten dat' onze be-veging eene vbJksclïe'1 l's, die curieus genoeg Dijna uitsluitend uit kleine burgers bestaat. rueschen onze gelederen geen adel, geen nillionnaires, geen dandy's. Wij hebben geen < high life » E11 dat is spijtig. Want al ben k rotsvast overtuigd dat de innerlijke weelde ;n de geestesrijkdom, zieleadel, oude vlaamsche -echtzinnige simpelheid, moed en strijdlust, îitstekend ten nutte komen, toch mankeeren vij het uiterlijke, den schijn En daar alleen ?angt men de menschen mee, dat maakt meer ndruk en propaganda dan alle meetingen bijeen. Ja onze beweging mist luxe, mist chic, ichittert niet. In onze schouwburgen geen ;oilet. J;Ve hebben geen theekransjes, geen ennisclubjes. We bezitten geen cercles, geen ianspartijtjes, geen «Samedi de Madame >, )mdat.. omdat we in dien zin zoo weinig lames hebben. De flaminganten ontvangen lier, geven geen recepties, Daar kunnen wij weinig aan veranderen Dat kunt ge uit den grond niet stampen. Vtaar ze moeten doen wat in hun vermogen igt. Ze kunnen toch persoonlijk werk verrichten ;n" dat is gewoonlijk 't beste. Hoe willen we 3russel, het ijdele, nuffige Brussel ooit aan )nze zijde hebben, als wij « boersch » blijven. We moeten toch zelf goed figuur maken. Wetten îelpi-n hier weinig. De plezierstad moeten ve nu eigenlijk niet hebben, daar bedanken ve feestelijk voor, die zal overigens aitijd :osmopolitisch blijven. Maar we moeten niet ;euwig de simpele, zeer ernstige soms be-achelijke half-boerkens blijven. We moeten îvolueeren. Waarom moeten we nu toch aitijd een fla-ningant, ik spreek van de meerderheid, er ken nen Lan z'n kleeding? Moeten ze nu aitijd 'n hals-boord dragen, dat niet hagelwit i s en te hoog )f te breed. waar '11 veelkleurig das slecht nhaakt. Waarom aitijd 'n mode of twee ten ichter ? Waarom zoo onsierlijk gekleed ; nooit passend, de snit onkeurig. Of aitijd in't zwart als eeuwige seminaristen. En die stijfheid. Kunnen de vlamingen, waar prachttypen bij zijn van lichaamsbouw, de vlam ngen die « kun-stenaars geboren zijn » zich dan niet kleeden? Ik meen dat Van Cauwelaert daar vroeger al eens op drukte. We zijn, om den drommel, geen wilden of macecliers. We moeten geen « zeepen » zijn, dat is even leelijk, maar toch « gentlemen » n' Goed gekleed mensch, zoo man als vrouw, is een plezier voor de bogen Men kan niet overschatten, den goeien indruk, de propaganda dat het maken zou voor onze zaak, en onder 't klein volk, de burgerij en de hoogere klassen. Verbeeld U te Brussel, op het tramplatform 'n onberispelijk gekleed jongmenseh met een mooi, mooi gekleed meisje of dame en elle 'n bekoorlijk Nederlandsch spreken en flamingant zijn Maar dat ware 'n wonder te Brussel, en dat zou wonderen voort-brengen. Dat is levende propaganda En kunn-nen we dan nooit flaminganten vinden in Restaurant Riche, of bij Wefrili en Matthis, of in '11 taverne, op 'n five o' clock thea. Want men kan toch heel ernstig zijn, en stevig kat-holiek en hevig flamingant en toch als stede-ling leven 111 een stad als Brussel. De mannen die nu te Havere zitten konden dat wel, en die waren ook katholiek. Die hadden daar een handje van en ze hadden toch iedereen mee ! Ik geef dat ter overweging der Vlamingen die strijden, wel wetende dat er bij de voor-mannen, bij de studenten en de andere zeer welhebbende menschen zijn, die 't kunnen en 't moeten. Ik wil van onze heeren en jongelingen, van onze meisjes geen ijdele modegravuurtjes. Maar waar voor ik wedden durf dat is, dat waren er te Brussel twintig « elegantes » die vlaamschgezihd zouden zijn we de halve stad zouden hebben al was het dan ook uit «snobisme» A. F. „ Niemand zal twee Meesters dienen." (Le VI 24). Als we dit neerschrjjyeD aan 't mires van Minister De Ceuninck, dan willen we geenszins beoogen dat deze treurig-kranige man ooit het inzicht gehad heeft de besliste uitspraak van den Goddelijken Meester door eenig feit te logen-straften. Zoovcr zal zijn verwaandheid wel niet reiken ! Nochtans kunnen vele Vlamingen zich van den indruk niet ontdoen, dat Minister De Ceuninck er in het leger vreeslijk opgesteld is de Vlaamsche soldaten te paaien zonder evenwel de bevoorrechte Waalsche officieren te willen krenken. 't Valt niet te looehenen, de sterke man der Franskiljons van ons leger streeft naar vol-komen eendracht onder zijn volk, maar een eendracht op z'n «âme beige». Dat is ever.veel zeggen als .- de Vlamingen zullen verder, spijts alle omzendbrieven, de verstootelingen blijvi-n, terwijl de Fri'nschsprekenden een ziel^oodende heerschappij over hen zullen voeren. Het heeft den schijn alsof Generaal De Ceuninck met zijn eerste ministerieele daad van vaderlandsliefde in het opruimen van alle Vlaamsche Beweging in het léger beoogde, om aldus met Waalsche officieren en ontvlaamschte soldaten een echt Belgisch leger te vormen. Na drie jaren oorlog ! Bij zijn bevordering stond die groote Beig immers voor een lastige taak: de groote meerderheid van 't leger, de Vlamingen, kon mair aitijd niet begrijpen hoe men z indcr Vlaamsch kon officier worden en nochtans zonder eor woord Fr'ansch in massa den vijand te gemoet trok ; anderzijds gevoelden de leger-aanvoerders allenthenen met spijt dat de Vlaamsche zuurdeesem hun manschappen doortrok, en verlangden diensvolgens strenge maatregelen. De minste kennis der Vlaamsche gemoederen had den Minister moeten bedachtzaam maken en hem veel meer ontzag moeten inboezemen voor de rechtmatige eischen der Vlamingen dan voor de onbillijke voorrechten der Waalsche kaste. Maar neen ! de traditioneele oplossings-methode van een Broqueville heeft ook den generaal verblind en slechts Belgische d. i. transchgezinde beiangen laten zien, waar het er alleen omging het n ituurrecht der Vlamingen te erkennen. Noodlottig gevolg van het eenzijdig Belgifch staatsverband dat, nu alle voorrechten den Walen verzekerd zijn, maar niet wil inzien dat er ook zuiver Vlaamsche beiangen bestaan. D2 Walen houden van hun veiworven voorrechten beat possidentes ! — en de Vlamingen eischen een brokje hunner hoogst eigen rechten, en daarvoor was 't vroeger en is 't nu vooral geen gepaste tijd : zulks zou andere, hoogere Belgische of ook nog partij-belangen geschaad hebben ! Dat de minister van oorlog als Beig gehandeld heeft — dat heet voor ons tegen de Vlaamsche beiangen in — moet niemand verwonderen, en zijn goede meening zou desnoods kunnen blijken. Maar 't is juist wat de huidige Vlaamsche strijd hun volk dagelijks toeroepen : van het oude Beigiich regiem, zooals 't thans kreupelt of wankelt, is er voor Vlaanderen geen oprecht heil te verwachten : de Belgische overheden kennen enkel hun meester, l'âme belge, terwijl de Vlaming met al zijn vragen en eischen voor hen hoog*tens een goedz;>kkige%necht kan zijn, De kwaal. ligt dus aan de wortel, namelijk : zoolang de bij ons gebuldigde tweetahgheid ons opgedrongen wordt terwijl broeder Waal er met zijn ééne taal zoetjes in zit, valt geen redding te verhipen voor Vlaanderen. Dat willen de Havermannen maar niet erkennen, anders zouden onze Vlaamsche soldaten soms hun dienst kunnen opzeggen ! Zij, die huiche-laars, nemen den schijn aan beide partijen, de Vlamingen en de Walen, te willen voldoen en zien niet in dat ze tôt W alen en franschspre-kenden al smeeken gaan als tôt hun meesters, wat overigens waar is, en zij de Vlamingen ais hun verplichte knechten aanspreken. De Vlamingen j>, mogen wel menschen in hun moe-dertaal aangesproken te worden door hun eigen

Er is geen OCR tekst voor deze krant.