Eerste Jaargang, Nr 5i. — 18 Augustus 1917. Prijs : 10 centiemen. Eerste Jaargang, Nr 5i. — rS Augustus 1917. DE EENDRACHT Weekblad voor het V'aamsche Vo!k ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » 2.60 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhand het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Opf ratiegebied : 8, Huurdochterstrajt, GENT. Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van één'boek of schrift geeft cht op vermelding ; twee exemplaren, op bespreking. 10S7 De Franskiljonsche politiek. Men zal zich herinneren dat weinige maanden na déri vai van Antwerpen een geheim schrift « La politique belge après la crise, un parti national » op groote schaal werd verspreid. Hetheette daarin dat na den oorlog al de partijen in ééne dienden te worden versmolten, die zich nog uit-sluitend met stoffelijke helangen zou onledig houden onder be-scherming van en met nauJve aan-sluiting bij Frankrijk. Daarin stond onder meer te lezen (wij vertalen) : « Wanneer — eindelijk '— de zegepraal aan Frankrijk, Elzas en Lotharingen zal hebben terug-geschonken, wanneer het oorlogs-wee in den schoot van dit edel ■ voiir de ccndracht- onder aile burgers, waarvan het ons het op-wekkend schouwspel heeft gege-ven, zal be/egeld he.bben, zal voor België het oogenblik gekomen zijn zich onder Frankrijhs edelmoe-dige bescherming te stellen en {ich met dit land te virbinden door verdragen die brnevens on^e vei-ligheid en onafhankelijkheid den b/oei van on^e nijverheid en on-{en handel julien ver\ekeren. Onze geschiedenis, onze instellin-gen, onze taal, onze godsdienst, onze gewoonten, onze zedelijke en stoffelijke belangen hebben wij met Frankrijk gemeen. Slechts, een nauip en duurçaam verbond van beide landen kan dit geheiligd erfgoed vrijwaren ». Wat boven staat bewijst wat voor vleesch wij in de kuip hebben. Dit manifest was blijkbaar een proefballonnetje door eenige al te haastige en daarom onbe-hendige Franschelaars opgelaten. Onbehendige zeggen wij, want het heeft menigen Vlaming en menigen Belg die aan de cultu-reele, staatkundige en staathuis-houdkundige onafhankelijkheid van het land en aan zijn welbe-grepen zedelijk en stoffelijk belang îs gehecht, het gevaar dat ons land van uit het Zuiden bedreigt doen inzien. Sommigen die het gevaar niet wilden inzien hebben geschokschouderd : slechts eenige onverantw.oordelijke en machte-looze heethoofden konden gedach-ten koesteren als die in 't beruchte manifest uitgedrukt ; men diende er dan 00k niet het minste belang aan te hechten. Dat dit struisvogel-politiek was bewijst nu wat geschreven wordt in de buitenlands verschijnende Belgische bladen die zich tôt ver-dedigers der politiek onzer Minis-ters in Le Hâvre hebben aan-gesteld of de denkbeelden ver-tolken welke in Waalsch Fransch--gezinde middens gangbaar zijn. Zoo schrijft het « Belgisch Dag-blad » van 3o Juli jl. in Holland verschijnend naar aanleiding der benoemingvan Baron de Broque- lt»SS ville tôt Minister van Buitenland-sche Zaken : « Straks zal België hem zijn economische heropbeuring ver-schuldigd zijn, want wij weten, dat de heer de Broqueville die vraag reeds geruimen tijd zelf bestudeert, vooral sedert den dood van prof. Maxweiler. Als minister van Buitenlandsche zaken zal hij zijne economische plaimen kunnen uitvoeren, die pok deze zijn van de overgroote meerderheid der Belgen ». Wat deze Belgische ,plannen zijn blijkt elders in het blad, waar het schrijft : « Wij hopen wel dat een tol-verbond en een staatkundig ver-bond, na den oorlog aile geal-lieerde landen zal bijeen houden, tegen het altijd te vreezen Groot Duitschland. Wij hopen dat België er deei van zal maken. Dit gebiedtzijn bestaan, zijne ontwik-keling, zijne veiligheid en zijn tockomsr.Tr-" En in het te Parijs verschijnende blad L'Opinion Wallonne wordt de campagne tegen de Belgische onzijdigheid na den oorlog onverpoosd voortgezet. Volgens de opstellers van dit blad zou België {ijn onzijdigheid moeten opgeven om \ich economiscli en militair bij Frankrijk aan te sluiten. Wij willen daarbij niet aan-merken dat moest die politiek zegevieren het weldra zou gedaan zijn én met de onafhankelijkheid van België, dat tôt een vazaalstaat van Frankrijk zou worden ge-maakt, én met het bestaan zoo van het Waalsche als van het Viaamsche volk die beiden door het Fransche zouden worden opgeslorpt, én met onze stoffelijke welvaart die in 't verleden haar rijkste bron vond in den in- en uitvoerhandel met Duitschland en zonder die ondenkbaar is. En nu willen wij doen uitko-men dat de politiek, die Minister de Broqueville wordt toegedicht en zelfs de leiders der Passieven: Van Cauwelaert en Hoste, zoo verontrust dat zij, spijts hunne zoo ver gedreven toegevendheid voor het ministerie van le Havre heftig verzet laten hooren in hun blad « Vrij België », de doorvoe-ring is van een opzet dat, lang tevoren reeds was beraamd. Zoodat wie nagaat wat vôôr den oorlog in Franschgezinde krin-gen werd gezegd en in Franschgezinde bladen werd geschreven en wat thans wordt voorbereid, tôt de overtuiging komt dat Frans-kiljons en Walen België's deel-neming aan den wereldkrijg be-schouwden minder als een ver-weer tegen den invallenden vijand dan een middel om niet alleen Vlaanderen er voor goed onder te krij-gen, maarook gansch België te verknechten. A. R. >«*eaitïxuT Het beste Viaamsche werk dat in ieders bereik ligt, is ons blad te steunen door het w erven van in-schrijvers. H'3'J VOLKSONTWIKKELING Het Arbeidsveld. De Maatschappij is als een machtig raderwerk, samengesteld uit ontelbare deelen, die in elkaar moeten passen en door elkaar moeten weiju*n. Elk onder-deel heeft zijn roi te vuvullen en vergt diensvolgens zorgen. De Maatschappij i m Tiers is als een levend lichaam waarvan elke klasse een lidmaat is en.dat slechvs in voile kracht kan leven en voortbrengen indien geheel dit lichaam bevolen en j. leid wordt door eenen gezonden geest, d'e de kracht bezit om overeenstemming te doen beerschen. En daarom is de volksontwikkeling zoo alomvattend, zoo .ilgemeen : geen radertje mag vergeten of het roest, geen lidmàat mag verwaarloosd of het verlamt. En daarom 00k is zij zou hoogdringend ! Daarom omvat zij dun eenling in 't bijzonder en omvat zij terens den eenling in en met zijne verhoudingen tôt zijn ;<elijken en tôt de M«}~> îhappij. Bij- irii^Tîbfcrde-'fucpmïïi^—dei- vutks--spreuk « Zulke school, z'ulk volk ! ) zijn wij berechtigd te verklaren « Zulke eenling, zulke samenleving », omdat die samenleving in 't algemeen niets anders is dan de voortdurende verhoudingen tusschen de eersten en omdat deze verhoudingen noodzakelijkerwijze den stem-, pel dragen van de algemeene gevoelens der enkelingen en, zooals deze, zich uitstrekken tôt aile aangelegenheden. De Volksonlwikkeling, is inderdaad mets anders dan de voortzetting van het verèdelende. beschavingswerk, dat zoo-zeer tegen den tijd heeft te worstelen gehad en zoornenigmaal voor het kwaad het onderspit moest delvén, dat het nog niet tôt het gewenschte einde is geraakt, ofscho n de grond reeds ontgonnen en het zaad kwistig rondgestrooid ligt ! Nu behoeft het nog den weldoenden invloed der streelende zon, die de zaden moet ontwikkelen tôt plantenen deplanten moeten doen prijken in lijke vruchten-dracht ! De eenling in 't bijzonder dient ont-wikkeld, beschaafd, verfijnd naar Geest en Ver stand, opdat hij edeler denke, gezonder oordeele- en dieper geloove ! De eenling in. 't bijzonder dient ont-vvikkeld, beschaaid, verfijnd naar Gemoed en Hart, opdat hij warmer voele en zuivérder beminne ! De eenling in 't bijzonder dient ont-wikkelt, beschaaid, verfijnd naar den Wtl, opdat zijn karakter breeder, krach-tiger zich ontplooie! De eenling in 't bijzonder dient ont-wikkeld ; beschaafd ; verfijnd naar Oog en Hand, opdat zijnen arbeid verstande-lijker, meerderwaardig weze ! En de eenling dient nog ontwikkeld, beschaafd, verfijnd in zijne verhoudingen naar buiten, d. 1. tôt andere enkelingen, en dit, steunend op zijne persoonlijke innerlijke volmaking. Zoo uitgebreid, zoo onbeperkt is het arbeidsveld waarop de volksontwikke-ling haren invloed moet doèn gevoelen. zoozeer dat niet ééne aangelegenheid van welken aard 00k er mag aan ont-snappen en daarom moet zij zich uitstrekken tôt aile stoffelijke belangen, als sociaal-economische en pohtieke, en tôt aile geestelijk-zedelijke belangen, hetgeen we kunnen samenvatten in : « ailes wat de Volkswelvaart, gesteund op Recht, / ' 8 ' IU4ÎT Waarheid en Schoonheid, kan bevoor-deelen ». En terloops mogen wij reeds aanstip-pen dat er maar ééne Waarheid en maar één Recht kan zijn en is, zoowel als er 00k maar ééne godheid is. Aldus opgevat, is de volksontwikkeling niet een ijdel holklmkend woord, maar de belichaming van een degelijk levensprogramma, van het wereldlijke evangelie der stblfelijke opstanding uit den ekonomischen dood ! De verschillende Richtingen. En alom wordt er de waarde van beseft, want aile maatschappelijke scho-len hebben haar tôt een hunner strijd-middelen verkozen in hunnen kamp naar het meesterschap en meer dan waar-schijnlijk zal de zege blijven aan die partij wier wapenen de meeste draag-kracht bezitten. Ware de VI. Bwg reeds bepaaldelijk opgelost, zou er hier moeten overgegaan worden tôt eenen aanval op de stellingen dfx_ îçgen strev«rs, in zake staathuiAh_pud_-kunde1, doch het taalkonfiikt nog maar onvolledig geregeld zijnde, is de tijd nog niet aangebroken om eenieder zijnen eigen weg naar sociale heropbeuring te laten gaan. Nochtans kan, mijns inziens eene eenvoudige wapenschouwing door geene enkele partij euvel opgep.omen worden worden. Vrijheidstheoriën Nadat de Fransche wijsgeeren der 18e eeuw, bijna met de plechtigheid passend aan een dogma, verkondigd hadden dat in de menschelijke natuur ailes van natuurwege goed is en dat .hij derhalve al zijne neigingen mag involgen, ver-breidds het liberalismus, onder zijn befaamde kenspreuk : « Laat doen, laat gaan », het oorspronkelijke « laisser faire, laisser passer » de leer der volstrekste vrijheid, zonder eenige beperking, inzake keus van doel en keus van middelen om dat doel te bereiken. Vruchteloos zoekt men in die stelling naar eenig edel en hooger begrip, zelfs naar eenig gevoel van eigenwaarde en Recht, gebrek dat overduidelijk blijkt uit de. werkelijke gevolgen die het Libe-lisme tôt leven heeft geroepen. Op godsdienstig gebied voerde het, tôt anti-godsdienstigheid, met daaruit-spruitend zedelijk verval en dit weer had terugslag op de stoffelijke toestan-den, omdat, omwille der zoogezegde vrijheid, die elken steun van geloof en rede miste, de willekeur zich meester heeft kunnen maken van aile verhoudingen. Het geld dat toch maar geroepen was tôt waardemeter en bemiddelingsfaktor, is een doel geworder en zelfs eene macht en diegenen die deze macht niet be-zaten werden door de Libérale begin-selen gedreven tôt het sluiten van over-eenkomsten waarin zij bepaald ailes m.iesten offeren aan eenen spotprijs : de minderen. de zwakkeren werden slaafsch overgeleverd aan de sterkeren en onder]ing heerschte onbeperkte, mee-doogenlooze mededinging en onder^ kruiperij : ailes omdat die twee groote levensbestanddeelen « Recht en Liefde waren vervangen door de verafgode V/ijheid, waaruit de ,misnoegdheid is geboren die gevoerd heeft tôt het So-cialismus, dat in zijne uitersten ver-groeid is tôt Anarchisme en Nihilisme. 1 1041 Socialisme Al spoedig bemerkende tôt welke on-heilen die radikale, onberedeneerd» Vrij heid aanleiding gef, zochten eenigen redding in een nieuw grondbeginsel : de volstrekte Gelijkheid ; even radikaal, even onberedeneerd toegepast ! Wat zoovelen door de uitbuiting dei Vrijheid hadden verworven, moest afge nomen en de Staat, de stadhouder onzei stoffelijke belangen, werd verheven tôt aanstaanden algemeenen bezitter, be-schikker en verdeeler, 00k over datgene wat door de huidige eigenaars rechtma-tig was verworven. Benevens het slechte grondbeginsel dat aile eigendomsrecht miskende en de bijna of geheel onoverkomelijke prak-tische moeilijkheden voor de verwezen-lijking van dit plan en de instandhouding van dien nieuwen zakenstand, blever aile hoogere beschouwingen hardnekkig buitengeweerd. Meer nog dan de leer der Vrijheid, die toch niet dan tôt dwang en uitbuiting lei<tde. vond het stelsel der Gelijkheid aanhangers. Inderdaad : niemanc wcnscht ter wereld te komen mindei begaafd dan zijn evenmensch, niemanc vraagt te ontstaan in armoede, als anderer naast hun wieg reeds hoopen goud: vinden. Het is dan 00k billijk dat dt Maatschappij die ongelijkheid wegnem« en de rijkdommen eerlijk verdeele. Doch door 't gémis aan hoogeren steun, 'nan-het Socialismus zijne toevlucht tôt on-rechtvaardige dwangmiddelen, daar waai eene breede toepassing van het maat-schappelijk Recht mits trouwe naleving der godsdienst beginselen zou voldoendf zijn tôt herstel en dit Recht zou dar tevens minder liefdadigheid vergen, de-welke laatste helaas ! al te dikwijls ir j vernederende voorwaarden moet ontvan-gen worden, dewijl Christus' voorschrift verleerd was dat de rechter hand het goede niet moest kennen door de linker gepleegd. De liefdadigheid is slechts de nederige dienstmaagd en aanvulster van het koninklijke 0 Recht ». Doch, die misplaatste en vernederende liefdadigheid is steeds een faktor geweest ten voor-deele van het oproerige Socialisme, omdat het menscheliik karakter ten slotte toch eenmaal opstaat tegen de vernede-ring en dit des te woedender naarmate het vernederen langer werd geduld. De Katholieke Leer Terwijl dus eenerzijds de niet-katho-lieke scholen, waar ze den godsdienst en de kristene zedenleer niet bekampen, er zich minstens onverschillig aan too-nen, koppelt de kristene maatschappij-leer, die de beredeneerde toepassmg van 's godsdienst grondbeginselen op de maatschappelijke toestanden is, het stoffelijke en onstoffelijke tôt een onaf-scheidbaar geheel, als zijnde de twee faktors, de hoofdzakelijke en de eenige, wier grenzen door voertdurende wissel-werking versmelten tôt onzichtbaren en onvoelbaren overgang. Daardoor geeft zij zich zelf verdere dracht en hoogere beteekenis dan hare mededingste'-s doch daardoor 00k helaas ontaarde geleidelijk de stoffelijk-maatschappelijke strijd tôt eenen zedelijk-geestelijken kamp, die, in eenen betreurenswaardigen misval, de huidige politiek baarde. zoo rijk aan gebreken als arm aan deugden.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.