-'■fititc?1 : 21, RUSSELL SQUARE. LONDON, W.C. Téléphoné: Muséum 267 De Stem VOOR COO I» VADBBkAND. uit Belgie Abonnement ; 2sh. 3 maanden. Subscriptlon : 2sh. for 3 months. Voor de Vereenigde Slaltti : 50 cts. Voor Holland . 1 fl. Voor FrankrUk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh of 1.50 fr. if de Jaargang, Nr. 5. (Bfc. 1663-1674.) OpLage: 11,200. VRIJDAG, OICTOBER 19, 1917. Registered at G.P.O. a9 a Newspaper. 12 biz. 1 yT. Het politiek Testament van von Bjssing. ■ Door vele uittreksels in de dagbladen. en fflLne Engetsche vertailing in de "Times' Hi=itbiy of «hé War" kenden wij reeds de Memorie van von Bissing over de toekomst van België, door hem op het einde van 1915 01 in it beglin van 1916 gesdbreven. D,e heer F.toand Passelecq, die zich reeds zoo ver-jJKlienstelijk gemaakt beefit door zijne vlug-^BhriÉten en artiketem over vaderla.nd.sche bndarwerpen, levant onis nu, in de "Cahiers Belges," eene Framsche vertaling, beweritt door Hen.ri-Edo.uard Pirenme, en yoorzdiet dize van een oommenitaar en kostbare criti-sche kaniteekaninge®. Wij verwijzen vol-oaarne naar die goedv.erzorgde ud.tg.ave en wenschen, dait zij in veiler banden kome. Zelf kunoen wij er miat aan denken dit lange Testament in de " Stem " over te drukken ; doch wij zulllen .er eene onitlledinig van geven en deze met eeinige beschouwingen aanvuïïen. * * * ffoNTLEDING VAN HET DOKUMENT. IH Volgens von Bissing, de vriend en de ver-ttouwel'ing van den Keiizer, was Duitschland wel van plan België i.n te llijvem.. Dit inzicht herhaalt hij op aille w.ijzen en aile tonen. Op elke bladzijde ontmioet men uitdrukkdn-v'ien ails deze : België moet oinder de Dudtsche machitsfeer gebrachlt word.en ; het moet aan ■uitschLand v astgekatend worden ; wij moe-teu het uitbuiten en erover heerschen ; he.t Hioet een Dui.tsoh gebied. worden, en ndet iedeeltelij'k, doch in zijn geh eel ; Duitseh-fend's grenzen moeten zich uiitstrekken tôt aan de zee. Indien we dat niet bekomen, B3e.pt von Bissing uit, dis vioor o;ns de oonlog terloran. H Die noodzakeli j kJh eid, of lie ver dien ■pl.icht" om bat ovierweldiigd g.ebied in de HDuitsdie g.reep te bouden, ileddt de gouverneur af uit militaire, .Économische en poli-tjeke beschouwingen. België, zeg.t h.ij, iis uit M strategisoh oogpuflt " van het hoogste ge-wicht voor den' toefcomsiti'gen. oorlog vain , .Du'itschlajnd. Houden wij hat in onze mach.t, dan wordt onze l.egeronitpk>oding niet meer Ïor de Belgen verhiœderd ; iaten wij het lieten, dan dient het ïb.t operatiegebied or Engelischen en Franschen om on s aan val'len en onze indiustrieete gebieden te dlreigen. Overigeais hebben ook de Belgi-Iche industrieele sitreken een groote waarde sBoor ons, odet enkel in vmedestijd, doch 00k jHnder den oorlog ; h.aire steenlkolen, waarover Hc jiu zoo ruimischootis beschikken, zoudien te nutte komen aan onze vijanden, indien Hrij er geem beslag op legigan. En de voor-tteelen, die we nu te Aatiwerpen g.eni eten, Boudien te loo.r gaan onder een vrij Balgië, aat dadel'ijk economdsche betnekkiingen zou |anknoopen met Frankrijik en Engeiand. Wij ipoaten deilhalve de tend ileggen op de kiolen-oekkens en de tiaven van Ainitwerpen. Ge-lïiedend eischt 00k de "politiek," dat België : jp ons bezit blijve: in een1 onzijdig België Bacrnen wij geen bétrouwen hebben ; hat zou •Aider den in.vloed van Frain.krijk, Enigeland ^n Amerika staan; zellis de Vliaamscbe bewe-BBing zou ondierdruk.t word.en " indden wij onze leschermende hiand van (hiaar terugtrokken." pelgie overigens belhoorlt ons toe volgens de «e^chiedenis ; behielld'en wij het niet, dan ?ou de wereld en vooral Turkije on.s uitla-^Bien en zeiggein dat we zwakkelrngen zijn. HWog ergere verwijten zouden we te verduren '/®ebben van hat Duiltssche vol'k, dat immers :#p het beziit van België zij.n boonitjes heeft te ^Beeken, gelegd en in zijn T.uthersche deugd-aaainheid niet zou begrijpen, waarom wij M|en eerli.jk gestolan goed terug.geven. ■ weet wel, zoo giaat von Bissing voort, Bat men eenige bezwaren dioet gelden tegen . net behoud van België; maar het zijn pure ^■Jroomerijen." Zoo komit men aandragen ^Biot de opwerping, da.t wdj beloofd hebben gfipleegde onrecht ite herstellen. Alsof wij, Duitschers, super-menschen, aan een JBt^ven woord gebonden waren ! Anderen ze;»gen : Ge verzwakt de eenheid van Dudtsch-land door er een vreemd efement in te bren-Bn' Volzi'nnen ! zag ïk, n'iets meer. België inimere bevolkt dbor Germanen ; zelfs de Hwa'en zijn diiit door hunnem. oorsprong. Daar-■fcboven, wij zullen wel zo.rgen, dat de "Duit-g®est" in de bevolking gestampt woirde ; ;,'- We zullen ddtmaal, zooals in Blzais en I.otha-nnigen, d'e domheid niett .beglaan een "poli-|||ek van zwafch.eid" te volgen. En wait d.e .godsdienstige vraaig's.tuk.kién betreft, daarin zulileTi we veel baledd gabruike.n, wan.t vooral ||f ' larninigen zijn zeer géhecht aan de katlho-er'<- Daauom moeten we de gediachte ■Ben postvatten, dat de Kerk beter zal be-schernid worden onder D.tiiitische ove.rheer-^^»wng dan onder den invl'oed van h'et an.ti-! 611 dan krijgen we de ?TEf d, onder ons bsdwang. Er zijn in h ^'P'omaten, dîie m>et de vingers .n e haar zitten, en zich afvragen onder welk een vorm Wij Balgië aulten imlijven. Hier 1 me en we voorzichtig zijn, den mond dlicht , 11 en fn z? bii de beraadslagingan ovar 1 ™e 6 X 2e8K«n : dat g.aat ulSeden ^ V Maar de Konl™S. wat zullen we met dan Koning doen? viag.6n anderen. Nu, .iat weet A zelf met ; maar, a.ls hij veel bestel lr' ,: jf°P'{€'n fi •' Ja, ja, kopken af. Mijn K? zeëlt' daît we daartoe het ■oUe nedhit hebben. ■ Vooral in t begirt onzer overheersching zul len we mat \ astberadenheid moeten te werk gaafa; wanit de VlainiDg-en zijn "onafton.ke-lijk van natiuur " en tooppige kerels ; maa-r we zullen ze wel in 't gareel krijgen, en wiilllen de Walen zich niet aan bett " Deutsch'tum " onderwerpan, dan mioeten z'er maar van door-trekken. Vooral geen halve middelen gebrui-ken, mat niemand ! We tnoeten toonen dat we een vuisit ihebben. * * * BESCHOUWINGEN BIJ HET STUK. Ziedaar in kortie woorden. vo.n Bissing's Politiek Testamenlt. We mogen er ons over verlieugen, dat zuik een sltuk aan den dag is gekomen. Nu za.l het .bldjvan voortleven in de geschiedends tôt ©an voortdur.ende schande voor het Duitsche vol'k en ails een onweer-sprekalijk bewijs van de tyrannie, die men beraamde tegen een onschuldig volk, dat uit plichtbesef zijn land heeft verdedigd. Men aarzelt hiar te besllissen, wat meest verbazing en weerzin moet wekken : de dubbelhiaïtig-heid voortspruitend uit de tagenstelldng tius- vad'erland heeft geschoindan en tere mede-burgers heeft doen vermoorden. Integendleel, gaan Duitsch gewa'd is 'bekwaam hare tong te sinoaran ; nooi.t zal >hare stem verstommen in heit veroordeel'an van lhat onrecht, wamt zij beschouwt dit protest niet enkei als een vadier-landsch'en plichit, maar als een oh.ri'stel'ijke deugd. Ein hat is ook bespoittelijk, dat haar vrees Wiordltdngeboezemd voor den invloed' van het aintd'-cl'eri'kaile Franferijik, alsof zij geen mans genoeg was om aile gevaar van dlien kant af te weren en zekar daartoe de h'ulp niet behoeft van ean Duitedhlland, dat tijdens dezen oorlog d'en uiterflijk'en eerediienst gebe-zigd heeft als een siliuiar om er zijne ongods-diens'tiige moraal rnee te biedakken Doch weerzin verwekken vooral de zede-looze beginselen, welkie den grondslag vor-men van dlit politiek Testament. Hierin vin-den wij eein sprekend bewijs van hetgeen wij in een vo.rig opsteî batoogdien, dait namelijk de DnitsChe poliitiek steed's hat geweld pl.aatst bo-ven het 'recht. De Duitsche dwingelandij in België, de onderjuk!king van ons vol'k en I — — ._J De posities der Duitsche legers bij het begin van den slag aan de Marne. De streepjeslijn duidt nagenoeg den weg aan door het centrum van elk leger gevolgd. (Zie bllz. •?.) schen von Bissing's geheime gedachten en zijn in 't openbaar afgelegde verzekeringen ; de huichieliarij, waarm.ee de Dudtschers hunne veroveringsplannen in 't duister hebben gesmeed ; de Kinderachtige wiijze, waarop von Bissinig de Vlamiiingan om d'en tuin wdilde leiden ; dte schijnheili'glheid, waardoor hij de geesteldjkheid op de hiand wi'lde krijgen. en eindelijk de zedaloosheid die ketterit uit- al zijn logge vo.lzinnen. \'oo.r d'ie eerste punt'an venwijzen wij naar den dégeildjiken commein-taar v,an P'ernand Passelecq ; bij de l'aatst'e voegen wij eenige kanitlteelkeningan. Terechit zegt von Bissing dat de Vlamd'ngen een onaîhanikelijk ras zijn. I-uten wij er bij-voegen, dait we 00k niet kortzdchtig zijn. Sommigen, in hat bezatte Land, wier gevee-lens wij niet deelen, hebben zich laten ver-leiden : wte voor 'hun. gedrag de grootste schuld diraagt, zal liater udtgemaakt worden. In aile geval, de oviergnoote meerderheid der over.tuigde flaminiganten, due gansch hun leven gearbaid hebben voor het welzijn v.an hun vo'lk, zlij.n en blijven gatrouw aan hun gemieenscha.ppalijk vader.land, onder de 'hoede van hun gouvernement 'en de regeering van hun geëerbiedigd.an Konii.ng. Zij verstoolten d.e beschermiende armen welke Duitschland naar hen wiil uitstnekken : het zouden ijzeren armen zijn, die hen op de borst van een Dnitschen MoloOh zouden te pletter nijpen. Hunne hoop op eene bililijke behandeldng, die oprecht rekeni.n.g houdit mat hunne noo-den, berjust .alWe'en op den rechitvaardigheids-zin eener veriicblte en echt vaderlandsche regeering. Terecht dost Fennand, Passelecq opmerken, dat von Bissing "de laluits kw'ijlt is," wiaar hij de gemoedfistemming van de Belgische gees-telijkheid' bespreekit. Gelijik .ean ander Napoléon, zoo wi'l die man de ibeschermng van het Katholicisme gebrudken ails een. middel om Duitechlaindl's politiielkie doeleinden te bevor-deren ; maar men mag er zich van verzakerd houden, daJt de Beljgischa geestelijkheid, noch om eenig tijdelijk voo-rdeel, .noch cm een toe-gezegde wacbt van pinhelman rondom hare kenken, bereid. zou zijn de band te leenen aan , een gouvernement, dat de redhitein. van haar de uitbuitdnig onzer schatten rechitvaardig.t von Bissing d'oor het recht van verovering, alsof de roover ooit zijn buit als een recht-matig bezit mocht beschouwen. ! Zelf heeft von Bethniiann Ho.ïlweg bat tage-n ons mis-dreven onriecht erkend, an ail had onze regee-Eiing tegeno'ver onzen ooslterbuur eene fout bedreven—wat zeker niet het geval is—^dan kan dleze itooh nooit, tenzij door eene monster-achtige fewaadwililiglheid zoo boo.g worden opgeblazen, dat zij aan Duitschland het recht zougeven om op gansch ons land beslag te legg'en. Maar het is duideiliij'k, dat de-Duitsche regieardng bezield is met een grenzen-looze zelfzucht, wel'ke a.an andere volken het recht ontzegt iets te bezitten, wat haar zelf dienstig of nuttig kan zijn.. Duitschland alteen, het "goddeHijk.e " Duitschland, moet heer en meester 'zSjn van d'e wereld, zijn welzijn alleen, zijn veiligtheid, zijn rijkd'om, zdjne uitbreiding hebben een reden van bestaan, dewijl Duitscliland over een genoegzame macht beschdkt om zijn wil te doen eerbie-digen. Er is voor mij geien tastbaarder bewijs van Duitschland'» 'schuild in het aan-stoken van, dezen oorlog, dan het erbarmeldjk lot betwelk von Bissdng ons toedacbt. Indien dit land, zooals. heit beweert, .enfcel de wapens heeft opgeniomen om zijne grenzen. te verde-digan tegen de bedreiging der En,ten.te-Mogendheden, dan zou het toch niet zijne woede botivderem tegiein een onzijdig land, hetweik het zoogezegd oiMeen uit "noodizake-lijkheid " is binnengedrongen ; het zou ons niet het kind van de rekaning willen maken. Dat er staatstieden zijn, die niet terugdednzen voor zulk een scbelim.stuk en den dood van onzen bemtindein Koniing durven opeisohen ails ean "zoenoffer" itot uitboeting der mi.sdaden van Frankrijk en Engeland, bewijst, door de afgrijsel.ijkheid zielive van _ dit voorstel, dat deze misdadten niet bestonden en dat zulk een waanzinnig opzet enkel voortspruit uit de mislu'kking van d'e booze pla.nnen, die Duitschland smeedde bij heit aanleggen van den oorlog. De zedelooze bag.rippen, neergelegd in het Politiek Testament van den gewezen gouver-. neur toonen 001k Ih'oe itijdig het was dat Z. H. Benedictus XV het itegeniovergestelde beginsel der suprématie van het recht verkondigde in zijne vredesnoto. Hat is dan 00k onze plicht den H. Vader i.n zijn vredewerk zoo te steu-nen, dat dit priniciep niet enkel zegeviere op het papier—gelijk in Duitschllànd en Oosten-rijk-Hongarije—maar 00k in de werke.lijkheid der internationale batreUtfciin.gan, * # * DE KENTERING DE®. GEDACHTE.N SINDS VON BISSING'S DOOD. Von Bissing ds dood, en al vinden zijne veroveriingisplaimnien nog voorstanders in Duitschland, toch .gaan daar van dag tôt dag meer stéinimen op, dde pleiten voor het los-laten van den buit. Men wil van België afzien en onder de redenen, die sommige daarvoor aan.voeren, zijn er eenige zeer cp-merkenswaardig. De Belgen, Walen en Vla-mingeh, zijn veel te onbescbaiafd,—meent een medewerker in de "Rhein. Westph. Ztng."— om bui^ens te worden van het Duitsche rij'k ; ze kijkan ons zuur aan te Brussel en gaan niet eens uit den weg voor een Kulturman ! De opmerking van Erzberger is veel vleien-der voo.r ons : " België, zegit hij, is de lieveling der wereld, niet siechts van die F-intente, maar 00k van de Neutralen. Mat dpze stemmins, wel'ke nu eenmaal in de wereld bestaat, moeten we rekening houden." In "Die Welt am M'Oinitag " besluit Halmuth von Gerlach een artikel mat de woorden: "België moet blijven, of liever worden, wat bet voor 1 Augus-tus 1914 was." Meer dergelij'ke uitspraken kondein we afschrijven uit de "Vorwaerts" en het "Berliner Tageblajtt " fn uit andere dagbladani... De publieke meening omirent de toekomst vian ons (Land kentert derhalve gaandeweg ; toch mogen w;e inog niet aile be-zorgdheid afleggen : de regeering blijft nog steedï weigeren m>et open kaarten te spelen ; het woord " schadeloosstelling " heeft ze nog ndet uiitgesproken.; zij rept soms nog va.n " waarborgen " .en besohouwit België nog steeds als een. "vuiistpand." "Aan dengelijke houding," zegt Fr. Van Cauwelaert in "Vrij België," "erkenit men dadelijk diat d'e nieuwe geest .nog maar zweeft boven de oppervlakte van de Duitsche donkere macbtapolitiek en het irijk in zijn binnenste nog niet heeft ge-zuiverd."Toch hebben we reeds ean beter uitzicht. Aan den eenen kanit staan de sterke legers der Entente, die die wapens niât zullen neer-leggen, voordat het onrecht aan België ge-pleegd zal hersteld zijn ; en miochten deze niet toereikend zijn om biinnen een afzien-baren .tijd te zegevieren, dam blijft toch nog de eisch van den Paus voor onze volkomen onafbain.kelijkheid. Het kan niet anders of zijne -stem moet, altfaams op de 60 à 70 mil-lioen katho.liekein in de centrale Ianden en door deze op hunne gouvernementen een die-pen indiruk nuakan. Met die twee troeven in ons- hachelijk spel kunnen we de bevrij-ddng v.an België met meer verttrouwen tege-moet zien. L. M. 8 October 1917. o De Paus en de Menschen. Waarom de Paus mag spreken over vrede. In ons vorig artikel itoonden wij aan hoe de Paus mag spreken over vrede, dank zij d,e volstr-ekte ompartijdig'heid " die (hij steeds handhaafde in diezen politieken vol'kerejitwi^t. Maar er i:s meer. De Pau§ is de eenig"e die spreken mag, met kans aainbooird te wordfen door beide partijen. Eerst en vooral omoat hij, a!Ls onpairtijdige stiaatsman, een onvoorin-genomen, een ombevooiroordeelden, dus een scherperen en juisteren ibJLik heeft over de oorzaken van den oorlog, over de oorilogs-kansen en over het uiteinde, wamt heit kan niet anders of het gevoel, en de hitJte van den strijd zelf moeten den klaren blik en de juiste toedracht der toestanden bij de oorlogsvoe-renden ietnArat verduisteren. Het is derhalve de groote en moeilijke taa'k vain den Paus het ware lichit te doen @1 anzen in de doiisternis. Ten tweecfe, niemajnd kain' lopchenen dat de bedieniing van den Paus, terdege geschifct is om de beste en betrouwbaarste inliohtiingen m te winmen over de gedachten en de toesitan-den in de verschillende oorlogsvoerende Ianden, zonder nu nog te gewagen van de histo-risohe ervairingen. die de Heilige Stoed in den loop der eeuwen, en midden even sehirik'ke-iij'ke wereldistormen als deze heeft opgedaan. Geen insitellllting kenit beter dan het Pausdom, de wetten der gescliiedenis. Ten derde, de Paus mag met rechtt van zich zelf getui;gen "dat hij geen bijzomder politiek doel heeft, . djat hij geen acht geef.t noch op de iinfiui.ste-ringen, noch op ,de belangen der oorlogs-voerende partlijen. Het is ergerlijke srnaad waft enkele gaze'tschrijvers beweren, dat de Paus werkit met het doel zijn wereîdi^jke macht terug te krijgem. Het -is hem enikeî te doen om het aligemeen welzijn van Europa. Hij vraagit geen dank. Hij weet ten andere genoeg dait politieke staatsmachten gierig zijn :n dankbaarheid. Zijn recht is onv^rjaar-baar. Ein reobt is .recht. Het spreekt vam zel dat Europa's inrichting zal mank gaan, zoo'lang Europa zelf des Pausen redht niet handhaaft. God en geschiedeinis wa'Ven op 's Pauzen recht, maar de Paus is ,^rootmoedig genoeg om zijn eigen rechit niet te vernoome-n in deze Vredenota, dlie nieit' anders is a1 s een

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.